Qaar ka mid ah qoysas ku nool tuulooyin hoostaga degmada Jowhar ee xarunta Gobolka Shabeelaha Dhexe ayaa ka cabanaya dhibaatooyin ay ku hayaan haraadiga Al-Shabaab, kuwaasi oo dalbaday in laga dulqaado argagixisada Al-Shabaab.

Qaar ka mid ah qoysaskan oo la hadlay Warbaahinta Qaranka ayaa codsaday in maamulka Gobolka uu gacan ka geysto sidii looga dulqaadi laaha dhibaatada ay u geysanayaan Al-Shabaab, maadaama ay ka qaataan lacago baad ah.

Sidoo kale Al-shabaab ayaa qaar ka mid ah waddooyinka gala tuulooyinka ay ku dhuumaaleysanayaan ku aasay waxyaabaha qarxa.

Dhagarqabayaasha Al-Shabaab ayaa dadka ku nool tuulooyinka ku cabsi gelinaya in haddii ay ka baxaan tuulooyinka ay gacanta ku hayaan ay la kulmi doonaan dhibaatooyin.

Dhawaan ayay ahayd markii ay dabqabadsiiyeen Tuulo lagu magacaabao Gaal-leef oo ka tirsan gobolka Shabeelaha Dhexe.

Booqoshada uu Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed Sareeyo Gaas Axmed Maxamed Jimcaale uu ku tagey isbitaalka Madiin ee maqaalada Muqdisho oo ay ku jiraan qaar kamid ah Askartii Ciidanka Xoogga oo dhaawacya kala  duwan ka soo gaaray difaaca Dalka iyo qaar kale oo ku soo dhaawacmay qarax dhawaan ka dhacay Warshadda Nacnaca Degmada Wadajir ee maqalada Muqdisho.

Ujeedka booqoshada Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka ayaa ahaa sidii askarta loogu dhiira gelin lahaay in ay sii xoojiyaan difaaca dalka looga xoreynayo Cadowga iyo ka warqabka xaaladahood Caafimaad, waxuuna Taliyaha Deeq lacag ah ku doon siiyay askarta dhaawacyada qaba ee lagu dabiibayo Isbitaalka.

Taliyaha Xoogga dalka Sareeyo Gaas Axmed Maxamed Jimcaale oo kbooqashada kaddib  la hadley Warbaahinta Qaranka ayaa  sheegay in dalka dibadiisa loo qaadi doono askarta qaar ee qaba dhaawacyada culus ee aan dalka waxba looga qaban karin.

Taliyaha ayaa qorsheynayo sidii loo xoojin lahaa tayada Ciidanka Xoogga Dalka iyo sidii ay u heli lahaayen Xaquuqdooda, waana booqshadii ugu horeysay uu taliyaha ku tego mid ka mid xarumaha caafimaadka ee magaalada Muqdisho oo ay ku jireen askar dhaawacyo kala duwan qaba.

Guddoomiyaha  Gobalka Banaadir ahna Duqa magaalada Muqdisho Mudane Taabit Cabdi Maxamed oo ay wehliyaan Guddoomiyihii hore ee Gobalka Mudane Yuusuf Xuseen Jimcaale Madaale, qaar ka mid ah guddoomiye ku-xigeennada gobolka iyo mas’uuliyiin kale ayaa maanta kormeer howleed ku tegay Xarunta Aqalka Dowladda Hoose ee Xamar iyo qeybaheeda kala duwan ay ka kooabantahay, Xarunta gaadiidka dabdamiska, Xarunta Taliska Ciidanka ilaalada Deegaanka Xamar, Xarunta lagu sameeyo Kaarka aqoonsiga iyo Warqadda  dhalashada  ee Dowladda Hoose ee Xamar iyo sidoo kale Xarunta gaadidka Bisha cas iyo Warshadda soo saarta qalabka dhismaha.

Guddoomiyaha cusub ee Gobalka Banaadir ayaa intii uu kormeer ku guda jiray  xarumaha kala duwan ee dowladda Hoose ee Xamar  waxa uu la kulmay howlwadeenada Dowladda Hoose oo uu ka dhageystay warbxin ku aadan sida ay u shaqeeyaan iyo baahiyaha gaarka ah ee ay qabaan.

Sidoo kale  Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Taabit ayaa xarunta Bisha Cas kula kulmay ingineera ka tirsan Dalka Turkiga isagoo kala hadlay sidii loo xoojin lahaa horumarinta Caasimadda.

Afhayeenka Maamulka Gobalka Banaadir Cabdifitaax Cumar Xalane oo kormeerka kaddib la hadlay Warbaahinta ayaa tilmaamay in ujeedka kormeerka guddoomiyaha cusub ee gobolka uu la xiriiro sidii u ogaan lahaa xaaladaha ay ku shaqeeyaan howlwadeenada iyo hantida ma guurtada ah ee taallo xarumaha uu kormeerka ku tegay.

