Muqdisho (SNTV):–Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xassan Cali Kheyre, ayaa maanta daah-furay Barnaamijka Tirakoobka Shaqaalaha Rayidka ah ee dawladda, kaas oo looga dan leeyahay in la helo xog dhamaystiran oo ku saabsan shaqaalaha. Waxaan ka soo qayb galay xubno ka socday gollaha Wasiiradda iyo qaar ka mid ah Agaasimayaasha iyo shaqaalaha dawliga ah.

Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa sheegay in shaqaalaha Rayidka ah ay aasaas u yihiin nidaamka dawliga ah ee dalka, lagamana maarmaan ay tahay in la helo tirada saxda ah ee Shaqaalaha, si loo gaaro hadafyadda dawladdu uu hogaaminayo Madaxwayne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, xukuumaduna ay fulinayso.

“ In la tirakooba shaqaalaha waxay inoo suurta galin in la helo tirada iyo tayada aan haysano inta ay la egtahay, in aan u diyaar garowno sidii loo dhisi lahaa tayada loo baahan yahay, in aan u diyaarino shaqaalaha rayidka ah sidii ay ula falgali lahaayeen aduunyadda iyo in aan nahay dawladd ka dhabaysay isla xisaabtanka”

“Mushaarka ay bixiso dawladdu waxaa laga soo qaadaa shacabka Soomaaliyeed oo ugu tala galay in ay ku caawiyaan dawladoodda. Marka waa in loogu qabataa adeegyada ay rabaan qof walbana uu mas’uuliyad iska saaraa shaqadiisa, si aannan ugu tuman xaquuqada shacabka Soomaaliyeed”.

Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre ayaa tilmaamay in howshan tirakoob ay ka mid tahay shaqada laga wado dalka, taas oo Madaxwaynaha Jamhuuridda Federaalka Soomaaliya uu haatan u jooga Wasaaradda Gaashaandhiga, sidii si loo heli lahaa tirada saxda ah ee ciidanka xooga dalka, ka dibna loo siin lahaa tobobarada ay u baahan yihiin.

Hanti dhowraha  Guud ee Qaranka iyo Guddoomiyaha guddiga shaqaalaha rayidka dowladda ayaa sharaxay ahmiyadda  ay shaqaalaha u leedahay tira koobkaan lagu samaynayo.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Saalax Axmed Jaamac, ayaa cadeeyay in la tayeyn doono shaqaalaha rayidka ah, isaga oo sheegay in dib loo howl geli doono mac’hadkii SIDAM inta laga gaarayaana shaqaalaha dawladdu ay tababaro ku qaadan doonaan Jaamacadda umadda Soomaaliyeed, si looga maarmo tababaradii dibadda loogu qaadi jiray shaqaalaha.

Barnaamijkaaan lagu tira koobayo  shaqaalaha dowladda ayaa ah mid xukuumadda Soomaaliya ay ku doonayso tayeynta shaqaalaha oo laf dhabar u ah   adeegyadda ay dowladdu u hayso  shacabka Soomaaliyeed.

Muqdisho (SNTV)-Safiirka Dowlada Soomaaliya u fadhiya dalka Koonfur Afrika Ambassador Jamaal Maxamed Barrow ayaa booqasho ku tagay goobo ganacsi oo ay lahaayeen muwaadiniin Soomaali ah oo ku yaala duleedka magaalada Pretoria ee caasimada dalka K/Afrika,  kuwaasi oo habeenno kahor lagu dilay laba ka mid ah ganacsatada Soomaalida 6-ruux oo kalena lagu dhaawacay.

Ambassador Jamaal Maxamed Barrow ayaa la kulmay qaar ka mid ah ganacsatada, waxaana uu ka dhageysatay dhibaatooyinka ay la kulmayaan iyo cabsida soo wajahday maalmahii dambe ee ku aadan weerarada is daba jooga ah ee lagu laynayo ganacsatada Soomaalida ee deegaanadaasi ku leh goobaha ganacsiga.

Safiirka oo Soomaalida kula hadlayay qabuuraha muslimiinta ee magaalada Pretoria oo  aas loogu sameeyey muwaadinkii ugu dambeeyay ee dalka Koonfur Afrika lagu dilay ayaa sheegay in uu kulan gaar ah la qaatay saraakiisha Ciidamada Police-ka ee xaafadda Soshanguve oo dilalkii ugu dambeeyay ay ka dhaceen, isla markaana uu kala hadlay sidii gacanta loogu soo dhigi lahaa burcadii dilalkaan geystay si sharciga loo horkeeno.

