Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir ayaa deeq daawooyin ah ku wareejiyay Maamulka Isbitaalka Ciidanka Xooga, asigoona booqday dhaawacyada qaar ka mid ah Ciidamada Qaranka iyo kuwa difaaca deegaanada ee lagu daweynayo Isbitaalka Xooga.

Duqa Muqdisho ayaa warbixin ka dhageystay Maamulka Isbitaalka, asigoona sheegay in Maamulka Gobolka Banaadir ay ka go’an tahay taageerida iyo garab istaaga Ciidanka Qaranka Soomaaliyeed, waxa uuna xusay in uu gacan ka geysan doonno wax ka qabashada baahiyaha ka jira Isbitaalka, si ay adeeg hufan u helaan ciidamada waxyeelada kasoo gaara dagaalka lagula jiro cadowga.

Maamulka Gobolka Banaadir ayaa Isbitaalka Xooga dalka ka fulinaaya Nalalka ku shaqeeya cad-ceeda, taasi oo qeyb ka ah qorshaha garab istaaga iyo taageerida Ciidamada iyo Isbitaalka, waxaana ka mahadceliyay Maamulka Isbitaalka Xooga dalka Soomaaliya.

Waxaa maalintii labaad Dagmooyinka Xamar wayne, Shibis iyo Boondheere kasocda diiwaan-galinta Codbixiyaasha,kuwaas oo la qorsheeyay in ay qeyb ka noqdaan doorashada golaha deegaanka dhacaysa June.

Boqolaal shacab ah oo ku dhaqan degmooyinka Xamarweyne, Boondheere iyo Shibis ayaa si weyn isugu soo baxay goobaha isdiiwaan-gelinta, iyagoona safaf dhaa-dheer u galay sidii ay isku diiwaan-gelin lahaayeen.

Guddoomiyayaasha dagmooyinka Xamarweyne Shibis iyo Boondheere ayaa soo dhaweyay in shacabka ay is diiwaangaliyaan si ay codkooda u siiyaan cidda ay rabaan.

Mid ka mid ah odayaasha degmada Shibis oo isna dareenkiisa ka hadlay ayaa yiri sidaan “56 Sano kadib inaan maanta qaato Kaarka Diwaangalinta Cod bixinta waa ii farxad”

Ilaa hadda waxaa howlaha diiwaangelinta codbixiyaasha golaha deegaanka Magaalada Muqdisho waxay mareysaa 4 dagmo waxaana horay looga soo dhamaaday dagmada Shangaani oo iyada nasiib u yeelatay in laga bilaabo diiwaangelinta codbixiyaasha Gobolka Banaadir.

Muddo 60-sano ah ka dib shacabka Soomaaliyeed ayaa heli doona xaqooda dastuuriga ah ee ah in ay soo doortaan madaxdii hoggaamin lahayd, taas oo dadka Soomaaliyeed aad u soo dhaweeyeen.

Wasiirka Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya H.E Dr. Ali Haji Adam ayaa Garoonka Aadan Cabdulle ee magaalada Muqdisho kusoo Dhaweeyay 15 Carruur Soomaaliyeed oo ku dhashey maqal la’aan ku waasoo dib loogu habeeyey maqalkooda ka dib qaliimo guuleystey oo lagu sameeyey.

Soo dhawaynta Wasiirka waxaa ku wehlinayey Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Caafimaadka Dr Guuleed Abdijaliil, Madaxa ENT Wasaaradda iyo xubno ka socdey IRVD, arrinta ayaa aheyd tallaabo muhiim ah ay waadey Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya taasoo looga gargaarayo muwaadiniinta Soomaaliyeed ee u baahan daryeelka iyo adeegga Caafimaadka.

Carruurtan, oo da’doodu u dhaxeyso 3 ilaa 6 sano jir, ayaa qaliim Caafimaad loogu sameeyey dalka dibadiisa, taasoo imaatey ka dib dadaal dheer oo ay bixisey Wasaaradda Caafimaadka oo garabsaneysa Hey’adda King Salmaan oo kaalin mug leh ka qaadatey qabsoomidda howshan heerka Qaran ah.

Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Dr. Ali Haji Aden ayaa arrintan ku tilmaamey natiijo horudhac u ah tallaabooyin kale oo fursado Caafimaad lagu siinayo muwaadiniinta Soomaaliyeed ee u baahan daryeelka Caafimaadka, Wasiirka ayaana u mahadceliyey Hey’adda King Salmaan door muhiim ah ka qaadatey howshan.

Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya waxaa ka go’an xal u helidda baahiyaha bulshada gaar ahaan kuwa aadka u nugul sida Caruurta Haweenka iyo waayeelka si loo xaqiijiyo yoolka guud ee Wasaaradda kaasoo ah Caafimaad dhameystiran oo laga heli karo goobkasta iyo goorkasta dalka.

Safiirka aan degganeyn ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee dalka Mongolia, Marwo Hodan Osman Abdi, ayaa maanta si rasmi ah nuqul ka mid ah warqadaha aqoonsiga danjiranimo u gudbisay Agaasimaha Habmaamuuska ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Mongolia, Mudane Ts. Ankhbayar.

Soomaaliya iyo Mongolia waxay xiriir diblomaasiyadeed yeesheen 28-kii Febraayo 1971, waxaana muddo ka badan 50 sano naga dhaxeeyay xiriir saaxiibtinimo iyo iskaashi ku dhisan ixtiraam, wada-shaqeyn iyo aragti mideysan oo ku aaddan nabadda iyo horumarka caalamka.

Mongolia waa dal leh taariikh iyo dhaqan hodan ah, door muuqda na kaga jira arrimaha diblomaasiyadda caalamiga ah. Soomaaliya iyo Mongolia waxay si joogto ah uga wada shaqeeyaan arrimaha muhiimka ah ee caalamiga ah ee ay isku aragti ka yihiin iyada oo loo marayo madalaha caalamiga ah sida Qaramada Midoobay.

Danjire Hodan ayaa sheegtay inay ku faraxsan tahay bilowga waajibaadkeeda cusub, ayna ka go’an tahay sii xoojinta xiriirka labada dal, kor u qaadista iskaashiga laba geesoodka ah, iyo in la ballaariyo fursadaha wada shaqeynta gaar ahaan dhinacyada ganacsiga, waxbarashada iyo isdhaafsiga dhaqanka.

Dowladda Mongolia ayay uga mahadcelisay soo dhoweynta diirran iyo taageerada hagar la’aanta ah ee la siiyay.

Wasiirka Wasaaradda Hawlaha Guud, Dib u dhiska & Guriyeynta XFS Dr. Cilmi Maxamuud Nuur oo safar shaqo ku jooga Nayroobi ayaa la kulmay madaxda Bangiga Aduunka ee Soomaaliya.

Kulankan ayaa ujeedkiisu ahaa Dar-dar galinta, Kordhinta iyo Balaarinta Mashruuca Nagaad (SURP II) iyo Mashaariicda kale ee dib u dhiska ah ee uu maal galinayo Bangiga Aduunku.

Kulankan ayaaa hor dhac u ah kulamo kale oo loogaga wada xaajoon doono hawlaha ku aaddan mashruuca NAGAAD iyo Sidii loo gaarsiin lahaa degaanada kale ee aan hore looga hir galin mashruucan.

Shirka ayaa waxa uu ku soo dhamaaday si wanaagsan, iyadoo Wasiirka Wasaaradda Hawlaha Guud, Dib u dhiska iyo Guryeynta DFS Dr Cilmi Maxamuud Nuur uu ballan qaadey in Wasaaradda Hawlaha Guud ay ka go’an tahay dib u dhiska dalka iyo in maamul goboleedayada dalka kajira si isku mid ah ay uga faa’iidaysan doonaan deeqaha caalamku uu ugu deeqo dalkeenna.

