Home Blog Page 8

Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka oo Starlink guddoonsiisay rukhsadda adeegga internetka

0

Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka (HIQ) ayaa maanta guddoonsiisay Shirkadda Starlink rukhsadda isgaarsiineed oo ay kaga howlgeleyso dalka.

Munaasabadda guddoonsiinta oo ka dhacday caasimadda waxaa ka soo qeybgalay mas’uuliyiin ka socda Dowladda iyo Shirkadda Starlink. Maareeyaha Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka Mudane Mustafa Yaasin SHEIK oo xafladda guddoonsiinta ka hadlayay ayaa sheegay in soo-gelitaanka Starlink ee Soomaaliya ay wax weyn ka tari doonto dadaallada lagu doonayo in adeegyada internetka lagu gaarsiiyo dalka oo dhan.

“Waxa aan rajeyneynaa in adeeggan uu si gaar ah u anfici doono shacabka Soomaaliyeed iyo guud ahaan ganacsiyada, hay’adaha dowladeed ee ka baxsan magaalooyinka waaweyn oo adeegga internet-ku xaddidan yahay,” ayuu yiri Maareeyuhu.

Wasiirka Isgaarsiinta iyo Teknolojiyada, Mudane Maxamed Aadan Macallin, oo munaasbaadda goobjoog ka ahaa, ayaa sheegay in dowladdu ku faraxsan tahay in Starlink soo gaarto dalkeena.

“Waxaan soo dhoweyneynaa in Starlink soo gaarto dalkeena. Tallaadaban waxay la jaanqaadeysaa aragtida fog ee dowladda ee ah in shacabka Soomaaliyeed meel kasta oo ay joogaan la gaarsiiyo adeeg internet oo meel kasta gaari kara, isla markaana la awoodi karo,” ayuu yiri wasiirka.

Adeegga internetka ee Starlink ayaa la filayaa in uu kaabi doono adeegyada Isgaarsiinta ee dalka jira, isaga oo wax weyn ka tari doono in adeegga internetku wada gaaro dalka oo dhan, isagoo sahlaya in adeegyada looga faa’iideysto internetka uu wada gaaro dadweynaha oo dhan.

Dalkeena waxaa hore u soo gaaray dhowr xarig internet oo ka soo dagay qaar ka mid ah xeebaha dalka, iyadoo Starlink-na ay ku soo kordhineyso adeeg cusub oo dhinaca dayaxgacmeedka ah oo gaari kara meel kasta oo dalka ka mid ah.

Guddoomiyaha Guddiga Doorashooyinka Qaranka “15-ka bishaan waxaa loo dareeri doonaa goobaha diiwaangelinta codbixiyaasha.”

0

Gudoomiyaha Gudiga Madaxa-Bannaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha Mudane Abdikarim Ahmed Hassan ,oo ka hadlayay xafladda daah-furka ololaha qaran ee diiwaan-gelinta cod-bixiyaasha ayaa sheegay in 15-bishaan loo dareeri doono diiwaan galinta cod bixiyashaa golaha degaanka, 30-juuna ay dhici doonto doorashada Golaha degaanka.

Waxa uu guddoomiyuhu sheegay in guddiga uu diyaariyay dhammaan agabkii loogu talagalay doorashooyinka.,ayana diyaar tahay goobaha doorashooyinka lagu qaban lahaa.

“15-ka bishaan waxaa loo dareeri doonaa goobaha diiwaangelinta codbixiyaasha.” Guddoomiyaha Guddiga Doorashooyinka Qaranka Cabdikariin Axmed Xasan.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho Maxamed Axmed Amiir oo munaasabada ka qeyb galay ayaa dhankiisa sheegay in ay hoggaamin doonaan shacabka gobolka Banaadir si ay isu diiwaan galiyaan.

