Soomaaliya iyo Masar ayaa dhawaan kala Saxiixday heshiisyo muhiim ah, kuwaasi oo ku qotoma wax wada qabsi, sidaasi awgeed ayay labada Madaxweyne waa Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Masar Mudane Cabdulfataax Al-Siisi ayaa kulan muhiim ah ku yeeshay Qasriga Al-Itixaadiya ee magaalada Qaahira, iyadoo kulankaasi labada Madaxweyne ay isku afgartey in xiriirka labada dal la gaarsiiyo heer iskaashi-istaraatijiyadeed, taasi oo ka tarjumaysa xoojinta xiriirka taariikhiga ah ee labada dal iyo sidii loo kobcin lahaa dhinacyada waxbarashada, garsoorka, siyaasadda, amniga, isku-socodka iyo dhaqaalaha.
Dhanka Waxbarashada heshiisku waxa uu qorayaa in Jaamacadaha Masar, gaar ahaan Jaamacadda Al-Azhar Al-shariif ay kordhinaya deeqaha waxbarasho iyo tababarrada Ardayda iyo xirfadlayaasha Soomaaliyeed, si loo kobciyo aqoonta iyo xirfadaha kala duwan.
“Waxaan ku dhawaaqayaa in 60 arday oo Soomaaliyeed ay si bilaash ah ugu baran doonaan heerka PhD-da Jaamacadda Nabadda Adduunka (UPEACE). Tani waa tallaabo cad oo ka tarjumeysa sida Dowladdu ay uga go’an tahay in ay dhisto hoggaamiyeyaal aqoon sare leh oo mustaqbalka dalka door weyn ka qaata.” Ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha XFS mudane Xamsa Cabdi Barre oo ka hadlaayay munaasabad qalin jabin oo ka dhacday Muqdisho
Aqoonta iyo waxbarashadu laf-dhabar bay u tahay horumarinta Qaranka iyo tayeynta hey’addaha dowladda, si taasi looga miro-dhaliyana waxaa loo baahan yahay in kor loo qaado aqoonyahannada dalka, iyada oo xoogga la saarayo sidii dadka wax bartay u hoggaamin lahaayeen bulshada Soomaaliyeed.
Heshiiska kale ee ay kala saxiixdeen Wasiirradaha Arrimaha Dibadda Soomaaliya iyo Masar ayaa ku saabsanaa in dal-ku-galka laga dhaafo Baasaboorka Diblumaasiga ah ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, si kor loogu qaado iskaashiga diblumaasiyadeed, waxayna Labada Dowladood ka wada hadlayaan sidii dhammaan muwaadiniinta Soomaaliya iyo Masar loogu fududeyn lahaa isu-socodka, meeshana looga saari lahaa culeyska ka jira dhanka dal-ku-galka, iyadoo la xasuusan yahay in Dadka Soomaaliyeed ay baahi weyn u qabaan howshaasi, maadaama ay dalkaasi loo aado arrimo la xariira Caafimaadka, Waxbarashada, Ganacsiga iyo waliba Dalxiiska.
Sidoo kale, Labada Madaxweyne ayaa isla qaatay in la dardar-geliyo wada shaqeynta Hay’adaha Labada dal, gaar ahaan Garsoorka iyo Amniga, iyadoo ay dowladda Masar ay muujisay sida ay u garab taagan tahay dagaalka dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay kula jiraan Argagixisad, wuxuuna ballan qaaday Madaxweyne Al-Siisi inuu gacan weyn ka qaadan doono ciribtirka kooxda nabad diidka ah.
Labada Madaxweyne ayaa adkeeyey muhiimada iskaashigan lagu horumarinayo xiriirka labada dal, waxayna fareen Guddiyada wadajirka ah ee Soomaaliya iyo Masar ee u xilsaaran dhaqan-gelinta heshiisyadan in ay dedejiyaan dhammaystirka hiigsiga iskaashiga walaalnimo ee labada dal.
“Waa maalin kale oo taariikhi ah, muhiimna u ah xiriirka laba geesoodka ah ee u dhexeeya Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo Jamhuuriyadda Masar.Waxaa maanta la saxiixay heshiisyo muhiim ah oo saameyn weyn ku leh xoojinta iskaashiga labada dal. Labada madaxweyne ayaa qalinka ku wada duugay heshiis muhiim ah oo xiriirka labada dal gaarsiinaya heer iskaashi istiraatiijiyadeed.
