Danjiraha dowlada Soomaaliya ee wadanka Koonfur Sudan mudane Xuseen Xaji Axmed oo ay wehliyaan  Diblomasiyiinta Safaarada ayaa maanta kulan la qaatay wasiirka arimaha gudaha wadankan Koonfur Sudan Michael
Chiangjiek Geay kaasi oo ay kawada hadleen arimo dhowr ah oo quseeya jaaliyada Soomaaliyeed ee ku nool guud ahaan wadanka Koofur Sudan.

Waxaan inti kulanka uu socday la isla meel dhigay sidii looga hortigi lahaa dadka tahriibka ah kuwaasi oo marin ka dhigteen wadankan iyo sidii meel looga soo wada jeesan lahaa muqalisiinta wax tahriibiya.

Danjire Xuseen Xaji Axmed ayaa sheegay in kulamadan ay noqondoonaa mid joogta ah waxa uuna intaasi raaciyay in ay ku dadaalayaan sidii loo badbaadin lahaa dhalinyarada soomaaliyeed ee ku la’anaya saxaraha iyo

U adeegaha labada Xaram ee shariifka ah, ahna Boqorka dalka Sacuudi Careebiya Boqor Salmaan Bin C/casiis Ala Sacuud, ayaa kula  kulmay magaalada Riyad Xoghayaha Gaashaandhigga Mareykanka James Mattis, oo haatan booqasho ku maraya wadamo ka tirsan Bariga dhexe.

Wakaladda Wararka ee Sacuudiga ayaa sheegtay in kulankaasi dhex maray labada masu’ul ay uga wada hadleen arrimaha horumarinta cilaaqaadka iyo saaxibtinimda labada dal Mareykanka iyo Sacuudiga gaar ahaan  dhinaca difaaca iyo guud ahaan dhacdooyinka arrimaha Caalamka siiba tan bariga dhexe iyo wadamada kale ee Carbeed.

Bayaankaa laga soo saaray Xarunta Pentagon ee Mareykanka  ayaa lagu sheegay in Xoghayuhaha Gaashaandhigga Mareykanka James Mattis,  sidoo kale booqan doono dalka Masar isagoo Madaxda dalkaasi kala arrinsan doono xagga qadiyadda amniga ee mandiqadda,kadibna uga sii baqooli doono Israel halkaaso oo uu kula kulmi doono dhigiisa Gaashaandhigga ee Israel iyo waliba R/wasaaraha Israel.

Warku wuxuu intaa ku darayaa in 22-ka bishan uu James Mattis u tegi doono dalka Qadar oo saaxib dhaw la ah Mareykanka,kadibna waxa uu imaan doonaa dalka Jabuuti, isagoo la kulmi doono Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle, waxayna ka wada hadli doonaan sidii Mareykanka taageero dhanka amniga ah ugu fidin lahaa mandiqadda.

WD/Mukhtaar

Muqdisho, Abriil 20, 2017—–Golaha Wasiirada ee Xukuumada Federaalka Soomaaliya ayaa maanta yeeshay kulankoodii caadiga ahaa oo uu shir-guddoominayay Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Mudane Xasan Cali Kheyre. Arrimaha kulanka looga hadlay ayaa waxaa ka mid ahaa Maareynta Maaliyadda, Amniga Qaranka, Xuquuqda Shaqaalaha, Qorshaha ka hortaga Musuqmaasuqa iyo arrimo kale.

Ugu horeyn Ra’iisul Wasaaraha ayaa hoosta ka xariiqay muhiimada maareynta maaliyadda si shaqaalaha rayidka iyo ciidamada ay u helaan xaquuqdooda, isla markaasna loo labo jibaaro aruurinta canshuuraha, iyadoo lala dagaalaayo waxii musuqmaasuq ah ee jira. Warbixin dheer ka dib Golahu waxey isla garteen in si deg-deg ah loo mideeyo nidaamka dakhli uruurinta, si shaqo abuur loogu sameeyo dhallinyarada, in la sameeyo lacagtii shilin Soomaaliga iyo in maamul wanaag lagu saleeyo nidaamka dakhli uruurinta dalka.