“Anigu waxaan hoggaamin doonaa shacabka gobolka Banaadir si ay isu diiwaangeliyaan una tagaan goobaha codbixinta.”ayuu yiri Guddoomiye Amiir

Ra’iisul Wasaare Xamsa oo Laascanood ka dhagax Dhigaya mashaariic horumarineed

0

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa maanta SSC khaatumo ka dhagax Dhigaya mashaariic horumarineed oo muhiim u ah horumarka degaanka, taasi oo qayb ka ah qorshaha Safarka Midnimada ee uu Ra’iisul Wasaaruhu ku joogo magaalada Laascaanood.

Ra’iisul Wasaare Xamsa iyo wafdigiisa ayaa shalay gaaray magaalada laascanood ee xarunta Gobolka Sool ahna caasimadda Maamulka SSC-Khaatumo halkaa oo si diiran loogu soo dhaweeyay, isagoona inta uu joogo halkaa kulama kala duwan la qaadan doono waxgaradaka iyo masuuliyiinta maamulka KMG ee SSC-Khaatumo

𝐑𝐚’𝐢𝐢𝐬𝐮𝐥 𝐖𝐚𝐬𝐚𝐚𝐫𝐞 𝐗𝐚𝐦𝐬𝐚 𝐂𝐚𝐛𝐝𝐢 𝐁𝐚𝐫𝐫𝐞, 𝐨𝐨 𝐛𝐨𝐨𝐪𝐚𝐬𝐡𝐨 𝐭𝐚𝐚𝐫𝐢𝐢𝐤𝐡𝐢 𝐚𝐡 𝐤𝐮 𝐬𝐨𝐨 𝐠𝐚𝐚𝐫𝐚𝐲 𝐦𝐚𝐠𝐚𝐚𝐥𝐚𝐝𝐚 𝐋𝐚𝐚𝐬𝐜𝐚𝐚𝐧𝐨𝐨𝐝

0

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa si diirran loogu soo dhaweeyay magaalada Laascaanood ee xarunta Gobolka Sool ahna caasimadda Maamulka SSC-Khaatumo.

Ra’iisul Wasaaraha, ayaa markii uu ka degay garoonka Diyaaradaha ee magaalada Laascaanood, waxaa halkaas kusoo dhoweeyay masuulliyiin ka tirsan Dowladda Federaalka Soomaaliya, Hoggaamiyaha Maamulka SSC-Khaatumo, Saraakiil ciidan iyo boqolaal dadweyne ah oo muujinayey taageeradooda ku aaddan booqashada Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre.

Safarka midnimada ee Ra’iisul Wasaaraha iyo wafdigiisa, ayaa qeyb ka ah dadaallada Xukuumadda DanQaran ee lagu xoojinayo midnimada dalka iyo horumarinta adeegyada dowladdeed ee ay u baahan yihiin bulshada reer SSC-Khaatumo.

Mudane Xamsa, oo kumanyaal shacabka Laascaanood ah kula hadlay garoonka, ayaa uga mahadceliyey soo dhowaynta milgaha iyo maamuuska leh ee ay ku qaabileen, isaga oo ku tilmaamay in ay astaan u yihiin midnimada iyo wadajirka Shacabka Soomaaliyeed marwalbana ay difaacan Qaranimada.

Ra’iisul wasaaraha XFS iyo wafdigiisa oo gaaray magaalada Laascaanood

0

Ra’iisulwasaaraha xukuummadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre iyo wafdi culus oo uu hoggaaminayo ayaa gaaray magaaladda Laascaanood ee xarunta Maamulka SSC- khaatumo.

Mudane Xamsa Cabdi Barre waxaa garoonka diyaaradaha magaaladaas si balaaran ugu soo dhaweeyay madaxweynaha Maamulka SSC-Khaatumo Mudane Cabdiqaadir Axmed Aw-Cali Firdhiye, mas’uuliyiin ka tirsan, Xukuumadda Federaalka, Maamulka SSC-Khaatumo iyo dadweynaha magalada Laascaanood.

Safarka Ra’iisul wasaaraha ayaa ah mid lagu xoojinayo midnimada iyo wadajirka sidoo kalena inta uu Ra’iisul wasaaruhu joogo wuxuu kulamo la qaadan doonaa qaybaha kala duwan ee bulshada iyo madaxda SSC-khaatumo.

