War qoraal ah oo ka soo baxay Gudiga xaalada deg dega ee dowlada itoobiya u xilsaartay gobalka tigreega ayaa lagu sheegay in muuqaal ay baahiyeen qaar ka mid ah saxaafada caalamka oo muujinayay duqeyn ka dhacday Mekelle uu yahay war aan sax ahayn islamarkaana ku saleysan xog TPLF bixisay iyadoo aan laga xaqiijin ciidanka gaar ah ee xaalada deg dega .

Qoraalka ayaa sidoo kale lagu beeniyay wararka sheegaya in dad rayid ah lagu laayay howlgalka.

Ciidanka difaaca qaranka itoobiya waxay qaadeen weerar howlgalo xaga cirka oo la hubo ka fuliyeen banaanka Mekelle iyadoo laga duulayo xog la helay oo ku saabsan bartimaameed cayiman oo TPLF muhiim u ah ayaa lagu yiri qoraalka

Howlgalka meel marinta sharciga ee ciidanka itoobiya tan markii uu bilowday waxaa ciidanku ka fogaanayeen magaalooyinka si looga dhowrsado qasaare shacabka soo gaara ayaa qoraalka lagu sheegay.

Ra’isulwasaaraha itoobiya Abiy Ahmed ayaa sheegay in sadax cisho oo loo qabtay in ciidanka TPLF ay isku dhiibaan ciidamada Qaranka ay maanta dhamaatay.

Fariin ka soo baxday xafiiska Ra’isulwasaaraha oo lagu gudbiyay luuqada tigreega ayaa ahayd in 72 saac ay isku dhiibaan ciidanka la qalday ee TPLF oo ay naftooda badbaadiyaan

Abiy ahmed ayaa sheegay saakay in inkastoo waqtigu ka dhacay hadana ay wali fursad heystaan dagaalyahanada TPLF in ay ciidanka isku dhiibaan

Ra’isulwasaaraha wuxuu tilmaamay in ciidanka dowladu ay qaadayaan talaabooyin kale oo sharciga lagu meel marinayo.

Wasiirka Wasaaradda Qorsheynta, Maal-gashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha XFS ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabilay madaxa barnaamijyada hay’adda UNFPA Somalia Mr Andres Thomson.

Kulanka oo ahaa mid kooban ayay labada dhinac ka hadleen xariirka wada shaqeynta, howlaha mashaaricda dalka ay ka wado Hay’adda UNFPA si ay u noqdaan kuwa mira-dhal ah.

Wasiirka Jamaal Maxamed Xasan ayaa tusaalayay UNFPA In adeegyada dhabta ah ee ay Umadda u fidanayso In ay ku saleeyaan Qorshaha Horumarinta Qaranka Soomaaliyeed oo ay ku cad yahiin baahiyaha dhabta ah dalkeen.

Baarlamaanka dalka Peru ayaa madaxweyne cusub u doortay sharci-dejiye lagu magacaabo Francisco Sagasti  si loo helo xal siyaasadeed oo lagu dejiyo xiisadda cakiran ka dib markii muddo todobaad gudihii ay is-casileen laba madaxweyne.

Sagasti wuxuu noqon doonaa madaxweynihii saddexaad ee Peru todobaad gudihiis, kadib markii Manuel Merino oo shan maalmood ka hor loo dhaariyay xilkaasi uu is casilay Axadii.

Toddobaadkii hore madaxwayne Martin Vizcarra ayaa isna xilka laga qaaday ka dib markii lagu eedeeya laaluush,

Xiisadda siyaasadeed ee dalka Peru ayaa u muuqataa mid qarka u saaran in la xalliyo iyadoo Koongarasku uu doortay madaxweynaha ku-meel-gaarka ah oo talada sii haya illaa sanadka soo socda oo la dooranayo Madaxweyne kale.

