Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka ah ee Soomaaliya Mudane Maxamed C/llahi Farmaajo oo maalintii labaad ku sugan Wadanka Jabuuti oo uu booqasho rasmi ah ku joogyo ayaa maanta ka qeyb galay Dhagax dhiga dekad cusub oo ay yeelaneyso Dowladda Jabuuti.

Madaxweyanaha ayaa sidoo kale kulamo la yeeshay Madax sare ee Wadanka Jamhuuriyadda Jabuuti , kulamadaas oo looga hadlayey iskaashiga labada Wadan iyo adkeynta Xiriirka walaaltinimo ee ka dhaxeeya Jabuuti iyo Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa la filayaa markii ay xafladda furitaanka Dekadda cusub ee Jabuuti dhamaato in asaga iyo wafdiga uu hogaaminaayo ay dalka dib ugu soo laabtaan.

Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyre ayaa Xalay  suxufiyiinta Soomaaliyeed casho sharaf ugu sameeyey xarunta Madaxtooyada kuna dhiiri geliyey inay dadaalkooda sii labo jibaaraan oo ay bulshada gaarsiiyaan horumarka iyo wadan jaceylka.

Ra’iisul Wasaaraha  ayaa warbixin ka dhageystay madaxda suxufiyiinta Soomaaliyeed isla markaasna soo dhoweeyey talooyinka muhiimka ah oo ay u soo jeediyeen.

Sidoo kale, waxaa cashada ka hadlay Wasiirka Warfaafinta Mudane Eng. C/rixmaan Cumar Cusmaan (Yarisow), Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna duqa Muqdisho, Mudane Thabit Cabdi Maxamed, Madaxda Ururka Saxafiyiinta Qaranka ee (NUSOJ) iyo qaar kamid ah Agaasimeyaasha Warbaahinta madaxa bannaan.

Wasiirka wasaaradda Caddaaladda ee xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa qaabilay wafdi ka socday Midowga Yurub oo maanta booqday xarunta wasaaraddaasi ee magaalada Muqdisho.

Mudane Xasaan Xuseen Xaaji wasiirka wasaaradda Caddaaladda ayaa xubnaha wafdigaasi kala hadlay arimo ay ka mid yihiin  sidii loo horumarin lahaa  adeegga garsoorka dalka.

Wasiirka  Caddaaladda Mudane Xasaan Xuseen Xaaji  ayaa sheegay in wafdiga ka socday Midowga Yurub ay isla garteen  in wasaaradda laga caawiyo qorshe howleedkeeda u degsan ee ku wajahan horumarinta hannaanka garsoorka.

Dhinac kale wasiirka Caddaaladda  ayaa shiir u furay wakiillo ka kala socda mamuul goboleedyada dalka, waxaana uu sheegay  in  kulankaasi uu yahay  mid looga hadlayo xariika  mamuul goboleedyayad iyo Wasaarada Caddaaladda.

Caawa fiidkii ayaa xilka laga qaaday  15 ka mid ah gudoomiyayaashii degmooyinka gobolka Banaadir, iyadoo la magacaabay 15 gudoomiyayaal cusub ah kuwaasoo bedelaya kuwii xilka laga qaaday.

Halkan hoose ka akhriso magacyada gudoomiyayaasha cusub ee hadda la magacaabay

1- Degmada C/casiis: Sharmaarke Maxamed Ladane

2- Degmada Kaaraan: C/fataax Nuur cali yaanyo

3- Degmada Shibis: Safiyo Sheekh Cali Jimcaale

4- Degmada Yaaqshiid:  Axmed Xasan Maxamuud

5- Degmada Howlwadaag:  C/kariin Cali Kaar

6- Degmada Hodan: Maxamed Axmed Cantoobo

7- Degmada Dayniile: C/wali Nuur Faarax

8- Degmada Wadajir: Cumar C/llaahi Xasan

9- Degmada Dharkeenley:  C/raxmaan Siid cali

10- Degmada Shingaani: Basmo Cumar Axmed

11- Degmada xamerweyne: Cumar Shariif Maye

12- Degnada Xamar Jajab: C/wali C/llaahi Maxamed

13- Degmada Waabari Rowdo C/llaahi

14- Degmada boondheere:  Zeinab Yuusuf Wehliye

15- Degmada Warta Nabada Zeinab Maxamuud Warasame

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federalka ah ee Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyrre ayaa ka qayb-galey kulan lagu taageerayey Xukuumadda uu hoggaamiyo, waxaana ka soo qayb galay qaar ka mid ah Golaha Wasiirrada, Madaxwaynaha Maamulka Gal-mudug, Gudoomiyaha Gobolka Banaadir, Dhalinyaro iyo ururada Bulshada.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa ka mahadceliyey xafladan lagu taageerayo xukuumadiisa waxuuna tilmamey inay ka turjumayso rabitaanka dawladnimada, maadaama ay bulshada Soomaaliyeed soo mareen dhibaato badan isla markaana u baahan yihiin Nabad iyo Nolol.

