Wasiirka Boostada iyo isgaariista XFS mudane ENG Cabdi Canshuur Xasan ayaaa maanta ka qeybgalay Kulanka Guddiga Maamulka (Board) ee Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka (HIQ).

Wasiirka Canshuur ayaa xubnaha Guddiga la wadaagay waxyaabaha ay Dowladdu ka fileyso kulankan oo ay ugu muhiimsan tahay dhaqan-gelinta go’aamadii ka soo baxay shirkii la qabtay la qabtay 15-kii Juun ee ay ka soo qeyb galeen shirkadaha Isgaarsiinta bixiya (MNOs), HIQ, Wasaaradda iyo Garyaqaanka Guud ee Qaranka, kuwaas oo ah in go’aamada ka soo baxaya HIQ la marsiiyo hannaanka uu sharcigu dhigayo sida kulankan oo kale, ka dib marka lagala soo tashto dhammaan dhinacyada ay khuseyso.

Sidoo kale wasiirka boostada ayaa shegay Xilligan Wasaaradda iyo xukuumadda guud ahaanba in ay ah ahmiyad gooni ah u leedahay bixinta rukhsadaha isgaarsiinta si shirkadaha looga dhigo kuwo ku shaqeeyo nidaam sharciyeed, kadibna ay u qaataan rukhsadaha kale ee khuseeya sida rukhsadda lacagaha taleefoonka lagu gudbiyo ee uu diyaariyey Bangiga Dhexe ee Dalka (MMT).

Bixinta rukhsadaha Isgaarsiinta waa halbeeg muhiim u ah qorshaha deyn-cafinta dalka, waxaana idinka filanaynaa in aad howshaan ku soo gabagabeyn doontaan waqti kooban.
Wasiir canshuur “Go’aamada ka soo baxa kulankiina waxa aad la soo wadaagi doontaan Wasaaradda Boostada, Isgaarsiinta iyo Teknolojiyada, taas oo ka dib kala tashan doonta Wasaaradda Maaliyadda arrimaha khuseeya qiimayaasha.

Ugu danbeeyn Wasiirka Boostada iyo isgaariista XFS mudane ING Cabdi Canshuur Xasan ayaa kula dardaarmay Guddiga iyo Maamulka Hay’addaba inay dadajiyaan hawlaha horyaalla si loo dhammeystiro nidaaminta suuqa isgaarsiinta Soomaaliya oo ahmiyad u leh shacabka iyo dowladda Soomaaliyeed intaba.

Wasaaradda Caafimaadka Iyo Daryeelka Bulshada Dowlad Goboleedka Galmudug ayaa maanta agab caafimaad oo loogu talagalay ka hortaga iyo xakameynta cudurka Covid-19 gaarsiisay magaalada Cadaado ee Gobolka Galgaduud.

Agabkaan oo ka koobnaa guud ahaan qalabka nadaafada sida maaska afka lagu xerto,gacmo gashi,dareeraha gacmaha lagu dhaqdo,joodariyaal iyo kuwa kale oo muhiim ah daryeelka dadka uu soo rito xanuumka Covid19 ayaa waxaa loogu talagalay bulshada ku nool degmada Cadaado iyo deegaannada ku agdhow.

Wasaaradda Caafimaadka Iyo Daryeelka Bulshada Galmudug ayaa waxaa ay agabkaan ka heshay wasaaradda caafimaadka iyo daryeelka bulshada ee xukumadda federaalka Soomaaliya oo kaashaneysa xafiiska midowga Yururb ee Soomaaliya.

Masuuliyiinta maamulka degmada Cadaado oo la wareegay qalabka ayaa ka warbixiyay baahida ay u qabeen maadaama ay ka mid tahay meelaha uu sida xooggan usaameeyay cudurka Karoona Feyrsuka.

“Waa mid ka mid baahiyaha aan qabnay inaan helno agabkaan maxaa yeelay waayahaan waxaa sii kordhayay tirada dadka uu soo ridanayo cudurka, mana aheyn waxa aan awoodno ka maamul ahaan ayuu yiri Madaxa Caafimaadka degmada Cadaado Dr. Cabdi Xasan Cali oo la hadlay warbaahinta.

C/laaahi C/raxmaan Xuseen oo ah Guddoomiyaha Degmada Cadaado ee Gobalka Galguduug ayaa uga mahadceliyay Wasaaraddaha Caafimaadka ee Dowladda Dhexe iyo tan Gamudug doorka ay ka qaadanayaan la dagaalanka cudurka iyo xakameynta sida uu bulshada usaameeyay.

