Munaasabadaan uu xilka kula wareegay maamulka cusub ee Gobolka Bakool dhawaan loo soo magacaabay ayaa waxaa goob joog ka ahaa Wasiiro ka tirsan dowlad goboleedka Koonfur Galbeed, Golaha deegaanka degmada Xudur, odayaasha dhaqanka, waxqaradka, culimaa’udiin, haween, dhallinyaro, saraakiisha ciidamada, maamulka xilka wareejinayey, fanaaniin  iyo marti sharaf kale munaasabadda ka qeybgalay.

Ugu horeyn waxaa si kooban munaasabadda uga hadlay ku-simaha guddoomiyaha Degmada Xudur Mustaf Aadan, wuxuna balan qaaday in maamulka iyo shacabka reer Xudur ay la shaqeynayaan Guddoomiyaha cusub.

Qeybihii kala duwanaa ee munaasabadda ka hadlay iyo maamulada degmooyinka Tiyeeglow iyo Rabdhuure ayaa u hambalyeeyey guddoomiyaha cusub iyo ku-xigeenadiisa, waxayna ugu baaqeen in ay wax ka qabtaan amni xumada ka jirta deegaannada gobolka Bakool.

Intaa kaddib Guddoomiyihii hore ee gobolka Bakool Maxaned Cabdi Tol oo xilka wareejiyey oo hadalo dardaaran ah munaasabada ka jeediyey ayaa yiri “Reer Xudur waxaan idin kula dardaarmayaa in aad xoojisaan isku duumnida iyo lashaqeynta maamulka, laamaha amniga iyo ciidamada si aad yoolkiina u gaartaan oo nabad ugu noolaataan”.

Guddoomiyaha cusub ee Gobolka Bakool mudane Ibraahim Macalin Nuur Shiine oo u mahadceliyey maamulkii hore ayaa bulshada ka codsaday in ay la shaqeeyaan, shaqada ugu horeysana ay noqon doonto xoojinta amniga.

Ugu dambeyn munaasabadda waxaa ka hadlay Wasiirka Wasaaradda arimaha gudaha ee dowlad goboleedka Koonfur Galbeed mudane Maxamed Abuukar Cabdi, ayaa umahceliyey maamulkii hore sida wanaagsan ay xilka u wareejiyeen, isgoo maamulka cusub ee gobolka Bakool u rajeeyey in ay wax ka qabtaan xaaladda amni ee gobolka Bakool ka taagan, iyagoo garabsanaya shacabka.

Ciidamada Xooga dalka ayaa how-gal qorsheysan oo ay ka sameeyeen degmada jilib ee gobolka jubada dhexe ku dilay qaar ka mid ah horjoogayaashii maleeshiyaadka Al-shaab uqaabilsanaan saameynta jaakadaha ay qaraxyada u isticmaalaan iyo suumamka laysku xero taasi oo ay ugu talagaleen inay ku dhibaateeyaan shacabka Soomaaliyeed.

Kumaandooska sida gaarka ah utababaran ee danab ayaa degmada jilib ee Gobolka jubada dhexe ku dilay horjooge Muxsin Caliyoow oo ka soo jeeda Gobolka waqooyi bari Kenya iyo horjooge Maxamed Sheikh kuwaasi oo qaabilsanaa farsameynta jaakadaha iyo suumanka ay al-shabaab u Adeegsadaan isqarxinta iyo labo horjooge oo kale sida ay Idaacadda Ciidamadda qalabka sida usheegeen saraakiil ka tirsan kumaandooska xoogga dalka ee danab oo howl-galka hogaaminayay.

Saraakiisha danab ayaa intaasi ku daray duqeynta iyo howl-galka qorsheysan ee laga fuliyay jilib ujeedkooda inuu yahay ka hortaga qaraxyada ay ummadda Soomaaliyeed ku dhibaateeyaan Al-shabaab.

10-kii bishaan December ayaa degmada jilib waxaa ka dhacay duqeeyn ay iska kaashadeen ciidanka kumaandooska xoogga dalka iyo howl-galka mareeykanka ee Africom duqeeyntaasi oo lagu bur-buriyay warshadii sameeynta qaraxyada ee Al-shabaab halkaasi ku lahaayeen.

Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa u gudbisay urur goboleedka igad dacwad rasmi ah oo ay uga ashtakoonayso xadgudubyadda dowladda kenya ay kula kacday madaxbanaanida jamhuriyadda federaalka Soomaaliya.

