Guddoomiyaha Maxkamada Sare ee dalka Garyaqaan Ibraahim Iidle Suleymaan oo maanta xafiiska kula hadlay warfidiyeenada  ayaa waxa uu sheegay in uu bilaabi doono Barnaamijyo taxano ah oo shacabka Soomaaliyed loogu ifinaayo shuruucda dalka.

Guddoomiyaha Maxkamada Sare ee dalka ayaa intaa ku daray in Barnaamijyadaan taxanaha ah oo isbuuciiba 2-jeer ay Bulshada usoo bandhigi donaan si loo fahansiiyo shuruucda iyo qawaaniinta dalka, waana Barnaamij wacyigilin iyo baraarujin ku saabsan kaa oo looga gonleeyahay sidii Bulshada iyo dhamaan Hay’adaha dowladda ay u hogaansami lahayeen  shuruucda dalka.

Guddoomiyaha Maxkamada Sare ee dalka ayaa sidoo kale soo hadal qaaday arimo badan oo ay ka mid yihiin qofka muwaadinka ah inta uu ogalyahay in xoriyadiisa laga qaadi karo mudada uu  sharciga  qabo.

Guddoomiyaha Maxkamada Sare ee dalka ayaa ugu danbeyntii soo hadal qaaday in lagama maarmaan ay tahay in Bulshada loo iftiimiyo shuruucda dalka.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya Mudane Mahdi Maxamed Guuleed (Khader) ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabilay Safiirka dalka China u qaabilsan arrimaha Soomaaliya Mr Qin Jain,waxayn ka wada hadlayn habkii loo abuuri lahaa iskaashi caalami ah oo dhexmara China iyo Soomaaliya, iyo sidii labada wadan uga wada shaqeyn lahaayeen dhanka maalagashiga iyo Ganacsiga.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya ayaa sheegay in uu ku farxsan yahay booqashada Safiirka dalka China, sidoo kalena waxuu u mahad celiyay muwaadaniinta u dhashay dalka China, kuwaa soo dalxiis ku yimi Soomaaliya, si ay u arkaan quruxda iyo bilicdda dhulka Soomaaliyeed, isagoona taas ku macneeyay in dalka Soomaaliya uu hormuud u yahay wadamadda loo soo dalxiis tago ee qaaradda Africa.

“China iyo Soomaaliya waa labo dal oo xariir dheer leh si wanaagsana u wada macaamila, waxyna iska kaasahan doonaan dhanka ganacsiga iyo maalgashiga maadaama ay Soomaaliya markale ku soo laabatay saaxadda aduunka’ ayuu yiri Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya.

Safiirka dalka China Mr Qin Jain ayaa tilmaamay in wadankiisu uu diyaar u yahay in Soomaaliyada cusub ay ka caawiyaan dhanka difaaaca iyo la dagaalanka argagixisada, si bulshada Soomaaliyeed ay u helaan amni, dawladuna ay si buuxda u maamusho amaanka dalka.

Dhanka kale Ra’iisul Wasare ku xigeenka Soomaaliya oo uu waheliya Wasiir dawlaha xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Cabdullaahi Camuud ayaa qalab xafiis ka gudoomay Safiiirka dalka China,waxaana loogu tala galay in lagu dardargaliyo shaqooyinka xafiiska Ra’iisul Wasaaraha.

DHAMMAAD

Madaxweynaha jamhuuriyadda federaalka Soomaliya mudane Maxamed C/laahi Farmaajo ayaa maanta oo Axad ah gaaray dalka Masar, waxaana garoonka diyaaraha ee magaalada Qaahira ku soo dhaweeyay dhigiisa dalkaas Abdel Fattah El Sisi.

Labada madaxweyne ayaa la filayaa in saacadaha soo socoda kulan yeeshaan isla markaana ka wada hadlaan xoojinta xiriirka labada dowladood, gobolka iyo guud ahaan danaha ay wadaagaan ee  Afrika

Booqashadii ugu horeysay madaxweyne Maxamed C/laahi Farmaajo uu ku tago dalka Masar tan iyo markii madaxweynaha jamhuuriyadda loo doortay 8 Fibraayo ee sanadkan.

Madaxweynaha ayaa wefdigiisa waxaa kamid ah wasiirka arimaha dibadda iyo xubno kale oo ay kamid yihiin saraakiil ka tirsan madaxtooyada qaranka.

