Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa si firfircoon uga qeyb qaadanaya diiwaangelinta codbixiyeyaasha dalka, isagoo muujinaya sida ay muhiimka u tahay in shacabka Soomaaliyeed ay helaan fursad ay ku doortaan hoggaamiyeyashooda si xor ah oo dimoqraadi ah.

Mudane Xamsa ayaa ku booriyay dhammaan muwaadiniinta inay ka qeyb qaataan geeddi-socodka diiwaangelinta, taasoo qeyb ka ah qorshaha dowladdu ku doonayso inay xaqiijiso doorashooyin qof iyo cod ah oo dalka ka dhacda. Wuxuu sidoo kale sheegay in tallaabadan ay muhiim u tahay xoojinta dimoqraadiyadda iyo matalaadda shacabka Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sidoo kale tilmaamay in diiwaangelinta codbixiyeyaashu ay tahay mid ka mid ah tiirarka muhiimka ah ee lagu gaari karo horumar siyaasadeed iyo bulsho ee dalka, isagoo xusay in dowladdu ay ka go’an tahay inay taageerto hawlahaas si loo xaqiijiyo doorashooyin hufan oo lagu kalsoonaan karo.

Mudane Xamsa ayaa ugu dambeyntii ku booriyay dhammaan qeybaha bulshada inay ka qeyb qaataan hawsha diiwaangelinta, si loo xaqiijiyo in codkooda la maqlo loona tixgeliyo go’aamada siyaasadeed ee dalka.

Safiirka Soomaaliya ee dalalka Switzerland iyo Austria, Khadra Axmed Ducaale, ayaa maanta si rasmi ah waraaqaha aqoonsiga ugu gudbisay Ms. Ghada Waly, oo ah Agaasimaha Guud ee Xafiiska Qaramada Midoobay ee Vienna (UNOV). Kulankaasi muhiimka ah ayaa diiradda lagu saaray xiriirka iskaashi ee xafiiska iyo dadaallada horumarineed mustaqbalka ee Soomaaliya.

Intii kulanka lagu jiray, labada dhinac waxa ay si qoto dheer uga wadahadleen taageerada muuqata ee ay Qaramada Midoobey siiso hawlaha horumarinta, iyadoo Safiir Khadra ay muujisay sida ay uga go’an tahay in la sii xoojiyo iskaashiga, isla markaana la sahmiyo mashaariic cusub oo lagu xoojinayo xiriirka labada dhinac.

Kulankan ayaa muujinaya sida Soomaaliya ay uga go’an tahay xoojinta xiriirka caalamiga ah iyo horumarinta iskaashiga dhinacyada muhiimka ah ee dalka.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka 2-aad ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Cabdisalaam Cabdi Cali Dhaay ayaa ka qeyb galay munaasabadda daahfurka Hindisaha Mustaqbalka Dhaqashada Xoolaha oo lagu qabtay Muqdisho.

Hindisahan waa hal-abuur cusub oo muhiim u ah horumarinta nolosha bulshada xoola-dhaqatada Soomaaliyeed, ujeedkiisana yahay in la helo isbeddel waara oo wax-ku-ool ah, kaas oo kor u qaadaya tayada nololeed ee xoola-dhaqatada, isla markaana la jaanqaadaya xaaladaha isbeddelka cimilada.

Hindisaha wuxuu diiradda saaraya dhowr qodob oo asaas u ah kobaca dhaqaalaha xoolaha, oo ay ka mid yihiin, Xoojinta awoodda bulshada xoola-dhaqatada, si ay ula qabsadaan dhibaatooyinka ka dhasha isbeddelka cimilada, Helitaanka suuqyo waara oo fursado cusub u fura ganacsatada iyo xoolo-dhaqatada, Maareynta hufan ee kheyraadka dabiiciga ah, si loo ilaaliyo deegaanka iyo sii jiritaanka dhaqashada xoolaha.

Munaasabaddan ayaa qeyb ka ah dadaallada dowladda Federaalka Soomaaliya ay ku dooneyso inay ku horumariso dhaqaalaha miyiga iyo faya-qabka bulshada reer guuraaga ah.

Wasiirka Dhalinyarada iyo Ciyaaraha Xukuumadda Soomaaliya Maxamed Cabdulqaadir Cali ayaa iska diiwaangeliyay maanta degmada Shangaani asaga oo qaatay kaarka codbiyaha.

Diiwaan gelinta dadweynaha ka qaybgalaya Doorashada Qof iyo Codka ah ee lagu wado inay dalka ka dhacdo ayaa maanta si rasmi ah uga bilaabatay magaalada Muqdisho.

