Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Dhirta iyo Daaqa Xukumada Federaalka Soomaaliya ayaa  Muqdisho ku qabatay kulan looga doodayey ansixinta sharciyada Xanaanada Xoolaha.

Qodobada ku darista ama ka badalka u baahan si loo meelmariyi sharciyada Xanaanada Xoolaha oo ay soo diyaarisay Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Soomaaliya oo kaashaneysa Hay’adda midowga Afrika u qaabilsan Xoolaha  ayuu ku saabsanaa kulankan oo ay ka qeyb galayn masuuliyiinta Wasaaradda, xubno ka socday maamul goboleedyada iyo marti sharaf kale.

Agaasimaha guud ee  Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Soomaaliya Maxamed Cumar Nuur  ayaa  xusay In u jeedooyinka loo qabtay kulankan ay tahay sidii loo heli lahaa sharciyo wax ku ool ah oo ku saabsan Xanaanada Xoolaha.

Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Dhirta iyo Daaqa Soomaaliya Cabdirisaaq Daahir Maxamuud ayaa ka qeyb galayaasha ku dhiirigaliyay inay si cilmiyeysan uga doodaan sharcigan oo uu tilmaamay inuu muhiim u yahay dalka iyo dadka Soomaaliyeed.

Wasiirka Maaliyada Galmudug Farxaan Cali Maxamuud ayaa si rasmi ah u soo xiray kulan socday muddo labo cisho ah oo magaalada Dhuusamareeb ay kaga qayb-galeen in ka badan 25 Wasaaradood Iyo shan hay’addood oo ka mid ah kuwa dowlada loogana dooday miisaaniyad sanadeedka 2021 oo Galmudug dooneyso in la kordhiyo daqliga soo galaya qasnada dowlada.

Muddadii kulankani socday ayay Wasaaradda Maaliyadda Galmudug ku soo bandhigtay miisaaniyad sanadeedka 2021 oo Wasaarad walbaa ku biirisay talooyin la xiriira culeesyada heysta iyo qoondada celcelis ahaan loo qorsheeyay ee ku xusan  miisaaniyadda Sanadka cusub, sidoo kale Kulankan ayaa lagu siiyey ka qayb galayaasha tababar la xiriiray maamul wanaaga Maaliyadda oo koobayay dhamaan dhinacyada kala duwan ee Maaliyadda,Sidaa uu munaasabada xiritaanka ka sheegay Wasiirka Maaliyadda Galmudug.

Wasaaradda Maaliyadda Galmudug oo Kulankan soo Agaasintey ayaa ku howlan dardar galinta iyo sare u qaadida hannaanka Maaliyadda Galmudug iyadoo loo marayo hab ku dhisan isla xisaabtan koobaya howlaha socda, waxaana madashan laga shaaciyey in Mudadii koobneyd ee xukuumadani jirtay ay kordhay daqliga guddaha iyo deeqaha ka yimid wadamada caalamka.

Wasaaradda Howlaha Guud ee Koonfur galbeed ayaa magaalada Xuddur ku daah furtay kulan latashi Dadweyne oo ku aadan sharciga dhulka oo ay Wasaaraddu horey u soo diyaarisey oo golaha Wasiirada Koonfur Galbeed ansixiyeen, isla markaaana hadda horyaala Baarlamaanka Koonfur Galbeed ayaa maanta aragtidooda ku biiriyey golaha deegaanka Degmada Xuddur.

Xubnaha golaha Deegaanka oo goob jooga u ahaa kulanka wadatashiga u dhaxeeyey iyaga iyo wafdi ka socday Wasaaradda Howlaha guud iyo Guddiga howlaha guud ee Baarlamaanka Koonfur Galbeed ayaa kulanka ku tilmaamay in isbedel iyo nidaam u horseedi doono  in laga gudbo isqab qabsi dhuleed oo haatan deegaanka ka jira.

Agaasimaha Wasaaradda Howlaha Guud Yuusuf Wadani oo kulanka ka hadlay ayaa sheegey in sharciyga aan weli la anxsixinin maamulka iyo dadweynaha fikirkooda loobaahan yahay.