“Waxaan rabnaa mar walba in ay nala xisaabtamaan shacabka Soomaliyeed si ay u helaan waxey xaqa noogu lee yihiin taasoo ah dawladnimada, si aan u gudano shaqadeena”ayuu yiri R/W kheyre.

Dhanka kale, Ra’iisul Wasaare Xasan Kheyre ayaa la kulmay safiirka Maraykanka u fadhiya Soomaaliya Stephen Schwartz , waxayna ka wada hadleen sidii ay uga wada shaqeyn lahaayeen horumarka, xasiloonida iyo dimuqraadiyadda, tasoo fursad siineysa dadka Soomaaliyeed si loo yareeyo kuwa aaminsan aragtida xag-jirnimada ah.

Ugu danbeyntii, Ra’iisul Wasaaraha ayaa kormeer ku tagay Dekada Muqdisho, gaar ahaan shaqaalaha qeybta Maaliyadda, waxuuna kala hadlay howlaha ka socda Dekeda, isagoo kula dar daarmey in ay la dagaalamaan musuq-maasuqa si loo helo dawladnimo lagu kalsoon yahay.

Munaasabadda lagu furayay xafiiska diiwaan gelinta xisbiyada siyaasadeed ee dalka oo uu maanta Muqdisho ka horgaliyay guddiga madaxa banaan ee doorashooyinka Qaranka ayaa waxaa ka qayb galay Xildhibaanno ka tirsan labada gole ee Baarlamanka, ururrada siyaasadeed iyo xubnaha guddiga doorashada.

Maxamed Cumar oo ah madaxa xafiiskan ayaa sheegay in hawlo balaaran ay horyaalaan si loogu guulaystana loo baahan yahay inay si wada jir ah u wada shaqeeyan ururrada siyaasadeed iyo guddiga doorashadu.

Xaliimo Ismaaciil Ibrahim Guddoomiyaha guddiga Madaxa Banaan ee doorashooyinka Qaranka ayaa sheegtay in malxalado kala duwan oo doorasho uu dalku soo maray, balse haatan ay u hawl galayaan in sanadka 2021-ka la gaaro doorasho qof iyo cod ah.

Kamaal Daahir Guutaale oo ka mid ahaa xubnaha ka socday ururrada Siyaasadeed ee goobta ka hadlay ayaa ku baaqay in la dhamaystiro xeerarka muhiimka u ah in dalku gaaro doorasho hufan.

Xildhibaan Zaynab Caamir oo ka tirsan guddiga arrimaha gudaha iyo Federaalka ee golaha shacabka ayaa ururrada siyaasadeed ku boorisay inay ka fogaadaan qabyaaladda si looga gudbo nidaamka wax ku qaybsiga 4.5 ee ay dowladda Federaalka wax ku qaybsato iminka.

Furitaanka xafiiskan lagu diiwaan galinayo ururrada siyaasadeed ayaa ka mid ah talaabooyinka loogu sii dhawaanayo in doorasho guud oo xor ah ay ka dhacdo dalka 2021-ka.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya mudane Maxamed C/laahi Farmaajo  ayaa maanta gaaray Dalka Jabuuti, halkaas oo uu kulan kula qaadan doono  Madaxweynaha Dalka Jabuuti mudane Ismaaciil Cumar Geelle.

Labada Madaxweyne ayaa kulan kooda uga wada hadli doono xiriirka ka dhaxeeya labada Dal iyo sidii Dowladda Soomaaliya looga caawin lahaa ladagaalanka kooxda Al-shabaab ee Xiriirka la leh ururka  Alqaacida.

Madaxweynaha Soomaaliya inta uu kugada jiro Booqashadiisa waxaa uu khudbad ka hadleyso xaaladda Dalka ka horjeedin doona Baarlamaanka Jabuuti ,sido kale waxuu ka qeybgali doonaa Xaflad uu Madaxweynaha Jabuuti uu ku daah furayo Dekad Cusub

Booqashada Madaxweynaha Dowladda Soomaaliya  uu ku tagayo maanta Dalka jabuuti ayaa naqoneysa tii ugu horeesay ee uu ku tago Dalka jabuuti tan iyo markii ladoortay.

Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka XFS Mahdi Maxamed Guuleed ayaa kulan sogootin iyo mahad celin iskugu jirta u sameeyay Macalamiin barayaal ka ahaa Iskoolada iyo Jaamacadaha ku yaala Muqdisho kuwaasoo ka yimid dalka Masar haatana dib ugu laabanaya dalkoodi,waxaana munaasbadan ka soo qayb galay Xildhibaano,qaar kamid Golaha Wasiirada iyo Macalimiinta la sogootinayay.