Magaalada Muqdisho ee Caasimadda dalka gaar ahaan Degmooyinka Xamarweyne, Boondheere iyo Shibis ayaa waxaa maanta ka billaabatay diiwaangalinta codbixiyaasha golaha deegaanka, kuwaas oo la qorsheeyay in ay qeyb ka noqdaan doorashada golaha deegaanka dhacaysa June.

Boqolaal shacab ah oo ku dhaqan degmooyinka Xamarweyne, Boondheere iyo Shibis ayaa si weyn isugu soo baxay goobaha isdiiwaan-gelinta, iyagoona safaf dhaa-dheer u galay sidii ay isku diiwaan-gelin lahaayeen.

Guddoomiyaha degmada Xamarweyne Cusmaan Muriidi Cali oo warbahinta la hadlay ayaa ugu baaqay shacabka Xamarweyne in ay yimaadaan goobaha isdiiwaangelinta.

Sidoo kale Guddoomiyaha degmada Shibis Cali Soomali oo isna goobta diiwaan-galinta codbixiyaasha degmadiisa kula hadlay warbaahinta ayaa sheegay inuu rabo kii ugu dambeeyay ee magacaabis ku yimaado dagmada Shibis una helaan shacabkiisa inay soo doortaan qofka ay rabaan.

“Waxaan rabaa in aan noqdo guddoomiyihii ugu dambeeyay ee degmada ku yimaada magacaabis.” ayuu yiri Guddoomiyaha dagmada Shibis Cali Soomaali.

Maama Sahra oo kamid aheyd dadkii la diiwaangeliyay maanta ayaa dareenkeedq ku cabirtay sidan “Immisa sano ayaan sugeynay in aan codkeenna aan ku ciil baxno, saaka waan ku faraxsanahay in aan iska diiwaangeliyay D/Xamarweyne.”

Mid ka mid ah odayaasha degmada Shibis oo isna dareenkiisa ka hadlay ayaa yiri sidaan “56 Sano kadib inaan maanta qaato Kaarka Diwaangalinta Cod bixinta waa ii farxad”

Mid ka mid ah dadkii iska diiwaan-galiyey ee dagmada Xamarwayne ayaa sidoo kale yiri” waxaan diyaar u ahay inaa codkayga ku ciil baxo, isagoo ku bogaadiyey madaxda Qaranka fursad siinta shacabka Soomaaliyeed”.

Ilaa hadda waxaa howlaha diiwaangelinta codbixiyaasha golaha deegaanka Magaalada Muqdisho waxay mareysaa 4 dagmo waxaana horay looga soo dhamaaday dagmada Shangaani oo iyada nasiib u yeelatay in laga bilaabo diiwaangelinta codbixiyaasha Gobolka Banaadir.

Muddo 60-sano ah ka dib shacabka Soomaaliyeed ayaa heli doona xaqooda dastuuriga ah ee ah in ay soo doortaan madaxdii hoggaamin lahayd, taas oo dadka Soomaaliyeed aad u soo dhaweeyeen.

Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee Shiinaha, Dr. Hodan Osman Abdi, ayaa ka qayb gashay munaasabadda Maalinta Caalamiga ah ee Luqadda Shiinaha oo lagu qabtay Jaamacadda Caalamiga ah ee Luqadaha Shisheeye ee Beijing (BFSU). Munaasabaddan waxaa sidoo kale ka soo qayb galay mas’uuliyiin heer caalami ah, oo uu ka mid yahay Wasiir Ku-xigeenka Waxbarashada Shiinaha, Mudane Wu Yan.

Safiir Hodan waxay muujisay farxaddeeda ku aaddan in jaamacadda BFSU lagu barto afka Soomaaliga, taasoo ay arday Shiinees ah si firfircoon u bartaan. Waxay sidoo kale sheegtay in jaamacadaha Soomaaliyeed ay qorsheynayaan in ay bilaabaan barnaamijyo lagu barto afka Shiinaha, si loo xoojiyo is-fahamka iyo iskaashiga labada shacab.

