Dowladda Soomaaliya ayaa shaacisay in shaqaalaha dowladda ay dib ugu laabtaan shaqooyinkoodii kadib saameyntii Covid-19 ayaa waxaa dib u bilowday adeegyadii muhiimka ahaa ee bulshadu ay ka heli jireen hay’adaha dowladda.

CID oo dadweynuhu ay ka heli jireen warqadda dembi la’aanta ayaa lagu wadaa in maalinta talaadada oo ay bisha July ku beegan tahay 15 sanadka 2020-ka dib u billaabi doontaa adeegyadii ay gaarsiin jirtay muwaadiniinta u baahan in loo fududeeyo howshaasi oo istaagtay kadib safmarka Covid-19 ee caalamka, Sida uu Wakaaladda SONNA u sheegay afhayeeenka ciidanka Booliska Soomaaliyeed Dhame Sadiiq Aadan Cali.

“Waxaa dib loo bilaabayaa adeeggii warqadda dembi la’aanta ee (CID maalinta berito oo ay taariikhdu tahay 15-july 2020, iyadoo la sameeyo habraacyo cusub iyo isbedello kuwaasi oo bulshada u sahlaya in si fudud loogu adeego,loogana taxadaro Covid-19 iyo amniga shacabka, weji xir (Masks ayay dadku soo qaadanayaan,shaqaduna waxaa ay bilaabanaysaa 6:00 aroornimo ilaa 12: Duhurnimo ayayna soconaysaa”.ayuu yiri Afhayeenka ciidanka booliska.

Afhayeeenka ciidanka Booliska Soomaaliyeed Dhamme Sadiiq Aadan Cali ayaa intaasi ku daray in tirada dadka booqan kara xafiiska CID-da ee maalinlaha laga dhigay 150 qof.
CID-da ayaa adeegga shaqada maalinlaha u qaban jirtay dad lagu qiyaasay 300- qof balse hoos loodhigay tirada qaabilaadda si looga taxadaro caafimaadka bulshada.

Dhamme Sadiiq Aadan Cali ayaa sheegay in dadka qurba joogta ah ay adeegyadaasi ku heli karaan habkii qadka internet-ka ee(onlike-ka), sida uu sheegay Afhayeenku lama oggolaan doono in qof shaqaalaha dowladda ka mid ah uu soo raaco dadka doonaya adeegga si loo illaaliyo musuqa,iyo kala horeynta dadka, iyadoo dadka baahiyaha gaarka ah qaba si gaar ah loogu adeegi doono, looguna tagayo meelaha ay fadhiyaan.

Howlihii shaqo ee CID ayaa la joojiyay 19kii bishii Marso 2020 sababo la xiriira Covid-19,Warqadda CID laga qaato ayaa khuseysa, Dal-Ku-Galka ama Visaha, Baasaboorka, Leysimada iyo qofka shaqo doonka ah intaba.

Wasiirka Cadaaladda XFS Abuukaate, Xasan Xuseen Xaaji ayaa sheegay inuu cadaaladda marayo Askari ka tirsan ilaaladiisa oo Magaalada Muqdisho ku dilay muwaadin Soomaaliyeed.
Wasiirka ayaa tacsi u diray ehelada, asxaabta iyo Xafiiska xeer ilaalinta oo uu ka tirsanaa marxuum , Maxamed Cabdulqaadir Cilmi oo ku baxay Gacanta Askari ilaala u ahaa Wasiirka Caddaaladda.

“Askariga waa lasoo qabtay wuxuu ku jiraa gacanta Dowladda , haddana waxaa lagu wadaa baaritaan, waxaana la horgeyn doonaa caddaaladda”,ayuu yiri Wasiirku.

Mudane, Xasan Xuseen Xaaji Wasiirka caddaaladda Soomaaliya ayaa ugu baaqay Ciidamada qalabka sida in ay ka digtoonaadaan Hubka Gacantooda ku jira inay ku dhibaateeyaan Dad rayad ah oo aan waxba galabsan.

Ciidanka xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa howl-gallo lagu xaqiijinayo ammaanka ka fuliyay qeybo ka mid ah Gobolka Shabeellada dhexe.

Taliyaha qeybta 27-aad ee Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya Janeraal , Axmed Maxamed Calasow (Tareedisho) ayaa sheegay in ujeedka howl-galka oo soconayay maalmihii lasoo dhaafay uu ahaa mid lagu doonayay in degaannadaasi looga saaro Kooxda Al-Shabaab.

“Al-Shabaab waa qawaariij waxayna mar walbaba dhibaateeyaan Shacabka Soomaaliyeed, iyagoo hantida shacabka ka dhigtay biil iyo inay Hooyooyinta dhibaataysan dhacaan, taasna waxaan ugu jawaabnay howl-gallo lagu baacsaday cadowga laguna laayay, haddana waa wadi doonnaa Inshaa Allaah, ayuu yiri Taliyuhu.

