Isku soo baxyadaasi ka dhacay Jeruslama maallinimadii Sabtida afaafka hore ee halka uu deggan yahay Ra’iisal Wasaaraha Israel Benajamin Netanyahu ayaa waxaa ay galeen usbuucii 12-aad, waxaana dadkaasi ay aad uga soo horjeedeen falalka musuq maasuq ee la sheegay in uu ku kacay Benjamin Netanyahu iyo isaga oo si aan sax ahayn ugu takri falay lacago beesha caalamka ugu yaboohday Israel oo loogu tala galay in wax looga qabto faafitaanka Cudurka Covid-19.

mudaaharaadyo kale oo aan sidaa  u weyneyn ayaa waxa ay ka dhaceen meelaha buundooyinka ahi iyo meelo  kale ee isgooysyada dalkaasi ah.

Warbaahinta Israel ayaa sheegtay in ugu yeraan tobanaan kun dad gaaraya ay isugu soo baxeen banaanbaxyada lagu diidan yahay Maamulka Rii’sul Wasaare Benjamin Netanyahu oo dhowr jeer o hore ugu baaqay in uu xilka iska casilo.

Mudaaharaadyadaasi oo galay usbuuci 12-aad ayaa waxaa kale oo jira caabuqa Covid19 in uu ka jiro gudaha isarel oo la sheegay in ugu yeraan 150 kun oo qof in uu haleelay caabuqaasi covid-19 iyada oo ay u dhinten kun qof sida ay xaqiijiyeen saraakiisha caafimaadka ee Israel.

israel waxaa soo gaaray habadaba dhibaatooyin ku saabsan bur bur dhaqaale oo loo aaneynayo musuq ay ku kacaan madaxda iyo iyada oo uu si xawli ah uu ku socdo xanuunka Covid-19, iyadoo la xiray goobihi ganacsiga warshadihii dugsiyadii iyo goobihii dadku u isugu iman jireen oo ay dowladdu diiday in dadku ay isku yimaadaan,taasi oo keentay in shaqo li’i ba’an ay ka dhacdo Israel oo noqotay boqolkiiba 20 inta shaqo la’aantu  ay ku dhacday mana jirto calaamado mujinaya in ay jirto xukuumad diyaar u ah in ay wax ka qabato dhibaatooyinkaasi shaqo la’aanta ah.

Maal-qabeennada reer Jabuuti ee muddada dheer ku noolaa qurbaha ayaa haatan dalkooda dib ugu soo laabanaya, isla markaana maalgashi baaxad leh ku samaynaya,
Yaasiin Cawleed Faarax oo muddo dheer ku noolaa dalka Canada ayaa mashruuc baaxad leh oo dhismaha guryaha ah ka hirgaliyey deegaanka Lagaara oo 4-km u jira caasimadda Jabuuti, halkaas oo uu ka dhisay illaa 300-oo guri.

Dowladda Jabuuti ayaa siisay dhulka mashruucan oo wali socda laga fuliyey, si loo dhiiri galiyo maalgashiga, waxaana haatan socda dhamaystirka wajiga 1-aad ee mashruuca oo guryo deegaan ah ay ka helayaan qurba joogta dalka ku soo laabanaysa iyo bulshada maxaliga ah.

Yaasiin Cawleed ayaa warbaahinta Qaranka u sheegay in mashruucan uu ku dhiiraday ka dib markii uu arkay qurba joogta Jabuuti iyo Soomaaliya oo guryo ka dhisanaya ama ka gadanaya dalaka Yurub, Canada iyo bariga Afrika, taas oo ay uga wacnaan lahayd inay dalkooda maalgashadaan.

Sidoo kale qurba joogta Jabuuti ku soo laabtay waxay maalgashi ku sameeyeen dhinacyada beeraha, kalluunka iyo dalxiiska, taas oo kordhisay shaqo abuurka iyo horumarka Jabuuti.

Ugu yaraan 50 qof ayaa laga cabsi qabaa in ay dhinteen ka dib markii uu ku dumay god macdanta laga qodo bariga jamhuuriyadda Demoqraadiga Congo, sida ay sheegeen saraakiisha maxaliga ah.

Mashaqadan ayaa ka dhacday goob macdanta laga qodo jimcihii gelinkii dambe ka dib roobab mahiigaan ah oo ka da’ay magaalada Kamituga ee koofurta gobolka Kivu.