Sidoo kale Mudane Xamsa Cabdi Barre Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa lagu wadaa in uu dhagax dhigo mashaariicyo kala duwan, kuwaas oo qeyb ka ah dadaallada lagu horumarinayo kaabayaasha dhaqaalaha dalka iyo bulshada.

Laascaanood oo si weyn looga dareemayo soo dhowaynta Ra”iisul wasaaraha xukuummadda Federaalka Soomaaliya

0

Qaban qaabadda soo dhowaynta Ra”iisulwasaaraha xukuummadda Federaalka Soomaaliya ayaa ka socota magaaladda Laascaanood ee xarunta gobolka Sool.

Wasiiro, xildhibaano iyo wufuud kala duwan oo ka socota Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa halkaas u tegay u kuur-gelida xaallada deegaanka iyo soo dhowaynta Ra”iisulwasaaraha.

Madaxda maamulka Khaatumo, Waxgaradka deegaanka iyo shacabka ayaa si weyn uga qayb qaadanaya soo dhowaynta Ra”iisul wasaaraha xukuummadda Federaalka Soomaaliya.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka oo Ciidamada Xoogga dalka ugu hambalyeeyey sanadguurada 65-aad

0

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe) ayaa ugu hambalyeeyay saraakiisha, saraakiil-xigeennada, aliflayda, dableyda, dhammaan qeybaha kala duwan ee Ciidanka Xoogga Dalka iyo qoysaskooda sanadguurada 65–aad ee ka soo wareegatay aasaaska Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Dalka ayaa tilmaamay ahmiyadda Ciidanka Xooga Dalka ay u leeyihiin jiritaanka dowladnimadeena iyo difaaca qaranimadeena, isaga oo bogaadiyay dadaalka ay mar walba ugu jiraan ciribtirka cadowga lidiga ku ah dowladnimadeena.

Ugu dambeyn Guddoomiye Sheekh Aadan Madoobe ayaa Alle SWT uga baryey dhammaan geesiyaasha Ciidamada Xoogga Dalka ee u shahiiday iyagoo difaacaya dadkooda, diintooda iyo dalkooda inuu naxriistiisa jano ka waraabiyo kuwa dhaawac ahna bogsiimo deg deg ah siiyo, waxa uuna bogaadiyey dadaalka ay mar walba ugu jiraan ciribtirka Khawaariijta.

Somalia’s National Transformation Plan: A Vision for Progress and Resilience

0

The launch of Somalia’s National Transformation Plan (NTP) 2025-2029 marks a pivotal moment in the nation’s post-conflict recovery and long-term development. Officially unveiled by Prime Minister Hamza Abdi Barre, this ambitious strategy serves as a blueprint for rebuilding a resilient and self-reliant Somalia. It replaces the previous National Development Plan, shifting focus toward a more integrated and forward-looking approach that prioritizes infrastructure, governance, security, justice, and economic revitalization.

After decades of hardship, conflict, and governance challenges, our nation is embracing a new era of transformation; one defined by resilience, ambition, and a collective commitment to progress. At the heart of this transformation is the National Transformation Plan (NTP 2025-2029), a bold and strategic roadmap approved by the Cabinet under the leadership of Prime Minister Hamza Abdi Barre. This plan is more than just a policy framework; it is a declaration of intent, a vision that sets Somalia on the path to stability, economic revitalization, and institutional strength.

But why is this plan so crucial for a new Somalia? What makes the NTP different from past development strategies? And how will it shape the future of our nation? For far too long, Somalia has been defined by its struggles rather than its vast potential. But today, we are changing the narrative. The NTP 2025-2029 marks a significant departure from the previous National Development Plan, embodying a shift in our governance and development priorities. With contributions from over 400 experts and officials, the plan addresses the fundamental issues that have hindered national progress – weak institutions, insecurity, economic stagnation and social welfare deficits. It provides a comprehensive approach to governance reform, infrastructure development, security enhancement, judicial efficiency, and economic resilience.

