Wasiirka Tamarta iyo Kheyraadka Biyah Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdullaahi Bidhaan Warsame, ayaa shirka COP16 ee Riyaad uga qeyb-galay dood ku saabsaneyd qiimeynta mawduucyada muhiimka u ah maalgalinta u adkeysiga abaaraha iyo soo-saarista biyaha Afrika.

Madashan oo xoogga saareysay Helidda Imkaaniyaadka lagu soo saaro Biyaha Hoose ayaa waxaa si wadajir ah u soo qaban-qaabiyey hay’adda UNDP, Sanduuqa horumarinta ee dowladda Boqortooyada Sacuudi Careebiya iyo Bankiga Horumarinta Islaamka (IDB).

Waxaa farxad ah in madasha uu uga dhawaaqay Maareeyaha Guud ee Sanduuqa Horumarinta Dowladda Boqortooyada Sacuudi Careebiya, Mudane Mr. Sultan Al-Marshad, mashruuc lagu horumarinayo helidda biyaha hoose ee Soomaaliya.

Mashruucan waxa waxa uu bedeli doonaa isku halleynta iyo amniga biyaha hoose ee dalkeena, waxa uuna naga taageeri doonaa in aynu iska caabinno, una adkeysanno abaaraha, iyo sidoo kale in ay shacabkeennu helaan biyo nadiif ah.

Ciidamadda Xoogga Dalka oo kaashanaya kuwa Daraawiishta Koonfurgalbeed, ayaa shalay howlgal qorsheeysan oo ay ka sameeyeen deegaanka Buur-Helede oo degmada Buur Hakaba ee gobolka Baay kusoo qabtay Horjooge sare oo ka tirsan Khawaarijta Al-Shabaab.

Horjoogahan oo lagu magacaabo Caliyoow Isaaq oo Khawaarijta u qaabilsanaa Lacaga Baad ah ee ay ka qaadaan Shacabka iyo Gaadiidka, ayaa in muddo ah dhib ku haayay dadka Shacabka ah ee halkaas ku dhaqan.

Taliyaha Ciidamadda Daraawiishta degmada Buur-hakaba Dhamme Maxamed Xasan Aadan (Sandheere),ayaa sheegay in markii ay soo qabanayeen Horjooge Caliyoow uu ku howlanaa inuu lacago Baad ah ka qaado gaadiid safar ah.

Xoogga dalka, ayaa Khawaarijta ka soo qebtay horjoogayaal halis ku ah dadka Soomaaliyeed, iyadoo kuwa kale oo intaas ka badan laga khaarajiyay, waxaana guud ahaan ka socda goobaha ay kuu dhuumanayaan Khawaarijta howlgallo ka dhan ah.

Agaasimaha Waaxda Yurub iyo Ameerika ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Yoonis Xaashi, ayaa shalay xarunta Wasaaradda kulan muhiim ah kula yeeshay Safiirka Switzerland ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Mirko Guilietti.

Danjire Xaashi ayaa uga mahadceliyey Dawladda Switzerland sida hagar la’aanta ah ee ay u garab taagan tahay Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Kulanka ayaa diiradda lagu saaray horumarka Soomaaliya ay ka gaartay dib u dhiska hay’adaha Dawliga ah, kobcinta dhaqaalaha, iyo tayeynta adeegyada kala duwan bulshada sida Caafimaadka, iyo waxbarashada.

Labada dhinac ayaa hoosta ka xariiqay muhiimadda ay leedahay Dar dargelinta Dadaaladda firfircoon ee Soomaaliya ee heer gobol iyo heer caalami, sida iskaashiga ay la leedahay Midowga Afrika, IGAD, iyo Bulshada Bariga Afrika, si loo horumariyo nabadda iyo xasilloonida Gobolka.

Danjire Xaashi ayaa iftiimiyay Muhiimadda Ay leedahay Xubinnimadda ka Soomaaliya ee Golaha Amaanka Qaramada Midoobay sanadka 2025-ka, kaas oo Soomaaliya siin doona gogol ay uga dooddo Nabadda, Amniga, iyo horumarka.

Danjire Guilietti, ayaa xaqiijiyay sida ay Switzerland uga go’an tahay taageeridda rabitaanka Soomaaliya isagoo qiray dadaallada lagu horumarinayo shuruucda iyo qawaaniinta Caalamiga ah ee Cahdiga jineefa.

Sii hayaha Safaaradda Soomaaliya ee dalka Hindiya, ahna Safiir ku xigeenka Safaaradda, Mudane Cabdifitaax Cabdullahi Nuur ayaa magaalada New Delhi uga qeybgalay shirka 29-aad ee CII Partnership Summit 2024.

Shirka oo ay martigalisay Dowladda Hindiya ayaa waxaa ka soo qeybgalay in ka badan 157 dal oo ka kala yimid dalalka Afrika, Asia iyo Europe, waxaana looga hadlay doorka dowladaha ay ka qaadan karaan horumarinta hanaanka warshadaha.