Wasiirka Arrimaha Dastuurka ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdiraxmaan Xoosh Jibriil oo ay wehliyeen Agaasimaha Guud iyo La-taliyayaal ka tirsan Wasaaradda ayaa maanta la kulmay Guddiga Baarlamaanka ee La-socodka Dib-U-Eegista Dastuurka.

Kulanka oo ka dhacay xarunta Aqalka Sare ayaa waxaa ugu horeeyn Wasiirka iyo Xubnahii la socday soo dhaweeyay Gudoomiyaha Guddiga Senator Cabdi Cawaale Qaybdiid.

Intaa kadib, Wasiir Cabdi Xoosh ayaa Guddiga uga warbixiyay hawlaha Wasaaradda ay wado.

“Anaga markii aan la wareegnay xilka Wasaaradda waxa aan go’aansanay in aan bilaawno u diyaar garowga Geedi-socodka dib-u-eegista Dastuurka, waxa aan kulamo wadatashi ah ku qabanay qaar kamid ah dawlad goboleedyada oo aan ku dhageeysaneynay ra’yiga shacabka ee ku aadan Ololaha dib-u-eegista Dastuurka ee dalka ka bilaabmi doona sanadkan” ayuu yiri Wasiirka.

Sidoo kale, AVV Cabdi Xoosh oo ka hadlayay muhiimadda ay leedahay wadashaqayn dhexmarta Wasaaradda iyo Guddiga ay yiri “In aan wadashaqayn idin la yeelanno waa mid lagama maarmaan ah oo aan su’aal la gelin karin oo ay tahay in aan bilawno, diyaar ayaan idiin nahay waqti walba oo aad noo baahataan si aad su’aallo nooga weydiisaan hawlaha socda; farxad wayn bay ii tahay in aan wadashaqayno Guddigan oo xubnaha katirsan badankood aanu nahay asxaab horey u soo wadashaqeysay oo kawada tirsanaa Baarlamankii 9aad” ayuu yiri Wasiirka.

Dhanka kale, Gudoomiye Cabdi Qaybdiid ayaa Wasiirka uga mahadceliyay hawlaha ay Wasaaradda qabatay, waxa uuna u ballanqaaday in ay si dhaw u wadashaqayn doonaan si dadka Soomaaliyeed ay u heelaan Dastuur dhameeystiran.

Gebagabadii, Wasaaradda iyo Guddiga La-socodka Dib-U-Eegista Dastuurka ee Baarlamaanka ayaa ku ballamay wadashaqayn.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ahna kusimaha madaxweynaha JFS ayaa Muqdisho uga qeybgalay shir ku saabsan iskaashiga Baarlamanka FS iyo kuwa Dowlad Goboleedyada.

Kulanka waxaa looga hadlayaa Sameynta isku duwida iyo iskaashiga Baarlamaanka dhexe iyo Kuwa dowlad goboleedyada.

Hay’adda UNDP ayaa soo qaban qaabisay Kulanka, wuxuuna ka mid yahay mashruuca UNDP ee taakuleynta baarlamaanada.

Maalinkii labaad ayuu socdaa Kulanka, iyadoo maanta ay goob joog yihiin gudoomiyaha golaha shacabka iyo gudoomiyaasha baarlamaanada dowlad goboleedyada

Wasiirka Boostada, Isgaariisnta iyo tignoolajiyadda Soomaaliya Cabdi  Canshuur Xasan oo ka qeyb galay barnaamijka waxqabad ee ka baxa warbaahinta Qaranka Soomaaliya ayaa sheegay in sharciga Isgaarsiinta Qaranka ee dhawaan ay ansixiyeen xildhibaannada Golaha Shacabka haddana horyaalla mudanayaasha Aqalka Sare uu waxbadan ku soo kordhin doono dalka gaar ahaan dhinacyada Amniga iyo Daqliga.

Wasiirka Boostada ayaa sidoo kale sheegay in sharciga Isgaarsiinta Qaranka  markuu dhaqan galo uu abuuri dooni Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka taasoo maamuli doonta dhaqangalka Sharciga Isgaarsiinta.

Sidoo kale Wasiirka Boostada iyo Isgaarsiinta ayaa ka hadlay Xiriirka ka dhaxeeya dowladda Soomaaliya  iyo Shirkadaha Isgaarsiinta iyo doorka ay ku leeyihiin Sharciga Isgaarsiinta Qaranka iyo haddii ay jiraan kulamo ay la yeesheen.