Diyaaradaha dagaalka ee Dowlada Itoobiya ayaa duqeeyay magaalo madaxda gobolka Tigreega ee xasarada ka taagan, ilo wareedyo dhowr ah ayaa sheegay, iyadoo dowladda federaalka ay gaashaanka u daruurtay cadaadisyada caalamiga ah ee lagu doonayo in lagu dhex dhexaadiyo khilaafka iyada iyo xoogag daacada u ah xisbiga maamulka gobolka Waqooyi ee Tigreega.

Ciidamada cirka ee Itoobiya ayaa bambooyin ku tuuray magaalada Mekelle iyo hareeraheeda, sida laga soo xigtay afar ilo diblomaasiyadeed iyo milatari oo ay soo xigatay wakaaladda wararka ee Reuters. Ma jiro wax war ah oo ku saabsan qasaaraha ka dhashay Weeraradaasi iyadoo sidoo kalana aysan jirin wax hadal ah oo ka soo baxay dowlada Ethiopia.

Ann Encontre, oo ah wakiilka hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga ee Dalka Itoobiya, ayaa sheegtay in Shaqaalahooda jooga Magaalada Mekelle, maalintii Isniinta, ay soo wariyeen inay arkeen “duqeyn cirka ah, oo aan ka fogeyn Xaruntooda”.

Ra’iisul wasaare Abiy, Axmed ayaa ilaa hadda iska caabiyey cadaadiska lagu saarayo wadahadalo si loo soo afjaro qalalaasaha ka jiro Gobolka Waqooyi ee Dalkaasi Itoobiya taasoo laga cabsi qabo in xasillooni darro ka abuuri karto gobolka ballaadhan ee Geeska Afrika.

Madaxweyne Donald Trump ayaa ku fakaray in uu weeraro goobta ugu weyn ee nukliyeerka Iran isbuucii la soo dhaafay laakiin ugu dambeyntii wuxuu go’aansaday inuusan qaadin tallaabadan. ”Sidaasi waxa yiri sarkaal Mareykan ah.

Trump ayaa codsaday codsigan intii lagu guda jiray kulan uu khamiistii la yeeshay kaaliyeyaashiisa ugu sareeyay amniga qaranka, oo ay ku jiraan madaxweyne ku xigeenka Mike Pence, ku simaha xoghayaha cusub ee gaashaandhigga Christopher Miller, iyo General Mark Milley, gudoomiyaha taliyaasha wadajirka ah.

Sarkaalka ayaa xaqiijiyay mar uu la hadlaatey Wargeyska The New York Times, in la-taliyayaashu ay ka dhaadhiciyeen Trump inuusan ku dhaqaaqin wareer lagu qaadi Iiran sabab too ah ah halista isku dhac ballaaran.

Aqalka Cad ayaa diiday in uu ka bixiyo wax faalo ah Arintaan,Trump wuxuu waxuu qaatay afarti sano ee madaxweynenimadiisa inuu kujiro siyaasad gardarro ah oo ka dhan ah Iran, isaga oo ka baxay nukliyeerka Iran.

Dowlada Jabuuti ayaa noqotay dalkii ugu horeeyay ee IGAD oo ka hadla colaada itoobiya. Jabuuti waxay sheegtay in ay si buuxda u taageersantahay midnimada iyo madax banaanida dhuleed ee jamhuuriyada federaalka ee itoobiya.

War ka soo baxay Wasaarrada Arimaha Dibadda Jabuuti ayaa lagu sheegay in Jabuuti ay si buuxda u taageereyso midnimada iyo wadajirka dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka ee Itoobiya.

Sidoo kale War Saxaafadeedkan ayaa loogu baaqay in si nabad ah lagu xaliyo dhibaatada is afgaran waaga ah ee dhaxtaalo labada dhinac waxaana ugu dambeyntii Dowlada Jabuuti ay muujisay in ay diyaar u tahay in ay Dadaalada Nabada iyo Xasiloonida ka qeyb ah u gali lahayd.

Halka Hoose Ka Eeg Warsaxaafadeedka.