Guddoomiyaha Gobolka Benaadir ahna duqa magaalada Muqdisho Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa xalay degmada Boondheere ka furay barnaamij ku saabsan Waxbarashada dadka waaweyn oo lagula dagaalamayo jahliga.

Barnaamijkan oo muddo socon doona ayaa waxaa la rabaa in laga hirgeliyo dhammaan degmooyinka gobolka Benaadir, iyadoo qorshuhu yahay in dadka Caasimadda ku nool ay wax akhrin karaan waxna qori karaan.

Guddoomiye Yarisow ayaa tilmaamay muhiimadda ay leedahay in kor loo qaado akhrinta iyo qorista afka hooyo iyo aqoonta dadka waaweyn ee waqtigu u saamixi waayay in ay maraan nidaamka waxbarashada aas-aasiga ah.

“Barnaamijkan wuxuu qeyb ka yahay qorshaha maamulka ee la dagaallanka jahliga, waxuu sidoo kale kor u qaadayaa in dadku wax akhriyaan waxna qoraan, taasina runtii waa lagama maar-maan. Waxaan aaminsannahay in waxbarashadu ay tahay asaaska lagu horumariyo dalka, waxaan kaloo aaminsannahay in waxbarashadu saldhig u tahay horumarka waara.

Duqa Muqdisho Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cismaan ayaa xusay maadaama uu dalku u gudbayo marxalado kala duwan, gaar ahaan dhinaca siyaasadda, lana geli doono doorashooyin hal qof iyo hal cod ah loo baahan yahay in qofku wax akhrin karo waxna qori karo, sidaas daraadeedna ay rabaan xilli hore in la bilaabo barnaamijyada kor loogu qaadayo aqoonta bulshada.

Munaasabadda Daah furka ayaa waxaa ka qeyb galay Xildhibaano ka tirsan labada Aqal ee Baarlamanka, Guddoomiye ku-xigeenka Arrimaha Bulshada ee Maamulka Gobolka Benaadir iyo dadweyne kale, iyadoo intii ay socotay munaasabaddu halkaas lagu soo bandhigay heeso iyo bandhigyo ka turjumaya dhaqanka ay caanka ku tahay degmada Boondheere.

Ololahan qurxinta wadada isku xerta isgoyska xamar jajab iyo kan waabari ayaa waxaa sameynaya dhalinyarada degmada xamar jajab oo kaashanaya maamulka degmada waxaana uu socon doonaa mudo sedex maalin ah iyadoo ujeedadu tahay ka qeyb qaadashada qurxinta bilicda Caasimada Dalka ee Muqdisho.

Maxamed Aadan Rooble gudoomiye ku xigeenka dhalinayarada degmada xamar jajab iyo Cabdikafi Maxamuud Makaraan gudoomiyaha dhalinyarada gobolka Banaadir oo ka mid ahaa dhalinyarada ka qeyb qaadaneysa qurxinta wadada ayaa waxa ay sheegeen in ay shaqadaan ka mid tahay waajibaadka dhalinyarada ka saaran dhismaha iyo qurxinta Dalkooda Hooyo.

Guudoomiye ku xigeenka arrimaha Bulshada degmada xamar jajajb Cali C/qaadir  Faarax oo hor kacayey dhalinyarada ayaa ku amaanay isku filnaashada ay muujinayaan dhalinayarada Soomaaliyeed iyagoo 75% ay yihiin dhalinayaro guud ahaan Dalka  maamulkuna uu si dhaw ula shqaqeyn doono.

Bilihi ugu dambeeyay ayaa waxaa soo kordhayay dhalinyaro iskaa wax u qabso ku qurxinayo laamiyada magalaada muqdisho kuwaas oo wax badan kusoo kordhin doono bilicda caasimada dalka ee muqdisho.

Munaasabad kooban oo abaalmarin lagu gudoonsiinaya Dhame Axmed C/laahi “Bashane” ayaa waxaa ka qeybgalay Xeer ilaaliyaha guud ee Qaranka, Axmed Cali Daahir, ku xigeenka koobaad ee xeer ilaaliyaha, Muuse Macalin Maxamed, ku xigeenka xeer ilaaliyaha Dr. Maxamed Xasan Nuur, gudoomiyaha maxkamada darajada koobaad ee ciidamada qalabka sida, G/le sare Xasan Cali Shuute, iyo mas’uuliyiin kale oo ka tirsan bahda sharciga.