Warbixinta amniga ayaa lagu sheegay in dhowaan uu bilaabanayo howlgal ciidan oo ka dhan ah kooxaha argagaxisada ah, iyadoo la diyaarinayo ciidanka isla markaasna laga howlgalayo sidii waddooyinka gobollada la isagu furi lahaa si shacabka loo gaarsiiyo gargaarka ay u baahan yihiin isla markaana loogu fududeyn lahaa isu socodka iyo ganacsiga.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa warbixin dheer ka bixiyey shirkii Madaxda Qaranka iyo Madaxweynayaasha Dowlad Goboleedyada oo uu sheegay in si wanaagsan la isagu afgartay dhammaan arrimihii laga hadlay ayna muuqato yididiilo iyo kalsooni wadashaqeyn buuxda leh. Waxaana la isla gartay in 3dii biloodba mar ay kulmaan, lagana wada howlgalo sugida amniga dalka oo dhan, iyadoo ciidanka la wada qarameyn doono dhowaan.

Wasiirka Shaqada & Horumarinta Bulshada ayaa warbixin dheer ka bixiyey xaalada shaqaalaha rayidka ah, iyadoo la qiray xaalada adag ee shaqaalahu ku howlgalaan, laguna ammaanay dulqaadkooda iyo howlkarnimadooda, ayaa golahu waxuu ballanqaaday in xaquuqda shaqaalaha laga howlgalo, iyadoo la hagaajinayo maamulka iyo maareynta shaqaalaha, si loo kordhiyo xirfadooda oo wax-soosaarkoodu kor u koco, oo dowladu ay hesho dakhli keeni kara in dhallinyarada loo sameeyo shaqo-abuur.

Wasiiru-Dowlaha Maaliyadda oo ka warbixiyey qorshaha ka hortaga Musuqmaasuqa ayaa sheegay in la diyaariyey nidaam looga hortagayo lunsashada hantida Qaranka, si loo joogteeyo mushaaraadka shaqaaalaha rayidka ah, in baaris iyo dabagal joogta ah lagu sameeyo sidii loo joojin lahaa musuqmaasuqa oo cidii lagu helo sharciga la horgeyn doono. Sidoo kale waxaa la isla gartay in wacyigelin baahsan la sameeyo oo bulshada looga digayo khatarta ay leedahay musuqmaasuqa si loo ciribtiro bulshada ay door uga qaadato. Hindise Sharciyeedka la dagaalanka Musuqmaasuqana waxaa lagu heshiiyey in la dardargeliyo oo la ansixiyo.

Wasiirka Dhallinyarada iyo Cayaaraha ayaa ka warbixisay xaaladda Wasaaradda iyo booqashadii uu Guddoomiyaha Xiriirka Africa ku yimid Soomaaliya. Waxeyna u mahadcelisay dhammaan intii kaalinta wanaagsan ka qaadatay booqashada iyo labadii cisho ee uu joogay dalka, tanoo soo celisay sumacadii iyo karaamadii Isboortiga dalka, isla markaasna Guddoomiyaha Xiriirka FIFA uu isna soo booqan doono dalka.

Ugu danbeyntii Wasiirada Haweenka & Arrimaha Xaquuqul Insaanka ayaa warbixin ka bixisay qorshaha dhismaha Guddiga Xaquuqul Insaanka iyadoo la isla gartay in la dardargeliyo hirgelinta qorshaha dhismaha guddigan oo muhiim u ah bulshada Soomaaliyeed.

–—DHAMMAAD—-

Guddoomiyaha gobolka Banaadir, hiigsigeyga waa in Muqdisho ay noqoto mid ka mid ah magaalooyinka adduunka ugu horreeya, waxaan dhiiragelinayaa dhammaan dadka Soomaaliyeed ee Muqdisho uga shaqeeya Iskaa Wax u Qabso.

Waxaan u mahacelinayaa dadka dedaallada Muqdisho lagu dhisayo sameeyey ee bilaabay, waxaana u istaagi doonnaa dhammaanteen sidii aan uga wada qeyb-qaadan lahayn dhismaha caasimaddeenna Somaaliyeed.

Barnaamijka Iskaa Wax u Qabso, waxaa lagu dhisay caasimadaha dalalka Suuriya iyo UK, kuwaas oo horey ugu bururay dagaalladii  dalalkaas ka sooo dhacay, waxa  uu intaa raaciyey in uu dhiiragelinayo  howshaan oo Muqdisho aad muhiim ugu ah.