Shirweynaha Xaquuqul Insaanka oo galay maalinta labaad, iyadoo maanta lagu falan qeyn doono Xaquuqul Insaanka si gaar ah haweenka, Carruurta iyo Naafada.

Agaasimaha guud ee wasaaradda Qoyska iyo horumarinta xuquuqul insaanka Maxamed Cumar Bashiir ayaa sheegay in shirka maanta lagu soo bandhigi doono doodo muhiim u ah ilaalinta xuquuqul insaanka dalkeenna.

“Maanta shirweynaha waxaan kusoo bandhigeynaa doodo muhiim u ah ilaalinta Xuquuqul insaanka dalkeenna”.

Shirkan oo ay soo qaban qaabisay wasaaradda wasaaradda Qoyska ee XFS ayaa waxaa shalay furay Ra’iisul Wasaare ku xigeenka labaad ee dalka Cabdisalaan Cabdi Cali, iyadoo lagu wado in berrito lasoo gabagabeeyo.

Magaalada Muqdisho ee Caasimadda dalka gaar ahaan degmada Shangaani waxa maanta ka billaaban doono diiwaangalinta codbixiyaasha golaha deegaanka, kuwaas oo la qorsheeyay in ay qeyb ka noqdaan doorashada golaha dadweyne ee la filayo in ay dhacdo June.

Guddoomiyaha Guddiga doorashooyinka Qaranka Cabdikariin Axmed Xasan, oo ka hadlay munaasabad shalay ka dhacday Muqdisho ayaa dhankiisa carabka ku adkeeyey in maanta loo dareeri doonaa goobaha diiwaangelinta codbixiyeyaasha gaar ahaan degmada Shangaani oo iyada nasiib u yeelatay in laga bilaabo.

Guddoomiyaha Guddi-hoosaadka howl-galka doorashooyinka Mudane Maxamed Aamiin Xasan Cabdullahi oo isna shalay ka hadlay munaasabadda ololaha Qaran ee diiwaan-galinta cod-bixiyeyaasha ayaa sheegay in dagmada Shangaani loo xushay in ay ka billaabato diiwaan-galinta codbixiyeyaasha gobolka Banaadir, isagoo reer Shangaani ugu baaqay in ay soo baxaan oo ay is diiwaan-galiyaan.

Guddoomiye ku-xigeenka amniga iyo siyaasadda maamulka gobolka Banaadir Maxamed Axmed Diiriye (Yabooh) ayaa sheegay in ay tallaabadani meesha ka saarayso sheekadii ayad dalka doorasho kama dhici karto.

Guddoomiye Yabooh “Diiwaan gelintan maanta billaabatay waxay meesha ka saaraysaa dalka doorasho kama dhici karto.”

Muddo 60-sano ah ka dib shacabka Soomaaliyeed ayaa heli doona xaqooda dastuuriga ah ee ah in ay soo doortaan madaxdii hoggaamin lahayd, taas oo dadka Soomaaliyeed aad u soo dhaweeyeen.

Ra’iisul Wasaaraha XFS Xamsa Cabdi Barre iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa booqasho taariikhi ah ku tagay 12-15 bishan magaalda Laascaanood ee xarunta SSC Khaatumo.

War-murtiyeed kasoo baxay xafiiska Ra’iisulwasaaraha ayaa lagu sheegay in safarku uu ujeeddadiisu ahaa xoojinta nabadda, midnimada iyo wada jirka Umadda Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa kulan la yeeshay xubno matalayey qeybaha kala duwan ee bulshada Gobolka Sanaag.

Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, oo ku guda-jira socdaalka nabadda iyo midnimada ayaa magaalada Laascaanood ee caasimadda Maamulka SSC-Khaatumo, ayaa sheegay in loo baahan yahay xoojinta nabadda, midnimada, is-dhexgalka bulshada, dib- u heshiisiinta,iyo in ay doorkooda ka qaataan dagaalka Khawaarijta

Mudane Xamsa, oo tallooyin ka dhageystay odayaasha iyo wax-garadka gobolka Sanaag, ayaa tilmaamay muhiimadda ay leedahay in laga wada-shaqeeyo dowlad-dhiska Soomaaliya iyo sidii loo hirgalin lahaa amni iyo horumar, isaga oo xusay in kulamada uu la yeelanayo qeybaha kala duwan ee bulshada ay saldhig u yihiin hirgalinta midnimo buuxda oo dalkeenna la gaarsiiyo.