Ku xigeenka koobaad ee xeer ilaaliyaha guud Muuse Macalin oo ayaa sheegay in sarkalkani uu abaalmarintaasi ku muteeystay howlkarnimo iyo gudashada waajibaadka Qaranka.

Dr. Maxamed Xasan Nuur ayaa isaguna ka hadlay waxa uu sarkaalkaasi ku muteystay abaalmarinta uu siiyay xafiiska  xeer ilaalinta.

Gudoomiyaha maxkamadda sare ee ciidamada qalabka sida G/le sare Xasan Cali Shuute, oo halkaasi ka hadlay ayaa muujiyay sida uu ula dhacsanyahay in abaalmarin noocan ah la gudoonsiiyay sarkaal ka tirsan ciidamada qalabka sida oo muujiyay howlkarnimo.

Xeer ilaaliyaha guud ee Qaranka Axmed Cali Daahir ayaa sheegay in taliyayaasha saldhigyada iyo baarayaashaba lagula xisaabtami doono shaqada ay u hayaan bulshada, isagoo shahaaddo sharaf gudoonsiiyay sarkaalkaasi.

Dhame Axmed C/laahi “Bashane” oo ah sarkaalka la gudoonsiiyay abaalmarinta ayaa ka hadlay sida uu u arko arrintaasi.

Waa marki ugu horeeysay oo xafiiska xeer ilaalinta qaranka uu abaalmarin gudoonsiiyo sarkaal ka tirsan ciidamada Qaran Soomaliyeed.

Wasiirka Cadaaladda Xukumadda Soomaaliya ayaa xafiiskiisa ku qaabilay Safiirka Dowladda Talyaaniga u fadhiga Soomaaliya waxayna kawada hadleen arrimaha Cadaaladda,  intii uu kulankan  socday ayaa wasiirka iyo safiirka waxa ay kormeereen qeybaha kala duwan iyo Xafiisyada Wasaaradda

Wasiirka Caadaladda Soomaaliya Xasan Xuseen Xaaji oo la hadlay warbaahinta qaranka  ayaa sheegay in ay soo dhaweynayaan cid kasta oo ka gacansineysa Tayeeynta iyo hormarinta Wasaaradda.

Dhanka kale Wasaaradda ayaa maantaTababar  lagu barandoono habraaca iyo sharci dejinta ee cadaalada dalka u furtay Shaqaalaha Wasaarada Cadaaladda iyo Wasaaradaha Caaladda Maamul Gobleedyada Xubnaha ka ah dowladda dhexe si loo helo shaqaale qibrad u leh qorista iyo shaci dejinta.

Wasiir Xasan Xuseen ayaa sheegay in tabababar dheeraad ah ay u baahanyihiin shaqalaaha  Wasaaradaha si loo xoojiyo xirfadooda aqoneed.

Wasaaradda Cadaaladda Xukumadda Soomaaliya ayaa mudooyinkii ugu dambeyay waday qorshooyin lagu hormarinyo dhisida sharci dejinta iyo hormarinta cadaaladda  dalka.

Ergayga gaarka ah ee hey’ada qaxootiga aduunka u qaabilsan qaxootiga Soomaaliya Maxamed Cabdi Afey oo socdaal ku joogay dalka South Africa ayaa sheegay in shirar kala duwan oo uu la yeeshay dowlada dalka Koonfur Afrika uu kala hadlay arimaha qaxootiga Soomaalida ee ku nool dalkeeda iyo dhibaatooyinka ka heysta dhinac yada sharciyada iyo ammaanka.

Ambassador Maxamed Cabdi Afey waxaa uu sheegay in magaalada Cape Town uu kula kulmay Wasiirka arimaha gudaha dowlada Koonfur Afrika ugu horeyn uu kaga mahad celiyay Soo dhaweynta ay u sameeyeen qaxootiga Soomaalida ee kusoo cararay dalkooda xiliyadii adkaa, waxaana uu kala hadlay sidii wax looga qaban lahaa  sharciyada la siiyo qaxootiga iyo dhibaatooyinka ay la kulmayaan dhinac yada ammniga taas oo wasiirada ay sheegtay in ay ku howlan tahay wax ka qabashada arimahaasi.

