Wasaaradda Amniga Gudaha ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa soo saartay awaamiir cusub oo ku aadan amniga, iyadoo fartay Shirkadaha gaarka loo leeyahay inay soo diiwaan geliyaan Ilaaladooda.

Amarkan oo uu soo saaray Wasiirka Amniga Gudaha Maxamed Abuukar Islow (Ducaale) ayaa waxaa loogu baaqay shirkadaha gaarka loo leeyahay in muddo 30 cisho gudahood ku soo diiwaan geliyaan Ilaaladooda.

Wasaaradda Amniga ayaa dhowaan soo saartay amar loogu wargelinayo  Masuuliyiinta dowladda, sida Wasiirada iyo Xildhibaannada in ay muddo 15 cisho gudahood ku soo diiwaan geliyaan Ilaaladooda iyo hubka ay wataan.

Awaamiirta ka soo baxay Wasaaradda Amniga ayaa qeyb ka ah howlaha sugidda amniga caasimadda, iyadoo Ciidamada xasillinta ay wali ka howl galayaan qeybo ka mid ah magaalada.

Wasaaradda Awqaafta iyo Diinta ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa ka tacsiyadeysay geerida Marxuum Sheekh Shariif Cabdinuur Shariif Xasan Shariif Aadan oo saakay u geriyooday dalka Boqortooyada Sacuudiga.

Wasiirka Wasaaradda Awqaafta iyo dhamaan howlwadeenada Wasaaradda waxa ay tacsi u dirayaan Ummadda Soomaaliyeed iyo dhamaan Musliimta geerida ku timid Sheekha caalimka ah, oo casharo Diini ah ka bixin jiray dalka Boqortooyada Sacuudiga iyo Masjidka Xaramka Barakeysan.

“Waxaan Alle uga baryaynaa Ehelka Sheekha iyo Dhammaan Ummadda Soomaaliyeed in uu Alle samir iyo Imaan ka siiyo, Asagana Kheyrkii uu sameeyay ugu bedalo Janno iyo Abaalmarin wanaagsan” ayuu yiri Wasiirka Awqaafta Dr Iimaan Cabdullaahi Cali.

Wasaaradda ayaa ka codsatay dhamaan Imaamyada Masaajidda dalka inay ku tukadaan Salaadda Jinaasanada xiliga Salaadda Jumcada kaddib beri oo Jimco ah.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka ah ee Soomaaliya iyo wafdi uu hoggaaminayo oo kamid yihiin Wasiirka Arrimaha Dibedda Mudane Yuusuf Garaad Cumar iyo Xildhibaano ka tirsan labada Aqal ayaa dalka dib ugu soo laabtay, kuwaas oo ka soo qeyb galay shirka hoggaamiyeyaasha Midowga Africa oo ka dhacay magaalada Addis Ababa ee dalka Ethiopia.

Ajendaha ugu weyn Shirka waxa uu ahaa in la maalgeliyo dhalinyarada ku nool qaaradda afirka si ay u noqdaan dhalinyaro wax soo saar leh, ujeedkuna yahay sidii looga hortagi lahaa kooxaha xagjirka ah in ay ka faaiideystaan dhalinyarada shaqo la’aantu hayso, Sidoo kale waxaa shirka warbixin ku aadan sidii dib u habeyn loogu sameyn lahaa midowga afrika looga dhegeystay Madaxweynaha Rwanda Paul Kagame.

Waxana intii uu Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre ku sugnaa Addis Ababa uu la kulmay Madaxweynaha Bangiga Horumarinta Afrika Akinwumi Adesina oo kala hadlay in dhalinyarada Soomaaliyeed ee shaqo la’aantu haysado loo abuuro fursado shaqo. Isla markaana ay ka faaiideystaan barnaamijyada horumarinta ee Bangigu sameeyo, sida barmaaijka ‘Enable Youth’ oo ka shaqeeya 8-wadan oo kamid ah qaaradda Africa, wuxuna soo dhaweeyey Madaxweynaha Bangiga horumarinta Africa sida wanaagsan ee isla xisaabtanku ku jiro ee ay u shaqeyso dawladda Soomaaliya.

