Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa qirtay in uu koonto ku leeyahay Bankiyo ku yaala dalka Shiinaha, sida uu baahiyay wargeyska caanka ah ee NEW YORK TIMES.

Koontada Trump waxaa maamulaya waaxda Hotelada caalamiga ah ee Trump, waxaa uu bixiyay canshuur 2013 ilaa 2015 sida ku cad warbixinta wargeyska.

Madaxweynaha ayaa ganacsiga dhanka Hotelada ku leh dalal badan oo Asia ka tirsan, Trump ayaa si weyn uga soo hor jeeda ganacsiga la la xiriiriyo Shiinaha arrintaas oo abuurtay dagaal ganacsi oo u dhexeeya labada dhinac tan iyo intii uu xafiiska yimid.

New York Times ayaa arrintan ku ogaatay markii ay heleen diiwaanka canshuur bixinta Trump taas oo ka kooban midda ganacsigiisa iyo shakhsi ahaantiisa.

Wargeyska ayaa horey u baahiyay canshuur bixinta Trump oo gaaraysa 750 dollar intii u dhexeysay 2016 ilaa 2017, isagoo Bankiga Shiinaha oo uu koontada ku leeyahay laga bixiyay 188,561 dollar oo canshuur ah oo la siiyay Shiinaha.

Madaxweynaha ayaa si weyn uga ad adag mark ay timaado arrinta Shiinaha, qodobkan ayaana ah mid muhiim doorashada sadexda November dhici doonta taas oo ay ku loolamayaan Trump oo jamhuuri ah iyo Joe Biden oo dimoqraadi ah.

Maamulka Trump waxay Biden ku eedeeyeen in wiilkiisa uu xiriir ganacsi la leeyahay Shiinaha.

Alan Garten oo ah qareenka shirakadaha Trump ayaa New York Times u sheegay in waaxda Hotelada Trump ay koontooyin ku leeyihiin Bankiyo Shiinaha ku si ay u bixiyaan canshuurta lagu yeesho, isagoo intaas ku daray in aysan shaqeynin koontooyinkaas oo hadda la joojiyay.

“Wax heshiis ah, wax kala wareegin ama arrimo ganacsi kama jirin xafiiska tan iyo 2015, xafiiska wuu furan yahay laakiin ma shaqeeyo,” Alan Garten ayaa sidaa yiri.

Trump wuxuu ganacsiyo kala duwan ku leeyahay Mareykanka iyo iyo meelo kale, waxaa kamid ah beeraha lagu ciyaaro Golf oo uu ku leeyahay Scotland iyo Ireland, hotel Five Star ah, wargayska New York Times waxaa uu soo wariyay in madaxweynaha Trump uu koontooyinka uu ku leeyahay dalalka; Shiinaha, Britain iyo Ireland ay wali sidii hore u furan yihiin.

Muqdisho, 15 October 2020: Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Qaramada Midoobay ayaa maanta wada saxiixday heshiis iskaashi oo cusub, kaas oo hagi doona sida dalka iyo Qaramada Midoobay ay u wada shaqayn doonaan shanta sano ee soo socota si dhammaan dadka Soomaaliyeed ay u gaaraan nabad, xasillooni iyo barwaaqo.

Xaflad lagu saxiixayay heshiiska – Heshiiska Iskaashiga Horumarinta Waarta ee Qaramada Midoobay (UNCF) – ayaa lagu qabtay caasimadda, Muqdisho, waxaana dhanka dowladda ka qaybgalay Raisul Wasaare ku xigeenka, Mahdi Maxamed Guuleed iyo Wasiirka Qorshaynta, Maalgelinta iyo Horumarinta Dhaqaalaha, Jamaal Maxamed Xasan.

Dhanka Qaramada Midoobay, mas’uuliyiintii ka qaybgalay waxaa ka mid ah, Wakiilka Gaarka ah ee Xoghayaha-Guud ee Qaramada Midoobay, James Swan iyo Isku Duwaha Arrimaha Bani’aadannimada ee Qaramada Midoobay, Adam Abdelmoula, oo sidoo kale haya xilka Ku Xigeenka Wakiilka Gaarka ah ee Xoghayaha-Guud ee Qaramada Midoobay.

Heshiiska cusub ee UNCF ayaa baddali doona heshiiskii hore ee isaga oo kale ahaa, kaas oo waqtigiisu ku eg yahay dabayaaqada sanadkan.

