Shirarkii maalmihii la soo dhaafay Jabuuti ugu socday guddiyada farsamo ee Soomaaliya iyo Soomaaliland ayaa la soo gabagebeeyay isla markaana laga soo saaray heshiis.

Qodobada lagu heshiiyey ayaa warbaahinta u akhriyey wasiirka arrimaha dibedda Jabuuti Maxamuud Cali Yuusuf, waxaana ay kala yihiin:-

1 – Sidii loo sii wadi lahaa shirarka mustaqbalka, si qurux badan oo hadaf xanbaarsan

2 – Sidii dib loogu dhisi lahaa kalsoonidii labada dhinac.

3 – Sidii loo meel marin lahaa qodobadii lagu heshiiyey shirarkii hore ee aan la hirgelin sida kaalmooyinka Dhaqaale ee Caalamiga ah iyo Gargaarada Bani’aadannimo, waxaana qodobkaasi loo saaray guddi, kuwaasi oo shiri doona muddo shan iyo toban cisho (15) kadib ah, kuna shiri doona Jabuuti.

4 – Waxaa ay labada dhinacba soo saareen guddi ka wada xaajoon doona Arrimaha hawada, kuwaasi oo muddo 15-cisho gudahood ah ku shiri doona Jabuuti.

5 – Waxaa ay labada dhinacba soo saareen guddi saddexaad oo ka wada shaqeyn doona Arrimaha nabad-gelyada.

Waxaa sidoo kale la magacaabay guddiga guud ee farsamado ee wada-hadallada oo heer wasiiro ah, waxayna 45-cisho ka dib ku kulmi doonaan Jabuuti si u qiimeeyaan waxqabadka guddi hoosaadyada.

Dowladda federaalka waxaa heshiiska u saxiixay wasiirka arrimaha gudaha Cabdi Maxamed Sabriye, halka Somaliland uu u saxiixay Yaasiin Xaaji Maxamuud Faratoon oo ugu magacaaban wasiirka arrimaha dibedda.

Wafdi uu hogaaminayo safiika Qatar ee Somaaliya Xasan Xamza ayaa gaaray magaalada Kismaayo ee xarunta KMG ee Dowlad Goboleedka Jubbaland.

Madaxweyne ku xigeenka 1-aad ee Jubbaland mudane Maxamuud Sayid Aadan iyo xubno katirsan Golaha wasiiradda maamulka Jubbaland oo soo dhoweeyay garoonka Diyaaradaha ayaa xariga ka jaray mashaariic hormarineed oo loogu talagalay caruurta agoonta ah ee ku nool jubbaland.

munaasabaddan oo ka dhacday magaalada Kismaayo ayaa qeyb ka ahayd daah-furka mashaariicda horumarineed ay Dowladda Qatar ka wado gudaha dalka. Masuuliyiinta Jubaland iyo wafdiga safiirka oo kulan la qaatay Madaxweynaha Dowlad Gobaleedka Juballand  Axmed Maxamed islaam  (Axmed Madoobe) iyo xubno ka tirsan Golahiisa Wasiirada ayaa xariiga ka jiray mashruuc horumarineed oo lagu xanaaneeyn doono caruurta agoonta ah.

Madaxweyne Axmed Madoobe ayaa uga mahadceliyay dowlada Qatar mashaariic hormarineed ee ay ka wado gudaha dalkeena Soomaaliya.  Mashruuca Qatar oo dhinacyo badan taabanaya ayaa la sheegay in ay si gaar ah uga faa’iideysan doonaan gaar ahaan caruurta agoonta ah.

Xasan Xamza oo ah Safiirka dalka Qatar u fadhiya Soomaaliya oo ka dib markii uu soo dhammaaday kulanka la hadlay warfidiyeenka ayaa sheegay in si wadi doonaan taageerada dadka danyarta iyo adeegyada arrimaha bulshada.