“Barashada luqaduhu waa jid muhiim ah oo lagu dhisayo xiriir qoto dheer iyo saaxiibtinimo waarta,” ayay tiri Safiir Hodan.

Afka Shiinaha ayaa si xawli ah ugu fidaya caalamka, iyadoo in ka badan 75 waddan ay si rasmi ah ugu dareen manhajkooda waxbarasho . Sidoo kale, waxaa jira in ka badan 500 Confucius Institutes oo ka howlgala in ka badan 100 waddan, kuwaasoo kaalin weyn ka qaata barashada luqadda iyo dhaqanka Shiinaha .

Ciidanka Daraawiishta dowlad gobolleedka Puntland ayaa aroornimadii hore ee saaka fashiliyey weerar khawaarijta ay ku soo qaadeen fariisimo ciidanka ku lahaayeen buuraha gobolka Bari, iyadoo la toogtay kooxdii weerarka soo qaadayo, waxaana socda howlgallo lagu sii baacsanaya firxadkii Khawaarijta Daacish.

Ciidanka Daraawiishta Puntland ayaa shalay hawlgal ka sameeyay aaga Ceelka Togga Miiraale, iyagoo khaarajiyay khawaarijta ku dhuumalaysanaysay deegaanka Miiraale, iyagoo kasaaray Godadkii ay kuu dhuumalaysanayee.

Kooxda Daacish ayaa waxaa ku socday howlgallo culus oo nafiifin ah, waxaana laga saaray inta badan goobahii ay kuu dhuumalaysanayeen, iyagoo halkaas laguu dilay horjoogayaal ajaaniib ah iyo maleeshiyaad tiro beel ah kuwaas oo ay maydadkooda soo bandhigeen Ciidanka Daraawiishta Dowlad gobolleedka Puntland.

Waxa Magaalada Nairobi lagu soo gabagabeeyay qaliin kooban oo loo sameeysay caruur Soomaaliyeed kuwaas oo dhagaha loogu xiray qalab awood u siiyay inay markii ugu horeeysay noloshooda yeeshaan ama helaan dareen maqal ah.

Danjire Jabril Ibrahim Cabdulle oo ka hadlay kulankii lagu daahfuray daaweynta carruurta ayaa uga mahadceliyay Boqortooyadda Sacuudi Carabiya iyo madaxdeeda kaalmada ay u fidiyeen caruurta Soomaaliyeed.

“Anigoo oo ku hadlaya magaca shacabka iyo kan dowladda Soomaaliyeed, waxaan si weyn ugu mahadcelinayaa Boqortooyada Sacuudiga, gaar ahaan Xarunta Gargaarka Boqor Salmaan oo 15 carruur Soomaaliyeed ah u xirtay qalab elektaroonik ah oo u sahlaya caruurtaas inay markii u horeeysay yeeshaan dareen maqal. Qaliinkaan ayaa wax ka badali doonaa noloshooda.” Ayuu yiri Danjire Jabril

Waxa uu intaas ku daray “In la siiyo hibada maqalka caruurtaan, waa iyada oo la beddelay habka ay u nool yihiin. Waxa u furmaya albaabo horay uga xirnaa. Qalabkaan ma siinayo caruurtaan maqal kaliya, laakiin waxa uu siinayaa aqoonsiga, fursado cusub, iyo hami cusub oo ku dheehan Sharaf”.

Qoysaska Soomaaliyeed ee dhalay caruurta ayaan barnaamijkan la’aanteed, aan rajo ka qabin in carruurtoodu helaan dareen maqal. Qalabka caruurta lagu xiray jirkooda ayaa ah mid casri ah noocii ugu danbeeyay kuna fadhiya qiimo aad qaali u ah.