“Tan iyo markii la saxiixay Heshiiskii Iskaashiga Istiraatiijiyadda ee Qaramada Midoobay bishii December 2017, Soomaaliya waxay horumar wax-ku-ool ah ka samaysay hayaanka ay ugu jirto xoojinta nabadda iyo gaarista horumar waara oo loo dhan yahay, iyadoo kaashanaysa taageerada adag ee Qaramada Midoobay,” ayuu Mudane Swan ka yiri xafladdii saxiixa heshiiska.

Heshiiska UNCF wuxuu ka turjumayaa sida Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Qaramada Midoobay ay uga wada go’an tahay inay wada shaqeeyaan si loo taageero Hiigsiga 2030 ee Horumarka Waara iyo Himilooyinka Horumarka Waara (SDGs). Hiigsiga waa baaq caalami ah oo la rabo in lagu ciribtiro saboolnimada, lagu dhawro adduunka, laguna horumariyo nolosha iyo horumarka qof kasta meesha uu doono ha ku noolaado e, waxaana Hiigsigan meelmariyay Dhammaan Xubnaha Qaramada Midoobay sanadkii 2015 isagoo qayb ka ah Hiigsiga 2030, oo dhabbaha u xaaraya qorshe 15-sano ah si loo gaaro himilooyinka SDGs.

Si gaar ah, Heshiiska cusubi ee UNCF wuxuu sharraxayaa hababka Qaramada Midoobay u damacsan tahay inay u taageerto mudnaanaha dowladdu leedahay ee ay ayada majaraha u hayso. Dhidibadda ugu muhiimsani ee waxqabad ee Heshiisku waxay la jaanqaadayaan kuwa ku xusan Qorshaha Qaran ee Sagaalaad ee Soomaaliya (NDP-9), haddii la xusana kala ah, siyaasad loo dhan yahay, dib-u-heshiisiin, amniga iyo ku dhaqanka sharciga, horumarinta dhaqaalaha iyo horumarinta bulshada.

“Heshiiska cusub waa lib wada-shaqaynayd oo wax-ku-ool ah oo ay yeeshaan Qaramada Midoobay, Dowladda iyo Saamilayda kale,” ayuu yiri Mudane Abdelmoula. Qaramada Midoobay iyo Bahwadaagta kale, iyagoo sii maraya Heshiiskan, waxay ku sii dadaali doonaan inay la tacaalaan sababaha qaabdhismeed ee horseedka u ah burburnaanta daba dheeraatay iyo xasillooni darrada ee xaddiday horumarka waara ee loo dhan yahay ee Soomaaliya muddo toboneeyo sano ah.”

Isagoo ka hadlayay munaasabadda, Raisul Wasaare ku xigeenka, Mahdi Maxamed Guuleed, ayaa ammaanay dadaallada Qaramada Midoobay wuxuuna sheegay inuu quuddarraynayo xoojinta iskaashiga dowladda ay la leedahay QM si wax looga qabto caqabadaha qallafsan ee ku hor gudban dhinacyada nabad-dhisidda, hourmarinta iyo banii’aadannimada.

“Waxaan soo dhowaynayaa sida cad ee Qaramada Midoobay uga go’an tahay taageeridda mudnaanaha horumarinta Qaranka ee Soomaaliya iyadoo loo marayo iswaaafjainta tooska ah ee Heshiiskan cusub iyo Qorshaha Qaran ee NDP-9, iyo sidoo kale nidaamka isku duwista gargaarka,” ayuu yiri Raisul Wasaare ku xigeenka, Mahdi Maxamed Guuleed.

Tiro mas’uuliyiin ka socotay Qaramada Midoobay iyo Dowladda iyo sidoo kale wakiillo ka socday bulshada dibloomaasiyiinta ayaa joogay munaasabadda halka kuwa kale ay qaab onlayn ah uga qaybgaleen.

Dowladda Cuman ayaa diyaarad u dirtay magaalada Sanca ee Yemen halkaas oo ay geysay 250 maxbuus oo Xuutiyiin ah kuwaas oo lagu hayay dalalka Khaliijka iyo meelo ka baxsan, waxay qeyb ka tahay waxa loogu yeerey maxaabiis isdhaafsi.

“Iyadoo la fulinayo awaamiirta Sultan Haitham bin Tariq, ayaa mas’uuliyiinta arrintan quseyso waxay la xiriireen Sanca ayagoo soo daayay muwaadiniinta Mareykanka ah oo Saltanada Cuman keenay ka hor inta aan loo duulin dalkooda ,” sidaa waxaa baahiyay telefishinka dowladda Cuman.