Strengthening Institutions for Sustainable Development

One of the greatest challenges that Somalia has faced in its post-conflict era has been the fragility of its institutions. Years of political instability have eroded the effectiveness of government structures, leading to inefficiencies, misuse of public funds, and a lack of essential services. However, no nation can prosper without strong and accountable institutions. The NTP 2025-2029 acknowledges that sustainable development is impossible without a well-functioning government, a robust public sector, and a legal system that guarantees justice for all.

A key pillar of the plan is governance reform, ensuring that state institutions function with a high level of transparency and efficiency. The strengthening of the rule of law and the judiciary will restore public trust, instill confidence in investors, and provide the legal framework necessary for sustained social, economic and political development. Additionally, the plan seeks to modernize public administration by implementing digital governance systems that will improve efficiency, reduce bureaucratic corruption, and ultimately, enhance service delivery.

A Safer Somalia: Reinforcing Security and Rule of Law

No development plan can succeed without addressing the fundamental issue of security. Somalia’s journey toward peace has been long and arduous, but we are making significant strides. The NTP 2025-2029 underscores the need to strengthen our security apparatus, ensuring that our people can live without fear and that businesses can operate without threat. Investing in law enforcement, counter-terrorism efforts, and community-led security initiatives will be critical in consolidating the gains we have made. The government is committed to enhancing the capabilities of our security forces, equipping them with the necessary training, resources, and intelligence support to combat extremism and crime.

Revitalizing the Economy: Unlocking Somalia’s Potential

Somalia’s economic potential has long been overshadowed by persistent insecurity and underdeveloped financial systems. But make no mistake, our country possesses immense economic opportunities that, if harnessed properly, can propel the nation toward prosperity. The NTP 2025-2029 provides a pragmatic and forward-thinking approach to unlocking these opportunities.

The plan prioritizes key sectors such as trade, agriculture, fisheries and energy that are vital to Somalia’s long-term economic resilience. By fostering an environment conducive for investment, we can attract both local and international investors, positioning Somalia as a regional economic hub. By investing in agriculture, fisheries, renewable energy, and digital infrastructure, we will open new avenues for economic expansion. The plan also prioritizes Public-Private Partnerships (PPPs) to attract Foreign Direct Investment (FDI) and strengthen Somalia’s position in the global market. The NTP places a strong emphasis on diversifying Somalia’s economy, moving beyond traditional reliance on livestock and remittances.

Equally important is the emphasis on infrastructure development. Roads, ports, and telecommunication networks are the lifelines of a thriving economy. Investing in these sectors will not only enhance trade and market access but also create employment opportunities for millions of young Somalis eager to contribute to their nation’s progress.

Moreover, the plan prioritizes financial inclusion and entrepreneurship. Somalia has one of the youngest populations in the world, and empowering our youth through a quality education, skills development, and access to credit will be instrumental in fostering innovation and driving economic growth. Additionally, youth employment and entrepreneurship are central to this plan. With more than 70% of our population under the age of 30, we cannot afford to ignore the potential of our young people. The NTP introduces targeted programs to equip youth with the skills and opportunities necessary to become the driving force of Somalia’s economic revival. By fostering innovation and empowering young entrepreneurs, we will unlock the immense potential within our nation.

Social Development: A Future of Inclusivity and Opportunity

Economic progress must go hand in hand with social development. The NTP recognizes that a truly transformed Somalia must uplift all its citizens, ensuring access to quality education, healthcare, and social services.

Investing in education will prepare the next generation to lead and innovate. By strengthening a quality primary and secondary education, expanding vocational training, and improving higher education institutions, we are laying the groundwork for a knowledge-based economy.

Similarly, healthcare reforms will ensure that all Somali citizens – regardless of their location or economic status—have access to essential medical services. By expanding health infrastructure, training more medical professionals, and improving maternal and child health services, we will foster a healthier, more productive society.

The plan also places a strong emphasis on women’s empowerment. Somalia’s future must be inclusive, and that means ensuring women’s full participation in economic, social, and political life. The NTP introduces policies to enhance women’s access to education, employment, and leadership roles, recognizing that gender equality is not just a moral imperative but an economic necessity.

