Taliyaha Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed Sarreeye Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi ayaa Xariga ka jaray Dhismaha Dugsiga Qur’aanka kariimka, kaas loo dhisay Carruurta Agoonta Booliiska oo aan horay u haysan goob ku haboon.

Munaasabada Xarig jarka Dugsiga waxaa sidoo kale goobjoog ahaa Agaasimaha guud ee Wasaaradda Awqaafta iyo Arrimaha Islaamka Ibraahim Aadan iyo Saraakiil kala duwan oo Booliiska ka tirsan .

Taliyaha Xarunta Barbaarinta Carruurta Booliiska L/xidigle Xaliimo Sacdiyo Yuusuf ayaa goobta xarig jarka ka sheegtay in iyada oo ka duulaysa fulinta Amarkii Taliyaha ee la xiriiray kor u qaadida aqoonta iyo qurxinta goobta wax lagu baro carruurta ay dhaqangelisay, waxaana ay muddo kooban oo magacaabisteeda laga joogo la timid dadaal dheeri ah.

18-kii Bishii Labaad ee Sanadkaan ayuu Taliyuhu dhigax dhigay Dhismaha Dugsigan waxaana uu amray in la dadajiyo maadama uu arkay in baahi weyn ardeyda Agoontu u qabto dhismaha iyo dib u habaynta Xaruntaan.

Hantidhowraha Guud ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Abukaate Axmed Ciise Guutaale, ayaa ka qeybgalay barnaamijka “Hindisaha Xirfadda Hal-Abuurka Sare (Mastery Initiative)” oo lagu qabtay magaalada Madrid. Barnaamijkan, oo socday muddo laba toddobaad ah, waxaa si wadajir ah u martigeliyay Xafiiska Hantidhowrka Guud ee Spain (SAI Spain) iyo Jaamacadda Madrid (Universidad Autónoma de Madrid), iyadoo ay taageero ka geysatay Xoghaynta Arrimaha Dhaqaalaha ee Switzerland (SECO Switzerland).

Barnaamijkan wuxuu ahaa madal lagu kobcinayay hoggaaminta, lagu xoojinayay iskaashiga caalamiga ah ee hay’adaha hantidhowrista, isla markaana la isku-weydaarsaday waayo-aragnimo ku saabsan sida Hay’adaha Hantidhowrada Guud ay uga jawaabi karaan duruufaha adag ee caalamiga ah.

Soomaaliya waxay si mug leh uga dhex muuqatay doodaha muhiimka ah ee barnaamijka, gaar ahaan kuwa la xiriira doorka Hay’adaha Hantidhowrada ee maaraynta qataraha maaliyadeed, la dagaallanka musuqmaasuqa, iyo dhiirrigelinta hufnaanta iyo daahfurnaanta.

Hindisaha Xirfadda Hal-Abuurka Sare (Mastery Initiative) ma ahayn tababar keliya ee wuxuu sidoo kale ahaa madal dhiirrigelin, is-beddel iyo is-barasho.

Guddiga joogtada ah ee Golaha Shacabka oo yeeshay kulankoodii Toddobaadlaha ahaa

Guddiga joogtada ee Golaha Shacabka Baarlamaanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ayaa xarunta Guddoonka iyo Guddiyadda ee Villa Hargeysa ku yeeshay kulankiisa todobaadlaha ah, waxaana shir guddoominayay Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe) oo uu wehliyo Guddoomiye Kuxigeenka Labaad ee Golaha Shacabka Mudane Cabdullaahi Cumar Abshirow.

Ugu horeyn Guddoomiye Sheekh Aadan Madoobe oo kulanka furay ayaa guddiga la wadaagay warbixin ku saabsan sida ay lagama maarmaan u tahay dib u bilaabashada kulamada guud ee Golaha iyo muhiimadda ay leeyihiin maadaamaa shuruuc badan laga sugayo inuu Golaha ka howlgalo.

Intaasi ka dib xubnaha Guddiga Joogtada ayaa ka dooday shuruucda Golaha horutebinta u leh kulamada Golaha, waxaana ugu dambeyn kulanka lagu ajendeeyay kulamada Golaha Shacabka ee todobaadka soo socda.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa maanta dhagax-dhigay dhismaha xarun cusub oo weyn oo casri ah, taas oo ay yeelan doonto Wasaaradda Beeraha iyo Waraabka Soomaaliya.