Dadka ku nool qeybo ka mid ah Gobolka Galgaduud ayaa waxa ay ka cabanayaan xaalad nololeed oo soo food saartay kaddib abaarta daba dheeraatay  ee Wadanka ka jirta.

Qaar ka mid ah Dadkaasi oo aan u kuur galnay siyaabaha ay ku nool yihiin ayaa waxaa ka muuqatay saameynta abaarta xoolihii ay dhaqanayeen intii badnayd ay uga dhamaadeen abaarta .

Qaar ka mid ah qoysaska ku xoola beelay abaarta ayaa sheegay inay iminka heysato xaalado nololeed oo aad u liidato, waxaana ay codsadeen in kaalmo deg deg ah lala soo gaaro.

Abaartaan ayaa waxa ay notay mid guud ahaanba saameysay Dadka, iyadoa cidwaliba ay la daalaa dhaceyso maareynta noloshooda, Dadka dhibta ugu badani haysato ayaana ah Reer-guuraaga Xoola ku noolka ahaa waxaana hadda gabaabsi ku sii dhow Saddaxda duunyo oo kala ah Ariga, Geela iyo Lo’ada kuwaas oo inta ka hartay sida Dadka Gacanta looga quudiyo.

Kulankaan oo ahaa mid dhaqaale loogu u ruurinayay abaarha ka jira Soomaaliya,  waxaa soo qaban qaabiyay  dhaqaatiirta Soomaaliyeed ee ku nool dalka Finland,  waxaana ka soo qeybgalay qaar ka mid ah Jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalkaasi, Ururro iyo dadkale oo samafalayaal  reer Finland.

Goobta kulanka taakuleynta abaaraha ay ka socotay waxaa lagu soo bandhigay  iibinta cuntooyin fudfudud,   Buugaag,  dharka Habluhu xirtaan, cilaan saar  iyo alaabo kale, waxaana dhammaan xeelahadaan cusub ee dhaqaalo u ruurinta daqligii ka soo baxa uu qeyb ka noqonayaa barnaamijka gargaarka abaraha Soomaaliya.

Qaar ka mid ah dhaqaatiirta iyo dadkii kale ee isku howlay inay dhaqaale u aruuriyaan abaarta ka jirta Soomaaliya oo la hadlay Telefishinka Qaranka ayaa sheegay in cuntooyinka iyo waxyaabaha kale ay yihiin kuwa loogu talagalay in lacagta ka soo xarooto loogu deeqo dadka ay abaartu ku heyso Soomaaliya, iyagoo Jaaliyadda Soomaaliyeed ka codsaday inay xoojiyaan dadaallada ay ugu gurmanayaan Walaalood ku dhibaateysan gudaha dalka.

Waa markii ugu horeysay oo kulan nuucaan oo kala ah ay isugu yimaadaan  dhaqaatiirta Soomaaliyeed ee dalka Finland ka howlgala iyo arday barata cilmiga caafimaadka, waxayna tusaale wanaagsan u noqonayaan Jaaliyadaha Soomaaliyeed ee ku nool dalka dibadiisa.

Waxaa Saacadihii aynu kasoo gudubnay soo gaaray Magaalada Muqdisho qaar ka mid ah madaxweynayaasha maamul Goboleedyada Dalka Soomaaliya, si’ ay ugu qaybgalaan kulan la filayo inuu Berrito ka dhaco Muqdisho.

Shirka ayaa waxaa looga hadli doonaa sidii loo xoojin lahaa xiriirka Dowladda federaalka Soomaaliya iyo maamullada Dalka, arrimaha ammaanka iyo sidii Ajenda mideysan looga qaadan lahaa kulanka la filayo inuu dhawaan ka dhaco Magaalada London ee Dalka Ingiriiska, kaasoo looga hadli doono arrimaha Soomaaliya.

Britain ayaa safka hore kaga jirta waddamada sida aadka ah u daneeya arrimaha Soomaaliya, waxanay Gacan weyn ka geysataa taageerada dhaqaale iyo tan Ciidan ee Dowladda Soomaaliya, iyadoo dhowr jeer Magaalada London ku qabatay shirar looga hadlayo arrimaha Soomaaliya.

Saraakiil ka tirsan ciidamada Maryakanka ah ayaa Idaacadda VOA-da u sheegay in ciidamo ka socda Maraykanka dhawaan la geeyay magaalada Muqdisho si ay tababar u siiyaan ciidamada XDS iyo kuwa AMISOM.

Ciidamo kooban  ayaa 2-dii bishan April ka dagay magaalada Muqdisho, waxaana saraakiishu sheegeen in tagista ciidankaasi ay codsatay dowladda Federaalka Somalia.