Dowladda federaalka Soomaaliya waxay dadaallo badan ku bixisay sidii ay u wanaajin lahayd xiriirka kala dhaxeeya dowladda kenya.

Urur goboleedka igad oo ka soo jawaabay dacwadda dowladda federaalka Soomaaliya u gudbisay ayaa kulan degdeg ah 20-ka Disembar ku yeelan doona magaalada djbiouti, kaasi oo ajendayaasha looga hadlayo ay ka mid tahay Faragelinta kenya ee arrimaha Soomaaliya.

Dowladda federaalka Soomaaliya waxaa mar walba soo dhaweynaysaa dadaalka urur gobolleedka igad iyo talaabo walba oo lagu xaqiiniyo in la dhowro Mabaadi’da daris wanaagga, nabad kuwada noolaanshaha iyo madaxbanaanida Dalalka Gobolka.

Howl-galkan ciidamada ururka 260-aad guutada 9-aad qeybta 60-aad ee Ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed ay ka fuliyeen deegaannada kala ah Dhurey ,Kurta Arbasale oo hoos yimaada degmada waajid ee gobolka bakool Halkaasi oo ay ciidamada ku bur buriyeen saldhigyo dhowr ah oo kooxda nabadiidka alshabab ay ku la haayeen deegaannadaasi.

Ciidamada xoogga  oo ahaa kuwa warbixino ka haystey deegaannada ay ku Dhuumaleysanayaan kooxda nabadiidka alshabab kadib markii shacabka ay ciidamada usoo gudbiyeen dhibaatooyin badan nabadiidka ay ku hayaan dadka ku dhaqan  tuulooyinkaasi.

Labo xidigle Isaxaaq Ibrahim oo ah abaan duulaha ururka 260-aad guutada 9-Aad qeybta 60-aad ee ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed ayaa ka warbixiyay Howl-galkan qorshaysan ay ka fuliyeen deegaanno hoos yimaada degmada Waajid ee gobolka bakool kuwaasi oo lagu baacsanayay kooxda nabadiidka Alshabab.

Ciidamada xoogga dalka qeybta 60-aad ayaa mudooyinkii dambe xoojinayay Howl-galada ka dhanka ah Maleeshiyaadka Alshabab.

Ra’isulwasaaraha itoobiya ayaa sheegay in korontadii iyo isgaarsiinta taleefanada magaalada Mekelle  ee xarunta ismaamulka Tigray la soo celiyay kadib markii la dayac tiray.

Abiy Ahmed oo gaaray Mekelle isaga oo ay weheliyaan xubnaha maamulka ku meel gaarka tigreega iyo saraakiisha ciidanka itoobiya ayaa sidoo kale sheegay in howlaha gargaarka ay socdaan sidoo kalana la dhisayo kaaba yaasha burburay.

Abiy wuxuu tilmaamay in baacsiga iyo qabashada waxa uu ugu yeeray danbiilayaasha ay sii socon doonaan.

Maanta oo isniin ah ayaa lagu wadaa in shaqaalaha dowlada ay xafiiyada ku noqdaan

Ciidanka dowlada itoobiya ayaa magaalada la wareegay 28 November kadib dagaal socday 26 cisho oo TPLF ay la galeen

Wasiirka Wasaaradda Hawlaha Guud, Dib-U- dhiska iyo Guriyeynta  ee xukuumadda federaalka Soomaaliya Mudane Xil. Maxamed Aadan Macalin (Soomaali), ayaa maanta shir gudoomiyey shirka toddobaadlaha ah ee wasaaradda oo lagu kala qaatay dhameystirka shaqooyinka hor yaala waaxyaha kala duwan ee wasaaradda.

Shirka oo ay ka soo qayb galeen dhammaan agaasime waaxeedyadda iyo agaasimaha guud ee wasaaradda ayaa waxaa la iskaga xog wareystay warbixino la xariira dhameystirka dib u dayactirka xarunta wasaaradda ay hadda ku shaqayso iyo qiimeyn lagu sameeyey dib u dhiska labada buundo ee Via Uganda iyo Via Tanzania ee magaaladda muqdisho.

Wasiirka wasaaradda Mudane Xil. Maxamed Aadan Macalin (Soomaali), ayaa ku bogaadiyey Injineerada wasaaradda shaqooyinka wanagsan ee ay ka qabteen howlihii loo xil saaray sida dib u dayactirka wasaaradda iyo qiimaynta ay ku sameeyeen buundooyinka.