Ra’iisul Wasaaraha, ayaa sheegay in Wasaaradda Beeraha looga fadhiyo sidii ay u horumarin lahayd wax-soosaarka dalka oo kaalin wayn ka qaata dhaqaalaha, isaga oo bogaadiyey dhismaha xaruntan oo ah mid casri ah oo fududeyn doonta adeegga ay wasaaraddu u hayso bulshada Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaare Xamsa, ayaa xusay in saameynta isbeddelka cimilada adduunka ay yaraysay wax soo saarkii dalaga beeraha ee dunida, sidaas awgeedna loo baahan yahay in xoogga la saaro sidii kor loogu qaadi lahaa wax soo saarka gudaha.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho, Mudane Maxamed Axmed Amiir, ayaa sheegay in maamulka uu si dhab ah uga shaqeyn doono sidii wax looga qaban lahaa sababaha keena kacista dabka, isagoo ka hadlayay dhibaatooyinka ka dhasha dababka soo noqnoqda ee magaalada.

Hadalkan ayuu jeediyay xilli uu kormeerayay waaxyaha dab-damiska iyo shaqaalaha la tacaala xaaladaha degdegga ah ee Caasimadda. Wuxuu sidoo kale xusay in muhiim ay tahay in kor loo qaado wacyiga bulshada si looga hortago khataraha dabka.

Duqa Muqdisho ayaa horey u muujiyay sida uu uga go’an yahay in la xakameeyo arrimaha saameeya nolosha shacabka, isagoo horey amarro uga soo saaray arrimo la xiriira maqaayadaha, hoteelada, iyo goobaha lagu caweeyo.

Amarka cusub ee uu Duqa Muqdisho soo saari doono ayaa la filayaa inuu wax ka beddelo habka ay shirkadaha korontada u shaqeeyaan, si loo hubiyo in adeegga korontada uu noqdo mid la awoodi karo oo aan culeys dheeraad ah ku keenin shacabka.

Taliska Mareykanka ee Afrika (AFRICOM), iyagoo kaashanaya Dowladda Federaalka Soomaaliya, ayaa duqeyn cirka ah ku burburiyay doomo sida hub iyo saanad ciidan oo loo waday kooxda Khawaarijta Al-Shabaab. Duqeyntan ayaa ka dhacday biyaha gudaha ee Soomaaliya, iyadoo lagu burburiyay dooni aan calan wadan iyo dooni kale oo yar oo taageero siinaysay.

Hubka la burburiyay ayaa loogu talagalay kooxda Khawaarijta Al-Shabaab, waxaana la rumeysan yahay in burburintooda ay ka hortagtay isku-day weyn oo kooxdaasi damacsanayd inay hub iyo agab militari ku soo geliyaan gudaha dalka si ay uga fuliyaan falal argagixiso.

Qiimeynta hore ee AFRICOM ayaa muujinaysa in duqeyntan lagu dilay dhammaan argagixisadii saarnaa labada doon, iyadoo aanay jirin wax khasaare ah oo soo gaaray shacabka. Taliska Mareykanka ee Afrika ayaa xusay in ay si dhow ula shaqeynayaan Dowladda Federaalka Soomaaliya si loo xoojiyo amniga iyo la dagaallanka argagixisada.

Tallaabadan ayaa qeyb ka ah dadaallada joogtada ah ee lagu xoojinayo iskaashiga amniga ee u dhexeeya Soomaaliya iyo saaxiibada caalamiga ah, si loo helo xasillooni waarta iyo horumar guud.

Wasiirka Amniga Gudaha ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Cabdullaahi Sheekh Ismaaciil (Fartaag), ayaa magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya kulan muhiim ah kula yeeshay Wasiirka Arrimaha Gudaha ee Dowladda Kenya, Mudane Onesimus Kipchumba Murkomen. Kulankan ayaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga amniga iyo nabadgelyada ee labada dal.

Kulanka waxaa sidoo kale ka qeyb galay Taliye Ku-xigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed iyo Agaasimaha Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda, kuwaas oo ka wada hadlay sidii loo horumarin lahaa iskaashiga dhinacyada ammaanka, la-dagaallanka dambiyada abaabulan, iyo xoojinta xiriirka labada dal.

Wasiir Fartaag ayaa uga mahadceliyey Dowladda Kenya taageerada ay siiso Soomaaliya, gaar ahaan dhinacyada amniga iyo la-dagaallanka argagixisada. Dhankiisa, Wasiir Murkomen ayaa xusay sida ay Dowladda Kenya uga go’an tahay in ay sii xoojiso xiriirka iyo iskaashiga ay la leedahay Soomaaliya, si loo xaqiijiyo nabadgelyada gobolka.

Kulankan ayaa qeyb ka ah dadaallada joogtada ah ee lagu xoojinayo iskaashiga amniga ee u dhexeeya Soomaaliya iyo dalalka deriska ah, si loo helo xasillooni waarta iyo horumar guud.

Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed (Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed), gaar ahaan Guutada 8-aad ee Qeybta 60-aad, ayaa saaka howlgallo qorsheysan ka fuliyay deegaanka Deynuunay ee gobolka Baay, halkaas oo ay ku dileen in ka badan 35 xubnood oo ka tirsan Khawaarijta, tiro ka badan 60 kalena ay dhaawacyo ka soo gaareen.

Taliyaha Guutada 8-aad, Xasan Cali Sanweyne, oo hoggaaminayay howlgalka, ayaa sheegay in ciidamada ay sidoo kale burburiyeen xarumo ay Khawaarijtu ku lahaayeen deegaanka, isla markaana ay sii wadaan baacsiga firxadkii ka haray.

Sidoo kale, warar kale oo la xiriira howlgalka ayaa sheegaya in horjooge sare oo ka tirsanaa Khawaarijta, una qaabilsanaa baadda shacabka ee gobollada Baay, Bakool, iyo Gedo, lagu dilay howlgalka. Horjoogahan oo magaciisa lagu sheegay Xuseen Caddoow Jilib-gaab, ayaa la sheegay inuu ahaa mas’uulka ugu weyn ee baadda laga qaado dadka shacabka ah ee ku dhaqan gobolladaasi.

Howlgalladan ayaa qayb ka ah dadaalka joogtada ah ee dowladda Soomaaliya iyo Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ay ku wiiqayeen awoodda Khawaarijta, gaar ahaan deegaanada ay ku dhuumaaleysanayaan.

Xalay fiidkii, waxaa degmada Aadan Yabaal ee gobolka Shabeellaha Dhexe laga fuliyay howlgal qorsheysan oo ay iska kaashadeen Ciidamada Qalabka Sida ee Soomaaliya iyo Ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM), si loo ciribtiro khatarta kooxda Khawaarijta Al-Shabaab.

Duqeyntan oo lagu beegsaday goob ay Khawaarijtu isku uruursanayeen si ay uga dhigtaan gabbaad, ayaa xogta hordhaca ah muujinaysa in lagu dilay 12 xubnood oo isugu jira maleeshiyaad iyo horjoogayaal ka tirsan kooxda Khawaarijta ah. Waxaa xusid mudan in uusan jirin wax khasaare ah oo soo gaaray shacabka.

Howlgalladan ayaa qeyb ka ah dadaallada isdaba joogga ah ee Dowladda Federaalka Soomaaliya ay wado, iyadoo kaashaneysa saaxiibadeeda caalamiga ah sida Mareykanka, si loo labo jibaaro gulufka ka dhanka ah cadowga Khawaarijta ee isku dayaya in ay carqaladeeyaan deegaanada laga xoreeyay.

Ciidamada Qaranka iyo howlgalka AFRICOM waxa ay wali wadaan qiimeynta khasaaraha gaaray cadowga. wixii faahfaahin dheeraad ah oo kasoo kordha howlgalada oo si xowli ah ku socda, waa idiin soo gudbin doonaa mar walba.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa maanta si rasmi ah uga soo qayb galay madasha xiritaanka Shirweynaha Qaran ee Xuquuqul Insaanka Soomaaliya. Shirkan oo ka dhacay magaalada Muqdisho ayaa waxaa ka soo qayb galay mas’uuliyiin heer federaal iyo kuwa dowlad goboleedyo, hay’ado caalami ah, iyo xubno ka tirsan bulshada rayidka ah.

Madaxweynaha ayaa khudbad uu halkaas ka jeediyay ku adkeeyay muhiimadda xuquuqda aadanaha ee Soomaaliya, isagoo xusay in dowladdu ay ka go’an tahay ilaalinta iyo horumarinta xuquuqda muwaadiniinta, gaar ahaan haweenka, carruurta, iyo dadka naafada ah. Wuxuu sidoo kale sheegay in dowladdu ay sii wadi doonto dadaallada lagu xoojinayo hay’adaha garsoorka iyo kuwa ilaalinta xuquuqda aadanaha.

Shirweynahan ayaa sidoo kale fursad u ahaa in la is dhaafsado fikradaha iyo talooyinka ku saabsan sidii loo horumarin lahaa xuquuqda aadanaha ee dalka, iyadoo la tixgelinayo dhaqanka, diinta, iyo xaaladaha gaarka ah ee Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa ugu dambeyn bogaadiyay dhammaan ka qeybgalayaasha iyo hay’adaha taageeray shirkan, isagoo ku dhiirrigeliyay inay sii wadaan wada shaqeynta iyo iskaashiga si loo gaaro himilooyinka la hiigsanaayo ee ku aaddan xuquuqda aadanaha ee Soomaaliya.