Ra’iisul wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, mudane; Xasan Cali Khayre , ayaa Shalay kulamo gaar gaar ah kula qaatay Magaalada Paris ee Caasimadda Dalka France, Wasiirrada arrimaha dibedda Dalalka Russia, Sergey Lavrov iyo dhiggiisa Finland, Pekka Haavisto.

Kulanka RW Kheyre iyo Wasiirrada arrimaha dibedda Ruushka iyo Findland ayaa qeyb ka ahaa shirka madasha nabadda Paris, iyagoo ka wada hadlay arrimo la xiriira nabadda iyo xoojinta iskaashiga Jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya iyo Dalalkaas.

Dowladaha Ruushka iyo Soomaaliya ayaa lahaa xiriir qoto dheer oo dhinacyo badan ah, iyadoo ay haatanna Dowladda federaalku waddo qorshayaal lagu sii horumarinayo cilaaqaadka ka dhexeeya Labada Dowladood.

Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya, mudane Xasan Cali Khayre oo Dalka Faransiiska uga qeyb galay shirka Sanadlaha ah ee madasha nabadda Paris, ayaa sheegay in ay habboon tahay in saaxiibbada Caalamka ay muhiimad gaar ah siiyaan maal gelinta hannaanka dib u kabashada Dalka.

“Maalgelinta dib u dhiska hay’adaha Dowladeed, waa in ayada lafteeda loo arkaa in ay ka mid tahay dedaallada la doonayo in lagu gaaro himilooyinka horumarka Qaranka.” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa dood uu ka qeyb galay waxa uu ka caddeeyay in Soomaaliya ay hiigsaneyso horumar ballaaran oo u horseedda in ay soo ceshato kaalintii ay Dunida horay ugu lahayd.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo khudbad ka jeediyey Shirka Caalamiga ah ee Horumarka iyo Dadweynaha oo ka furmay magaalada Nayroobi ayaa sheegay in Dowladda Soomaaliya ay dadaal muuqda gelisay awoodsiinta dhallinyarada iyo in ay kaalin hoggaamineed ka qaataan dalka.

Madaxweynaha ayaa la wadaagay madaxda, masuuliyiinta iyo ka qeyb galayaasha shirkan dhibaatooyinka sinnaan la’aanta dhanka bulshada ee adeegyada dadweynaha iyo dhaqaalaha, waxa uuna adkeeyey mowqifka joogtada ah ee Dowladda Soomaaliya ay ka taagan tahay taageeridda Olalaha Caalamiga ah ee lagu xaqiijinayo horumarka iyo hiigsiyada barwaaqo-geynta dadweynaha.

“Waa inaan aqbalnaa in ay jiraan caqabado aan wadaagno oo ku aaddan hirgelinta koboc dhaqaale oo loo siman yahay, bixinta adeegyo dadweyne oo la heli karo iyo fursad u abuuridda dhallinyarada adduunka oo badankood ay ku nool yihiin qaaradda Afrika.”

Madaxweyne Farmaajo ayaa soo bandhigay kororka muuqda ee tirada dadka Soomaaliyeed ku yimid sanadihii danbe, waxa uuna xusay fursadaha horumarineed iyo dhaqaale ee ugu jira arrinkan dowladnimada Soomaaliya, maadaama tirada ugu badan ee shacabkeenna ay yihiin dhallinyaro u hanqal-taagaya sidii dalkoodu uu ula tartami lahaa dalalka Caalamka ee horumarsan.

“Waxa aan garawsannahay baahida loo qabo in si deg-deg ah loo taageero dhallinyaradeenna si kororka dadweyne aan uga faa’idaysanno dhanka xasilloonida iyo abuuridda fursado loo siman yahay.”

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa si faahfaahsan uga warbixiyey doorka haweenka Soomaaliyeed ay ku leeyihiin nabadeynta iyo dib u dhiska dalka, isaga oo soo bandhigay fursadaha siyaasadeed iyo kuwa dastuuriga ah ee soojireenka ah oo ay ku tilmaaman yihiin Haweenkeenna Soomaaliyeed.

Shirka oo socon doona muddada u dhaxeysa 12-14ka bishan ayaa lagu soo bandhigayaa fursadaha horumarineed iyo caqabadaha barnaamijyada dadweynaha, kor uqaadista maalgelinta adeegyada aasaasiga, joojinta tacadiyada ka dhanka ah haweenka iyo sare u qaadista saamiga dhallinyarada ee hoggaaminta.