Taliye Tareedishe ayaa sheegay in ay howl-galka ay ka sameeyeen Sagaal Tuulo oo ay ka mid yihiin Jariirroow, Dhumaleey, Madax Gisi, Saarsaare,Buulo mareereey iyo Gumarreey, isla markaana aysan Argagixisadu samayn wax iska caabbin kana firxadeen goobihii ay Ciidanku gaareen.

Ciidamada Maamulka degmada Balcad ee Gobolka Shabeellaha Dhexe ayaa waxay xalay gudaha degmadaasi ay ka qabteen Nin la sheegay in uu ku labisnaa dharka Dumarka,kaasi oo Magaalada lagu arkay.

Ninkaan oo aan wadan wax hub ah ayaa dadka ku nool degmada Balcad ay sheegeen in laga qabtay, isaga oo dhex socda bartmaha Magaalada, hase yeeshee aan la ogeyn waxa uu damacsanaa.

Saraakiil ka tirsan Maamulka degmada Balcad ayaa dhankooda sheegay in Ninkaasi ay xabsiga dhigeen, isla markaana baaritaano ay ku socdaan, sidoo kalena ay uga shakisan yihiin in uu xiriir la leeyahay Al-Shabaab.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Sadiiq Xirsi Warfaa oo maanta guddoomiyay kullanka bilaha ah ee Agaasime Waaxeedyada Wasaaradda ayaa soo bandhigay qorshayaasha ugu weyn ee xilligan ay diiradda saarayaan.

“Wasaaradda waxaa ka go’aam xoojinta nidaamka maamul ee gudaha oo ku dhisan shaqo wadaag, hadda waxaan diiradda saaraynaa sidii kor loogu qaadi lahaa xirfadaha gacanta si dhallinyaradeenna ay u noqdaan kuwa xirfado leh, isla markaana waxaan ka gudbi doonaa shaqo la’aanta heysata dhallinyarada.” ayuu yiri Wasiir Sadiiq.

“Waxaan soo siyaadinay waaxda badqabka iyo caafimaadka oo oggaanaysa jawiga goobaha shaqada ee dalka, Waaxda kale ee shaqo abuurka oo waqtigan ku howlan sidii sahan loogu sameyn lahaa suuqa shaqada ee dalka oo halkaa fursado shaqo loogu heli karo dhallinyarada , halka Waaxda Sharciyada iyo Xiriirka Shaqaalaha ay soo bandhigtay isbeddelo horseedi kara hannaan sharciyadeed oo kalsooni leh iyo xiriir xooggan oo dhexmara Wasaaradda iyo xiriiradda Shaqaalaha.” ayuu ku daray.

Wasiirka wuxuu caddeeyay muddo sannad iyo bar ah oo uu xafiiska joogay in lagu guuleystay kumannaan dhallinyaro ah oo fursado shaqo ka helay barnaamijka shaqo abuurka dhallinyarada, kaas oo uu sheegay dhowaan in la ballaarin doono iyo taariikh ahaan in markii u horreysay dowladda ay ku guuleysatay taageerro dhaqaale in la gaarsiiyo muwaadiniinta kuwooda ugu nugul oo hooyooyinka iyo carruurta yaryar ay ugu horreeyaan,iyagoo taageerrada ka helaya barnaamijka Baxnaano ee qaybta ka ah siyaasadda ilaalinta bulshada.

Hannaan bad-qab oo loogu hortagayo fayruska COVID-19 ayuu sidoo kale sheegay in laga hirgalinayo Wasaaradda xilli toddobaadan ay dib ugu laabteen shaqada guud ahaan Shaqaalaha.

Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada ayaa ka mid ah hay’adaha ugu muhiimsan ee dalka oo dowladda mas’uul uga ah shaqada iyo taageerada bulshada.

Dilka Marxuum Maxamed C/qaadir ayaa ka dhacay wadadda Maka Almukarama, agagaarka Tre biano, waxaana Gaari uu watay.

rasaas ku furay Askar ilaalo u ah Wasiirka Cadaaladda xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Askariga dilka geystay ayaa waxaa qabtay ciidamo Milteri ah oo dhacdada la kulmay, waxaana lagu xiray xarunta CID-da ee Muqdisho.

Xeer Ilaalinta Qaranka oo war ka soo saartay dilka ka dhacay Waddada Maka Al-mukarama ee Magaalada Muqdisho.

Marxuumka la dilay uu ahaa Agaasimahii Waaxda IT ee Xafiska Xeer illaalinta Qaranka, wuxuuna sidoo kale uu u qaabilsanaa suuq geynta Maqaayadda caanka ah ee Zeytuuni.

Muqdisho(SNTV)-Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda (HSJ) waxay muwaadiniinta Soomaaliyeed ee ku nool dalka gudihiisa ku wargelineysaa in maalinta Axadda ah ee taariikhdu tahay,July 12, 2020, dib loo bilaabi doonto howlihii bixinta Baasaboorka.