Wafdigani uu hogaaminayo Wasiirka Maaliyadda Itoobiya mudane Axmed Shide ayaa goordhow soo gaaray caasimadda Jamhuuriyadda ee Muqdisho.

Wafdigani wasiirka Maaliyadda Itoobiya ayaa waxaa ku wehelinaya Wasiiru Dowlaha Arrimaha Dibadda Mudane Ridwaan Xuseen iyo xubno kale.

Wafdiga waxay DFS soo gaarsiiyeen daawooyin iyo agab caafimaad oo lagula tacaalayo faafidda COVID-19 oo qiimahoodu gaarayo nus million doolar.

Agabka deeqdan ayaa waxaa la wareegay mas’uuliyiin ka tirsan Wasaaradda Caafimaadka ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya.

Dalka Soomaaliya ayaa waxaa horey u soo gaarayay deeqo uga imaanayay qaar ka mid ah wadamada caalamka kuwaasoo daawo iyo qalab caafimaad oo u badan kuwa looga hortago cudurka Karoona soo gaarsiiyay dalka, waxaana wadamadaasi ka mid ah sida Turkiga iyo Qatar.

Dood wadaag looga hadlayay sida xal-waara looga gaari karo colaadaha ku soo noq-noqday deegaannada Gobalka Mudug oo ay soo agaasimeen Madasha Nabada iyo Is dhaxgalka dhallinyarada Mudug oo gacan ka helaya Hay’adda Cilmi baarista iyo Nabada Puntland ee PDRC ayaa ka dhacay magaalada Gaalkacyo.

Kulanka oo ay ka qeyb-galeen mas’uuliyiin ka tirsan dowlad Goballeedyada Puntland iyo Galmudug, aqoon-yahanno,siyaasiyiin Iyo qeybaha kala duwan ee bulshada.

intii ay socotay Dooddu ayaa waxa ay dhallinyarada iyo qeybaha kala duwan ee bulshadii ka qeybgashay ay su’aalo ka waydiiyeen masuuliyiin iyo siyaasiyiintii oo iyaguna faah-faahin ka bixiyay sida xal-waara looga gaari karo colaadahaasi.

Jeneraal Cabdi Wali Jaamac Xuseen (Gorad) Taliyihii hore ee ciidamada xoogga dalka ayaa ugu horeyn ka hadlay sida xal waara looga gaari karo colaada Gobalka.

Maxamuud Yaasiin Axmed Tumeey oo ka mida shaqsiyaadka lagu xasuusan doono mustaqbalka nabada xiligaan ka jirta magaalada Gaalkacyo  ayaa isna sheegay in marka hore iskaashi la sameeyo isla markaana cadaaladda laga shaqeeya.

Qaar ka mid ah dhallinyarada Madasha Nabada Iyo Isdhaxgalka Gobalka Mudug ayaa bogaadiyay sida ay u socdaan daadaalada nabada iyagoo dhanka kale ka hadlay doorka ay dhlalinyaradu ka qaadan karaan dib u hishiisiinta dalka iyo doorka ay ku yeelan karaan sida xal waara loogu heli lahaa colaadaha ku soo noq-noqday deegaannadaasi.

Wasiirka Gaadiidka Iyo Duulista Hawada Ee Xukumadda Federaalka Soomaaliya  Maxamed C/laahi Salaad {Oomaar} oo la hadlay goordhow Warbaahinta Qaranka ayaa sheegay in mar kale dib loo dhigay furitaanka duulimaadyada sabab la xiriirta iyadoo laga taxadarayo faafitaanka cudurka Covid-19.

Wasiirka ayaa sheegay in iyadoo laga taxadirayo weli aysan suuragal aheyn in lagu deg-dego furitaanka duuliyaadyada iyadoon la helin cadeymo muujinayo in khatarta cudurka safmarka ah laga adkaaday.