Safiirka ayaa yiri, “Waxa aan si gaara ugu mahadcelineynaa Dr. Aqueel bin Jam’aab Al-Ghamdi, Kaaliyaha Kormeeraha Guud ee Qorsheynta iyo Horumarinta iyo H.E. Mudane Khalid A. AlSalman, Safiirka Boqortooyada Sacuudi Carabiya ee Kenya kuwaas oo fududeeyay taageeradan waqtigeeda ku habboonayd”

1-Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa soo xiray Shirweynaha Qaran ee Xuquuqul Insaanka oo lagu qabtey Muqdisho.

2-Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo Ciidamada Xoogga Dalka ugu hambalyeeyay xuska 65 guurada aas-aaskooda.

3-Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo magaalada Antalya kulan muhiim ah kula yeeshay Madaxweynaha Turkiga Rajab Dayyib Erdogan.

4-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo dhagax dhigay dhismaha xarun cusub oo ay yeelaneyso Wasaaradda Beeraha iyo Waraabka.

5-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo ku soo laabtey Muqdisho, kadib booqasho taariikhi ah oo uu ku tegay magaalada Laas Caanood.

6-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo kulan la yeeshay odayaasha dhaqanka ee SSC-Khaatumo, kalana hadley xoojinta nabadda iyo midnimada dalka.

7-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre ayaa magaalada Laas Caanood dhagax dhigay mashaariic horumarineed oo muhiim u ah horumarka degaannada SSC-Khaatumo.

8-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo xarigga ka jaray Xarunta NIRA ee Laas Caanood.

9-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, oo ka qeybgaley munaasabad ballaaran oo dadweynaha SSC-khaatumo ugu sameeyeen magaalada Laas Caanood.

10-Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, ayaa kulan la yeeshay xubno matalayey qeybaha kala duwan ee bulshada Gobolka Sanaag.

11-Xukuumadda Federaalka oo war-murtiyeed ka soo saartay safarka Ra’iisul Wasaaraha ee SSC-Khaatumo oo ay ku jirto aqoonsiga maamulka iyo sii deynta ilaa iyo 25 maxaabiis dagaal oo ka soo jeeda degaannada Somaliland.

12-Golaha Wasiirada oo shirkooda toddobaadlaha ah lagu soo bandhigay warbixinta safarka Nabadda iyo Midnimada ee Laascaanood .

13-Ra”iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo Ciidanka Xoogga Dalka ugu hambalyeeyay sannadguuradoodii 65-aad tan iyo markii la aasaasey.

14-Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenka Soomaaliya, Mudane Cabdisalaam Cabdi Cali, ayaa kulan la qaatay Ku-Xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay, ahna Agaasimaha Fulinta ee Hay’adda UNOPS, Mudane Jorge Moreira da Silva.

15-Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenka Soomaaliya Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali oo daahfuray Shirweynaha Xaquuqul Insaanka.

16-Guddiga Joogtada ee Golaha Shacabka oo yeeshay kulankiisa toddobaadlaha ayaa isla meel dhigay ajandayaasha horutabinta u leh kulamada golaha ee soo aadan.

17-Guddiga Doorashooyinka Qaranka iyo Soodimaha oo daah furay diiwaan galinta codbixiyayaasha dooorashooyinka caasimada dalka ee Muqdisho.

18-Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho oo ka qeyb-galay Daah-furka Ollolaha Qaran ee Diiwaan-gelinta Codbixiyeyaasha.

19-Taliyaha Ciidanka Xoogga Gen Odawaa Yuusuf Raage oo hambalyo u diray Ciidanka Xoogga iyo qoysaskooda munaasabadda sannad guurada 65aad ee aasaaska Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya.

20-Wasiirka Gaashaandhigga Mudane Jabriil Cabdirashiid oo hambalyo u diray Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed munaasabadda 65-Guurada aasaaskooda awgeed.

21-Taliska Mareykanka ee Afrika oo kaashanaya Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa duqeyn ku burbiriyay laba doomood oo hub u siday Khawaarijta Al Shabaab iyo maleeshiyadii saarneyd doomaahaasi.

