Madaxweynaha Jamhuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud iyo wafdiga ku wehelinaya shirkan ayaa u soo bandhigay Hoggaamiyeyaasha IGAD iyo diblumaasiyiinta Gobolka xadugudbka Itoobiya ay ku sameysay midnimada iyo madaxbannaanida Soomaaliya iyo dhibaatada ay ku yeelanayso xasilloonida iyo nabadda Geeska Afrika. Wafdiga Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee uu hoggaaminayo Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa xoojiyey qaraarkii Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ay ku laaleen is-afgaradkii sharci darrada ahaa ee ay kala saxiixdeen Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya iyo Madaxweynaha Maamulka Soomaaliland, kaas oo khilaafsan heshiisyada labada dal, mabaad’ida aas-aasiga ah ee Midowga Afrika, xeerarka heer IGAD iyo heer caalamba.
Madaxda Urur-Goboleedka IGAD oo dhagaystay mowqifka adag ee dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa caddeeyey mowqifkooda ku aaddan faro-gelinta Dowladda Itoobiya ee ka dhanka ah Madaxbannaanida iyo midnimada dalkeenna, waxayna Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya bogaadinaysaa bayaanka wadajirka ah ee Shir-madaxeedka IGAD oo lagu sheegay sida ay u ilaalinayaan madaxbannaanida, midnimada iyo wadajirka Soomaaliya, shacab iyo dhulba, heshiis kastana ay aas-aas u tahay ogolaanshaha Dowladda Federaalka Soomaaliya.
Madaxda Urur goboleedka IGAD ayaa meel uga soo wada jeestay xadgudubka dowladda Ethiopia ay ku sameysay madax banaanida dhuleed ee JFS, waxaana uu ahaa Shir Madaxeedkii 42-aad ee Ururka Goboleedka IGAD oo shalay ka qabsoomay Magaalada Kampala ee dalka Uganda ayaa Laga soo saaray War-murtiyeed dhowr qodob ka kooban, waxayna isku raacay in lama taabtaan ay tahay Madax banaanida dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo sidoo kale Madaxda ayaa soo jeediyey in Heshiis walba oo Soomaaliya lala galayo uu soo maro dowladda Federaalka Soomaaliya.
Urur goboleedka IGAD ee uu shirka uga socday magaalada Kampala ee wadanka Ugandha ayaa gabagabadii laga soo saaray War-saxaafaded, waxaana lagu yiri:-
1.“Ururka waxa uu aad uga walaacsannahay is-bedellada cusub ee ku yimid xiriirka u dhexeeya Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Federaalka ee Itoobiya iyo Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.
2.IGAD waxa ay si adag u xaqiijineysa mabda’ lama dhaafaanka ee ilaalinta iyo dhowrista madaxbannaanida, wadajirka iyo midnimada dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya; iyo in macaamil kasta uu ilaaliyo mabaadii’da asaasiga ah ee kor ku xusan, iyo in heshiis iyo wadaxaajood kasta ay ku dhacaan ogolaanshaha Dawladda Federaalka Soomaaliya.
3.Waxaan ugu baaqeyna Jamhuuriyadda Federaalka Dimuqraadiga ah ee Itoobiya iyo Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya in ay qaboojiyaan xiisadda, beddelkeedana ay yeeshaan wada hadal wax ku ool ah”.
“Soomaaliya hal albaab ayay leedahay waana Dawladda Federaalka ah, midnimada, wadajirka iyo Madaxbanaanideeduna waa lama taabtaan”, waa sida ay qireen Madaxda IGAD.
Madaxweynaha Jamhuuriydda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo khudbad ka jeediyey shirka ay yeesheen hoggaamiyaasha dalalka isbaheysiga dhex dhexaad ka ah (NAM) ayaa si adag u soo bandhigay mowqifka dowladda Soomaaliya ee ku aaddan xadgudubka Dowladda Itoobiya iyo cawaaqib xumada uu keeni karo haddii aanan si wadajir ah looga falcelin, shirkaasi ayaa ka qabsoomay wadanka Ugandha. “ Cawaaqib xumada ka dhalan karta is-afgaradkan waa wax aad looga xumaado mana ahan kaliya mid khatar ku ah madax-banaanida dhuleed ee Soomaaliya, Sidoo kale waxa uu halis ku yahay xasilloonida gobolka waxuuna fursad cusub siinayaa argagixisada ka jirta gobolka”, sidaana waxaa yiri Madaxweyne Xasan Shiikh Maxamuud.
dhinaca kale Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ajiibay martiqaad rasmi ah ee uu u fidiyey dhiggiisa dalka Masar Mudane Cabdulfataax Al-siisi ayaa gaaray magaalada Qaahira ee xarunta dalkaas, waxaana lagu wadaa in Labada Madaxweyne ay ka arrinsan doonan xaaladda gobolka iyo danaha wadajirka ah ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo Jamhuuriyadda Carbeed ee Masar, iyagoo mudnaan siinaya xoojinta xiriirka labo geesoodka ah iyo iskaashiga faca weyn ee ay wadaagaan Labada shacab.