Wasiirka Waxbaraashada Soomaaliya Cabdiraxmaan Daahir Cosmaan ayaa mahad celin ka dib waxuu sheegey in Macalimiintan ay dalka joogeen Todobo bilood haatan ay dib ugu laabanayaan dalkooda,waxuu kaloo sheegay in dalka Masar iyo Soomaaliya ay gaareen heshiis ka kooban Shan qodob kasoo la xiriira arimaha waxbarashada. Waxaana heshiiskaas kamid ahaa In Labo Iskool la siiyo macalimiinta Masaarida.

Macaliminta dalka Masar ayaa dhankooda ka mahad celiyey sida loo soo dhaweeyey waxeyna sheegeen inay tagi doonaan dhamaan Gobolada dalka kuna faraxsan yihiin shaqada ay Soomaaliya ka hayaan,sidoo kale waxay casuumeen Wasiirka Waxbarashada Soomaaliya inuu ku soo booqdo wadankooda si ay u kormeeraan goobaha waxbarasho ee dalka Masar.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya Mahdi Maxamed Guuleed ayaa ka sheekeeyay xiriirka ka dhaxeeya Masar iyo Soomaaliya waxuun tilmaamay inuu yahay mid taariikhiya oo ku saleysan waxyaabo badan oo ku qotoma Waxbarashada,Ganacsiga iyo Siyaasada labada wadan, waxuuna cadeeyay inuu dalka Masar uu qayb wayn ka qaatay inay Soomaaliya dib u hesho xoriyadeeda wakhtigii Gumeysiga.

“Dowlada Masar iyo shacabkeeda waxey si wayn nooga taageereen dhanka waxbarashada wakhti ay dadka Soomaaliyeed u baahnaayeen inay helaan aqoon dheeraad ah,waxeyna dhiseen goobo waxbarasho sida Iskoolka Amed Guray ee magalada Hargeysa” ayuu yiri R/W ku geenka Soomaaliya.

Ugu dambeen Ra’iisul Wasaare ku xigeen ayaa u mahad celiyey macalimiinta iyo dowlada Masar sida wanaagsan ay u garab taagan yihiin Soomaaliya waxuuna ka codsaday inay sii wadaan taageerida shacabka Soomaaliyeed.

DHAMAAD

Wasiirka Gargaarka iyo Maareynta Musiibooyinka Xukuumadda Soomaaliya Maryan Qaasim Axmed iyo wefdi ay hoggaaminayso  ayaa gaaray Magaalada Baydhabo ee Xarunta Gobalka Baay.

Wasiirka iyo Wafdiga ay hoggaamineyso  waxaa Magaalada baydhabo ku soo dhaweeyay Madaxweynaha Koonfur Galbeed Soomaaliya mudane Shariif Xasan Sheekh aadan .

Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa wado dadaalo wax loogu qabanayo Dadka Soomaaliyeed ee ku dhaqan gobalada Dalka kuwaa soo ay saameysay Abaarta Dalka ka jirta Xiligan.

Qiyaasyo la sameeyay illaa 4-milyan oo caruur ah ayaa si degdeg ah ugu  baahnaan doona kaalmooyin bini’aadanimo oo loo fidiyo Soomaaliya,inkastoo howlo badan oo gurmad ah laga fuliyay gudaha dalka.

Hey’adda ayaa sheegtay in qiimeyn la sameeyay ay muujinayaan in xilligga Jiilaalka ee soo socda ay sii jirayaan ama ay sii kacsanaanayaan xaaladaha qatar ee xagga macluusha,taasoo keeneysa in ay isku darsamaan raashin la’an iyo halista cudurada faafa.

Tirada dadka u baahan kaalmooyinka bini’aadanimo ayaa noqonaya 6.7 million oo dalka ah ,halka 3.2 million ay ku jiraan halis ama ay joogaan goobo qatar ah.

Illaa 7-kun oo kiisaska cudurka jadeecada ah ay lagu waramy in lagu arkay gudaha dalka Soomaaliya tan iyo bilowgii sanadkaan,waxaana hey’adaha wadaaga la ah Unicef ay wadaan tallaal cudurkaasi ah oo sanadkaan laga tallaalayo 35-kun oo caruur ah

Dhinaca dadka ku barakacay aggaarka xarumaha magaaalooyinka ayaa la sheegay in dad gaaraya 30.kun oo barqakacayaal ah ay u baahan yihii in laga saacido adeegyada caafimaad sida fayo dhowrka iyo dhismaha musqulo si looga hortago halista cudurada,gaar ahaan xilligga roobabka.