Jamaaal Maxamed Barrow ayaa ugu baaqay Soomaalida in ay u midoobaan sidii wax looga qaban lahaa dhibaatooyinkaan soo laab laabtay ka safaarad ahaana ay diyaar u yihiin in ay kula xisaabtamaan laamaha ammaanka sidii sharciga loo horkeeni lahaa burcada ugaarsata Muwaadiniinta Soomaalida ee ku nool magaalooyinka dalka Koonfur Africa.

Todobaadkii ugu dambeeyay gudaha dalka Koonfur Afrika waxaa lagu dilay ilaa saddax Muwaadiniin Soomaali ah tiro ka badan 7 ruuxna waa lagu dhaawacay kadib markii kooxo burcad ah ay weeraro ku qaadeen goobo ganacsi oo muwaadiniintaasi ay ka shaqeynayeen.

Muqdisho(SNTV):–Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya C/raxmaan Ducaale Beyle oo ka qeyb galay shir ka dhacay Magaalada Waashitoon oo looga hadlayay arrimaha lacagaha ayna soo qaban qaabiyeen Bangiga aduunka iyo hey’addaha IMF ayaa sheegay in ay macquul tahay 12 bilood gudahood in Soomaaliya looga cafiyo dhammaan deymaha ay ku leedahay Beesha Caalamku.

Wasiirka oo wareysi gaar ah siiyay VOA-da  ayaa tilmaamay in wada shaqeyn fiican ay ka dhaxeyso Wasaaaradda iyo Hey’adda IMF, isaga oo intaas raaciyay in Soomaaliya ay seddax meelood labo meel ku guuleysatay shuruurdihii la hor dhigay haddana ay ku jiraan dhammeystirka howsha.

“IMF iyo Bangiga aduunka waa ay ku qanceen sida aan shaqada ku wadno, waxa ayna noo sheegeen in aan ka soo baxnay balantii aan wada galnay, waxa ayna caddeyn doonaan in aan nahay waddan isbadal sameeyay, iyaga oo naga taageeri doona sidii Maalgashi iyo cafis deymaha ah aan u heli lahayn” ayuu yiri Wasiir Beyle”.

Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya oo hadalkiisa sii wata ayaa sheegay in Midowga Yurub ay lasoo xiriireen kuna wargaliyeen in 100 Milyan ay Soomaaliya ku taageerayaan si miisaaniyadda dowladda loogu kabo, arrintanna waxa ay ku timid markii IMF iyo World Bank ay ammaaneen hannaanka Maaliyadeed ee Soomaaliya.

Beyle oo wax laga weydiiyay sababta ay Soomaaliya kaalinta koowaad uga jirto wadamada musuqmaasuqa uu ka jiro ayaa ku jawaabay in IMF iyo qolada qiimaynta sameysa ay kala duwan yihiin, qiimeyntii ugu dambeysay ee soo baxday ayuuna wasiirku tilmaamay in ay Mala awaal tahay oo ay heystaan cabirkii hore ee Soomaaliya ay ku sugneed laakiin qolada wax qiimeysa aysan isku hawlin in ay baaris cusub sameeyaan.

Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa ku guuleysatay sanadkii lasoo dhaafay in ay bixiso dhammaan mushaarkii shaqaalaha waxaa kale oo ay ku guuleystay in ay yareyso musuqmaasuqa.

Wafdi uu hoggaaminayay Wasiirka Wasaaradda Wax-barashada Hiddaha iyo Tacliinta Sare ee Dowladda Federaalka Soomaaliya Mudane C/raxmaan Daahir Cusmaan, oo Safar shaqo ku jooga Dalka Maraykanka ayaa Xaflad lagu soo dhaweynayo loogu qabtay Hotelka Dhabal 3 ee Magaalada baluumintoon (Bloomington) Gobolka Minnesta ee Dalka Maraykanka.

Xafladdan oo ay soo qaban-qaabiyeen Jaaliyadda Soomaaliyeed ayaa waxaa sidoo kale ka qayb-galay Masuuliyiin ka socotay Safaaradda Soomaaliyeed ee Dalka Maraykanka oo ay hoggaaminaysay Ruun Saciid Qoorsheel.

Waxaa sidoo kale lagu casuumay xafladda madax ka soo shaqeysay wasaaradda wax-barashada wixii ka horreeyay bur-burka , waxanay ku fogaadeen heerka ay gaarsiisantahay wax barashada Gobolka Minnesota.

Macallin Saciid Saalax Axmed oo ka mid ah barayaasha Soomaaliyeed ee mudada dheer ku soo jiray wax barashada, isla markaana haataan Macalin ka ah Jaamacadda Minnesota ee Dalka Mareykanka ayaa ka ka sheekeeyey Taariikhda wax barashada Soomaaliya iyo heerarka ay soo martay.

