Shirkii 11 ee Madasha Wasaaradaha Arrimaha Gudaha, Dib u heshiisiinta iyo Gobolka Benaadir oo uu soo xiray Wasiirka arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dib u heshiisiinta Xukuumadda Federaalka ah ee Soomaaliya waxa laga soo saaray warmurtiyeed ka kooban 13 qodob oo lagu qeexay caqabadaha haysta dhismaha Golayaasha Degmooyinka Dalka iyo dib-u-heshiisiin, wixi laga bartay iyo sida hore loogu dhaqaajin karo.

Qodobada waxa ka mid ah in la dardargaliyo dhismaha golayaasha deegaanka si loo gaaro doorasho qof iyo cod ah, oo muhiim u ah degmooyinku inay leeyihiin maamula la soo doortay.

Cabdifataax Cali Xasan Agaasimaha Siyaasadda iyo dimoqraadiyadda Gobolka Benaadir waxa uu soo dhaweeya go’aanka Shirka Madasha ka soo baxay, ayna diyaar u yihiin la shaqeynta Wasaaradda.

Wasiirka Arimaha gudaha ee Koofur Galbeed Maxamed Madobe Nuunoow iyo Wasiirka Arimaha gduaha ee Galmudug Maxamed Xayir Nuur ayaa waxa ay si wada jir ah u tilmaameen in dowlad goboleedyadu qaadanayaan doorkooda ku aadan dhismaha dowladaha Hoose.

Wasiirka Arrimaha Gudaha Federaalka iyo Dib-u-heshsiisiinta ee Xukuumadda Federaalk ah ee Soomaaliya Mudane Cabdi Maxamed  Sabriye ayaa xiritaanka madasha ka sheegay dhismaha dowladaha Hoose inay saldhig u tahay horumarka dowladnimada.

“Dalka dhan waa degmooyin, ciid Wadankan ku taalo oo aan degmo ahayn ma jirto, macnaheedu waxa waaye, wadankan waxa uu u baahanyahay inaan wax gelino oo aan ka mira dhalino, Wasaaradaha Arrimaha gudaha waa saldhigga horumarka dalka, xaqiiqda waa taas, haddii ay doorasho noqoto, haddii ay adeegyo noqoto, haddii ay Kheyraad noqoto, cid ka shaqeyn karta degmo ama dowlad goboleed aan dhisneyn ma jirto, horta aan arrinkaa ku baraarugno oo aan qaadano hogaankeeda” ayuu yiri Wasiirka Arrimaha gudaha ee Xukuumadda Soomaaliya.

Shirka Madasha Wadashiga Wasaaradaha Arrimaah Gudaha, Dib u heshiisiinta iyo Gobolka Benaadir ee hannaanka Qaran ee dowladaha Hoose ee Wadajir oo saddexdii bil mar la qabto ayaa kan xiga lagu qaban doono Magaalada Baydhabo ee xarunta ku meel gaarka ah ee Koofur Galbeed.

Dalalka Sacuudi Carabiya iyo Imaaraadka Carabta ayaa  si xoog leh u cambaareeyay  qaraxii argagixisadu shalay ka geysteen magaalada Muqdisho.

Bayaan ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Sacuudiga ayaa lagu yiri “ Dowladda Sacuudigu waxay si adag u cambaareyneysaa qaraxii shalay ka dhacay bannaanka hoteel ku yaalla magaalada caasimadda ah ee Muqdisho, kaas oo geystay dhimasho iyo dhaawac”

Bayaanka ka soo baxay dowladda Sacuudiga ayaa lagu caddeeyay in dowladda Boqortooyada Sacuudi Carabiya ay dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ee ay walaalaha yihiin ku garab taagan tahay la dagaallanka argagixisada iyo xag jirnimada.

Dowladda Sacuudiga ayaa tacsi u dirtay dadkii ehelkoodu qarax ku  geeriyoodeen iyo dowladda Soomaaliyaba, iyadoo caafimaad qab deg deg  ah u rajeysay dadkii dhaawacmay.

Dhinaca kale Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah ee dowladda isu tagga Imaaraadka Carabta ayaa bayaan ay soo saartay si adag ugu cambaareysay weerarkii shalay argagixisadu ka geysteen waddada Makka Almukarrama.