Dowladda Soomaaliya ayaa 28-kii bishii Maarso ee sanadkan 2020 hakisay duuliyaadyada gudaha si looga taxadiro faafitaanka cudurka Covid-19 waxaana sidoo kale la fasaxay diyaaraha qaada Raashinka iyo daawada iyo waxyaabaha kale ee quutul daruuriga ah bulshada sidoo kale waxaa ay hakisay duuliyaadyada caalamiga ah taariikhdu marka ay aheyd 18-kii bishii Maarso ee sanadkan sababo la xariira cudurka Covid-19.

Shirkan oo ay soo qaban-qaabiyeen urrurada Arrimaha Xuquuqda Haween oo kala ah SSWC, IIDA Iyo SWA ayaa looga haylayay sidii loo meelmarin lahaa hindise shariciyeedka  jinsiga oo haatan horyaala Barlamaanka  Iyo xaqiijinta qoondada Haweenka ay leeyihiin ee doorashada xigta ee 2021-ka.

Aamino Xaaji Cilmi, Guddoomiyaha Hay’adda SSWC, Sahro Maxamed Axmed Guddoomiyaha SSWDC iyo Duniyo Maxamed Cali (Carshaan) oo ah Guddoomiyaha Hay’adda IIDA ayaa ka hadlay muhiiimadda sharcigan uu u leeyahay haweenka Soomaaliyeed guud ahaan iyagoona ka codsaday in barlamaanka si dhaqsi ah uga shaqeeyaan meelmarintiisa iyagoo xusay muhiimadda hisdise sharciyeedka uu u leeyahay sidii looga hortagi lahaa xadgudubyada loo geysto haweenka.

Nasro Xasan Guhaad oo ku hadlaysay magaca ururada Bulshada Rayidka ayaa sidoo kale warbaahinta u akhrisay war murtiyeed ay soo saareen waxaana ay sheegay in sharcigan uu laf dhabar u yahay in wax laga qabto xad-gudubyada ay la kulmaan haweenka Soomaaliya.

Wasiiradda Haweenka Iyo Xuquuqul Insaanka ee Xukumadda Federaalka Soomaaliya ayaa 8-dii bishii  June ee sanadkii 2018-kii barlaamaanka u gudbisay hindise sharciyeedka Jinsiga waxaana haweenka maanta ku kulmay ay ka codsadeen in sharciyaasi lagu soo daro ajandayaasha ugu horeeyay oo ay ka doodi doonaan barlamaanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.

Diyaaradda Daallo oo sida 139 Mawaadiniin Soomaali ah oo muddo ku xayirnaa magaalada Jiddah ee dalka Boqortooyada Sacuudiga ayaa maanta gelinkii dambe ka soo degay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho.

Mawaadinidiin maanta diyaaraddu keentay waxa ay isugu jireen 29 rag ah, 77 dumar ah iyo 33 carruur ah, kuwaasi oo waqti dheer sugayay in dib dalkooda loogu soo celiyo, waxaana safarkooda soo noqoshada saameeyay cudurka safmarka ah ee dunida oo idil kala xiray ee COVID-19, waxaana dalkaasi ku haystay dhibaatooyin kala duwan.

Madaxweynaha dalka Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo dowladiisa oo ka duulaysa dhibka haystay mawaadiniinta ayaa amray soo daad gureynta muwaadiniinta oo u badan kuwa nugul.

Diyaaraddan ayaa ah tii lixaad oo muwaadin Soomaaliyeed ka keenta dalka Boqortooyada Sacuudiga, waxaana dadka dib loogu soo celiyay dalkooda ay aad uga mahadceliyeen kaalinta dowladdu ay ka qaadatay.

Madaxweynaha Dowlada Gobaleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya oo kulan looga hadlayay ciribtirka maleeshiyada shabaab ee Gobalka Bakool la qaatay Taliska Guutada 9-aad ee Ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed.