‘Anigoo og Xilka ay hayaan culeyskeeda muddada 27 Sanadaha dib-u-dhaca ku dhacay hiigsiga Adduunyada,meesha aan ka joogno inta ay le’eg tahay iyo hakashada nagu timid,1989,waxaanu ka qayb-gallay oo bilowday meel Eeshiyadaas,(Waa meel ka mid ah qaaradda Asia) wixii la oranayey Tacliinta Adduunka,Wax-barashada loo dhan yahay, wuxuu socday 10 sanno xuskaasi,10-kaas Sano,Waxaa Caalamka la gaarsiinayay,in Qof kasta oo Muwaaddin ah oo Adduunka ku nool uu helo wax-barsho,ilaa heer Dugsi sare aqoon ahaan” ayuu yiri bare Siciid Saalax.

Siyaad Cali oo ka mid ah Guddiga wax-barashada Magaalada Minneapolis ayaa Wasiirka Waxbarashada Soomaaliya uga war-bixiyey Soomaalida iyo kaalimaha ay kaga jiraan wax barashada Gobolka Minnesotta.

“Waxaan ku faraxsannahay in uu Wasiirku noo yimaado,ayadoo kaalin fiican ay kaga jiraan Soomaalida Gobolkan hannaanka wax-barasho” ayuu yiri Siyaad.

Intaas kaddib Wasiir Wasaaradda Wax barshada hidda iyo Tacliinta sare ee Soomaaliya, C/raxmaan Daahir Cusmaan ayaa war-bixin ka siiyey Jaaliyadda Soomaaliyeed, guud ahaan xaaladda Horumarineed ee Waddanka iyo wax qabadka ay ku tallaabsatay Wasaaradda wax barshada Soomaaliya.

Wasiirka ayaa inta uu sugnaa Gobolka Minnesota waxaa uu booqday Dugsiga sare ee South High oo ay wax ka bartaan Arday badan oo Soomaaliyeed, wuxuuna u kuur galay, heerka wax barasho ee ay dhallinta Soomaaliyeed gaarsiisan yihiin.

Wasiirka ayaa Sidoo kale booqday xarunta Dowladda hoose oo uu ka soo dhaweeyey Guddoomiyaha Degmada Lixaad Mudane Cabdi Warsame, iyadoo uu war bixin ka siiyey xaaladda guud ee Soomaalida Gobolkaas iyo doorka ay ka qaataan arrimaha Bulshada.

Magaalada Garoowe ee xarunta Dowlada Goboleedka Puntland waxaa lafilayaa in dhawaan uu ka qabsoomo shir looga hadlayo amniga dalka kaasi oo ay isugu imaanayaan Wasaaradaha amniga Heer Federaal iyo Heer Dowlada Goboleed.

Sidaasina waxaa sheegay Wasiirada amaanka Dowladad Federaalka Soomaaliya iyo Puntland kadib safar dhawaan wafdi uu hogaaminayaya wasiirka amniga uu halkaasi ku tagay,waxaana deegaanada Puntland laga dareemayaa horumaro dhinacyo kala duwan leh oo uu amaanka ugu horeeyo.

Axmed C/llaahi Dowlad oo ah Wasiirka Amniga Puntland oo soo sagootiyay xubnaha Wafdiga ayaa sharaxay xaaladaha amaanka deegaanadaasi.

“Ee halkan waxa jooga wasiirka amniga qaranka iyo kuxigeenkiisa oo kamid ahaa wafdigii ka yimid xamar,waxaan filaynaa kolay waxyaabihii ay ka arkeen amniga Puntland inta ay soo socdeen Boosaaso ilaa garoowe amniga iyo soo dhaweyntii ay soo arkeen,waxaan filaynaa in Soomaaliya ay dhamaanteedi noqon doonto,wafdigana waxaan ka sugaynaa fariintani in ay naga gudbiyaan”. Ayuu Yiri Wasiirka amniga Puntland.

Wasiirka Amniga Dowladda Federaalka Soomaaliya Maxmed Abuukar ISlow Ducaale oo hoggaaminayay wafdigii dhawaan tagay Puntland ayaa ka mahadceliyay soo dhaweyntii loo sameeyey isagoo sharaxay ugu horeyn waxyaabihii ay la soo kulmeen.

“Waxaan u mahadcelinayaa shacab weynaha amma Xukuumada maamul Goboleedka Puntland,sida ay inoo soo dhaweeyeen,waxaan leeyahay waad mahadsantihiin maalintii aan Boosaaso ka soo degnay ilaa iyo haatan,marka xaqiiqdii safar dhulka ah ayaan soo marnay Carmo ayaan soo marnay Calema saarkii Beeldaajie Maxmed Ismaaciil,marka waa dareemi kartaan dhul musaafo intaasi la eg,amniga kajira maamulada kalena waxaan leeyahay haku deysadaano”.Wasiirka Amniga XFS.