Barasaabka gobolka Theo Ngwabije Kasi ayaa sheegay in dhacdadan ay ku naf waayeen 50 qof oo u badan dhalinyaro.

Duqa magaalada Kamituga Alexandre Bundya ayaa sheegay in sababta shilkan ay tahay roobabka halkaas ka da’ay taas oo keentay in godadka isku dumaan.”Tirada dhabta ah ee dhimashada wali ma cadda”.

Waxaa uu ku dhawaaqay labo maalmood oo baroor-diiq ah isagoo saraakiisha maxaliga ah ku booriyay in ay soo saaraan meydadka wali ku hoos jira dhoobada.

Sawirro iyo muuqaalo goobta laga soo qaaday oo baraha bulshada la soo geliyay ayaa waxaa ka muuqanayaa boqolaal dad ah oo tuban goobta shilka ka dhacay.

Kummaan qof oo aan xirfadle aheyd ayaa ka shaqeeya macdan qodista dalka Congo, kuwaas oo soo saaray kala bar macdanta Cobalt dunida oo dhan, taas oo laga sameeyo qalabka korantada iyo batariga gaadiidka.

Shilalka ka dhaca goobaha macdanta  jamhuuriyadda demoqraadiga Congo ayaa  caadi ka ah, iyadoo daraasiin dad ah sanad kasta ku dhintaan waxaana loo aaneeyaa qalab xumo iyo tababarka oo ku yar dadka ka shaqeeya macdanta.

Sanadkii hore, dhoobo ku soo rogmatay goob dahabka laga soo saaro waxaa ku dhintay 16 ruux shilkaas oo dhacay bishii October, iyadoo 43 ruux  shilkaas mid lamid ah ay ku naf waayeen.

Madaxa Xafiiska siyaasadda ee dhaqdhaqaaqa wax iska caabinta Islaamka ee (Xamaas) Ismaaciil Haniya ayaa shaaca ka qaaday in Masar ay xilligan dhex-dhexaadin ka waddo Xamaas iyo Israa’iil si ay u gaaraan heshiis cusub oo ku saabsan is dhaafsi dhinaca maxaabiista ah.

Hadalkan ayaa yimid kaddib markii koox suxufiyiin ah ay Haniya wareysi kooban kula yeesheen magaalada Beyruut jimcihii shalay, waxuuna arrinkan ka dhawaajiyay mar uu ka jawaabayay su’aal ay weydiisay Wakaalladda Wararka ee Anatolia.

Haniya ayaa sheegay in Xamaas ay soo dhaweyneyso dadaallada Masar ay ku dooneyso in la gaaro heshiis cusub oo ku qotoma is-weydaarsi maxaabiis, waxayna muujiyeen in rajo wanaagsan ay ka qabaan dhankooda.

“Walaalaha Masar waxay daba gali donaan arrimo badan oo ay ka mid yihiin heshiis laga gaaro go’doominta saaran marinka Rafax, iyo isdhaafsiga maxaabiista u kala xeran Xamaas iyo Israa’iil” ayuu yiri Haniya.

Madaxa xafiiska siyaasadda ee Xamaas ma uusan caddeyn in wax horumar ah oo horay looga gaaray arrimaha isdhaafsiga maxaabiista ee u dhaxeeya dhaq dhaqaaqa Xamaas iyo Israa’iil.

Dhaq dhaqaaqa Xamaas ayaa xirtay afar askari oo ka tirsanaa ciidamada Yahuudda markii ciidamada Israa’iil ay qabsadeen marinka Qaza sanadkii 2014-kii.

Sida wararka ay sheegayaan Jimcihii shalay wafdi ka socday sirdoonka Masar ayaa ka amba baxay Qaza iyaga oo ku sii jeeday Talaabiib, socdaalkan ayaana qeyb ka ahaa sida la sheegay waan-waanta Masar ay hor kaceeysa ee  ku saabsan isdhaafsiga maxaabiista Xamaas iyo Israa’iil ay kala haystaan.

Tarjume: Cismaan Caqiil

Magaalada Dooxa ee caasimadda dalka Qatar waxaa goordhow ka furmay wada-hadallada nabadda ee Afgaanistaan, kaasi oo ay martigalisay Qatar, waxaana tani lagu tilmaamay wada-hadallo taariikhi ah iyo tallaabo muhiim ah oo loo qaaday sidii nabad waarta looga abuuri lahaa  dalkaasi Afghanistan.