Somalia’s Moment of Transformation

The National Transformation Plan (NTP 2025-2029) is more than a policy document, it is a call to action. It is a roadmap that will guide Somalia toward a future defined by stability, prosperity, and resilience.

The road ahead will not be easy. The challenges are significant, but so too is our resolve. With strong institutions, a thriving economy, enhanced security, and an empowered citizenry, Somalia can emerge from the shadows of its past and reclaim its place as a beacon of progress in the Horn of Africa.

This is Somalia’s moment. A moment that demands unity, action, and an unwavering commitment to building a nation that future generations will be proud to inherit. Let us rise to this challenge together.

The author is the Minister for Information, Culture and Tourism

of the Federal Government of Somalia

H.E. Daud Aweis

12-ka April Xuska Maalinta Qaran ee Ciidanka Xoogga Dalka (warbixin)

0

Umad kasta oo kamid ah bulshooyinka ku dhaqan dunida waxay si gaar ah u leeyihiin munaasabado iyo xaflado qiimo gal ah oo lagu soo bandhigo taariikhda dhaxalka ah ee ay ka tageen dadka wadaniyiinta ah iyo kuwa kale ee u soo halgamay midnimada iyo difaaca qaran kasta oo ka jira Caalamka.

12-ka April,waxa ay ka mid tahay maalmaha qaran ee loo dabbaaldego aasaaska Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliya,taasina waxa ay muujineysa in shacbiga iyo dowladda ay mar kasta diyaar u yihiin ka qeybqaadashda xusaska maalmaha qaran ee ku weyn dadka.

Aasaaskii Ciidanka Xoogga

Sanadkii 1960-kii,gaar ahaan 12-kii April ayeey aheyd markii la unkay ciidamada xoogga dalka oo ah cududda koowaad ee laf-dhabarka u ah dowladnimada,isla markaana ka qeybqaadan kara ammaanka guud ee Qaaradda,kan gobolka iyo gudaha dalka Soomaaliya.

Dhismaha Hoggaanada Ciidanka

Waa dhab in dhismaha ciidamada xoogga uu ahaa mid ku yimid dadaal miro-dhal ah oo ay wada lahaayeen bulshada ka dib kolkii la dareemay baahida weyn ee loo qabo waajibaadyada shaqo iyo howlaha qaran ee horyaalla ciidamada,sida 1-ilaalinta xuduudaha dalka,2-difaaca dadka iyo dalka,3-la-dagaallanka argagixisada iyo ka qeybqaadashada howlaha lagu sugayo amniga guud ee gudaha dalka.

ka dib kolkii loo howlgalay kordhinta tayada iyo aqoonta ciidamada xoogga waxaa lagu guuleystay in la sameeyo hogaanno badan oo ka qeybqaata socodsiinta howlaha ciidamada,waxayna kala yihiin hoggaanadaasi:-

1-Hoggaanka Maaliyadda.2-Hoggaanka Saadka.3-Hoggaanka Tababarada.4-Hoggaanka Dab damiska..5-Hoggaanka Caafimaadka ,6-Hoggaanka Isgaarsiinta.7-Hoggaanka Dhismaha.8-Hoggaanka Gaadiidka.9-Hoggaanka Nabad-sugidda.10-Hoggaanka Ciidanka,11- Hoggaanka Ilaalinta Canshuuraha.12- Hoggaanka barista dembiyada.13-Hoggaanka Ilaalinta waddooyinka.14-Hoggaanka Dib u dhiska ciidanka.

Waxaa markhaati ma doonto ah sanadihii u dhexeeyey 1964- 1977-dii in Ciidamada xoogga dalka ay ahaayeen kuwo soo hooyay guullo taariikhi ah ka dib markii ay baadigoob u galeen soo celinta dhulalkii ka maqnaa dadka Soomaaliyeed,iyagoo kaashanaya dowladda iyo shacanka oo ka qeybgalay diyaarinta ciidamo xoogan oo leh tiro iyo tayo,isla markaana lagu aamini karo dadka iyo dalka.