Wasiirka Howlaha guud iyo Guryeynta Cabaas Siraaji, aaa TEDx Muqisho ka jeediyey khudbad, waxa uu ka sheekeeyey taariikhda noloshiida.

“waxaan ku noolaa xerada qaxootiga adduunka ugu weyn ee Dha-dhab dlaka kenya, halkaas ayaan ku soo barbaaray, runtii waxaa ka jirtay xaaladda, adag, heerarka waxbarasho oo dhan ilaa jaamacadda, Gaarisa iyo Nairobi ayaan ku soo qaatay, hey’adda Q.M beeraha  qaabilsan ayaan shaqo ka helay sannadkii 2011-kii oo ay dalku ka jiree abaaro ba’an, waxaa muhiim ah inaan micno u yeelno taariikhdaas, si aan dadkeyga iyo dalkeyga uga faa’ideeyo, waa midda ugu abuurta inaan yeesho hammi siyaasadeed, taasoo  aan ogaa in ay caqabado badan kala kulmi doono”  ayuu yiri wasiirka howlaha Guud ee Xukuumadda Soomaaliya.

Ujeedada arrintaasi waxa uu ku tilmaamay in ay sidii  uu uga qeyb-qaadan lahaa isbadelka ka socdey dalka, annigana waxaan ku dedaalay sidii aan u baraarujin  lahaa dhallinyarada Soomaaliyeed, isbadelkii siyaasadeed ee doorashooyinkii Soomaaliya ka dhacay ayaana keeentay inaan maanta halkaan soo gaaro, waa tusaale ay sameeyeen dhallinyarada Soomaaliyeed ayuu raaciyey wasiirka Howlaha Guud ee Soomaaliya Cabaas Siraaji.

Naciima Abwaan Qorane, ayaa TEDx Muqdisho iyaduna ka jeediyey khudbad, waxa ay diiradda saartay,  sida ay lagama-maarmaan u tahay dhallinyarada Soomaaliyeed in ay qaataan doorkooda oo ay badbaadiyaan dalkooda, iyagoo dhan walba u  istaagaya horumarinta, ilaalinta iyo sare u qaadidda magaca Soomaalida, Gabey ay kula hadleyso dhallinyarada ayeeyna madasha ka jeedisay.

Guddoomiyaha gobolka Banaadir, hiigsigeyga waa in Muqdisho ay noqoto mid ka md ah magaalooyinka adduunka ugu horreeya, waxaan dhiiragelinayaa dhammaan dadka Soomaaliyeed ee Muqdisho uga shaqeeya Iskaa Wax u Qabso.

Waxaan u mahacelinayaa dadka dedaallada Muqdisho lagu dhisayo sameeyey ee bilaabay, waxaana u istaagi doonnaa dhammaanteen sidii aan uga wada qeyb-qaadan lahayn dhismaha caasimaddeenna Somaaliyeed.

Barnaamijka Iskaa Wax uq Qabso, waxaa lagu dhisay caasimadaha dalalka Suuriya iyo UK, kuwaas oo horey ugu bururay dagaalladii Sokeeyey ee dalka ka soo dhacay, waxa  uu intaa raaciyey in ay sii dhiiragelin doonaan howshaan oo Muqdisho aad muhiim ugu ah.

Wasiirka Warfaafinta, wasiirka Destuurka iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir, ayaa ka qeyb-galaya Barnaamijka TEDx Muqdisho oo ah barnaamij isu keenna bulshada, siyaasiiyiinta, aqoonyahannada, abwaannada, Dhaqaatiirta, dhalinyarada, Haweenka iyo fikir curiyeyaasha Soomaaliyeed ayaa ka bilaabanaya goor dhow Muqdisho, kaas oo ay soo agaasintay Ilwad Elman.

Barnaamijkaan oo sannadle ah, sannadkaan waxa cinwaan u ah Iskaa wax u qabso, Ilwaad Elman oo madax ka ah barnaamijka TEDx Muqdisho, ayaa furtay barnaamijka, waxa ay sheegtay in u jeedada ay tahay sidii dadweynaha loo dareensiin lahaa dib u soo laabashada Muqdisho dhinac walba, si dagaaladii burburiyey dalka loogu badelo horumar iyo wax wada qabsi.