Waxaa sido kale uu la kulmay laamaha hey’ada qaxootiga UNHCR uga wakiilka ah wadamada Koonfureed ee qaarada Afrika uuna kala hadlay arimo dhowr ah  u quseeya qaxootiga Soomaalida ee ku nool wadamada Dhaca Koonfurta qaarada Afrika,waxaana kulmadaasi sido kale ka qeybgalay safiirka dowlada Soomaaliya u fadhiya dalka Koonfur Afrika ambasaddor Jamaal Maxamed Barrow.

In ka badan 60,000 oo qaxooti Soomaali ah ayaa la sheegay in ay ku nool yihiin wadamada Koonfurta Afrika ,30,000 oo ka mid ah qaxootigaasi oo diiwaan gashan iyo tiro kale oo aan diiwaan gashaneen waxaa marti galisay Dowlada Koonfur Afrika kuwaa oo maanta lagu ammaano in ay yihiin qaxooti la yimid hal abuuro ganacsi oo ay ka faa’iideysteen dadka saboolka ah ee ku nool deegaanada tuulooyinka ah iyo magaalooyinka dalkaan, iyo fursado shaqo oo ay u sameeyeen dadka soogalootiga ah iyo kuwa Koonfur Afrikaanka ah.

Muddo afar maalmood ah oo uu socon doono Shirkan Wadatashiga ah ayaa ayaa looga doodayaa Sharciga isu-socodka xorta ah ee dadka IGAD si dalalka xubnaha ka  ah Urur Goboleedka IGAD ay isku waafajiyaan siyaasadahooda dhinacyada Ganacsiga,Gaadiidka,isgaarsiinta,beeraha iyo Keyraadka dabiiciga ah iyo in Alaabaha iyo dadku iskku gudbaan.

Waxaana Shirkan ka qeybgalaya Masuuliyiin katirsan Hay’adaha kala duwan ee Dowladda Federaalka ah oo ay kamid yihiin Agaaismaha hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda, xoghayaha joogtada ah Wasaaradda Arrimaha Dibadda, Agaaismaha Guud ee Wasaaradda Amniga Gudaha Somaaliiya, wakiilo kasocday dowlad goboleedyada, Gobolka Banaadir iyo qeybaha kala duwan ee buulshada iyo mas’uliyiin ka tirsan Qaramada Midoowe, Midowga Africa, Midowga Yurub iyo Urur Goboleedka IGAD  oo iyagu shirka soo qaban qaabiyey

Safiirka Ethiopia u fadhiya Soomaaliya Ambasador Jamaaludiin Mustafa oo ku hadlayay magaca Xogahayaha Guud ee IGAD ayaa sheegay in shirkan uu daba joogo shirar isla sharcigan looga doodayey  oo lagu qabtay dalalka Uganda, Jabuuti iyo Ethiopia.

Agaasimaha Guud ee Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda ee dwoladda Federaalka ah G/sare Maxamed Aadan Jimcaale Koofi ayaa xusay in isu socodka dalalaka IGAD oo la hagajaiyo ay muhiim u tahay dalalka ku jira IGAD ayna u horseedi karto hormar wadajir ah.

Xoghayaha joogtada ah ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Somaaliya Cali Maxamed Cali ayaa ka qeybgalayaasha shirka ugu baaqay inay si qota dheer uga doodaadaan sharciga isu-socodka xorta ah ee dalalka IGAD iyagoo ka eegaya danta dalka iyo dadka Soomalaiyeed.

