Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre oo xalay dalka dib ugu soo laabtay, ayaa maanta kormeeray xarumaha wasaradda Warfaafinta, Haweenka , Kalluumeysiga, ganacsiga, Beeraha iyo xanaanada xoolaha.

Kormeerka ayaa qayb ka ah hawlaha lagula soconayo hanaanka hir-gelinta qorshayaasha hor-tebinta leh ee wasaaraha xukuumadda iyo hay’adaha kale ee dawladda ay ku leeyihiin tubaha qaranka iyo sare u qaadidda isla xisaabtanka, hufnaanta iyo daah-furnaanta.

Ra’iisul Wasaaraha oo wasaaradaha uu kormeeray ugu tegay howl-wadeenno ku jira shaqooyinka qaranka, ayaa ka xog wareystay xaaladda shaqo, waxuuna ku dhiirri geliyay inay laba jibbaaraan shaqooyinka ay ku gudanayaan waajibaadka ka saaran horumarinta iyo soo celinta sharafta iyo karaamada ummadda Soomaaliyeed.

Guriga uu ku dhashay hoggaamiyihii hore ee dalka Jarmalka Adolf Hitler ayaa noqon doona ama  loo badalay saldhig boolis,sida uu ku dhaqaaqay  wasiirka Arrimaha Gudaha ee dalka Austria, ka dib markii sanado badan laga dooday sida ugu wanaagsan ee looga hortagi karo in hoygaasi uu noqdo  goob laga aasaaso xisbiga Naasiga cusub.

Hoygaasi oo la tilmaamay in si qasab ah lagu iibiyay ayaa wararku intaa ku darayaa in lagu sameyn doono qorsho dib loogu qaabeynaayo dhismihiisa waxana , laga dhigi doonaa xafiisyo ay ku howlgalaan booliiska maxalliga ah.

In kasta oo Hitler uu ku dhashay magaalada Braunau ee ku taalla xadka Jarmalka sanadkii 1889, Austria waxay ku dooday in ay aheyd  dhibbanayaashii ugu horreeyay ee la kulma dhibatadii xisbiga Naasiga sanadkii 1938.

Adolf Hitler oo talada dalka  Jarmalka haayey sanadihii u dhexeeyay 1933-1945, wuxuu ahaa hoggaamiyaha loo tiriyo in uu bilaabay Dagaalkii Labaad ee Aduunka ,isagoo si gaar ah loogu eedeeyay in uu xasuuq u geystay dad Yuhuud ah oo gaaraya ilaa lix milyan oo ruux.

Dowladda Austria waxaa in muddo ah saarnaa culeys la xiriiray in ay gacan ku laheyd mamulkii xisbiga Naasiga ee isku dayey in ay qabsadaan caalamka.

Magaalada Baladweyne ee gobolka Hiiraan dhawaan waxaa ku fatahay wabigga Shabeelle taas oo sababtay in dadkii isaga barakacaan guryahoodii.

Fatahaadaas ayaa saameyn ku yeelatay sidoo kale Xambisayadda magaalada oo eedeysanayaan kala duwan ku jireen, waxaana ay sababtay in laga saaro iyada oo loo wareejiyey xarumo kale oo ciidanka xoogga dalka ku leeyihiin Baladweyne.

Hadda oo magaalada dadku dib ugu soo laabteen ayey sidoo kale Saraakiisha ciidanku dib u soo celiyeen Maxaabiistii.

Xeer illaaliye ku xigeenka Maxkamadda ciidanka qeybta 27-aad ee ciidanka xoogga Maxamed Cabdiqaadir Maxamed oo Wareysi siiyey Radio Muqdisho ayaa sheegay in Xabsigii dhexe ee Baladweyne hadda shaqo fiican laga qabtay taasna sababtay in Maxaabiistii dib loogu celiyey meeshoodii hore.

Taliyaha ayaa dhanka kale sheegay in Maxaabiista noloshadooda qaarkood liidato una baahan yihiin  in siwanaagsan looga warqabo.

