Muqdisho(SONNA) Xafladan oo ay ku qalan jibinayeen arday Soomaaliyeed oo gaareysay ilaa 30 arday ayaa waxey ka dhacday gudaha Jaamacadda Suudan kuliyadeeda injineerinka, iyagoo ardayda qalan jibisay ay isugu jirtay kuwa dhameeystay heerka Koowaad ee jaamacadda iyo heerka Labaad ee jaamacadda,

Waxaana ka soo qeyb galay Xafladda boqolaal ka mid ah ardayda Soomaaliyeed ee wax kabarata dalka Suudaan, Jaaliyadda Soomaaliyeed, Salaadiin , Xubno ka socday Safaaradda Soomaaliya ee Dalka Suudaan iyo waliba qeybaha kala duwan ee bulshada.

Ugu horeyn waxaa Xafladda hadal ka jeediyay Guddoomiyaha soo qaban qaabiyay Xafladda Cabdi Khaaliq Maxamed Maxamuud isagoona u mahadceliyay dhamaan ka soo qeyb galayaasha xaflada.

Qaar kamid ah ardaydii Soomaaliyeed oo halkaasi ka qalin jabiyay ayaa Wakaaladda SONNA u sheegay in ay ku faraxsan yihiin guusha ay ka gaareen waxbarashadooda,iyagoo muujiyay sida ay diyaarka ugu yihiin in ay wixii ay barteen kaga qeyb qaataan dib u dhiska dalka.

Dalka Suudaan ayaa kamid ah wadamada Soomaaliya ka taageera dhanka waxbarashada,waxaana halkaasi wax ka barta boqolaal arday Soomaaliyeed oo deeqo waxbarasho ka heley Dowladda Dalkaasi Suudaan.

Mudanayaasha Golaha Shacabka ayaa maanta kulan ay kaga doodayaan arrimo dhowr ah oo ku saabsan marxaladda dalka ku yeelanaya xarunta golaha Shacabka ee magaalada Muqdisho.

Kulanka ayaa looga hadlayaa saddex arrin, iyadoo ajandaha koowaad uu yahay in akhrinta koowaad la marsiiyo Hindise Sharciyeedka Caafimaadka oo ay soo diyaarisay Wasaaradda Caafimaadka Soomaaliya, Ajandaha labaad ayaa ah akhrinta koowaad ee heshiiska dowladda Soomaaliya ay la gashay India ee ku saabsan isdhaafsiga Maxaabiista ee lagu doonayo in maxaabiista Soomaaliyeed ee ku xiran Dalka India loo soo wareejiyo dalka, halka ajanadaha saddexaad uu yahay dhageysiga warbixinta guddiga gaadiidka oo faah faahsan.

Heshiiska isdhaafsiga Maxaabiista ee ay kal hore kala saxiixdeen labada dowladood waxaa dhanka Soomaaliya u saxiisay Wasiirka Arrimaha dibadda Mudane Yuusuf Garaad Cumar, waxaana haatan qorshuhu yahay in Baarlamaanka Soomaaliya ay meelmariyaan heshiiskan si dowladda ay fursad ugu hesho in lagu soo wareejiyo boqolaal maxaabiis ah oo ku xiran xabsiyada dalka India kuwaasi oo ku eedeysan falal burcad badeednimo.

Wasiirka Wasaarrada dhallinyarada iyo Cayaaraha ee Xukuumadda Soomaaliya Khadiijo Maxamed Diiriye ayaa ka codsatay safaarradda Jabuuti ee Soomaaliya in xulka kubadda cagta Jabuuti ay ciyaar saaxiibtinimo ay ku ciyaaraan magaalada Muqdisho, iyagoo la dheellayo dhiggooda Soomaaliya.

“Guddiga Olombkada iyo xiriirka kubadda cagta Soomaaliya, annagoo isku-duubban waxaan rabnaa xulka Qaranka Jabuuti inaan ku martigellino cayaar saaxiibtinimo oo ay la ciyaarayaan xulka kubadda cagta Soomaaliya.” Wasiir Khadiijo Maxamed Diiriye ayaa warkan ka sheegtay munaasabad ay kula wareeggeysay agab Isboorti oo ka yimid dowladda Jabuuti.

Waxa ay intaa ku sii dartay: “Guddoomiyaha xiriirka kubadda cagta Soomaaliya Cabdiqani Saciid Carrab iyo walaalkeen Suleymaan Xasan Waberi guddoomiyaha xiriirka kubadda cagta Jabuuti, iyaga ayaan ka rajeyneynaa inay qabsoonto ciyaartaasi.”

