Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka Iyo Dib-u-heshiisiinta XFS Mudane Cabdixakiin Ashkir oo Guddoominaya Kulan Sanadeedka 3-aad ee Guddiga Hagidda Dad-dhigista iyo Tirakoobka Xaaladaha Madaniga ayaa ka hadlay kulanka.

Wasiir Ashkir ayaa bogaadiyay howlaha u qabsoomay Guddiga Hagidda Dad-dhigista iyo Tirakoobka Xaaladaha Madaniga sanadkii tagay, isagoo adkeeyay in si wadajir loo wajaho caqabadahii jiray, dhanka kale Wasiir Ashkir ayaa ka hadlay ahmiyadda dhamasytirka system-ka Digital-ka ee dad dhigista iyo sida ay xilligaan u haboontahay baahinta adeegyada dad-dhigista dalkoo dhan.

Ugu Dambayn, Wasiir Ashkir ayaa u mahadceliyay Wasaaradaha Arrimaha Gudaha ee Dowlad Goboleedyada, Maamulka Gobolka Banaadir iyo saaxibada caalamiga ah wadashaqaynta joogtada ah ee arrimaha dad-dhigsta.

ku simaha Wasiirka ahna Wasiir dowlaha Wasaarada Caafimaadka iyo Daryeelka Bulshada XFS, Dr. Maryama Mohamed Hussein, ayaa wasaarada ku qaabishay wafdi uu hogaaminayay Safiirka Dowladda Talyaaniga u fadhiya Soomaaliya Amb Pier Mario Dacco Coppi.

Kulankan ayaa ahaa mid ay goobjoog ku ahayeen agaasimaha guud ee Wasaaradda Caafimaadka XFS, Dr. Guuleed Abdijalil iyo masuuliyiin kasocotay Jaamacada Umadda Soomaaliyeed, ayadoona hirgelinta mashrucaan ay qayb ka tahay dadaallada lagu dhisayo kartida iyo xirfadda shaqaalaha Caafimaadka heer federal iyoheer dowlad goboleed.

Mashruucan oo ay iska kaashanayaan Dowladdaha Soomaaliya iyo Talyaaniga ayaa lagu dhisi doonaa barnaamijyo waxbarasho oo heer sare ah (Executive Master’s Program) kuwasoo lagu tababarayo shaqaalaha caafimaadka si kor loogu qaado hufnaanta, isla xisaabtanka iyo adeeg bixinta caafimaadka.

Dr. Maryama Wasir Dowlaha Wasaaradda ahna ku simaha Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka Federaalka ayaa xustay in ay ugago’an tahay hirgelinta mashruucan muhiimka ah ayadoona la rajeynayo in uu noqdo tausaale guul leh oo horseeda barnaamijyo kale oo lagu horumarinayo adeegyada caafimaadka ee dalka.

Wasiirka Gaashaandhigga Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Axmed Macallin Fiqi, ayaa maanta kulan rasmi ah la yeeshay dhiggiisa dalka Ciraaq, Mudane Thaabit Maxamed Al-Cabaasi, kadib markii uu gaaray xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga ee Jamhuuriyadda Ciraaq.

Kulanka oo ay ka qeybgaleen saraakiil sare oo Ciraaqi ah ayaa lagu falanqeeyay xoojinta xiriirka labada dal iyo dardargelinta iskaashiga dhinacyada amniga, difaaca, tababarka iyo is-weydaarsiga khibradaha ciidamada.

Wasiir Thaabit Al-Cabaasi ayaa ku soo dhoweeyay wafdiga si heer sare ah, halka Wasiir Fiqi uu uga mahadceliyay martiqaadka, isagoo xusay sida ay uga go’an tahay Dowladda Federaalka Soomaaliya in la dhiso iskaashi waara oo walaaltinimo iyo istaraatiiji ah.

Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliyeed iyo kuwa Daraawiishta Koofur Galbeed ayaa saacadihii la soo dhaafay howlgal qorsheysan ka fuliyay duleedka magaalada Baraawe, meel qiyaastii 40km u jirta magaalada, halkaas oo lagu burburiyay fariisimo ay ku lahaayeen kooxaha Khawaarijta.

Howlgalka oo lagu beegsaday saldhigyo ay kooxda Argagaxisada ku lahaayeen deegaanka ayaa waxaa hoggaaminayay Taliyaha Ururka 25aad Gaashaanle Dhaxe Cali Degal, Taliyaha Ciidanka Daraawiishta Koonfur Galbeed Aadan Yuusuf Baroon, iyo Taliyaha Xasilinta Degmada Ibraahim Xasan Geladow.

Saraakiisha hoggaaminaysay howlgalka ayaa warbaahinta qaranka u xaqiijyay in kooxda looga saaray dhul ballaaran oo ay horey u maamulayeen, iyagoo intaa ku daray in howlgalka uu qeyb ka yahay dadaallada joogtada ah ee lagu xoreynayo deegaannada hoos yimaada Baraawe.

Ciidamada Qaranka iyo kuwa Dowlad-goboleedka Koonfur Galbeed ayaa kordhiyay dhaq-dhaqaaqyada ka dhanka ah kooxaha Argagaxisada, iyagoo sheegay inay sii wadayaan howlgallada lagu xaqiijinayo amniga guud ee gobolka

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Labaad ee Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Jibriil Cabdirashiid Xaaji Cabdi oo daahfuray wajiga labaad ee mashruuca Baxnaano ee daryeelka bulshada ayaa sheegay in mashruucaani uu caawiyo dadka danyarta ah wajigiisa koowaadna uu guul ku soo dhammaaday.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa bogaadiyay guulihii uu xaqiijiyey masharuucan muddadii shanta sano ahayd ee uu shaqaynayey, waxa uuna faray hay’adaha ku shaqada leh in la dardargeliyo fulinta wajiga labaad, isaga oo ka mahadceliyey dadaalka la galiyey, si uu miradhal u noqdo.

Barnaamijka Baxnaano ayaa wajigiisa koowaad waxaa uu socday intii u dhexeysay 2019 ilaa 2024, waxaana ka faa’iideystay dad gaaraya 1.3 Milyan oo reer guuraa u badan, sida ay sheegtay Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada oo u xilsaaran fulintiisa.

Xafiiska Hantidhowrka Guud e JFS ayaa si rasmi ah u dhammeystiray laba dukumiinti oo aas aas u ah horumarinta maamulka shaqaalaha ee XHGS oo kala ah:

1. 𝐒𝐢𝐲𝐚𝐚𝐬𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐇𝐚𝐠𝐚𝐡𝐚 𝐌𝐚𝐚𝐦𝐮𝐥𝐤𝐚 𝐒𝐡𝐚𝐪𝐚𝐚𝐥𝐚𝐡𝐚 oo daadihinaya jihada iyo xeerarka lagu hago maamulka shaqaalaha xafiiska, laga bilaabo habraaca shaqaaleynta ilaa qorsheynta horumarinta xirfadeed.

2. 𝐐𝐨𝐫𝐬𝐡𝐚𝐡𝐚 𝐈𝐬𝐭𝐢𝐫𝐚𝐚𝐭𝐢𝐢𝐣𝐢𝐲𝐚𝐝d𝐚 𝐇𝐨𝐫𝐮𝐦𝐚𝐫𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐒𝐡𝐚𝐪𝐚𝐚𝐥𝐚𝐡𝐚 oo si istiraatiiji ah u tilmaamaya halka xafiisku u jihaysanayo shanta sano ee soo socota, isagoo dardargelinaya himilo ah in la helo nidaam shaqaale oo leh waxtar iyo isla-xisaabtan, kuna saleysan cadaalad iyo xirfad.