Wafdiga ka socda Wasaaradda howlaha guud iyo Baarlamaanka Dowlada Koonfur Galbeed  ayaa maalmaha soo socda waxay lakulmi doonaan bulshada qeebaheeda kala duwan.

Boqol dhallinyaro Soomaaliyeed oo ku xanibnaa dalka Libiya ayaa lagu guuleystay in dalkooda Hooyo dib loogu soo celiyay, waxaana howshan is ka kaashaday dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan dhanka Socdaalka ee marka  magaceeda la soo gaabiyo loo yaqaan IOM.

Muwaadintiintan dalka dib loogu soo celiyay oo tiradoodu ahayd 100, qof ayaa 60 ka mid ah waxaa la geeyay magaalada Hargeysa, halka inta kale ay ka soo degeen magaalada Muqdisho.

Dhallinyarada oo dalka Libya tahriib ku tagay, ayaa waddankaasi dhibaato badan kala kulmay, qaarkood illaa 2-3 sano waxay gacanta ugu jireen kooxaha dadka ka ganacsada ee Magafe loo yaqaan.

Soo celinta dhallinyarada waxaa si wada jir ah iskaga kaashaday Ergeyga gaarka ee Xafiiska Ra’isul Wasaarada, Wasaaradda arrimaha dibadda iyo Safaaradda Soomaaliya ee Libiya.

Danjire. Maryan Yaasiin Ergeyga gaarka ee Xakuumadda u qaabilsan xaquuqda Tahriibayaasha ayaa sheegtay inay qorsheynayaan sidii inta hartay ay dib u heli lahaayeen xoriyaddooda, ayna ka shaqeynayaan xillli kasta sidii loo ilaalin lahaa xaquuqda muwaadiniinta Soomaaliyeed meelkasta oo ay dunida ka joogaan.

Danjire Maryan ayaa xustay shaqada hufan oo ah qanbeen mudane Sadaam Garaad oo Xafiiskeeda ka mid ah iyo sii hayaha Safaaradda Soomaaliya ee Tripoli Mudane Ibraahim Axmed Nuur oo si wanaagsan shaqada u wado maalin walba.

Mas’uuliyiin iyo Xildhibaanno ka tirsan dowladda ayaa soo dhaweeyay dhallinyaradaan dalka dib loogu soo celiyay.

Wajiga seddaxaad ee dhameestirka waddada xiriirisa magaalooyinka Gaalkacyo iyo Hobyo ayaa waxaa lagu bilaabay si isku tashi ah, waxaana lagu guuleestay 160KM  oo u dhaxeysa magaalooyinka Hobyo iyo Ceel Guula, kaasi oo lagu dhisay mashruuc.

Wajiga seddaxaad ee dhismaha waddadaan la qorsheynayo in lagu dhiso 105 km, oo u dhaxeeysa magaalooyinka Ceel Guula iyo Gaalkacyo sida uu sheegay Dr Cumar Salaad Cilmi oo ka mid ah madaxda guddiga waddada dhismaha ee (GOB)

Dhismaha waddadan ayaa waxaa gacan balaaran ka geystay Haweenka Soomaaliyeed markii la bilaabay ilaa iyo hadda, waxayna wax lagu farxo ku tlmaameen mira dhalka isku tashiga, iyagoo dhanka kalana codsaday in loo istaago sidii looga qeyb qaadan lahaa dhameystiraka inta yar ee dhiman dhismaha waddadaan.

Guddoomiye ku xigeenka gudiga GOB Axmed Urur ayaa sheegay in xiligii guusha ay dhowdahay, loona baahanyahay inaan laga caajisin ka qeyb qaadashada dhameystirka wajiga sedaxaad ee dhismaha waddadaan.

Ra’iisul wasaaraha Ethiopia Abiy Axmed ayaa khamiistan maanta ah sheegay in ciidanka dowladda la geeyay gobolka galbeedka dalka ee Benishangul-Gumuz, maalin ka dib markii kooxo hubeysan gobolka ku dileen in ka badan 100, degaanka waxaa ka dhacayay rabshado ku saleysan qowmiyadaha.