Dowladda Imaaraadku waxa ay sheegtay in ay Soomaaliya ku garab joogto dagaalka ay kula jirto xag-jirnimada, Iyadoo ugu baaqaday beesha caalamka in la isu kaashado la dagaallanka iyo sidii loo xididdo siibi lahaa  Aafadan khatarta ku ah degganaanshaha dalalka caalamka.

Safaaradda Jamhuuriyadda Jabuuti ee ku leedahay Dalkane Suudaan ayaa muddo 3maalin ah oo baroordiiq ah u sameysay Ra”sul Wasaarahii ugu waqti dheeraa ee soo mara Jamhuuriyadda Jabuuti Allaha u Naxariistee Barkhad Gurad Xamaadu oo dhawaan ku geeryooday Dalka Faransiiska.

Waxaan Safaaradda Jabuuti ee Suudaan soo booqanyay Safiirada Caalamka u fadhiya Suudaan si aay ugu tacsiyadeeyan geerida ku timid Marxuum Barkhad Gurad Xamaadu.

Sido kale waxey tasci u direen Safiiradaasi Dhamaan reer Jabuuti Xukuumad iyo Shacaba inuu ilaahey samir ka siiyo Marxuumka.

Dhanka kale Safiirka Safaaradda Jamhuuriyadda Jabuuti ee Dalka Suudaan Danjire Axmed Cali Barre ayaa tacsi u diray eheladii iyo Qarabadii uu ka baxay Marxuum Barkhad Gurad Xamaadu asigoone Alle ugu baryay inuu Janada Firdowsa ka waraabiyo.

Sido kale Sii hayaha Safaaradda Soomaaliya ee Dalka Suudaan ahna Qunsulka Safaaradda Axmed Ibraahim Buurfuule ayaa asigana tacsi u diray Qoyskii, eheladii, asxaabtii iyo guud ahaan shacabkii reer Jabuuti ee uu ka baxay marxuum Barkhad Gurad Xamaadu.

Guddoomiyaha Guddiga Madaxa bannaan ee doorashooyinka Qaranka Soomaaliya ayaa sheegya inay aad ugu kalsoonyihiin ka Guddi ahaan shaqada ay qabteen, iyadoo tilmaantay in wixii hadda ka horreeyay aysan jirin wax dhaqaajiyo ama sameeyo daba gal, balse haatan ay dhisan yihiin Tiirarkii loo baahnaa maaddaama howshan ay iyaga u taallo.

Xaliimo yareey oo u warramaysay Laanta Afka Soomaaliga ee VOA-da ayaa intaa ku dartay in dhaqaalo dhan ka badan $129 Million oo doollar ah ay ku bixi doonto qabashada doorashada la qorsheynayo inay ka dhacdo Soomaaliya Sannadka 2020.

Doorashada ayay sheegtay inay noqon doonto Hal Qof iyo Hal Cod, waxayna intaa raacisay in nidaamka doorashada nooca uu yahay lagu qeexi doonaa shirka 28-ka Maarso la filayo inuu ka dhaco Magaalada baydhabo, iyadoo go’aankeedana ay leeyihiin madaxda Qaranka.

Guddoomiye Xaliimo ayaa sheegtay inay ka qayb qaadan doonto cid kasta oo Soomaali ah o biuuxisa sharuudaha loo baahan yahay, xaqna u leh inuu wax doorto, waxayna intaa raacisay inay haatan ku gudo jiraan diyaarinta qaabka ay noqonaysao doorashada, taasoo ay la wadaagi doonaan Madaxda Dalka Soomaaliya.

 Shirka Shalay  ee Goloha Wasiiradda Soomaaliya ayaa maanta looga hadlay Dib-u-eegista hannaanka Cadaaladeed ee Soomaaliya, Dhaqaalaha, Amnigga, Ansixinta heshiisyada Soomaaliya iyo Turki iyo Doorashooyinka 2020-ka, iyadoo warbixino kalena laga dhagaystay qaar ka mid Goloha Wasiiradda. Waxaana kulanka shir-guddoominayay Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Khayre.

Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka Soomaaliya Mahdi Maxamed Guuleed (Khader), ayaa ka warbixiyay shir caalamiya oo uu kaga qayb-galay dalka Hindiya kaas oo loogu magacdaray International Solar Allaince. Waxuuna sheegay in uu kulan wada yeesheen Ra’iisul Wasaaraha dalka Hindiya Narendra Modi, waxayna labada mas’uul ka wada hadlayn sidii la iskaga kaashan lahaa dhinacyada arrimaha bini’aadanimadda, gaar ahaan Caafimaadka iyo Waxbarashada.

“Madaxda Hindiya waxaan ka wada hadalnay hannaanka isku socodka ee labada dawladooda iyo xaalada qaxootiga Soomaaliyeed ee jooga Hindiya, waxayna balan-qaadeen in ay ka shaqayn doonaan is-dhexgalka labada bulsho, si loo hagaajiyo loona fududeyo hannaanka isku socodka ee labada dawladood” Ayuu yiri Mudane Mahdi.

Wasiirka Amniga Gudaha Soomaaliya Maxamed Abuukar Islaw (Ducaale), oo golaha warbixin ka siiyay ammaanka dalka ayaa tilmaamay in ciidanka xoogga dalka oo kaashanaya ciidamadda nabbad illaalinta u jooga Soomaaliya ee AMISOM ay deegaanno badan kala wareegeen kooxda nabadiidka ah ee Al-shabaab. Taasina ay tahay guul ay gaartay Xukuumadda Soomaaliya.

Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhigga Maxamed Mursal Sh. C/raxmaan ayaa cadeeyay in ay meel wanaagsan marayso tirakoobka iyo Tayeynta ciidamadda Qalabka sida. Isagoona ka hadlay ciidamo loo soo xiray tababar kuwaas oo uu sheegay in ay ka qeyb qaadanayaan dadaaladda dalka looga xoreynayo kooxda argagaxisada iyo cadowga ummadda Soomaaliyeed.

“ Waxaan billownay barnaamij quudin ah oo loo samaynayo ciidamadda dalka, taas oo ah in cuntada ay cunaan ciidanka looga sameeyo dalagyadda kabaxa dalkeena. Si looga maarmo Raashinka dibadda looga keenayo ciidaka oo qarash badan kaga baxa dawladda, faa’iido badana aysan ku haysan Ciidanku”. Ayuu yiri Wasiiirka Gaashaandhigga Soomaaliya.

Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Dr. Cabdiraxmaan Ducaale Beyle, ayaa ka hadlay halka ay marayso dar-dargalinta Koboca dhaqaalaha heer-kiisa 2-aad ee (SMP2). Waxuuna wasiirku sheegay in dakhligga seddexda billood ee ugu horeysay oo Beesha Caalamka ay Soomaaliya ka sugeysay kaas oo dhan $41 Million( Afartan iyo Kow Milyan), in hadda lasoo xareeyay $32 Milion (Soddon iyo Lobo Miliyan), iyada oo wali bishii seddaxaad ay socoto. Waxuuna sidoo kale sheegay in bixinta mushaaraadka shaqaalaha iyo ciidanka dawladda ay si habsami leh ku socoto.

Ugu dambayntii Shirka Golaha Wasiiradda ayaa intii uu socday waxaa lagu Ansixiyay 14-Heshiis oo dawladaha Soomaaliya iyo Turkiga ay kala saxiixdeen intii u dhaxeysay 2013 ilaa 2018 kuwaas oo kala ahaa, Heshiiska Ganacsigga iyo iskaashigga Dhaqaalaha. Heshiiska iskaashigga Gaadiidka Badda. Heshiiska Iskaashigga Maal-gashigga. Heshiiska Iskaashiga Isbitaalka Erdogan. Heshiiska Iskaashiga Biyaha. Heshiiska Iskaashiga Canshuuraha. Heshiiska Iskaashiga Tamarta. Heshiiska Iskaashiga Caafimaadka Bulshada. Is-af-garadka Waxbarashada Sare. Is-af-garadka waxsoosaarka Beeraha. Is-af-garadka Kaluumeysiga. Is-af-garadaka Caafimaadka Xoolaha .Is-af-garadka Guud ee abuuridda Guddiga iskaashigga Dhaqaalaha.Isfahamka Is-afgaradka ee dhaqanka.

—— DHAMAAD———