Labadan dukumiinti ayaa si xeel dheer uga hadlaya baahida loo qabo in la hirgeliyo hannaan shaqaaleysiin oo hufan, tababarro qorshaysan oo joogto ah iyo hab qiimeyn waxqabad ah oo la isku halleyn karo. Waxa ay sidoo kale xoojinayaan muhiimadda ay leedahay in la dhiso jawi shaqo oo dhiirrigelinaya isfaham iyo wada-shaqeyn, iyada oo horumarinta shaqaalaha loo arkayo tiir-dhexaad lagu kobcinayo tayada shaqo ee Xafiiska Hantidhowrka Guud.

Sidoo kale, labada dukumiinti waxaa si qoto dheer loogu saleeyay waafaqsanaanta Xeerarka Shaqada Shaqaalaha Dowladda iyo tilmaamaha caalamiga ah ee maamulka shaqaalaha, taas oo ka dhigaysa kuwo xaqiijinaya horumarinta shaqaalaha xafiiska iyo tayeyntoodaba.

Howshan waxaa si gaar ah uga taageeray Xafiiska Mashruuca Midowga Yurub ee EU SFA, oo ah mashruuc lagu horumarinayo isla-xisaabtanka, daahfurnaanta iyo dowlad wanaagga. Sidaas darteed, waxa aan u mahadcelinaynaa taageeradooda joogtada ah iyo garab istaagga ay siiyeen geeddi-socodkan muhiimka ah ee la xiriira tayeynta shaqaalaha xafiiska.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa khudbad ka jeediyey Shir-madaxeedka Jaamacadda Carabta ee ku qabsoomay magaalada Baqdaad ee dalka Ciraaq, isagoo ka hadlay xaaladda dalka, mowqifka dowladda Federaalka ee arrimaha gobolka iyo Carabta.

Madaxweynaha ayaa la wadaagay Hoggaamiyeyaasha Carbeed dadaallada dowladda Soomaaliya ee dib u dhiska hay’adaha dowladda, sugidda amniga, la-dagaallanka argagixisada iyo kobcinta dhaqaalaha, taas oo suurta gelisay in horumar laga sameeyo dhismaha dowladnimada iyo midnimada shacabka Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa xoogga saaray mowqifka joogtada ah ee Soomaaliya ee ku aaddan qaddiyadda Falastiin, waxa uuna caddeeyey in Soomaaliya ay garab taagan tahay shacabka reer Falastiin, gaar ahaan xilligan adag ee ay la kulmayaan duullaanka iyo gabood-fallada ka socda Marinka Qasa.

“Qaddiyadda Falastiin waa imtixaan ina horyaal Carabteenna; Soomaali ahaan, waxaan qabnaa in la dhiso Dowlad Falastiin ah oo madax-bannaan, caasimaddeeduna ay tahay magaalada Quddus”.

Sidoo kale, Madaxweynaha ayaa soo dhoweeyey in cunqabataynta laga qaaday dalka Suuriya, isagoo ku tilmaamay tallaabo muhiim ah oo xoojinaysa dib u soo kabashada dalkaas walaalaha ah.

Ugu dambeyn, Madaxweynaha ayaa muujiyey taageerada Soomaaliya ee midnimada, madax-bannaanida, iyo dowladnimada dalka Suudaan, isagoo ugu baaqay dhammaan dhinacyada in ay ilaaliyaan wadajirka shacabka Suudaan iyo xasiloonida dalkaas.

Taliyaha Ciidanka Dhulka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, sarreeye Guuto Sahal Cabdullaahi Cumar ayaa maanta garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho si diirran ugu soo dhaweeyay sarreeye Guud Sam Okiding, taliye ku xigeenka Ciidanka Xoogga Dalka Uganda oo booqasho rasmi ah ku yimid Soomaaliya.