Haddaba iyadoo laga taxadarayo waxyeelada caabuqa COVID-19 waxay Hay’addu soo saartay hab cusub oo laga doonayo muwaadiniintu in ay raacaan, wuxuuna noqonayaa sida soo socota:
-Xaruun kasta oo baasaboorka laga bixiyo waxay qaabili doontaa kala bar tiradii hore loogu qaabili jiray (50%).
-Muwaadin walba oo imaanaya Xarumaha bixinta Baasaboorka waxaa laga doonayaa in uu xiranaado Af-xir (MASK) iyo Gacmo-gashi (Gloves) marka uu soo galayo xaruunta iyo inta uu gudaheeda ku jiro.

-Qof kasta waa inuu ilaaliyaa masaafada kala fogaanshaha ( Social Distance) iyadoo qof walba laga doonayo in uu istaago barta loo calaamadeeyay ama loo tilmaamey.

Dhanka kale, codsiyada baasaboorka ee muwaadiniinta ku nool Gobolka banaadir oo tiro ahaan ka badan deegaanada kale awgeed, waxaa loo Diyaariyay labada xaruumood ee baasaboorka laga bixiyo oo mid waliba qaabili doonto codsiyada muwaadiniinta degan degmooyinka raacsan sida:-

1:-XARUNTA CABDICASIIS (Dhismaha Wasaaradda Kalluumeysiga): waxay qaabili doontaa codsiyada muwaadiniinta ku nool 8- Degmo oo kala ah: -Cabdicasiis, KAARAAN, HILIWAA, SHIBIS, SHANGAANI, BOONDHEERE, XAMARWEYNE, YAAQSHIID.

2:- XARUNTA HODON (Guriga Shaqaalaha):- waxay qaabili doontaa codsiyada muwaadiniinta ku nool 9-Degmo oo kala ah : -HODON, WAABARI, WARTA-NABADA, WADAJIR, KAXDA, DEYNIILE, HOWLWADAAG, XAMAR JAJAB, DHARKEYNLEEY.

Ugu dambeyn, Hey’addu (HSJ) waxay ka codsaneysaa muwaadiniinta Soomaaliyeed in ay nidaamka iyo hababka cusub dhowraan, isla markaana la shaqeeyaan howl-wadeenada naftooda huraya ee u adeegaya waqtiga adag.

Saacaddaha qabashada araajida waa: 8:00am – 12:00 pm.

Muqdisho-(SNTV)-Waxaa Maanta oo Sabti ah u fariistay Imtixaanka shahaadiga Fasalka 8aad ee Dugsiga Dhexe Ardayda Magaalada Muqdisho iyo Gobollada Dalka.

Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta Sare Mudane, Xil. Cabdullaahi Goodax Barre ayaa hambalyo u diray Ardayda Maanta u fariisanaysa imtixaanka shahaadiga ah ee Dugsiga Dhexe.

Imtixaanka ayaa la filayaa in uu Maanta si wadajir ah uga billawdo maamul Goboleedyada Dalka iyo Gobolka Banaadir, waana markii ugu horreysay oo imtixaan noocan ah lagu qabto Dalka ka dib burburkii Dowladdii dhexe.

Wararka laga helyaao Gobolada Dalka ayaa sheegaya in Ardayda Fasalka 8aad ee Dugsiyada Dhexe ee Magaalada Dhusamareeb ay u Fariisteen imtixaanka Shahaadiga ah oo loo qaadayo si Mideysay,waxaana Tirada u Fariisatay ay gaaraysaa 222 Arday.

Imtixaankan ayaa waxaa daahfuray Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada Galmudug mudane Maxamed Xaashi Dhoore wuxuuna ardayda ku nool deegaannada Galmudug u rajeeyay in ay guuleystaan.

Tirada guud ee u Fariisatay Galista imtixaankan Dugsiga Dhexe ee Fasalka 8aad ayaa ah 2,561 Arday Dhamaan deegaannada Galmudug, waxa uuna ka dhacayaa 18 Goobood sida ay sheegtay wasaaradda waxbarashada maamulkaasi.

Wararka naga soo gaaraya Magaalaa Kismaayo ayaa iyana sheegaya in Madaxweyne ku xigeenka KMG ah ee dowlad Goboleedka Jubbaland Maxamuud Sayid Aadan iyo wasiir ku xigeenka Wasaaradda Waxbarashada uu daahfuray imtixaanka dugsiga dhexe, kaasoo maanta ka furmay guud ahaan dalka.

Ardayda u fariisatay imtixaanka mideysan ee fasalka siddeedaad ee deegaannada Jubbaland ayaa gaareysa 2,360.

Deegaanada Maamul-goboleedka Hirshabeelle ayaa iyagana loo fariistay Imtixaanadaasi.