Sidoo kale waxaa hadalo ka jeediyay shirkaas qaar ka mid ah martida dalalkii kasoo qeybgalay oo inta badan ka hadlay wax soo saarka, dhoofka caalamiga ah, xiriirka ganacsi ee qaaradaha, dhaqaalaha guud iyo qaabka looga faa’iideysto kheyraadka dabiiciga ah ee is dhaafsiga Dowladaha caalamka.

Hay’adaha u xilsaaran dib u eegista Dastuurka aya shalay muqdisho ku qabtay Shirka Wajiga 2aad latashiga bulshada ee soo jeedinta wax-ka badelka Cutubyada 5aad ilaa 9aad ee Dastuurka.

Shirarkan oo ah kuwo joogto ah ayaa taabagalkooda waxaa si wadajir ah isaga Kaashaday Hay’adaha Kala ah Wasaaradda Cadaaladda & Arrimaha dastuurka XFS, guddiga Madaxa bannaan ee dib-u-eegista dastuurka iyo guddiga lasocodka Dastuurka ee labada Aqal ee baarlamaanka.

Shirka maanta ayey bulshada rayidka ah kusoo bandhigeen Aragtidooda iyo Tallooyinkooda ku aadan soo jeedinta wax ka bedelka Dastuurka gaar ahaan Cutubyada hadda Miiska saaran ee 5aad ilaa 9aad, iyadoo Shirka ay shir guddoominayeen Madax ka Socotay sadaxda hay’adood ee u xil saaran dastuurka oo kala ah guddoomiyaha guddiga Madaxa bannaan ee dastuurka Avv burhaan Aadan cumar, Xoghayaha Joogtada ah ee Wasaaradda Cadaaladda & Arrimaha Dastuurka XFS Mudane faysal Aadan xassan iyo Xoghayaha guddiga lasocodka dastuurka ee labada Aqal ee baarlamaanka Senetor Siciid Cabdi xassan cowke.

Intii uu Socday shirka ayaa si xeel dheer loo dhegaystay Aragtiyada & tallooyinka bulshada rayidka ee Soo jeedinta waxkabedelka dastuurka gaar ahaan cutubyada 5aad ilaa 9aad ee hadda gacanta lagu hayo, iyadoo guddiga Madaxa bannaan ee Dastuurka ballan qaaday in tallooyinka bulshada rayidka ee dhaxalgalka ah la waafajin doono Wax ka badelka cutubyada ay ka aragtida dhiibteen ee 5aad ilaa 9aad.

Wasiirka Wasaaradda Deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada JFS, Amb. Khadija Mohamed Almakhzoumi iyo Wasiirka Xanaannada Xoolaha XFS Xasan Xuseen Maxamedbayaa ka qeyb galay furitaanka rasmiga ah ee shirka caalamiga ah ee #COP16, oo sanadkan lagu qabanayo magaalada Riyad, ee Boqortooyada Sacuudiga.

Soomaaliya ayaa qeyb ka ah taageeridda dadaallada caalamiga ah ee lagu xallinayo caqabadaha isbeddelka cimilada. Waxa kale oo ay xoogga saareysaa in la xoojiyo adkeysiga deegaanka si loo ilaaliyo mustaqbal waara oo loo wada dhan yahay.

Sidoo kale, Shirka #COP16 waxa uu fursad muhiim ah u yahay in Soomaaliya ku muujiso dadaalkeeda dhinaca deegaanka, isla markaana ay xoojiso iskaashiga caalamiga ah ee la dagaallanka cimilada sii xumaanaysa ayadoo markii ugu horeysay Soomaaliya ku dhex yeelaneyso Ardaa xarunta uu la socda Shirka.

-Guddiga madaxa bannaan ee doorashooyinka qaranka iyo soohdimaha ayaa maanta dooratay Guddoomiye iyo kuxigeenkiisa.

Guddoomiyaha Guddiga madaxa bannaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha ayaa loo doortay Cabdikariim Axmed Xasan,halka guddoomiye kuxigeenka isna loo doortay Saaqada Abshir Garaad.

Gudoomiyaha Gudigga madaxa banaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo soohdimaha Cabdikariim Axmed Xasan oo hadlaya ayaa yiri ” “waxaan balan qaadaynaa in Dadka iyo Dalka Soomaaliyeed aan ka gudbino doorashadii dadbaneed.”

Munaasabadda doorashada waxa ka qeybgalay wasiirka Arrimaha Gudaha faderaalka iyo Dib-uheshiisiinta iyo masuuliyiin kale oo katirsan dowladda,kuwaa oo bagaadiyay sida hufan ay doorashada u dhacday.