Wasiirka arrimaha dibedda iyo Iskaashiga Caalamiga Soomaaliya, Danjire Axmed Ciise Cawad, ayaa Xafiiskiisa ku qaabilay shalay, wakiilka Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobey u qaabilsan Soomaaliya, ahna madaxa howlgalka kaalmeynta Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOM), James Swan.

Labada Mas’uul ayaa waxay ka wada hadleen arrimaha la xiriira siyaasadda, nabadgelyada, Bini’aadannimada iyo dhaqaalaha.

Wasiir Cawad waxa uu soo dhoweeyay mowqifka wanaagsan ee Q/Midoobey ay ka taagan tahay taageeridda iyo tallaabooyinka dowladda ee ku wajahan mideynta Soomaalida si loo gaaro himillada Dadka, isagoo caddeeyay in kulamada noocan oo kale ah ay xoojinayaan kaalinta Q/Midoobay ee danaha dadka Soomaaliyeed.

Marwo; Caasho Shaacuur Ugaas, ayaa si toos ah Guddiga Qaran ee gurmadka fatahaadaha  ugu wareejisay deeq isugu jirta dharka Dumarka, maro Kaneecooyin, Bustayaal, Salliyadda lagu fariisto iyo Bacaha Roobka laga galo,

Deeqda waxaa la soo mariyay hay’ada Hinna oo ka shaqeysa arrimaha gargaarka iyo samafalka, iyada oo uu deeqdaasi kala wareegay guddoomiyaha Guddiga, Wasiir; Xamsa Saciid Xamsa.

Sidoo kale, hay’adda socdaalka Iyo Jinsiyadda Soomaaliyeed ayaa lacag dhan $10,000 ugu deeqay dadka ay saameeynta ku yeesheen fatahaadaha Webiyada dalka, Lacagtaas oo lagu wareejiyay Guddiga Qaran ee gurmadka.

Wasaaradda Warfaafinta XFS Soomaaliya, ayaa hakisay shaqooyinkii ay dalka ka hayeen hey’adaha Media Ink iyo Perspective Media, ka dib markii ay raaci waayeen nidaamka ay Wasaaraddu u dejisay hey’adaha ka shaqeeya warbaahinta ee Ku sugan gudaha dalka.

Wasiiru Dowlaha Wasaaradda waxbarashada hiddaha iyo tacliinta sare ee Soomaaliya, C/raxmaan Maxamuud Cabdulle Jaabiri, ayaa Maanta Muqdisho ka furay shirweynihii 5-aad ee Machadka cilmi baarista Soomaaliyeed ISOS.

Furitaanka shirweyna waxaa goobjoog ka ahaa Wasiirro ka tirsan xukuumadda Soomaaliya, Agaasimaha hiddaha iyo tacliinta sare ee Wasaaradda waxbarashda, Ismaaciil Yuusuf Cusmaan, madaxda Jaamacadda Muqdisho, aqoon-yahanno ka kala yimid Jaamacadaha iyo marti sharaf kale.

Wasiiru Dowlaha Wasaaradda Waxbarashada Soomaaliya Mudane C/raxmaan Maxamuud Cabdulle Jaabiri ayaa bogaadiyay Jaamacadda Muqdisho oo uu sheegay in ay ka mid tahay Jaamacahadaha hormuudka ka ah dalka.

Wasiiru Dowlaha waxbarashada Soomaaliya ayaa sidoo kale u  hambalyeeyey Agaasimaha Machadka , wuxuuna sheegay in kulanka uu ahmiyad gaar ah u leeyahay bahda waxbarashada dalka.

Jaaliyadaha Soomaaliyeed ee ku dhaqan qaaradda Yurub ayaa haatan bilaabay aruurinta deeqo lacageed si ay uga qeyb qaataan samata bixinta qoysaska Soomaaliyeed oo ay saameeyeen fatahaadaha iyo daadadkii ka dhashay roobabkii dalka ku dhuftay.

Maxamed Faarax Canshuur oo ah wariye madax bannaan oo ku sugan magaalada Karlstad ee Gobolka Värmland ee dalka Sweden oo la hadley Radio muqdisho  ayaa sheegey in jaaliyada Soomaaliyeed ee Sweden ay dadaal dheeri ah ku bixiyeen sidii ay qeybtooda uga qaadan lahaayeen gurmadka socda.

Jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalka Sweden ayaa wada qorshe ay ku aruurinayaan dhaqaale ay damacsan yihiin in kaga qayb qaataan taakulada qoysaskii ay ku habsatay fatahaadaha webiga iyo daadadka roobabka xilliga deyrta.

Ganacsatada Soomaaliyeed ee ku dhaqan gudaha dalka ayaa deeqihii ugu horreeyay gaarsiiyay qoysaska ay dhibaatada ka soo gaartay fatahaadaha waxaana Jaaliyadaha Soomaaliyeed ee hadda billaabeen in ay aruuriyaan lacago ay doonayaan in ay gacan kaga geystaan gurmadka fatahaadaha.

Seynab Cabdi Macalin, oo ah marwada Koowaad ee Dalka ayaa Gobollada dalka Mareykanka ka bilowday Olole loogu gurmanayo dadka Soomaaliyeed oo ay dhibaatadu ka soo gaartay fatahaadaha ay Webiyada iyo Roobabka oo is-biirsaday ay ka geysteen Gobollada Hiiraan, Bakool iyo Gedo.

Ololahan oo qeyb ka ah haweenka iyo dhallaanka kuwaasi oo ah dadka ugu nugul ee bulshada ayna saameyn xoog leh ka soo gaarteen fatahaadaha, iyagoo u baahan gurmad deg-deg ah.

Marwada oo la hadleysay Jaaliyadda Soomaaliyeed ee Gobolka Columbus ee Mareykanka ayaa la wadaagtay xaaladda bini’aadannimo ee ka taagan deegaannada fatahaaduhu ay saameeyeen, waxa ayna sidoo kale uga warbixisay dadaallada dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay ugu gurmadeen.

“Dadka Soomaaliyeed waligoodba waxay caan ku ahaayeen is taakuleynta, maantana ku maba sii jirto oo 70-kun oo qoys wax ka badan ayaa magaalooyinkaasi ka barakacay. Maanta oo kale waxaa na looga baahanyahay midnimo, istaageerid, samafal iyo in kuweena wax haysta ay gacan ka gaystaan gurmadkaas.”

Marwada ayaa bogaadisay isku duubnida Jaaliyadaha Soomaaliyeed ee Gobollada Maraykanka waxaana ay tilmaamtay in dadaalkeeda ku aaddan howlaha gurmad ee Jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku dhaqan Maraykanka uu yahay mid sii kaabi doona qorsheyaasha Qaran ee lagu samata bixinayo dadka dhibaataysan.

Olalaha Marwada Koowaad ayaa ah in ay in la gaarsiiyo gobollada kale ee dalka Maraykanka, si loo dardargeliyo dadaallada wax-ku-oolka ah ee dib loogu dhisayo nolasha dadkii ay saameeyeen fatahaaduhu, gaar ahaan haweenka iyo dhallaanka.

Jaaliyadda Soomaaliyeed ee Colombus ayaa inta ay socotay munaasabaddu waxa ay iska uruuriyeen lacag dhan $137,000 (boqol, soddon iyo toddoba kun oo doollar) oo si deg-deg ah loo gaarsiin doono magaalooyinka Beledweyne, Bardaale, Baardheere iyo deegaannada kale ee ay fatahaaduhu saameeyeen.

Ciidamada Israel ayaa dilay sarkaal sare oo ka tirsan kooxda  Jihaadul Islaam ee ay taageeraan Iiraan Ka dib weerar ka dhacay Marinka Gaza oo lagu bartilmaameedsaday ninkaasi.

Dilka sarkaalkaasi oo lagu magacaabo  Baha Abu Al-Atta, ayaa dhacay xilli uu ku sugnaa hoygiisa oo sida la sheegay ku yaala degmada Shejaia ee Gaza  waxaana sidoo kale duqeyntaasi lagu dilay haweeneey, halka uu dhaawac soo gaaray laba ruux oo kale .

War murtiyeed ay soo saarteen Kooxda reer Falastiin  ayaa maanta lagu xaqiijiyay geerida sarkaaalkaasi oo da’diisa lagu sheegay 42-sano jir.

Duqeyntaasi ka dib tiro gantaallo ah ayaa lagu weeraray deegaannada dadka Yuhuudda ee ku dhow Gaza, mana jiraan faah-faahin  ku saabsan khasaaraha gantaaladaasi oo ka yimid madaxda Israa’il.