“Sida aad lasocoto Baladweyne waxaa ku fatahay Wabigga Shabeelle taas waxaa ay sababtay in dadkii isaga baxaan magaalada, dhibaataddu waxaa ay saameysay xabsigii dhexe ee Baladweyne waxaana ka saarnay dadkii ku xirnaa hadda dib ayaan ugu soo celinay kadib markii shaqo laga qabtay.

Hadda Xabsiga dhexe ee Hiiraan waxaa ku jira 68 qof kuwaas oo dambiyo kala duwan loo heysto qaarkood ayey xukuntay Maxkamadda Ciidanka qalabka sidda.

Ciidanka Ammaanka ayaa howlgal lagu xaqiijinayo amniga waxaa ay ka bilaabeen magaalada Dhuusamareeb ee xarunta Dowlad Goboleedka Galmudug.

Ciidanka ayaa xalay waxaa lagu arkayey qeybo kamid ah xaafadaha Dhuusamareeb iyo sidoo kale meelaha muhiimka.

Taliska Booliska ee Dhuusamareeb ayaa horay amar uga soo baxay waxaa uu ahaa in gudaha magaalada aan hub sharci darro ah lagu dhexqaadan karin ciddii amarkaas jabisana sharciga lahorgeyn doono

Ciidanka  Amaanka ayaa qorsheeynayaa  siddii ay uga hortagi lahaayeen dadka hubka ku dhexwata Dhuusamareeb.

Dhuusamareeb ayaa isku diyaarineysa marti galinta doorashadda Madaxweynaha dowlad Goboleedka Galmudug iyo tan Baarlamaankaba.

Waxaa magaalada Muqdisho ka bilowday shir wadatashi ah oo u dhaxeeya Wasaaradda Arrimaha Dastuurka ee XFS iyo qaar kamid ah aqoonyahanada Soomaaliyeed, kulanka oo socon doona muddo labo cisho ah ayaa waxay aqoonyahanadu aragtidooda ka dhiiban doonaan qodobada dib-u-eegista lagu sameeyay ee dastuurka.

Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Arrimaha Dastuurka Maxamed Abuukar Zubeyr oo ugu horeyn shirka ka hadlay ayaa soo dhaweeyay ka qaybgalaaysha waxa uuna sharaxay ujeeddada iyo hannaanka shirku u socon doono.

Sidoo kale, Maxamed Gaagaab oo kamid ah xubin ka tirsan Gudigga La-socodka ee dib-u-eegista Dastuurka ee Baarlamaanka Federaalka ayaa soo dhaweeyay shirka isaga oo ka warbixiyay howlihii badnaa ee la soo qabtay muddadii labada sano ahayd ee la soo dhaafay.

Wasiir Ku-Xigeenka Dastuurka Dr. Xuseen Cabdi Cilmi oo khudbad ka jeediyay shirka ayaa sheegay in aqoonyahanada shirka lagu casumay ay hortaallo howlo adag oo ah inay aragtiyadooda ka dhiibtaan arrimaha dalka ee masiiriga ah.

Wasiirka Arrimaha Dastuurka Mudane Saalax Axmed Jaamac oo shirka furay ayaa yiri “waxaan ku faraxsanahay inaan shirkan idin kala soo qaybgalo oo ka doodno aayaha dambe ee Soomaaliya, sida aad ogtihiin dastuurka inta ugu badan dib-u-eegis ayaa lagu sameeyay waxaana dooneynaa inaad taladiina ka dhiibataan; aqoonyahanada waxay kamid yihiin dadka ugu muhiimsan bulshada sidaa awgeed waxaan idinkaga fadhinaa inaad aqoontiina ku kordhisaan howlaha aan wadno”.

Ugu dambayn, aqoonyahanada ka qaybgalaysa shirka ayaa waxaa lala waadagay nuqul kamid ah qodobada dastuurka ee dib-u-eegista lagu sameeyay iyagoo bilaabay inay ka talo bixiyaan.