Guddiga doorashooyinka Qaranka ayaa guda gali doonno howlaha ka shaqeynta sidii dalka ay uga qabsoomi lahaayd Doorasho qod iyo cod ah shacabka ay soo doortan cidda hoggaamineeyso.

Waxaa maanta Magaalada muqdisho ka dhaceyso doorashada Guddoonka cusub ee Guddiga doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha,waxaana munaasabadda ka qeybgalayo masuuliyiin katirsan dowladda.

Xildhibaan Mahdi Maxamed Guuleed oo la hadlay warbaahinta qaranka ayaa sheegay in xubnaha guddiga oo ka kooban 18-xubin ay iska dhax dooran doonaan guddoomiyaha iyo kuxigeenkiisa si loo billaabo howsha doorashooyinka.qof codka ah ee la filayo in dalka ay ka qabsoonto.

“Gudoonka guddiga doorashooyinka ayaa maanta la qabanayaa, si shaqadooda qabashada doorasho qof iyo cod ah ay u bilaabato.”Xildhibaan Mahdi Maxamed Guuleed

Dhawaan ayay ahayd markii labada Aqal ee Baarlamaanka JFS ay cod aqlabiyad leh ugu codeyeen guddiga madaxa bannaan ee doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha.

Ilaa iyo afar Doon oo ay la socdaan qaar ka mid ah ciidanka geesiyaasha ah ee Qaranka qaybtooda Jubbaland ayaa ku biiray Ciidanka Qalabka Sida ee ku sugan Raaskambooni, kuwaas oo isku diyaarinaya in cadowga Khawaarijta ah ka xoreeyaan deegaannada ay ka joogaan Jubbaland.

Ciidanka ayaa waxaa halkaa ku soo dhaweeyay sarakiisha ciidamada xoogga dalka waxa ayna qaarkood oo la hadlay warbaahinta sheegeen in ay diyaar u yihiin ka qeygalka dagaalka ka dhanka ah khawaarijta ee ciidanka.xoogga ka wadaan degaannada jubbaland.

Ciidamada Xoogga Dalka ayaa dhowaan howlgal rasmi ah oo lagu ciribtirayo kooxaha khawaarijta ka bilowday deegaanka Raas-Kaambooni,waxaana ujeedku yahay in dhammaan deegaanada Jubbaland laga xoreeyo cadowga nabad-diidka ah.

Taliyaha Guutada 18aad ee Ciidanka Komandoska GorGor ee Xoogga Dalka Soomaaliya G/dhexe Xasan Aadan Maxamed (Xasan Ciraaqi) oo la hadley ciidanka kaga soo biiray dhanka maamulka Jubbaland, ayaa kula dardaarmey inay si buuxda uga qeyb qaataan dagaalka ka dhanka ah Khawaarijta

wafdi ka socda dowladda Soomaaliya oo uu hoggaaminayo Wasiiru-dowlaha Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Cali Maxamed Cumar, iyo Danjire Yoonis Xaashi, Agaasimaha waaxda Yurub iyo Ameerika, iyo Masuuliyiin kale ayaa la kulmay Mudane Thani Maxamed Soilihi, Wasiiru-dawlaha Faransiiska ee Francophonie iyo Iskaashiga Caalamiga ah. Kulanka ayaa lagu faaqiday iskaashiga xooggan ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Faransiiska, waxaana diiradda lagu saaray sidii kor loogu qaadi lahaa iskaashiga dhinacyada muhiimka ah sida amniga, socdaalka, iyo horumarinta dhaqaalaha.

Wada-hadallada ayaa lagu muujiyay doorka sii kordhaya ee Soomaaliya ee saaxada caalamka, oo ay ku jirto doorashadii dhawaan loo doortay xubinnimada Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay. Faransiiska ayaa ugu hambalyeeyay Soomaaliya guulaha ay ka gaartay siyaasadda Arrimaha dibadda, isaga oo ballanqaaday in ay si dhow ula shaqeyn doonaan.

Labada dhinac waxay carrabka ku adkeeyeen madax-bannaanida iyo xasilloonida Soomaaliya, iyadoo Faransiisku uu xaqiijiyey taageerada uu ka geysanayo dadaallada ka dhanka ah argagixisada, amniga badda, iyo Hawlgalka Xasilinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM).

Kulanka ayaa waxaa sidoo kale lagu gorfeeyay Iskaashiga dhaqaalaha ee labada dhinac, iyadoo laga wada hadlay dib u soo nooleynta maalgashiga Faransiiska ee kaabayaasha dhaqaalaha Soomaaliya, sida kaluumeysiga iwm. Dawldda Soomaaliya ayaa uga mahadcelisay Faransiiska dib u furista safaaradeeda Muqdisho taasoo ah tallaabo loo qaaday xoojinta xiriirka diblomaasiyadeed. labada dhinac waxay ka wada hadleen baahida loo qabo la dagaallanka tahriibinta dadka iyo ka hortagga musiibooyinka dabiiciga ah.