”Iskaa wax u qabso waxaan u doorannay in uu yahay Cinwaanka ugu habboon sannadkaan, waxaan aaminsahay in ay muhiim tahay dhiiragelinta hal u dhiggaas, waxaan kaloo aaminsanahay in dadka Soomaalida ah ay diyaar u  yihiin isku tashi iyo horumarinta dalkooda.”  ayeey tiri Ilwad Eman.

Waxa ay u mahadceliyey Telefishinka Qaranka, Basiir Peace iyo inta gacan ka geysatay in barnaamijkaan TEDx Muqdisho sannadkii afaraad lagu qabto Muqdisho.

.

Barnaamijka TEDx Muqdisho oo ah barnaamij isu keenna bulshada, siyaasiiyiinta, aqoonyahannada, abwaannada, dhalinyarada, Haweenka iyo fikir curiyeyaasha Soomaaliyeed ayaa ka bilaabanaya goor dhow Muqdisho, kaas oo ay soo agaasintay Ilwad Elman.

Barnaamijkaan oo sannadle ah, sannadkaan waxa cinwaan u ah Iskaa wax u qabso, kaas oo ay ka soo qeyb-galeen dadka isku dayey in ay soo kordhiyaan fikirado cusub,  dhinacyada ganacsiga, siyaasadda, amniga iyo horumarinta dalka.

Barmaamikaan waxa uu si gaar ah u xambaaran yahay dagaalladii sokeeye ee Soomaliya ka dhacay kaddib isbadellada dalka ka jira, isla markaana waxa uu dhiiragelinayaa oo uu soo bandhigayaa shaqsiyaadkii ku guuleystay fikradaha ay dalka ku soo kordhiyeen.

Safiirka Soomaaliya ee dalka Kuwait Danjire Cabdulqaadir Amiin Sheekh  ayaa munaasibad casho iyo sagootin ah ugu sameeyay xarunta safaaradda Wiilal Soomaaliyeed oo tartan Quraan xifdin ah oo la qabto sanadkiiba mar uga qayb galay wadanka Kuwait.

Dhallinyarada Soomaalida ah ee ka qayb galay tartanka isla markaana kaalimo muhiim ah ka galay ayaa waxaa ay kala ahaayeen

1:Axmed Burhaan Maxamed oo Soomaalida Mareykanka ka socday

2:Cabdirisaaq Geedi Xaashi oo Soomaaliya ka socdey

3:Cumar Maxamed Mukhtaar oo isna matalayay Soomaalida  Norway ku dhaqan.

Munaasibada ayaa waxaa goob joog ka ahaa Safiirka Soomaaliya ee dalka Kuwait, Qunsulka, mas’uuliyiin iyo culimaa’udiin Soomaaliyeed, kuwaasi oo dhamaantood u muujiyay farxad dhallinyaradaas .

Munaasabadda waxaa ka hadlley Madaxa Culimada Soomaalida ee Kuwait Sheekh Maxamuud Xaji wuxuuna ka warbixiyey tartanka ay ka qayb galeen  kaalimaha ay kalla gallen iyo  guusha ay u soohoyeen guud ahaan Ummadda Soomaaliyeed, isagoo baraarujiyay dhallinta tartanka ka qayb gashay .

Qunsulka Safaarada Soomaaliya ee Kuwait Mudane Abiib Muusa Faarax ayaa dhankiisa bogaadiyey guusha ay u soo hoyeen wiilashaani bulshada Soomaaliyeed, wuxuuna sheegay inay tahay mid taariikhda u gashay.

Safiirka safaaradda Soomaaliya ee Kuwait Danjire Cabdiqaadir Amiin Sheekh oo xafladda ka hadlay ayaa sheegay in guusha ay u soo hooyatay dhamaan Ummadda Soomaaliyeed, wuxuuna ku amaanay dedaalka balaaran ee ay sameeyeen.