Wakiilada ka socday Qaramada Midoowe, Midowga Yurub iyo Midowga Africa ayaa bogaadiyay in la sameeyo sharciga isu socdka xorta ah ee dalalka Urur Goboleedka IGAD ku bohoobey.

iyagoona sheegay in Sharcigan uu wax badan ka badali doono  dhaqaalaha Wadamada ku bahoobay IGAD iyo ilaalinta xuquuqda Qoxootiga maadaama dalalkan ay ku badan yihiin dadka qoxootiga oo isaga gudaba Wadamada dariska ah.

xerooyinka barakayaasha ee ku yaaala deegenka garasbaaley ee gobolka banaadir oo ay ku jiraan dad kasoo barakacay  abaarta iyo colaada ka jirta meel ka mid gobolada dalka ayaa masuuliyin ay horkacayso  xilibaaan canab xasan cilme iyo dhalinyaro soomaaliyeed waxa ay deeq baco ah gaarsiiyeen dadka danta yarta ee ku jira kaamamka deegeenka garasbaaley waxaana looga gol lahaa dabaal degi munaasabada sanad guurada kowaad ee doorashada madaxweynaha jamuuriyada federalka soomaaliya mudane Maxamed Cabdullahi  Maxmed Farmaajo ayaa sheegay in xaflada laga dhigo ay ka waangsantahay in la caawiyo dadka danyarta ah.

dhinace kale waxaay deeq dawo iyo qalab sports ay gaarsiiyeen xarunta agoonta ciidanka booliska  oo ay jiraan carurta ay ka geeriyoodeen ciidanka booliska oo halkaasi lagu daryeelo.

Ugu horay C/fataax faysal Xuseen oo ku hadlayay magaca dhalinyarada ayaa sheegay in dowladnimada lagu gaari karo in gacmaha lays qabsado islamarkaan daruufo jirane si isku mid ah loga samatabaxo

Jeneral Cali xirsi Barre Cali Gaab oo ah hogaanka xarunta agoonta ciidanka booliska ayaa ka mahadceliyay booqasha iyo agabka lagu wareejiyay caruuurta agoonta taariiqda ay xusi doonto Taakuleynta Madaxweyne Farmaajo

Xilibaan Canab Xasan Celmi oo ka tirsan golaha shacab ee barlamanka soomaaliya oo horkacaysey dhalinyarada ayaa sheegtay in fikirka daryeelka dadka danyarta iyo xanaaneynta caruurta Agoonta ciidanka booliska uu leeyahay madaxweynha soomaaliya

Madaxweyne soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa bedelay qaabka loogu dabaal degayo sanad guurada islamarkaan bedelka xafladaha qarashka badan ku baxeyso bedelkeeda la sameeyo in dadka danyarata ah la daryeelo waana malinta sedexaad ee deeqo la gaarsiiyo agoonta iyo Dadka danyarta ah ku nool magaalada muqdisho.

W/Q Abduqaadir Cali

Munsabadaan oo lagu dabaaldageyay Sanadguuradii 53aad ee Ka soo Wareegtey Aas aaskii Cidanka Badda iyo Xeebaha Soomaaliya isla markaan ay ka qeyba galeen Wasiirka Gaashandhigga Xukumada FS Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Safiirka Dowlada Talyaaniga u Fadhiya Soomaaliya iyo Saraakiil ka tirsan CXD ayaa Maanta lagu qabtey Maqaalada Muqdisho.

Cutubyo ka tirsan Ciidamada Badda ee Xoogga Dalka ayaa goobta waxa ay ku soo bandhigeen Dhoolatus ku aadan Munasabada iygoona adeegsanayey duumo Waxaa goobjooga ka ahaa Wasiirka difac dalka iyo Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka.

Gudoomiyaha hay’ada Cilmi baarista badaha Soomaaliya Admiraal Faarax axmed Cumar Faarxa Qare Iyo Taliyaha Ciidanka Bada Admiraal Madey sheeq nuurow ufurow  ayaa  Si Wada jir ah ugu sheekeyay Marxaladii ay soo mareen Ciidanka Badda Mudadii ay jireen iyo sida loo aas aasey

Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka S/gaas C/wali Jaamac Warsami Gorad  ayaa Hambalyo kadib Munsabada ka sheekey in Taliska  CXD ay ka Go’an tahay tayeenta iyo dhismaha qeybaha kale duween ee Ciidanka.

Mudane Maxamed Sheek C/raxaam Mursal Wasiirka Difaac Dalka oo Gagabadii Munsabada kahadley ayaa ugu horeyn Hambalyo u direy Dhamaan Ciidamada Badda iyo difaac Xeebaha Soomaaliya

1965 ayee aheed markii la aas aasey Cidamada ilaada Bada iyo Xebaha Soomaliya    oo maata oo kale waxaa laga joogaa 53 sano Guuradooda.