Wasiirka Boostada, Isgaariisnta iyo tignoolajiyadda Eng. Cabdi Canshuur Ayaa sheegay in Casharkii laga bartay dhibaatada Go’itaankii Internedka in uu sababay in ay billaabeen qorshayaal looga gudbi karo haddii markale ay dhibaatadaas  oo kale  dhacdo.

Afhayeenka Ciidanka Xoogga Dalka Cabdullaahi Iimaan Ceynte oo lahadlay Warbaahinta Qaranka Soomaaliyeed ayaa sheegay in ay sii socon doonaan Howlgalada Ciidanka Xoogga ay ka wadaan deegaanadii lagala wareegay Al-shabaab.

Afhayeenka ayaa sheegay in howlgalada oo shalay Maleeshiyaadka Al-shabaab looga furtay hub kala duwan uu yahay mid aan joogsan doonin ilaa Al-shabaab laga saarayo meelaha wali gobolka Sh/Hoose ay kaga dhuumaaleysanayaan.

Waxa uu intaasi ku daray in maadaama uu gobolka Sh/Hoose yahay meel Istiraatiiji ah lagama maarmaan ay tahay in cadowga aan loo ogolaan in ay kusii nagaadaan, ciidanka xoogga dalkana ay diyaar u yihiin sidii loo cirib tiri lahaa maleeshiyaadkaasi.

Howlgalada socda ayuu ku tilmaamay Cabdullaahi Iimaan Ceynte afhayeenka Ciidanka Xoogga Dalka in ay ka duwan yihiin howlgaladii hore maadaama aaney joogsan doonin inta Argagixisada awoodooda laga wiiqayo.

Ciidamada Ammaanka ee dowladda Soomaaliya ayaa howlgalo ka wada deegaano katirsan gobolka Sh/Hoose, oo shalay ay kala wareegeen Maleeshiyaadka Al-shabaab.

Ciidamada ayaa howlgalada si gaar ah uga sameynaya deegaanadii shalay lala wareegay, iyada oo baaritaano gaar ah lagu sameynayo wadooyinka iyo xaafadaha qaar ee daaganadaasi.

Guddoomiye ku xigeenka maamulka gobolka Sh/Hoose C/fitaax Xaaji Cabdulle oo la hadlay Warbaahinta Qaranka ayaa sheegay in deeganada lagala wareegay Al-shabaab loo sameyn doono maamul, maadaama ay yihiin deegaano Istiraatiiji ah.

Guddoomiyaha ayaa xusay in iminka ay socdaan howlgalada ciidamadda xoogga dalka, oo sida uu sheegay lagu xaqiijinayo amaanka.

Gudoomiye ku xigeenka maamulka gobolka Sh/Hoose C/fitaax Cabdi Cabdulle oo lahadlay Warbaahinta Qaranka ayaa sheegay in ciidanka Xoogga Dalka ay howlgalo ka sameeyeen deegaano katirsan gobolka Sh/Hoose, waxaana uu sheegay in ciidanku ay la wareegeen deegaano horey ay ugu sugnaayeen Maleeshiyaadka Al-shabaab.

Deegaanada ay qabsadeen ciidanka xooga dalka ayaa waxaa kamid ah Bariire, Sabiible, Caanoole, Mareerey iyo tuulooyin kale oo ay ku sugnaayeen maleeshiyada Shabaab.

C/fitaax Xaaji Cabdulle guddoomiye ku xigeenka maamulka Gobolka Shabeelada Hoose ayaa sheegey in ciidamada Dowladda siweyn loogu soo dhaweeyey deegaanadii ay qabsadeen, ayadoo la arkayay dadweyne aad u farabadan oo ku faraxsan howlgaladaasi dib u xoreynta ah.

Deegaanka Bariire ayaa kamid ah tuulooyinka hoostaga degmada Awdheegle ee gobolkaasi, halkaasi o la sheegay in laga taagay calanka Soomaaliyeed, islamarkaana laga dejiyay marada madow ee lagu yaqiinay maleeshiyada Al-shabaab.

Mas’uuliyiinta maamulka Gobolka Shabeelada Hoose ayaa ugu baaqey shacabka ka soo jeeda deegaanadaasi in ay dib ugu so laabtaan guryohooda, islamarkaana laga qaaday culeyskii ay ku hayeen kooxaha argagixisada.