Furitaanka Wada-xaajoodyada nabadda Afgaanistaan  ayaa waxaa goobjoog ka ah Abdulla Abdulla oo ah madaxa Hay’adda Dib-u-heshiisiinta Qaranka ee Afghanistan, Xoghayaha Arrimaha Dibadda Mareykanka Mike Pompeo iyo ergeyga Mareykanka u qaabilsan dib-u-heshiisiinta Afghanistan Zalmay Khaliil zaad.

Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Mareykanka ayaa kula kulmay magaalada Dooxa wakiilo ka socda dowladda Afghanistan maalintii ay billaabeen wada-hadallada.

Pompeo ayaa bartiisa Twitter-ka ku shaaciyay in lagu wada dhanyahay Dooxa si looga hadlo nabadeynta Afqaanistaan, taasoo uu ku tilmaamay guul u soo hoyatay Afgaanistaan, wuxuuna intaas ku daray in dadka reer Afghanistan ay mudan yihiin in ay ka nastaan dagaaladii xanuunaka badnaa ee  muddada ka socday gudaha dalkooda, wuxuuna sheegay in Dooxa uu u yimid in uu taageero dejinta khariidada waddada nabadda Afgaanistaan.

Magaalada Dooxa ee dalka Qatar maanta oo sabti ah waxaa ka furmaya wadahadalo nabadeed oo u dhexeeya dowladda Afghanistan iyo Taliban kaas oo lagu soo afmeeri doono dagaalka 20 sano ka socday dalkaas oo ay ku dhinteen tobanaan kun oo ruux.

Xafladda furitaanka wadahadalka waxaa ka qeybgali doona xoghayaha arrimaha dibadda Mareykanka Mike Pompeo, waxaana ay kusoo aadaysaa sanad guuradii 19-aad ee ka soo wareegatay weerarkii daarihii mantaanaha ee New York oo loo yaqaano 9/11(9/11/2001).
Saraakiil, diplomaasiyiin iyo falanqeeyeyaasha ayaa sheegaya in labada dhinac miiska wadahadalka la isugu keeno ayaa ah arrin guul ah.

“Wada xaajoodka wuxuu ka jawaabi doonaa su’aalaha waa weyn oo ay kamid tahay wadan noocee ah ayuu noqon doonaa Afghanistan” sidaa waxaa sheegay ergeyga gaarka ah ee QM u qaabilsan Afghanistan, Deborah Lyons.

Bishii February ee sanadkan, Mareykanka iyo kooxda Taliban ayaa heshiis taariikhi ah ku kala saxiixday magaalada Dooxa kaas iyadoo qodobada heshiiskaas ay kamid aheyd in xukuumadda Kabul iyo Taliban wadahadal ku dhameeyaan dagaalka ka socda dalkaasi.
Talian iyo Mareykanka ayaa ku heshiisay in ciidanka ajnabiga ah ee dalkaas jooga laga saari doona marka ah heshiis wada galaan kooxda Taliban iyo Afghanistan.

Madaxweyne Trump ayaa doonaya in doorashada madaxtinimada Mareykanka ee bisha November ka hor uu soo gabagebeeyay dagaalka Mareykanka uu hormuudka ka yahay ee Afghanistan ka socda. Dagaalka Afghanistan waxaa lagu dilay 2,300 oo askari oo Amerikaan ah tan iyo 2001 iyadoo in ka badan 100,000 oo shacab ah lagu dilay colaadaas.

Dowladda Turkiga ayaa cambaareysay heshiiska Baxreyn iyo Isreal wada gaaree, wasaaradda arrimaha dibadda sheegtay in heshiiskan uu dhibaato weyn ku yahay qadiyadda Falastiin.

“Waa talaabo kale oo Isreal ku dhiirigelinaysa in ay sii waddo ficilada sharci darada ah ee ka dhanka ah Falastiin, waa arrin ka dhigaysa dhulka Isreal gumeysiga ku heysato in ay sii joogaan,” ayaa lagu yiri bayaan ka soo baxay wasaaradda arrimaha dibadda Turkiga.

Turkiga ayaa si adag uga hor yimid xiriirka diblomaasiyadeed ee carabta iyo Isreal dhex maraya kaasi oo uu curitiisa uu lahaa Madaxweynaha Mareykanka Donal Trump, oo doonaya in ay si buuxda Isreal uga mid noqoto Gobolka bariga dhexe.