Sidoo kale, aniga iyo dhiggeyga dalka Masar ayaa kala saxiixannay labo heshiis oo muhiim ah; midka hore oo ah in dadka wata baasaboorrada diblomaasiga ee labada dal laga dhaafo fiisaha, iyo midka labaad oo lla xiriira labada machad ee tababarka diblomaasiyiinta. Heshiisyadan ayaa mid kastaa dawladnimadeena iyo dadkeena u leeyahay qiimo weyn oo gaar ah”, sidaasi waxaa yiri:- Wasiirka arrimha dibadda ee Soomaaliya mudane Axmed Macallim Fiqi.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa intii uusan iman Dalka Masar waxauu safar ku tegay dalka Switzerland, intii uu joogayna magaalada Davos ee Switzerland la guddoonsiiyey Abaalmarinta Hoggaamineed ee Afrika oo ay bixiso Africa House, iyadoo Abaalmarintaasi lagu maamuusay hoggaaminta Madaxweyne Dr. Xasan Sheekh ee horumarinta dowlad-dhiska, dib u xoreynta iyo hirgelinta qorshaha deyn cafinta Soomaaliya,isagoo hadal ka jeediyey munaasabadda uu ku guddoomay abaalmarinta ayaa uga mahadnaqay Africa House tixgelinta iyo qiimeynta ay ku sameeyeen horumarka ay ku tallaabsadeen dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed.
“Abaalmarintan waa aqoonsi ku aaddan adkaysiga, geesinnimada, iyo go’aan-qaadashada shacabka Soomaaliyeed. Aad baan ugu faraxsanahay oo sharaf weyn bay ii tahay inaan guddoomo abaalmarintan, aniga oo u hibeynaya shacabka Soomaaliyeed”. Sidoo kale, munaasabadda waxaa lagu soo bandhigay guulihii ay gaartay dowladda uu hoggaaminayo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ee dib u dhiska ciidamada, qaadista cunaqabateynta hubka ee muddada saarnayd dalka iyo ku biirista Soomaaliya ee urur goboleedka iskaadhiga dhaqaalaha Bariga Afrika (EAC).
Haddaba waa maxay Abaalmarinta Hoggaamineed ee Afrika (Africa Leadership Award)? waxaa arrintan sharaxaya Maxamed Muuse Maxamed, “waa abaalmarin ay bixiso Africa House, oo ah urur ka shaqeeya horumarinta iyo isku xirka ganacsiga, dhaqaalaha, iyo hoggaaminta qaaradda Afrika, waxaana lagu maamuusaa hoggaamiyeyaasha iyo shakhsiyaadka Afrikaanka ah ee ku tallaabsada guulo muuqda oo ku saabsan horumarinta dowladnimada, dhaqaalaha, nabadda, iyo horumarinta bulshada ee dalalkooda iyo guud ahaan qaaradda.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, waxaa la guddoonsiiyay abaalmarintan sannadka 2025-ka, si loogu aqoonsado dadaalkiisa dhanka:
Dowlad-dhiska iyo Dib u Xoreynta: Hoggaaminta dadaallada lagu xoreynayo deegaanada ka maqan gacanta dowladda iyo dib u dhiska hay’adaha dowladda.
Hirgelinta Qorshaha Deyn-Cafinta Soomaaliya: Soo celinta xiriirka caalamiga ah iyo ka mira-dhalinta qorshayaasha dhaqaale, taasoo u gogol-xaaraysa in Soomaaliya laga cafiyo deynta caalamiga ah.
Dib u dhiska Ciidamadda: Horumarinta awoodda ciidamadda qalabka sida ee Soomaaliya, si loo xoojiyo ammaanka iyo dib u soo celinta kala dambeynta.
Ka Qaadista Cunaqabateynta Hubka: Ka shaqeynta in cunaqabateynta hubka ee muddada dheer saarnayd Soomaaliya ay meesha ka baxdo, taas oo fursad noo siineysa in ciidamadeena ay si buuxda aan u qalabeysan karno.
Ku Biirista Bulshada Bariga Afrika (EAC): Hoggaamintiisa ku biirinta Soomaaliya ee Ururka Bulshada Bariga Afrika, taas oo kor u qaadaysa xiriirka ganacsi iyo midka dhaqaale ee dalka uu la leeyahay dalalka deriska ah”.
Abaalmarinta Hoggaamineed ee Afrika waa mid sharaf weyn u leh Soomaaliya iyo hoggaankeeda, maadaama ay muujinayso in dadaallada ay waddo dowladda lagu aqoonsanayo masraxa caalamiga ah.
Haddaba ‘Geesigu waa kan danta dalkiisa iyo dadkiisa ka ganban, cidna uga baqin ee shafka u garaacda’.