Shirka Todobaadlaha ee wasaaradda ayaa ah mid lagu gorfeeyo isla markaana lagu dar-dargaliyo shaqada wasaaradda, kaasoo ay isugu yimaadaan wasiiradda, agaasimaha guud iyo dhammaan agaasime waaxeedyada wasaaradda.

Wasiirka haweenka iyo horumarinta xuquuqda aadanaha Soomaaliya, Marwo Xaniifa Maxamed Ibraahim (Xaabsade) iyo u wakiilada hey’adda UNDP Soomaaliya, Jocelyn Mason, ayaa maanta ka wada hadlay xoojinta iskaashiga labada dhinac.

Kulanka wasiirka iyo wakiilka UNDP Soomaaliya waxaa sidoo kale, goob joog ka ahaa agaasimaha guud ee wasaaradda, mudane Deeq Saleebaan Yuusuf, iyo mas’uuliyiin ka tirsan hey’adda UNDP.

Labada mas’uul ayaa sidoo kale, waxay xarigga ka jareen xafiisyo cusub oo wasaaradda haweenka ku yeelan doonto gudaha xarunta hey’adaha Qaramada Midoobay oo ku taala agagaarka Airport Aadan Cabdulle ee magaalada Muqdisho.

Sidoo kale, mas’uuliyiinta ayaa waxaa ay indha indheyn ku sameeyeen qeybaha uu ka kooban yahay, xafiisyada wasaaraddu ku yeelan doonto xarunta UNCC.

Wasiirka haweenka Soomaaliya, Xaniifa Maxamed Ibraahim, ayaa wadda dardar cusub oo ay ku doonayso in ay ku xoojiso wada shaqeynta hey’adaha wasaaradda bah-wadaagta la ah oo ay UNDP kamid tahay.

Madaxa maamulka ku meel gaarka ah ee dowlada Itoobiya u sameysay ismaamulka Tigray Dr. Mulu Nega ayaa sheegay in ay maanta la wareegeen shaqada

Dr. Mulu Nega ayaa ugu yeeray shaqaalaha dowlada ee xafiisyada ka maqnaa ilaa 4 bishii idlaatay ee November kolkaas oo dagaalka dowlada Itoobiya iyo TPLF uu bilowday in yimaadaan shaqada maalinka isniinta bari ah .

Wuxuu sheegay in uu ka shaqeyn doono dib u hubeynta maamulka iyo soo celinta adeegyada aas aasiga ah.

Dr. Mulu Nega ayaa sidoo kale ugu baaqay ciidanka TPLF in hubka dhigaan ilaa 15 bishaan December oo ku beegan talaadada na soo haysa.

Howlaha baaritaanka guryaha ayuu tilmaamay in ay sii socon doonaan oo cidii lagu helo in ay hub sharci daro heysato nidaamka la marin doono.

Kulankan ay soo agaasimeen haweenka magaalada Dhuusamareeb ee caasimada Galmudug ayaa loo gu tacsiyeeyay falkii foosha xumaa ee todobaadkii hore lagu dilay saraakiishiil ka tirsanaa Milatariga Soomaaliyeed, duleedka degmada Balamballe ee gobolka Galgaduud, sidookale kulanka ayaa loogu duceeyey marxuumiinta iyadoo lagu garab istaagey Howlgalada lagu baadi goobayo dambiilayaasha falkan geysatey ee ay wadaan ciidanka Qaranka.

Haweenka Caasimada ee Kulankan soo agaasimey ayaa ku baaqey in la joojiyo colaadaha u dhexeeya beelaha, ee ka soo cusboonaadey deegaanada Galmudug kuwaa oo caqabad ku noqon kara hormarka Galmudug ee bilaawga ah.

Qaar ka mid ah gudigga iyo xubnaha haweenka ee goobta joogay ayaa ugu baaqey waxgaradka Galmudug in ay qaataan kaalintooda nabadeynta bulshada si looga baaqsado in ay Sii socdaan colaadaha taagan.

Falka lagu dilay Saraakiisha Milatariga ee dhacay todobaadkii hore ayaa noqdey mid bulshadu si weyn uga xumaatey, Waxaana socda Howl-galo balaaran oo ciidamada dowlada faderaalka ku baadi goobayaan kooxihii ka dambeeyey falkaas.