Tababarayaal kale oo Mareykan ah ayaa hore u joogay Muqdisho kuwaasoo tababarro siinayay ciidamada XDS iyo kuwa AMISOM ee howlgallada ka dhanka ah argagixisada ka wada gobollo ka mid ah dalkeenna Soomaaliya.

Ciidamada Mareykanka ayaa la sheegay in ay xalay adeegsadeen mid ka mid ah Bambooyinka ugu waaweeyn ee Mareykanku heysto kaasoo aan Nukliyeer aheyn, waxeyna ku rideen godad ay kooxaha mintidiinta ah ku leeyihiin dalka Afqaanistaan.

Bamka oo lagu magacdarayo “hooyada bambooyinka” ayaa qaraxiisu waxa uu la eg yahay midka ay sameeyaan 11 tan oo ah maadada TNT, waxaana Maraykanku uu ku riday godad ay adeegsadaan mintidiinta gobolka Nangarhar.

Gudoomiyaha degmada Achin ee gobolkaasi, Ismaaciil Shinwari, ayaa sheegay in ay meel fog ka arkeen dhimbilo dab ah iyo qiiq ka kacay deegaanka uu bamka ku dhacay.

Taliyaha ciidanka Maraykanka ee ku sugan Afghanistan, Jen. John Nicholson, ayaa sheegay in bamkaasi uu yahay hubka ugu habboon ee lagu waabin karo kooxaha mintidiinta ah.

Afhayeen u hadlay madaxtooyada Afghanistan ayaa isna sheegay in bamkaasi uu khasaare lixaad leh u geystay mintidiinta.

Dhanka kale madaxweynihii hore ee Afghanistan, Xamiid Karzai, ayaa cambaareeyay adeegsiga bamkaasi, waxaana uu Maraykanka ku dhaliilay in uu dalkiisa ku tijaabinayo hub cusub.

Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Jubbaland  Mudane Axmed Maxamed islaam oo soo gaaray Magaalada Muqdisho ayaa kulan la qaatay Danjiraha Dowlada ingiriiska u fadhiya Soomaaliya Divid Concar.

Kulankan oo ahaa kii u horreeyay oo ay yeeshan Madaxweynaha maamulka Jubbaland iyo Danjiraha Cusub ee UK ayaa looga hadlay Xaaladda abaaraha ee Soomaaliya gaar ahaana Jubbaland iyo sidii Dowladda Ingiriisku ay gacan uga gaysan lahayd gurmadyada socda, sidoo kale waxaa diiradda lagu saaray Arrimaha ammaanka,  iyadoo Danjirahu Madaxweynaha Jubbaland uu ku ammaanay sida ay uga go’antahay in la burburiyo kooxaha Argagixisada ah ee dhibaatada ka wada Soomaaliya.

Dhinaca Siyaasadda ayay sidoo kale Mas’uuliyiintu ka wada hadleen sidii loo tageeri lahaa Dowladda cusub ee uu hoggaaminayo Madaxweyne Maxamed Cabdullahi “Farmaajo” waxaana uu Safiirku mar kale Jubbaland usoo gudbiyay codsiga dowladda Ingiriiska ee ah in ay ka soo qayb gasho Shirka Dhaqaalaha loogu yaboohayo Soomaaliya ee bilawga bisha soo socota ka furmaya Magaalada London.

Muftifa dalka Masar Dr. Showqi Calam, ayaa Carabka ku adkeeyay in mabaadi’da horumarka,degenaasha iyo wada noolaashaha uu yahay qiyamka  ay diinteyna Islamka ku baaqday,iyadoo uu sheegay  in fikradda  xagjirnimada looga hortagi karo Saddex shay oo kala ah in si sax ah Diinta wacyiga dhabta ah looga fasiro quluubta dadka,mbaadi’da horumarka  iyo nabad ku wada noolaashaha iyo saameynta Taariikhda Islamka ay ku leedahay xiliyada iyo waqtiyada la soo maray.

Muftiga ayaa hadalkan ka sheegay kulan uu Gobolada ay muslimiinta ku badan yihiin  ee konfurta dalka Thailand kula yeeshay siyaasiyiin iyo dad kaloo magac leh oo muslimiin ah,wuxuuna ugu baaqay  in si qalbi furan la iska kaashado sidii quluubta muslimiinta loogu abuuri lahaa  xaqiiqda dhabta ah iyo waxa ay na farayso Diinta Islaamka ee muqadaska ah.

Muftiga dalka Masar Dr. Showqi Calam, ayaa intii uu joogay dalka Thailand uu booqday goobo Taariikhi ee dadka Muslimiinta ay leeyihiin, wuxuu amaanay doorka Muslimiinta dalkaasi ee ku nool Gobolada koonfureed iyo in ay iskashanayaan horumarinta Diinta Islaamka iyo  iyo ka hortaga fikradaha qaldan ee xaqjirka ah.

WD/Mukhtaar