Diyaarad ka diiwaan gashan dalka Kenya ayaa maanta ku gubatay garoonka diyaaradaha Ugaas Khaliif ee magaalada Beledweyne ayaa waxaana laga badbaadiyay sadax ruux oo saarnaa in kasta oo dhaawacyo ay soo gaareen.
Diyaaradda oo ka soo duushay dalka Jabuuti ayaa u siday raashin ciidamada Jabuuti ee qeybta ka ah Amisom,taasi oo ay ugu tala galeen dadkii ay saameynta ku yeesheen daadadkii Beledweyne waxaana gabi ahaanba ku gubtay diyaaradda raashinkaas.
Sababta dhalisay dabka diyaaradda ka kacay ayaa lagu sheegay in diyaaraddu markii ay soo caga dhigatay mid ka mid ah taayirada uu u baxay taas oo keentay in ay ka baxdo dhabaha diyaaraduhu ku ordaan isla markaana dab qabsaday sida uu Warbaahinta Qaranka u xaqiijiyay Col Isaaq Cali Cabdulle taliyaha qeybta booliiska gobolka Hiiraan.

Guddoomiyaha Gobalka Banaadir mudane Cumar Maxamuud Maxamed Cumar Filish ayaa sheegay in Roobabkii ka da’ay caasimadda Dalka ee Muqdisho habeenkii xalay ahaa uu saameyn ballaaran ku yeeshay bilicda iyo muuqaalka magaalada, isagoo xusay in ay biyo fariisteen qaar ka mid ah Waddooyinka waa-weyn ee magaalada.

Duqa Muqdisho oo maanta Saxaafadda la hadlayay ayaa balan qaaday in shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Caasimadda ay si deg deg ah howl lagu dardargelinayo horumarinta Nadaafada iyo bilic soo celinta magaalada la bilaabayo, isagoo la dardaarmay dhammaan Guddoomiyayaasha Degmooyinka Gobalka Banaadir iyo shacabka ku dhaqan in ay kaalin weyn ka qataan Nadaafada iyo bilicda Caasimadda.

Duqa Caasimadda mudane Cumar Filish ayaa sheegay in ay socdaan qorshooyin lagu dardargelinayo Horumarinta Caasimadda, islamarkaana Maamulka Gobalka Banaadir ay ka go’an tahay horumarinta caasimada, dhinacyada amniga, Nabada, Nadaafada, bilic soo celinta Caasimadda iyo wacyigelin bulshada Soomaaliyeed.

Guddoomiyaha Aqalka Sare Mudane Cabdi Xaashi Cabdullaahi ayaa soo saaray war saxaafadeed uu ku taageerayo go’aanadii ka soo baxay Shirkii Madaxda Maamul Goballeedyada dalka isagoo ku tilmaamay Guul horudhac u ah heshiis wadajir ah oo Dowlada Federaalka ah iyo Dowladaha Xubinta ka ah Dowladda Federaalka ah.

Sidoo kale wuxuu hambalyo iyo bogaadin u diray Maamulka iyo shacabka Dowlad Goboleedka Galmudug oo kaalin mug leh ka qaatay qabsoomidda Shirkii Madaxda Dowlad Goboleedyada.

Hoos ka aqriso Warsaxaafadeedka oo dhameystiran.

Guddiga Madaxa-banaan ee Doorashooyinka Qaranka ayaa maanta kulan kula qaatay Xisbiyada sida ku meel gaarka ah u diwaangashan gudaha magaalada Muqdisho, ee Caasimadda Soomaaliya.

Kulanka oo u jeedadiisa ahayd is xog wareysi u dhaxeeyo labada dhinac ayaa diiradda lagu saaray sidii xisbiyada hadda jira ay u qaadan lahaayeen Shahaadada rasmiga ah.

Guddoomiyaha Guddiga Madaxa-banaan ee Doorashooyinka Qaranka Xaliima Ismaaciil ayaa furtay kulanka iyadoo ku dheeratay hawlaha Guddiga ee ku aaddan Xisbiyada sida KMG u diiwaangashan, Guddoomiye Xaliima ayaa sheegtay in dadaal geliyeen sidii lagu heli lahaa Sharciga xisbiyada iyo shuruucda kale ee doorashada.

Sidoo kale Guddoomiyaha Guddiga Madaxa-Banaan ee Doorashooyinka ayaa ka codsatay in Xisbiyadu ay muujiyaan midnimo iyo wadajir si dalka uu uga baxo nidaamka doorashooyinka dedban, iyadoo sidoo kale sheegtay in loo baahan yahay in ay qabsoonto doorasho qof iyo cod oo la mid ah tii ka dhacday dalka muddo haatan laga joogo 50-sanadood.

Ugu dambeyntii Xisbiyada ka soo qayb galay kulanka ayaa su’aalo waydiiyay Guddiga Madaxa-banaan ee Doorashooyinka Qaranka.

Dowladda Soomaaliya ayaa shaacisay in shaqaalaha dowladda ay dib ugu laabtaan shaqooyinkoodii kadib saameyntii Covid-19 ayaa waxaa dib u bilowday adeegyadii muhiimka ahaa ee bulshadu ay ka heli jireen hay’adaha dowladda.