22-Hawlgal ay iska kaashaadeen Ciidanka Xoogga Dalka iyo Daraawiishta Koonfuur Galbeed Soomaaliya oo lagu dilay In ka badan 35 Xubnood oo ka tirsan Khawaarijta oo ka dhacay duleedka magaalada Baydhabo ee gobolka Bay.

23-Madaxweynaha Maamulka Koonfuur Galbeed Mudane Cabdicasiis Xasan Maxamed (Laftagareen) ayaa dhiiri-gelin ugu tegay cutubyo ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka iyo Daraawiishta Koonfur Galbeed ee ku sugan furimaha dagaalka ee jabka culus gaarsiiyay Khawaarijta.

24-Ilaa iyo 12 xubnood oo ka tirsanaa Khawaarijta Al Shabaab oo lagu dilay hawlgal duqeyn ah oo Ciidamada Qalabka Sida iyo Saaxiibada AFRICOM ka fuliyeen degmada Aadan Yabaal ee gobolka Shabeellaha Dhexe.

25-Madaxweynaha Hirshabeelle Cali Cabdullaahi Xuseen oo dhiirageliyay daljireyaal nolosha ku soo qabtay Khawaarij.

26-Wafdiga ka socda Dowladda Masar oo uu hoggaaminayo Axmed Cali Towfiiq Ibraahim Lutfi, Kaaliyaha Wasiirka Arrimaha Gudaha Masar ayaa Wasaaradda Amniga ee Soomaaliya ku wareejiyay agab ciidan oo Masar ugu deeqday Soomaaliya.

27- Boqolaal shacabka magaalada Baydhabo ayaa isugu soo baxay bartamaha magaalada, kuwaas oo ku faraxsan jabka Khawaarijta loogu geystay hawlgalkii duleedka magaaladaasi ay ka fuliyeen ciidanka.

28-Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska Soomaaliya oo Muqdisho ku qabatay kulan wadatashi ah oo ku saabsanaa horumarinta hoteelada Soomaaliya.

29- Culimada Gobolka Hiiraan oo gurmad gaarsiiyay Ciidanka Qalabka Sida ee ku sugan furimaha dagaalka.

30-Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada oo si rasmi ah xarigga uga jaray xafiiska shahaadooyinka ee magaalada Laas Caanood.

31-Wasiirka Maaliyadda Biixi Imaan Cige oo shir la qaatay xubno sare oo ka socday Bangiga Horumarinta Islaamka (IsDB) oo socdaal rasmi ah ku yimid magaalada Muqdisho.

32-Wasiirka Gaashaandhigga Mudane Jabriil Cabdirashiid Xaaji oo xafiiskiisa ku qaabilay Danjiraha Turkiga ee Soomaaliya.

33-Maraykanka oo cunoqabatayn saaray 15 xubnood oo ka tirsan Khawaarijta Al Shabaab.

34- Wasiir Ku-Xigeenka Warfaafinta Mudane Cabdiraxmaan Yuusuf Cumar oo kulan la qaatay madaxda Wasaaradda Warfaafinta SSC-Khaatumo.

35-Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka oo Starlink guddoonsiisay rukhsadda adeegga internetka Soomaaliya.

36-Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa qabatay xuska Maalinta Farshaxanka Adduunka.

37-Xoghayaha Joogtada ah ee Xafiiska Ra’iisul wasaaraha, Mudane Kamaal Guutaale oo Qaahira kula kulmay dhiggiisa dalka Masar.

38-Madaxweynaha Hirshabeelle oo kormeeray deegaanka Sumadaale, si loo dardargeliyo dagaalka Khawaarijta.

39-Danjiraha Soomaaliya ee Ethiopia oo Addis Ababa uga qaybgalay shir guddiga fulinta iyo wasiirada Arrimaha Dibada Midowga Afrika.