Dhanka kale, Wafdiga Ra’iisul Wasaaraha ayaa intii ay ku sugnaayeen Addis Ababa waxay kulamo la qaateen madaxdii Shirka ka soo qeyb gashay, gaar ahaan Ra’iisul Wasaaraha iyo Wasiirka Arrimaha Dibedda Ethiopia oo dhamaantood ay isla soo qaadeen fulinta qodobadii horey loogu heshiiyey . Waxana iyadoo la fulinayo qodobadaas ay dawladda Itoobiya kusoo wareejineysaa dawladda Soomaaliya 120 maxaabiis Soomaali ah oo waddankaas ugu xiran dambiyo kala duwan.

Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre ayaa sidoo kale waxaa uu kulamo gaar gaar ah la yeeshay qaar kamid ah madaxdii shirka ka qeyb gashay waxana ay dhammaatood ay ka wada hadleen xoojinta iskaashiga ka dhexeeya dalalkooda iyo Soomaaliya, iyadoo dalalka qaar ay isla soo qaadeen maxaabiis ku xiran dalalkooda sidii dib loogu soo celin lahaa Soomaaliya.

DHAMMAAD

Guddoomiyaha Midowga Afrika, Muusa Faki Maxamed ayaa shalay ku baaqay deganaan isagoo dhinaca kale tilmaamay in wafdi ay u diri doonaan Jaziiradda Dumeyra oo ay ku muransan yihiin labada dal ee dariska ah ee Jabuuti iyo Eritrea.

Eritrea ayaa lagu eedeeyay in ay degdeg ciidamo ugu dirtay deeganka buuraha ee Dumayra kaddib markii Qadar ay kala baxday ciidamadii nabad ilaalinta ee halkaas ka joogay.

Qadar ayaa labada dal dhexdhexaadineysay muranka u dhexeeya Jabuuti Eritrea, waana tan keentay in ay ciidamo geyso Jaziiradda Dumayra kaddib markii uu dhacay heshiiskii xabbad joojinta sannadkii 2010-ka.

Dalka ku yaalla Khaliijka ayaa ciidamadiisa kala baxay kaddib markii labada dal ay la safteen Sacuudiga iyo seddax dal oo kale oo carbeed oo xiriirka u jaray dowladda Qadar.

Qadar ayaa la baxday ciidamo gaaraya 450 askari oo nabad ilaalin ahaa kaddib markii xiirka loo jaray xukuumadda Dooxa. Eritrea waxa ay sheegtay in aysan xog ka heynin go’aanka Qadar sidaas waxaa sheegtay wakaaladda wararka Reuters.

Barlamaanka Waddanka Masar ayaa Talaadadii shaley meel mariyey go’aanka madaxweyne Cabdifataax Al Sisi uu ku soo rogay xaaladda degdegga ee dalkaas, waxa ay kordhiyeen muddo seddax bilood oo kale oo dheeri ah, sidaas waxaa sheegay afhayeenka baarlamaanka Cali Cabdelaal.

“Go’aanka xaaladda degdegga waa mid sii soconaya sidaas darteed waa in aan kordhinnaa”ayuu u sheegay afhayeenka barlamaanka xildhibaannada shaley joogay fadhigga.

Muddada xaaladda degdegga ee la kordhiyey ayaa socon doona illaa seddax bil oo ku eg bisha April ee sannadkan, waxa ay tallaabada dababa socotaa kaddib markii la qarxiyey labo kaniisad oo ay ku dhinteyn ugu yaraan 45 qof.

Dhinaca kale, seddax boolis ah ayaa dhintay qarax miino oo dhulka la galiyey oo ka dhacay deeganka Siinaay, sidaas waxaa sheegay sarkaal ka tirsan booliska.

Ilo wareedyo xagga caafimaadka iyo ammaanka ayaa laga soo xigtay in 10 kale ay ku dhaawacmeyn qaraxaas.

Qaraxa ayaa ka dhacay deeganka Cariish ee caasimadda waqooyiga gobalka Siinaay.