CID oo dadweynuhu ay ka heli jireen warqadda dembi la’aanta ayaa lagu wadaa in maalinta talaadada oo ay bisha July ku beegan tahay 15 sanadka 2020-ka dib u billaabi doontaa adeegyadii ay gaarsiin jirtay muwaadiniinta u baahan in loo fududeeyo howshaasi oo istaagtay kadib safmarka Covid-19 ee caalamka, Sida uu Wakaaladda SONNA u sheegay afhayeeenka ciidanka Booliska Soomaaliyeed Dhame Sadiiq Aadan Cali.

“Waxaa dib loo bilaabayaa adeeggii warqadda dembi la’aanta ee (CID maalinta berito oo ay taariikhdu tahay 15-july 2020, iyadoo la sameeyo habraacyo cusub iyo isbedello kuwaasi oo bulshada u sahlaya in si fudud loogu adeego,loogana taxadaro Covid-19 iyo amniga shacabka, weji xir (Masks ayay dadku soo qaadanayaan,shaqaduna waxaa ay bilaabanaysaa 6:00 aroornimo ilaa 12: Duhurnimo ayayna soconaysaa”.ayuu yiri Afhayeenka ciidanka booliska.

Afhayeeenka ciidanka Booliska Soomaaliyeed Dhamme Sadiiq Aadan Cali ayaa intaasi ku daray in tirada dadka booqan kara xafiiska CID-da ee maalinlaha laga dhigay 150 qof.
CID-da ayaa adeegga shaqada maalinlaha u qaban jirtay dad lagu qiyaasay 300- qof balse hoos loodhigay tirada qaabilaadda si looga taxadaro caafimaadka bulshada.

Dhamme Sadiiq Aadan Cali ayaa sheegay in dadka qurba joogta ah ay adeegyadaasi ku heli karaan habkii qadka internet-ka ee(onlike-ka), sida uu sheegay Afhayeenku lama oggolaan doono in qof shaqaalaha dowladda ka mid ah uu soo raaco dadka doonaya adeegga si loo illaaliyo musuqa,iyo kala horeynta dadka, iyadoo dadka baahiyaha gaarka ah qaba si gaar ah loogu adeegi doono, looguna tagayo meelaha ay fadhiyaan.

Howlihii shaqo ee CID ayaa la joojiyay 19kii bishii Marso 2020 sababo la xiriira Covid-19,Warqadda CID laga qaato ayaa khuseysa, Dal-Ku-Galka ama Visaha, Baasaboorka, Leysimada iyo qofka shaqo doonka ah intaba.

Wasiirka Cadaaladda XFS Abuukaate, Xasan Xuseen Xaaji ayaa sheegay inuu cadaaladda marayo Askari ka tirsan ilaaladiisa oo Magaalada Muqdisho ku dilay muwaadin Soomaaliyeed.
Wasiirka ayaa tacsi u diray ehelada, asxaabta iyo Xafiiska xeer ilaalinta oo uu ka tirsanaa marxuum , Maxamed Cabdulqaadir Cilmi oo ku baxay Gacanta Askari ilaala u ahaa Wasiirka Caddaaladda.

“Askariga waa lasoo qabtay wuxuu ku jiraa gacanta Dowladda , haddana waxaa lagu wadaa baaritaan, waxaana la horgeyn doonaa caddaaladda”,ayuu yiri Wasiirku.

Mudane, Xasan Xuseen Xaaji Wasiirka caddaaladda Soomaaliya ayaa ugu baaqay Ciidamada qalabka sida in ay ka digtoonaadaan Hubka Gacantooda ku jira inay ku dhibaateeyaan Dad rayad ah oo aan waxba galabsan.

Ciidanka xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa howl-gallo lagu xaqiijinayo ammaanka ka fuliyay qeybo ka mid ah Gobolka Shabeellada dhexe.

Taliyaha qeybta 27-aad ee Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya Janeraal , Axmed Maxamed Calasow (Tareedisho) ayaa sheegay in ujeedka howl-galka oo soconayay maalmihii lasoo dhaafay uu ahaa mid lagu doonayay in degaannadaasi looga saaro Kooxda Al-Shabaab.

“Al-Shabaab waa qawaariij waxayna mar walbaba dhibaateeyaan Shacabka Soomaaliyeed, iyagoo hantida shacabka ka dhigtay biil iyo inay Hooyooyinta dhibaataysan dhacaan, taasna waxaan ugu jawaabnay howl-gallo lagu baacsaday cadowga laguna laayay, haddana waa wadi doonnaa Inshaa Allaah, ayuu yiri Taliyuhu.

Taliye Tareedishe ayaa sheegay in ay howl-galka ay ka sameeyeen Sagaal Tuulo oo ay ka mid yihiin Jariirroow, Dhumaleey, Madax Gisi, Saarsaare,Buulo mareereey iyo Gumarreey, isla markaana aysan Argagixisadu samayn wax iska caabbin kana firxadeen goobihii ay Ciidanku gaareen.