Dowladda Mareykanka waxay soo dhaweysay sii daynta Sandra Loli iyo Mikale Gidada oo ku jirey xabsi Xuutiyiintu maamulaan, sidoo kale waxaa hadda gacanta ugu jira Bilal Fateen kaas oo dhowaan la filayo in la soo daayo, sida uu sheegay la taliyaha amniga qaranka Madaxweynaha Mareykanka Robert O’Brien.

Sandra Loli oo ahaa shaqaale samafal ayaa muddo saddex sano ah gacanta ugu jirey Xuuthiyiinta halka Mikael Gidada uu ganacsade ah hal sano heysteen kooxdaas.
Warbaahinta Cuman waxay kale sheegtay in Yemen dib loogu celiyay 250 oo laga kala keenay dalalka Khaliijka qaarkood meelo kale.

O’Brien ayaa Sultaan Haitham bin Tariq al-Said iyo boqor Salmanka Sacuudiga ugu mahad celiyay gacantii ay ku lahaayeen sii deynta muwaadiniinta Mareykanka.

Yemen ayaa xasilooni la’aan ku jirtay tan iyo 2014 kolkaas oo kooxda Xuutiyiinta la wareegeen dalka intiisa badan, 2015 bishii Maarso isbaheysiga Sacuudiga hoggaamiyo ayaa dagaal ka billaabay dalka Yemen ayagoo doonaya in ay xukunka ku soo celiyaan xukuumadda uu hoggaamiyo Cabdi Rabi Mansoor, dagaaladaas waxaa ku dhintay in ka badan 100,000 oo ruux halka malaayiin kale naftooda ka baxsadeen.

Madaxweynihii Kyrgyzstan oo iscasilay ka dib todobaadyo deganaansho la’aan ah
Madaxweynaha Kyrgyztan Sooronbai Jeenbekov ayaa khamiistan maanta ah, ku dhawaaqay in uu iscasilay ka dib markii dalkaas uu ku jirey todobaadyo qas iyo fowdo ah.
Madaxweynaha wuxuu sheegay in sababta uu go’aankan u qaatay ay tahay in uu baajiyo iska hor imaad dhex maraya ciidanka iyo banaan baxyaasha dal banayay in uu xafiiska baneeyo.

Xufalada Madaxweyne Jeenbekov ayaa awoodda Baarlamaanka la wareegay doorashadii dhacday afarta bishan October, hase yeeshee doorashadaas waxaa xigay bannaan baxyo ugu dambeyn xukuumadda ku qasbay in ay waxba kama jiraan ka soo qaato natiijada doorashada.

Wuxuu ku baaqay Arbacadii shalay in mucaarad iyo muxaafid loo midoobo sidii dalka loo badbaadin lahaa, Jeenbekov wuxuu ogolaaday in Sadyr Japarov oo Baarlamaanka soo gudbiyeen in uu noqdo Ra’iisul wasaaraha dalka, kaas oo todobaadkii hore taageeriyaashiisa ka soo daayeen xabsi, Mr. Japarov iyo xulafadiisa waxay dalbadeen in madaxweynuhu xafiiska baneeyo.

Kyrgyzstan, waa dal yar oo dhaca bartamaha Asia wuxuu ka tirsanaan jirey midowgii Sofiyeed, dalka waxaa uu soo maray sanado xasilooni daro dhanka siyaasadda ah. Jeenbekov wuxuu noqonayaa Madaxweynihii seddexaad oo xafiiska looga saaro cadaadis shacab tan iyo 2005.

War qoraal ah oo ka soo baxay xafiiska isku dubaridka gargaarka bani aadanimada Qaramada Midoobe ee Soomaaliya UNOCHA ayaa lagu sheegay in Sanduuqa gargaarka bani aadanimada Qaramada Midoobe ee Soomaaliya uu heley US$9.26 million lagu caawin doono ku dhowaad 300,000 oo kamid ah dadka ay saameeyeen fatahaadaha Soomaaliya.

Deeqdan muhiimka ah ayaa qeyb  ka ah dhaqaalaha Sanduuqa ugu talagalay Soomaaliya sanadkan 2020.

Deeqdan waxaa la sii marin doonaa hey’addaha gudaha iyo kuwo dibadda ee ka howlgala gobolada Banaadir, Hiiraan, Jubadda Hoose, Shabeelaha Hoose iyo Shabeelaha Dhexe iyadoo loo kala eegi doono sida baahida ugu kala badan tahay degaanada.