Dhanka kale safiirka Jabuuti u fadhiyo Soomaaliya Danjire Aadan Xasan Aadan ayaa ka jawaabay casuumaadda Wasaarradda Dhallinyarada iyo Cayaaraha waxana uu yiri: “Waxaan sugeynaa dhawaan inay xulka Qaranka Jabuuti ay ku ciyaaraan Muqdisho ayna kula ciyaaraan walaalahooda Soomaaliya, sidaas ayaan rajeyneynaa.”

Arrintan ayaa noqon doonto mid u gogol xaarto in Soomaaliya ay gurigeeda ku ciyaarto halka markii hore ay ku dheelli jirtay dalka Jabuuti marka loo eego tartamada kubadda cagta ee is reeb reebka Qaaradda Afrika.

Muqdisho(SONNA) Donald Jey Trump Madaxweynaha Mareykanka ayaa khudbadii ugu horeysey ee uu ka jeediyey golaha loo dhan yahay ee Qaramada Midoobey ku sheegey in caalamka ay jaah wareeriyeen wadamo kooban oo qas wadayaal ah, loona baahan yahay in caalamku u midoobo siddii loo jebin lahaa.

Wuxuu Kuuriyada Waqooyi ku dhaliilay dadaalka ay ugu jirto in ay sameysato hubka nukliyeerka, waxaanu sheegey in uu baabi’in doono wadankaas haddii Mareykanku uu khatar ka dareemo.

Mr Donald Trump ayaa sidoo weerarey Iiraan iyo waxa uu ugu yeeray hogaankeeda dilaaga ah, waxa uu yiri Iiraan waxay isku dayday in ay deganaansho la’aan ka abuurto Bariga Dhexe oo dhan.

Donald Trump waxa uu ugu baaqay Iiraan in ay dadkeeda ilaashato oo aanay taageerin kooxaha Argagaxisada ah.

Dowladda Iiran ayaa jawaab kulul ka bixisay khudbadii Trump ee golaha loo dhanyahay ee Qaramada Midoobay, wasiirka arrimaha dibadda ee dalkaasi Maxamed Javad Zarif waxaa u hadalka Trump ku tilmaamay hadal nacayb ah oo jaahilnimo ka muuqato, oo aan looga baahneyn Qaramada Midoobay xilligan lagu jiro qarniga 21-aad.

Madaxweynaha Iiran Xassan Ruuxaani oo arinkaasi ka hadlay ayaa sheegay in Maraykanka uu waayi doono kalsoonida ay dunidu ku qabto hadii u ka laabto heshiiska barnaamijka nukliyeerka ee Iiran lala gaaray.

Muqdisho (SONNA)  Ra’iisul wasaaraha Xukuumadda Federaalka ah ee Soomaaliya Mudane Xasan Cali kheyre iyo Wafdi uu hoggaaminayo, ayaa gaaray Dalka Mareykanka, iyagoo la kulmay Wasiirka Arrimaha Dibadda Ruushka Sergey Lavrov iyo madax kale oo dowladaasi ka tirsan.

Wasiirka Koowaad ee Xukuumadda Fedraalka ah ee Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyre iyo Wasiirka Arrimaha Dibadda Ruusha Sergey Lavrov, ayaa kawada hadlay xoojinta xiriirka qotada dheer ee  labada dal ka dhaxeeya iyo sidii Dowladda Russia ay uga qeyb qaadan laheyd horumarinta Soomaaliya, gaar ahaan dhinaca dhismaha Ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed iyo qalabeyntooda.

Wafdiga labada dhinac ayaa isku afgartay qodobo dhowr ah, iyadoo lagu balamay in la kordhiyo kulamada ay yeelanayaan masuuliyiinta labada dowladood, si loo adkeeyo xiriirka muddada dheer jira ee Soomaaliya iyo Ruushka ka dhaxeeya.

Muqdisho(SONNA) Donald Jey Trump Madaxweynaha Mareykanka oo khudbadiisi ugu horeysay ka jeediyay maanta shirka Golaha Guud ee Qimciyadda Qurumaha ka dhexeysa ayaa siweyn uga hadlay dowrka Mareykanak uu ku leeyhaya taageerada qaar kamid ah wadamada soo koraya oo Soomaaliya ay kujirto.

Madaxweyne Trump ayaa sheegay in Mareykanka uu hormuud u noqonayo dhamaan dalalka Caalamka sidii gar gaar dhanka bani’aadanimada ah loo gaarsiin lahaa qaar kamid ah Dalalka Afrika, sida Soomaaliya,Koonfurta Suudaan iyo Nigeria.