Wasiirka Wasaaradda Gargaarka ee Maamulka SSC-Khaatumo ayaa xalay Magaalada laascanood kulan soo dhaweyn ah waxa uu igu sameeyay Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka ee (SoDMA), Mudane Maxamuud Macalin Cabdulle

Kulankan oo si heer sare ah loo agaasimay ayaa waxaa goobjoog ka ahaa hay’adaha ka shaqeeya arrimaha gargaarka iyo horumarinta ee ka howlgala deegaannada maamulka SSC-Khaatumo iyo marti sharaf kale.

Guddoomiye Maxamuud Macalin Cabdulle ayaa ku bogaadiyey Wasiirka doorka muuqda ee Wasaaradda Gargaarka ay ka qaadaneyso wax ka qabashada baahiyaha bini’aadantinimo ee ka jira deegaannada maamulka, wuxuuna xusay muhiimadda ay leedahay in la xoojiyo iskaashiga u dhexeeya hay’adaha dowladda iyo kuwa maxalliga ah.

Wasiirka Gargaarka ee SSC-Khaatumo ayaa dhankiisa uga mahadceliyey Guddoomiyaha iyo Hay’adda SoDMA in uu soo ajiibo ìsoo dhaweynta diirran ee loo sameeyay isaga oo warbixin ka siiyay xaaladaha bulshada deegaanka.

Ra”iisul wasaare ku-xigeenka labaad ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Cabdisalaan Cabdi Cali ayaa maanta magaalada Muqdisho ku daahfuray shirweynaha Qaranka ee Xuquuqda Aadanaha oo markii ugu horreysay lagu qabanayo Soomaaliya.

Shirkan oo ayaa soo qaban qaabisay wasaaradda Qoyska iyo Xuquuqul insaanka ayaa looga hadlayaa ilaalinta iyo hormarinta arrimaha Xuquuqul Aadanaha,waxana ka qeygalay wasiirro, xildhibaanno katirsan BFS,xubno ka socda maamul goboleedyada, wakiilllo kale ee ka socda qar kamid ah beesha caalamka iyo qeybaha kala duwan ee bulshada Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka labaad ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali oo furay shirka ayaa wasaaradda Qoyska ku bogaadiyey qabashada shirweynahan, isagoo sheegay inay Soomaaliya ku jirto waqti wanaagsan islamarkaana dowladda u tahay ilaalinta Xaquuqul Insaanka tiirarka ugu wayn.

“Waxaa la joogaa waqtigii ay Soomaaliya hoggaan u noqon laheyd dhowridda xuquuqda aadanaha.” Ra’iisul Wasaare ku xigeenka labaad ee dalka Cabdisalaan Cabdi Cali.

Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Horumarinta Xuquuqda Aadanaha XFS Marwo Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi ayaa sheegtay in shirkan muhiim gaar ah u leedahay maadaama ay tahay markii ugu horeeysay oo shir noocan oo kale ah lagu qabtay Soomaaliya, iyadoo tilmaamtay muhiimadda ay wasaaradda siinayso ilaalinta iyo horumarinta Xuquuqul Insaanka Iyo dhowrista dadka jilicsan sida Haweenka, Caruurta iyo dadka Naafada ah.

“Shirweynahan waxaan kusoo bandhigeynaa sida ay soomaaliyada cusub hormar uga sameyneyso ilaalinta Xuquuqul insaanka waana markii ugu horeysay oo uu dalkeennu martigeliyo Shirweynahan” ayay tiri Wasiirka Qoyska iyo hormarinta Xuquuqul insaanka Amb Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi

Wakiilka gaarka ah ee Xoghaye guud ee Qaramada Midoobay Mr. Raisadom Zenenga iyo Safiirka UK ee Soomaaliya Ambassador Mike Nithavrianakis ayaa dowladda Soomaaliya ku bogaadiyey ilaalinta xuquuqda aadanaha, taaso oo ay sheegeen inay iyagana qeybtooda ka qaadanayaan la shaqeynta wasaaradda Qoyska iyo Xuquuqul Insaanka si loo xoojiyo hormirinta arrimaha Xuquuqul Aadanaha.

Shirka mudda saddax cisha ah socon doono ayaa lagu soo bandhigayaa daraasado la xiriiro arimaha xuquul Aadanaha iyo sida ugu haboon ee loo ilaalin karo, sidoo kale waxaa shirka uu marti galin doonaa doodo la xariira Xuquuqda Aadanaha.