Wasaaradda Beeraha Soomaaliya ayaa war ka soo saartay Ayax ku dagay qaar ka mid ah gobollada dalka iyadoo wasiirka wasaaraddasi uu sheegay in Khubaro loo dirayo goobahaas.

Wasiirka Wasaaradda Beeraha Soomaaliya Saciid Xuseen Ciid Warbaahinta la hadlay Warbaahinta ayaa sheegay in Ayaxa uu dhibaato badan gaarsiiyay degaanno ka mid ah gobollada Mudug, Galgaduud, Sanaag iyo Sool.

Wasiirku waxaa uu intaasi ku daray in Ayaxa uu bilowday Bishii Julay ee Sanadkaan, islamarkaana Wasaaradda ay waddo qorshe looga hortagaayo.

Mudane Saciid Xuseen Ciid ayaa tilmaamay in Ayaxa uu nabaadguuriyay degaanno badan oo ay ku noolaayeen dad Xoolo dhaqato.

Wasaaradda Beeraha waxay diyaarisay qorshe lagula dagaallamaayo Ayaxa, islamarkaana Koox ka socoto Wasaaradda ayaa loo dirtay degaanada ay dhibaatadu ka dhacday.

Tababar sare loogu qadayay aqoonta garyaqaanada ka hawl galah  xafiiska garyaqaanka guud  ayaa socday mudo labo maalin ah.

Howl-wadeenno ka  tirsan Xafiisyada  Xeer-ilaalinta Qaranka, Wasaaradda Maaliyadda, Wasaaradda Dastuurka, Maamulka Gobolka Banadir,  Bulshada Raydika ah iyo qaar ka mid ah Jamacadaha Mogadishu ayaa k qayb galay tababarka .

Tababarkaan ayaa ahaa mid baahi badan loo qabo iyo wada shaqeynta hey’adaha Sharciga ee dalka iyo  dardar-galinta tababarro sidaan oo kale ah oo loo qabto howl-wadeennada kala duwan ee bahda Cadaaladda iyo qeybaha bulshada Somaliyeed.

Wasiirka Cadaaladda Avv.Xasan Xuseen Xaaji, oo tababarka soo xiray ayaa sheegay inay muhiim tahay in sharci kasta la waafajiyo Dastuurka dalka, si sharuucda dalka iyo Dastuurka KMG ah aysan iskaga hor imaan, lana helo sharuuc iyo Dastuur Isla jaan-qaadi kara oo ka hirgala dalka heer Fadaraal iyo heer dowlad goboleed. wasiirku wuxuu kula  dardaarmay xubnaha qaatay Tababarkan in ay si daacadnimo iyo hufnaan leh ugu shaqeeyan dalkooda.

Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa magaalada Dooxa kulan kula qaatay Amiirka Qatar, Tamim bin Hamad Al Than.

Kulanka dhex maray Ra’iisul Wasaare Xassan Cali Khayre iyo Amiir Tamim bin Hamad Al Than ayaa looga hadlay xoojinta xiriirka iyo iskaashiga laba geesoodka ah labada dowladood iyo labada shacab ee walaalaha ah.

Ra’iisul Wasaaraha iyo Amiirka ayaa sidoo kale isla soo hadal qaaday horumarka ay dowladda Soomaaliyeed ku tillaabsatay sedaxdii sano ee lasoo dhaafay iyo sida guulaha laga gaaray isbedelladii la sameeyay ay dalka ugu soo jeedinayaan indhaha maal gashadayaasha caalamka oo Soomaaliya u akra dal ay ka jirto fursad wanaagsan oo ka dhalatay isbedelka guud.

Dowladaha Soomaaliya iyo Qatar ayaa leh xariir soo jireen ah oo qota dheer iyo iskaashi ganacsi, amni iyo dhaqaale, waxaana dowladda Qatar ay Soomaaliya ka fulisaa mashaariic horumarineed oo looga qayb qaadanayo dib u soo kabashada dalka.