Xilligii Burburka & Soo Kabashada

Inkastoo dagaaladii sokeeyey ee ka dhacay dalka sanadkii 1991-dii ay saameyn ku yeesheen dhismaha qeybaha ciidamada,haddana,waxaa labaatankii sano ee u dambeeyay lagu najaxay in dib loo uruuriyo ciidamada, isla markaana la howlgaliyo qeybihii iyo talisyadii uu ka koobnaa ,iyadoo lagu kordhiyay dhallinyaro cusub oo dhiirri geliyay soo celinta amniga iyo kala dambeynta.

Marka loo eego qaabka ciidamada ay u fuliyaan howlaha kala duwan ee horyaalla iyo sida ay u socdaan dadaalada kale ee ay kaga qeybgalaan horumarka dalka,waxaa xaqiiqo ah in ay yihiin kuwo leh maamuus qaran iyo xasuus gaar ah oo ku qoran qalbiyada iyo baalasha dahabiga ah ee taariikhda Soomaaliya,

Waxaa haboon in xilligaan adage e la marayo loo howlgalo sidii loo tayeyn lahaa ciidamada, isla markaana loogu heli lahaa agab ama qalab mileteri oo ay ku hawl galaan iyo sidoo kale in la siiyo tababarro sare loogu qaadayo xirfaddoda shaqo si mustaqbalka dhow ay u hantaan difaaca iyo ammaanka guud ee dalka.

Ciidamada Xoogga waxaa xilligaan adag ee lagu jiro la gudboon in ay la yimaadaan niyad bir ah iyo karti lagu wajaho howlaha qaran ee ay u hayaan umadda Soomaaliyeed oo xilligaan sugaya ama ay u muuqdaan mustaqbal wanaagsan.

Ugu dambeyntii,Madaxda dalka ayaa maanta dhambaallo hambalyo ah oo ku aadan xuska sanadguurada 65-aad hawada u mariyay dhammaan saraakiisha,saraakiil xigeenada,alifleyda,dableyda iyo guud ahaan xaasaska ciidamada xoogga dalka meel kasta oo ay ka joogaan dalka.

Guud ahaan ciidanka waxaa loo rajeeyay in sanadkaan kiisa kale ay ku gaaraan horumar iyo barwaaqo.

SONNA

Taliyaha Ciidanka Xoogga oo hambalyo u diray Ciidanka Xoogga iyo qoysaskooda

0

Taliyaha Ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed sarreeye Gaas Odowaa Yuusuf Raage ayaa hambalyo iyo bogaadin u diray saraakiisha, saraakiil-xigeennada, alifleyda, dableyda Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed iyo qoysaskooda, xuska 65 sano guuradii ka soo wareegtay aasaaska Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo ku beegan maanta oo kale 12-ka Abriil.

Taliyaha ayaa sheegay in Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ay laf-dhabar u yihiin difaaca qaranimada iyo jiritaanka ummadda Soomaaliyeed, laga soo bilaabo markii la aas-aasay 12-kii Abriil, sanadkii 1960-kii, ilaa maanta oo ay si geesinimo leh ugu adeegayaan dadkooda.

Sidoo kale Taliyaha ayaa hambalyo iyo mahadcelin u diray ciidamada dib u xoraynta deegaanka doorka ay ka geysteen la dagaalanka Khawaarinta” wax aan halkan uga mahadcelinayaa Ciidamadama difaaca deegaanka doorka nafhurka ah ee u hurteen naftiina dalka iyo sharafteena” ayuu yiri Taliye Odowaa.

Dhinaca kale Taliyaha ayaa shacabka Soomaaliyeed ugu baaqay in qof walba kaalintiisa ka qaato sidii dalka looga xorayn lahaa khawaarijta” wax aan leeyahay Dadka Soomaaliyeed in ay garab istaagaan Ciidankooda,waxaynu dagaal kula jiraa Argagixiso Caalami ah” ayuu yiri Taliye Odowaa.