Arbacadii guddiga qaran ee xuquuqul insaanka Ethiopia ayaa sheegay in 100 lagu dilay weerar xilli aroor ah lagu qaaday tuulada Bekoji oo ka tirsan ismamulka Bulen ee aaga Metekel waana halka inta badan ka dhacaan rabshadaha u dhexeeya qowmiyadaha.

“Xasuuqa ka dhacay Benishangul-Gumuz waa mid aad looga naxo”, ayuu Twitter soo dhigay ra’iisul wasaaraha, isagoo intaas ku daray in si loo xaliyo dhibaatada  waxaa lagama maarmaan noqotay in aan ciidan u dirno degaanka.

Goobjoogiyaal ayaa wakaaladda wararka Reuters u sheegay in ay arkeen daraasiin dad ah oo la dilay kuwaas laayay maleeshiyo heyntooda la aqoonin.

Sidoo kale, dowladda Ethiopia ayaa xirtay shan kamid ah saraakiisha sare ee gobolka Benishangul kuwaas oo lagu eedeeyay in ay ku lug lahaayeen rabshadaha lagu laayay 100 qof.

Dalka labaad ee Afrika ugu dadka badan ayaa la hardamaya xakameynta dagaalada ku saleysan isirka tan iyo 2018 markii xafiiska yimid Dr. Abiy wuxuu isku dayay in uu dhaqaajiyo isbedelo dimoqraadiyadeed, mid dhaqaale si uu u mideeyo dowlad goboleedyada xafiiltanka ka dhexeeyo.

Affartii bishii hore, ciidanka xukuumadda federaalka ayaa howlgal ka bilaabay gobolka waqooyi Ethiopia ee Tigree, ka dib markii kooxda TPLF oo maamusha gobolka lagu eedeeyay in ay diideen siyaasadda dowladda dhexe.

Dagaalkaas oo lix todobaad socday waxaa ku dhintay kumanaan shacab ah iyadoo 950,000 oo qof ay ka barakaceen degaanadooda.

Tallaadadii ra’iisul wasaare Abiy iyo saraakiil sar sare ayaa booqday degaanka si ay isugu dayaan in xiisadda la qaboojiyo ka dib dhacdooyin is xig xigey oo degaanka ka dhacay sida kii u dambeeyay ee 14 November oo lagu dilay 34 ruux oo bus lagala dagay.

Waxaa dalka jarmalka ku geeriyooday fanaankii weynaa ee qaranka soomaaliya Cabdi Cali Bacalwaan sida uu xaqiijiyay wariyaha warbaahinta qaranka Maxamed Aweys Muudeey oo si dhow ula socday xaaladiisa.

Rabi ha u naxariistee Bacalwaan ayaa ku dhintay isbitaal ku yaala magaalada Mainz ee jarmalka halkaas oo xanuun loo seexiyay.

Marxuumka ayaa xaaladiisa caafimaad ay liidatay maalmihii u danbeeyay wuxuuna ku jiray Coma oo ah xaalad miir dabool ah .

Cabdi cali Bacalwaan ayaa ka mid ahaa tiirarkii kooxda qaranka ee hobalada waabari

Ku dhawaad 100 qof ayaa lagu dilay gobalka Benishangul-Gumuz ee dhaca galbeedka dalka itoobiya

Weerarka oo ay geysteen maleeshiyo hubeysan ayaa lagu laayay dad xoolo dhaqato iyo beeraleey u badan waabarigii arbacada .

Dowlada itoobiya ayaa qirtay dhacada balse waxay sheegtay in ay baareyso sida ay wax u dhaceen.

Waa weerarkii afaraad oo dad rayid ah lagu laayo oo ka dhaca Benishangul-Gumuz.

Dowlada ayaa horay u geysay ciidanka federaalka itoobiya gobalka  si ay arinta wax uga qabtaan.