Mudane Cabdiqaadir Amiin Sheekh iyo mas’uuliyiinta kale ee safaaradda ayaa Shahaadooyin guddoonsiiyay dhallinyarada tartanka ka qayb galay, waxaana ka qayb galay tartankaan quraan aqriska ah culimo ka kala socotay ilaa 63 dal oo dunida ah.

Wasiirka Maaliyadda Xukuumadda Soomaaliya ayaa ka qeyb galay shir looga hadlayo dhaqaalaha Adduunka oo lagu qabtay magaalada Washington ee Caasimadda Mareykanka.

Wasiirka Maaliyadda ee Xukuumadda Soomaaliya mudane Cabdiraxmaan Ducaale Beyle oo u waramay laanta Afka Soomaaliga ee VOA  ayaa sheegay in u jeeddada shirka ay u tageen tahay ka qeybgalka sanduuqa Lacagta Adduunka iyo Bankiga Adduunka oo sanadkasta qabta labo shir, waxaana  la isku xogwareystaa in dowlad waliba waxa ay tabaneyso laga wareysto.

Wasiir Beyle ayaa hadalkiisa ku daray “Sanduuqa lacagta Adduunka iyo Bankiga Adduunka ayaa labo shir qabta, waxaa shir adduunka oo dhan ay isugu timaado, oo ay kala hadasho waxa ay tabanayaan, isla markaana ay u ogolaato inay qaataan deymo horleh”

Mudane Beyle ayaa sheegay in  Adduunka uu aad u xiseeynayo dawladda cusub ee Soomaaliya waxaana uu tilmaamay  in waxyaabo badan ay ka wada hadleen sidii  Dawladda Soomaaliya looga taakuleen lahaa xaga dhaqaalaha.

“Waxaan kala hadalnay sidii dhanka dhaqaalaha ay nooga caawin lahaayeen, iyagoo naga cosaday inaan xoojino dhanka amniga, waxaan kaloo ka  wada hadalnay sidii Soomaaliya looga cafin lahaa deymaha lagu leeyahay” ayuu yiri Wasiirka Maaliyadda

Shirka ayaa waxaa ka qeybgalaya wafuud ka kala socoto 200 dal.

Ra’iisul Wasaaraha Xukumadda Federaalka Soomaaliya oo ay wehliyaan Wasiirka Amniga  Gudaha iyo Guddoomiyaha gobolka Banaadir ahna duqa  Muqdisho ayaa boqolaal shacabka xeebta Liido kula damaashaaday, si uu dareensiiyo in dowladda  ka go’an tahay inay la qaybsato   shacabkeeda  xaalad kasta oo ay ku sugan yihiin isla markaana  waxa uu ka  dhageysanayey  fikirkooda ku aadan  qaabka ay doonayaan  in dalkeena  lagu hogaamiyo.

Mudane Xasan Cali kheyre  Ra’iisul Wasaaraha  dalka ayaa  shacabkii ku sugnaa  xeebta  oo  u badnaa dhallinyaro  ayaa mid mid u waydiiyey  sida ay doonayaan in ay dowladdu u shaqayso isla markaana dalkeena horumar uu ku gaari karo, isagoo u dareeensiiyey in dowladda ay ku shaqayneyso  aragtida wanaagsan ee  bulshada

Ganacsato  xeebta ku  haysta  ganacsiga yar  ayuu Ra’iisul waasaare Kheyre  ku dhiiri gelinayey inay  shaqadooda wataan , kala xogwareystay  hadii ay jirto caqabado  haysta  oo ka hor imaanaya  in ay siiwataan ganacsigooda .

Ra’iisul Wasaaraha xukumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyre  oo xeebta Liido kula hadlay dadkii uu kula kulmay xeebta  ayaa tilmaamay in Xukumadda ay ku shaqayneyso  rabitaanka Shacabka Soomaaliyeed , si looga miro dhalliyo halbeega Xukumadda ee karti iyo hufnan.

Ra’iisul Wasaaraha Xukumadda Federaalka Soomaaliya ayaa afaafka hore  ee Tiyaaratarka Qaranka waxa uu kula kulmay  dad naafo ah oo  xilligaasi hor fadhiyey laaamiga,  isagoo  la qaybsanayey daruufta  haysata oo sababtay  in  qaraxda  ay  fariistaan waana uu ka farxiyey.