“Howlgalka nabad ilaalinta Jimciyadda qurumaha ka dhexeysa iyo midowga Africa waxuu dowr muhiim ah ka qaatay sidii xasilooni loogu soo dabaali lahaa dalalka Afrika ee xasaraduhu ay kajiraan,Dolwadda Mareykanka waxay hoggaan u noqon doontaa sidii Caalamka intiisa kale uu gar gaar bani’aadanimo loola garab istaagi lahaa wadamada Soomaaliya,South Sudaan,Yeman iyo Nigeria,Dowladda Mareykanka waxay kamid tahay 193 wadan oo kamid ah QM 20% boqolkiiba waxaa bixiya Mareykanka miisaaniyadda QM waxaan aaminsanahay in dhaqaalaha ugu badan aan bixino”, Ayuu yiri Madaxweyne Trump.

Mareykanka ayaa wuxuu kamid yahay wadamada taageera Soomaaliya,sida amniga iyo ladagaalanka Argagixisada Shabaab iyo arrimaha bani’aadanimada.

Dhanka kale Wuxuu soo hadal qaaday arrimaha ladagaalanka argagixisada wuxuuna ku ammaanay wadamada ka qeyb qaadanaya ka hortaga qataraha kooxaha Argagixisada,wuxuuna intaasi ku daray in ay gacan ka qeysanayaan sidii dadka qoxootiga ah ee wadamadoodi ka soo cararaya dib u dejin loogu sameyn lahaa dalkooda,gaar ahaan wadamo badan oo carbeed,sida Syria.

Madaxweynaha Mareykanka ayaa si kulul u weeraray siyaasadda hogaamiyaasha wadamada Kuuriyada Waqooyi,Iiraan,Venezuela iyo Cubba,wuxuu xusay in Mareykanka uusan u dulqaadan doonin daan daansiga Kuuriyada Waqooyi uuna awoodo in uu burburiyo.

Muqdisho (SONNA)  Xildhibaan Maxamed  Xuseen  Afaraale oo ka mid ah guddiga difaaca ee Golaha shacabka, guddoomiyaha Maxkamada sare ee ciidamada qalabka sida S/guutoLiibaan Cali yerow, guddoomiyaha Maxkamadda  derajada koowaad ee Ciidamada qalabka sida iyo saraakiil uu ka mid yahay taliyaha qeybta 60-aad ee Ciidiamada Xoogga Dalka oo maalmahan ku sugnaa Gobolka Bakool ayaa kormeeray xarumaha Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliya ay ku leeyihiin Gobolka Bakool.

Sidoo kale ujeedka wafdiga ayaa waxa uu aha sidii maxkamada Ciidamada qalabka sida Xafiis ay leedahay looga hir gelin lahaa Gobolkaasi iyo sida ay Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliya ula dhaqmi lahaayeen hadii ay gacanta ku dhigaan Maleeshiyaadka Alshabaab iyo dadka Xiriirka la leh intaba.

Guddoomiyaha derajada koowaad ee maxkamadda Ciidamada qalabka sida G/Sare Xasan Cali Nuur Shuute  ayaa kula dardaarmay Ciidanka in marka ay gacanta ku dhigaan qof  ka tirsan maleeshiyadka nabad diika Al shabaab ay gudbiyaan hay’adaha kale ee ku shaqada leh si sharciga loo marsiiyo.

Muqdisho(SONNA) Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa maanta  xarigga ka jaray isticmaalka qeyb kamid ah qalabkii loogu talagalay maamulka Hawada gaar ahaan qeybta saadaasha Hawada.

Munaasabadda xarrig jarka oo ka dhacday Garoonka diyaaradha Aadan Cade ee magaalada Muqdisho ayaa waxaa ka qeybgalay mas’uuliyiinta Wasaradda,guddiga Gaadiidka ee Baarlamaanka Soomaaliya iyo mas’uuliyiin kale.

Mudane Maxamed C/llaahi Salaad Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegay in uu qalabkani qeyb ka yahay maamulka Hawada Soomaaliya,isagoo maanta si rasmi ah uu xarigga uga jaray qalabkaasi oo si gaar ah u qaabisan qeybta Saadaasha Hawada.

Dowladda Soomaaliya iyo Hay’adda duulimaadka Caalamiga ah ee ICAO oo hoostagata Qaramada Midoobey ayaa dhawaan kala saxiixday heshiis ku saabsan in si deg deg ah Muqdisho loogu soo wareejiyo maamulka Hawada Soomaaliya, muddo kabadan 25 sano kadib tan iyo burburkii Dowladii Dhexe ee Soomaaliya.