Haddaba si loo daafaco Badda dheer ee ku teedsan Soomaaliya oo ay soo damacday Itoobiya ayaa waxaa socda sidii dib loo howlgali lahaa ciidanka Badda, si ay u ilaaliyaan xeebaha Soomaaliya ayay Khubarada arrimaha badaha ee Qaramada Midoobay ay dhowaan kulan la yeeshay dhiggooda Ciidanka Badda iyo Ilaalada Xeebaha Soomaaliya. “Qaramada Midoobay waxaa ka go’an in ay la shaqeyso Kooxda Shaqada ee Ciidanka Badda iyo Ilaalada Xeebaha Soomaaliya iyo saaxiibbada caalamiga ah si kor loogu qaado howl-gudashada iyo sugidda biyaha Soomaaliya iyo aagga dhaqaale ee gaarka ah”, sidaasi waxaa lagu qoray bogga ay ku leedahay baraha bulshada.
“Ka dib dadaalka Madaxda Qaranka, Soomaaliya waxay taageero buuxda ka heysataa dhammaan Ururada Caalamiga ah, sida Qaramada Midoobay, Midawga Afrika, Jaamacadda Carabta iyo Ururka Wadamada Islaamka ah. Sidaas oo kale waxaa si aan leexleexasho lahayn taageero noogu muujiyay dalalka dunida ee saamaynta badan kuwaas oo ay hugaaminayaan kuwa leh Codka Diidmada Qayaxan (Veto), sidaasina waxaa bartiisa bulshada ku qoray Wasiir-ku xigeenka Warfaafinta mudane Cbadiraxmaa Yuusuf Cadaala, wuxuna ku micneeyay in si dhamaystiran looga guulaystay in Adduunku fahmay duulaanka Dagaal oogaha Geeska Afrika Abiy Axmed, kaasi oo wajahaya go’doon Diblamaasiyadeed, meel cidlo ahna uga haray Dunida oo dhan.
“Shalay warka ka soo baxay Jaamacadda Carabta wuxuu ahaa Mid lagu qoray luuqad iftiiminaysa ama adag waxa uu filan karo Horjooge Abiy, intaasi kuma ekaan ee Dalalka Carbeed Mid Mid ayay Wasaaradahooda arrimaha dibaddu u soo saarayaan Bayaanaad muujinaya taageeradooda waxaana ugu dambeeyay, Qatar, Imaaraadka Carabta iyo Masar oo dhawaan ku celiyay aragtidooda ka dib kulankoodii.Waxaa ka horeeyay kii Afhayeenka Golaha Amniga Qaranka ee Maraykanku uu ficilka Abiy ku tilmaamay mid halis galinaya deganaashaha Adduunka oo taageeraya Argagixisada isla markaana aan sinna loo aqbali Karin” mudane cadaala ayaa si adag u yiri.
Gudaha Dalka waxaa fariin isku mid ah diray dhammaan Heerarka kala duwan ee Hay’adaha Dawladda, Siyaasiyiinta, Ururada Bulshada iyo Shacabka Soomaliyeed oo ay ugu horeeyaan shacabka Gobolada waqooyi. Gudaha Dalka Ethiopia waxaa ka socda dood ballaaran oo inta badan Qawmiyadaha Ethiopia ay ku diidan yihiin falka qar iska tuurnimada ah ee Abiy, iyaga oo u arka in uu fashilka Gudaha ku qarinayo Duullaan aan guuli ka muuqan oo uu ku aado Soomaaliya. “Dadkeenna waxaa nala gudboon in aan ka shaqayno labo arrimood oo kala ah, in aan sii xoojino midnimadeenna iskama caabino dicaayadaha raqiiska ah ee Abiy isla markaana diyaar u ahaano marxaladda xigta”. “Ninkii Haftay ee Hungurigu qaaday maxaa u haray oo la dhihi lahaa”, waa Muuse Biixiye.