“Deeqda ka timid Sanduuqa Qaramada Midoobe waxay hey’adaha gargaarka awood u siin doontaa in ay kordhiyaan barnaamijyada naf-badbaadinta ah gaar ahaan dadka sida daran u saameysay fatahaadaha ka dhacay dalka,” sidaas waxaa yiri Mr. Adam Abdelmoula, oo ah isu duwaha gargaarka bani aadanimada Soomaaliya.

$8.18 milyan oo lacagtaas kamid ah waxaa loo qoondeeyay in lagu bixiyo; cuntada, Hoyga, xarumaha caafimaadka, biyaha, nadaafadda iyo fayadhowrka, sidoo kale waxaa lagu xoojin doonaa daryeelka carruurta iyo ka hor tagga xadgudubka dumarka lagula kaco.

Iyadoo $1.08 million oo ah inta soo hartay ah, lagu qaban doono; caafimaadka iyo nafaqeynta dhallaanka, waxbarashada iyo ilaalinta carruurta.

“Durba, bulshooyinka liita oo isbedelka cimilada, Ayaxa iyo safmarka COVID-19 uu saameeyay waxay wajahayaan cunto iyo biyo la’aan, sidoo kalena waxay khatar ugu jiraan cudurada faafa sida shuban biyoodka iyo daacuunka,” Mr Abdelmoula ayuu mar kale yiri.

Sanduuqa gargaarka bani aadanimada Qaramada Midoobe ee Soomaaliya ayaa $40.2 million ka heley dalalka; Australia, Canada, Denmark, Germany, Ireland, Kuuriyada LKoofureed, uxembourg, Netherlands, Norway, Sweden iyo Switzerland.

Qoraalka ka soo baxay xafiiska isku dubaridka gargaarka Qaramada Midoobe ee Soomaaliya ayaa lagu sheegay in xilli roobaadka deyrta oo ka bilowday gobolada dalka qaarkood sida degaanada Puntland iyo gobolada Hiiraan, Bakool iyo Galgaduud.

Hey’adda FAO ee Qaramada Midoobey u qaabilsan Beeraha iyo Cunnada ayaa ka digtay Ayax hor leh oo Soomaaliya ku wajahan.

Xafiiska FAO ee Soomaaliya ayaa sheegay in Ayax ka imaanaya dhanka Badda Cas uu ku fool leeyahay Soomaaliya gaar ahaan gobolada Bari .

Ayaxa ayaa FAO tilmaantay in uu ka soo guuray dhanka dalka Yemen waxaana saameyntiisa ay noqon doontaa mid xoog leh .

Inkastoo, dagaal lagula jiro Ayaxa ayaa haddana waxaa hey’addu sheegtay in arintu cuslaan karto hadii Ayaxaasi geediga ah uu Soomaaliya sal dhigto.

Ayax ka yimi dhanka Itoobiya oo dhulka Beeraha iyo daaqsiga diiray ayaa lagu arkay Soomaaliland

Sidoo kale qeybo ka mid ah Puntland iyo Galmudug ayuu Ayaxu weerar ku hayaa, waxaana dhici karta in uu u gudbo dhanka gobolada koonfureed ee dalka.

Iyada oo maanta caalamku xusayo maalinka Cuntada Adduunka si loogu baraarugo baahida ayaa hey’adda WFP waxay ay sheegtay in cunnada ay siiso ardayda qaar ka mid ah iskuulada Soomaaliya ay sare u qaaday in carruur badan iskuulada loo diro.

WFP waxay tilmaantay in cuntada nafaqeysan ee diyaarsan ee la siiyo ardayda ay kaalin weyn sidoo kale ka qaadatay heerka waxbarasho ee carruurta.

Mashruucan oo kaalinta ugu weyn uu ka geysto dalka Shiinaha ayaa waxaa si gaar ah diirada loogu saaraa gabdhaha taas oo dhiiri galineysa horumarinta waxbarashada gabdhaha.

Ardayda qaar ayaa la siiyaa raashiin ay guriga u qaataan iyo agab kale oo waxbarashada ka saacid a siiba gabdha.

Hey’adda WFP waxay sheegtay sanadkii 2019 in caruurta ay ka caawisay iskuullada guud ahaan Soomaaliya ilaa 200,000 arday, kuwaas oo hablo u badan.