Qaraxa ayaa lala eegtay kolanyo ay la socdeyn ciidamada, waxaana askarta dhaawacantay la geeyay Isbitaal ay ciidamada leeyihiin oo ku yaalla magaalada Cariish.

Telefishanka qaranka ee Masar ayaa xaqiijiyey askarta ku dhintay weerarka balse ma sheegin xilalka ay hayaan iyo magacyadooda. Sidoo kale ma jirto wax war ah oo ka soo baxay wasaaradda arrimaha gudaha ee dalka Masar.

Kooxda ISIS ayaa xoojisay weerarada ay ku qaadeyso saldhigyada ciidamada iyo kaniisadaha Qibdiyiinta dhowrkii bilood ee la soo dhaafay, waxaana ay dileyn ku dhawaad 100 ka tirsan dadka qibdiyiinta tan iyo bishii December, Ma jiro illaa hadda koox sheegtay mas’uuliyadda qaraxii shaley.

Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane C/raxmaan Cumar Cusmaan (Eng Yariisoow) oo wareysi siiyey Radio Muqdisho Codka Jamhuuriyadda Soomaaliya ayaa faah faahin ka bixiyey shirka Golaha Amniga Qaranka ee maanta ka furmaya magaalada Muqdisho ee caasimadda Dalka.

Shirkan oo uu shir guddoomin doono Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed C/laahi Maxamed Farmaajo ayaa waxaa kasoo qeybgalaya Madaxweynayaasha dowlad goboleedyada xubnaha ka ah Dowladda Federaalka iyo saraakiisha ammaanka Soomaaliya.

“Shirkan Golaha Amniga Qaranka ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda uu shir guddoominayo waxaa looga hadlayaa qodobbo ay ka mid yihiin hirgelinta qorshayaasha amni ee ay dowladda Soomaaliya wado, qodobadii kasoo baxay shirkii London ee Soomaaliya lagu taageerayey waxaana shirkan uu yahay gogol Soomaaliyeed oo uu dhigay Madaxweyne Maxamed C/laahi Farmaajo”ayuu yiri Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane C/raxmaan Cumar Cusmaan (Eng Yariisoow).

Ajandayaasha shirka waxaa sidoo kale qeyb ka ah bandhigista guullaha laga gaaray qorshaha xasilinta amniga Caasimadda Dalka iyo dhameystirka qodobbo looga hadlay shirkii Golaha Amniga Qaranka ee kan ka horeeyey oo ay ugu horeysay dhismaha Ciidan Qaran oo isku dhaf ah.

Wareysi uu siiyey Radio Muqdisho Codka Jamhuuriyadda Soomaaliya Wasiirka Wasaaradda Maalliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Dr C/raxmaan Ducaale Bayle ayuu uga hadlay xiisadaha ka aloosan gobollada dhexe ee ku aadan diidmada lacagta Shilinka Soomaaliga ah.

“cabashooyinka aan hada maqleyno waa in lacago cusub oo lasoo daabacay ay dadku ka biyo diidsan yihiin anaga lafteenu waa ka biyo diidsannahay waxa aan u sheegeyno dadka Soomaaliyeed gaar ahaan kuwa soo daabacay lacagtan waa iney ka waantoobaan ficiladan oo shacabka Soomaaliyeed lagu dhibaataynayo waana nasiib daro talaabooyinka noocaan ah”ayuu yiri Wasiirka Maalliyadda Soomaaliya.

Wasiirka Maalliyadda Soomaaliya Dr C/raxmaan Ducaale Bayle oo hadalkiisa sii wata ayaa sheegay in daabacaada lacagahan oo sharci darada ah ay ka mid tahay dambi la galo kuwooda ugu waaweyn waayo kuwa ku kacaya waxey dhibaateeynayaan malaayiin shacab Soomaaliyeed islamarkaana xukunnada ka dhalan karta ay dil ka mid tahay.

Wareysiga waxa uu sidoo kale Wasiirka Maalliyadda Soomaaliya Dr C/raxmaan Ducaale Bayle kaga hadlay qorshaha Wasaaradda Maalliyadda ee ku aadan shilinka Soomaaliga iyo in ay waajib tahay in dalka uu yeesho lacag cusub.