Generaal Mukhtaar Maxamed Cabdulahi Geeseey taliyaha Guutada 9-aad ee ciidanka xoogga dalka oo la hadlay Radio Muqdisho ayaa sheegay in kulanka ay madaxweynaha la qaateen uu ahaa mid is xog wareysi ah.

waxaana intaasi uu ku sii daray in madaxweynuhu uu aad u daneynayay,howlaha ciidamada isagoo si weyn noogu guubaabiyay sidii kooxaha nabad-diidka ah looga dulqaadi lahaa shacabka reer KG oo in muddo ah dhibaato ku qabay kooxahaas, waxaanu sidoo kale uu inoo ballanqaaday wax badan oo lagu horumarinayo guutada.

Jeneraal Mukhtaar Geesey ayaa sidoo kale sheegay in madaxweynaha KG. md C/casiis Xasan Maxamed Lafta-gareen  ay isla soo qaadeen sidii loo soo dhameystiri lahaa qorshayaasha horumarineed ee loogu talo galay dadka ku dhaqan deegaannada laga xoreeyay kooxaha nabad-diidka ah.

Ugu dambeyntii waxaa uu umahadceliyay taliyuhu qeybaha kala duwan ee bulshada ku dhaqan gobolka Bakool, isagoo xusay iney yihiin shacab dulqaad badan misana ciidamada kala shaqeeya sidii guud ahaan degaannada KG loogu soo dabaali lahaa nabadgelyo waarta.

Xeradii Labaad ee ciidamada Daraawiishta Galmudug lagu xaraynayo laguna tababarayo ayuu wasiirka amniga dawlad goboledka Galmudug Axmed Macalin Fiqi uu  isugu geeyey gaadiid dagaal iyo ciidamadii saarnaa.

Xerada tababarka Dhaan-Karrooni ee dhacda duleedka Galinsoor- Galguduud ayaa wafdi wasiiro ah oo uu hogaaminayey wasiirka Amniga Galmudug Axmed Macalin Fiqi iyo sidoo kale ay ka mid ahaayeen Wasiirka Dekedaha iyo Kaluumaysiga Mudane Cabdisaabir Nuur Shuuriye iyo Wasiirka Deegaanka iyo horumarinta reer .

Masuuliyiinta ayaana ciidamada la xareeyay ku dhiiri galiyay in hada waxii ka dambeeyo ay u shaqeeyaan bulshadooda maadaama uu waajib ka saaranyahay.

Wasiirka Amniga Galmudug Axmed Macalin Fiqi ayaa sheegay in ciidamo iyo gaadiid kale oo Galgaduud ku sugan ay maalmaha soo socda imaan doonaan xerada Dhaan-karroone, kuwaasoo tababarka uu u furi doono madaxweynaha Dawladda Galmudug Mudane Axmed Cabdi Kaariye.

“Dhowaan waxaa xeradaan soo gaari doono ciidamo iyo gaadiid ka iimanayo Galgaduud waxaana dhawaan aan sidoo kale fileynaa in madaxweyne (Qoor-Qoor) uu tababar u furi doono waxaana sidoo kale guud ahaan ciidamadaan aan ugu talo galnay sugidda amniga iyo ka xureynta deegaannada fara ku turiska oo ay argagixisada ay kaga suganyihiin dhulka deegaannada Galmudug”Ayuu ku daray wasiirka Amniga Axmed Macalin Fiqi.

Tan iyo markii loo magacaabay Wasiirka Amniga Galmudug Axmed Macalin Fiqi ayaa waxaa uu qabatay shaqo adage e ku aadan in guud ahaan Gobolka Mudug la xareeyay maleeshiyaad beeleedyo iyo gadiidka dagaal si loo xaliyo dagaal beeleedyada ka dhaca gobolka sidoo kalena waxaa socdo qorshayaal lagu dhisayo ciidamada daraawiishta iyadaa haatan ay socoto xareynta ciidamadii loogu talo galay inay noqdaan.