Booqashadan ayaa qeyb ka ah dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga milatari iyo wada shaqeynta ka dhaxaysa Soomaaliya iyo Uganda, iyadoo Sarreeye Guud Okiding uu qeyb ka noqon doono dadaallada lagu dardargelinayo howlgalka lagu ciribtirayo Khawaarijta iyo kooxaha argagixisada ah ee caqabadaha ku haya nabadda iyo xasilloonida dalka.

Soo dhoweynta ayaa waxaa sidoo kale ka qeyb galay saraakiil sare oo ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, iyadoo la muujiyay muhiimadda xiriirka milatari ee xooggan ee ka dhaxeeya labada dal iyo kaalinta muhiimka ah ee dowladda Uganda ay ka qaadato nabadeynta iyo sugidda amniga Soomaaliya

Guddoomiyaha Guddiga Hagidda Dad dhigista iyo Tarakoobka Xaaladaha Madaniga ahna Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka Iyo Dib-u-heshiisiinta XFS Xildhibaan Cali Yuusuf Cali-Xoosh ayaa si rasmi ah u furay Kulank Sanadeedka Guddiga Hagidda Dad-dhigista Iyo Tirakoobka Xaaladaha Madaniga.

Wasiir Cali Xoosh oo ka hadlay Kulanka ayaa hoosta ka xariiqay shaqada u qabsoontay guddiga, wuxuuna yiri”Muddada uu Guddigaani shaqaynayay, waxaa horumar fiican laga gaaray dejinta siyaasadaha, sharciyada, istaraatijada iyo qorshooyinka lagu maamulayo adeegga dad-dhigista kuwaa oo badankooda uu ansixiyay Guddigan. Sidoo kale, Guddigani wuxuu ku guulaystay inuu hirgeliyo adeeg dhijitaal ah oo si midaysan loogu bixinayo adeegyada dhalashada iyo dhimashada kaasi oo wejigiisa kowaad laga hirgeliyay 19 degmo oo ku kala yaalla dawlad goboleedyada dalka”.

Sidoo kale, Wasiirka Arrimaha Gudaha XFS Xildhibaan Cali Xoosh ayaa ka hadlay dedaalka uu guddiga ku bixiyay karaanka iyo tayada howlwadeennada Hay’adaha, wuxuuna yiri “ Dhinaca kale, waxaa in la xuso mudan Guddigu dadaal farabadan ku bixiyay dhisidda karraanka hay’adaha iyo hawlwadeennada kala duwan ee u xilsaaran adeegga dad-dhigista iyo tirakoobka xaaladaha madaniga ah. Waxaa tababbaro dibedda iyo gudaha ah la siiyay hawlwadeennada ka kala socday Dawladda Federaalka, dawlad goboleedyada iyo dowladaha hoose. Bixinta tababbaradaasi waxaa garab-socday qalabaynta dawladaha hoose kuwaa oo la gacangeliyay agabyo xafiis si xilkooda ugu gutaan uguna adeegaan shacabka Soomaaliyeed”.

Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Horumarinta Xuquuqul Insaanka XFS Xildhibaan Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi oo ka mid ah Xubnaha Guddiga Hagidda Dad-dhagista oo ka hadashay Kulan Sandeedka 3-aad ee Guddiga Dad-dhigista Iyo Tarakoobka Xaaladaha Madaniga ayaa ka hadashay arrimaha guurka.

Wasiirka Wasaaradda Qoyska Xildhibaan Khadiija ayaa si gaar ah u isu dultaagtay arrimaha guurka iyo xal u helidda cabaqadaha ka yimaada.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa maanta magaalada Baqdaad ee caasimadda dalka Ciraaq kaga qaybgali doono meertada 34aad ee Shirka Jaamacadda Carabta.

Shirka ayaa lagu gorfayn doonaa arrimo la xiriira dadaallada lagu doonayo in xal waara loogu helo xasaradaha amni iyo siyaasadeed ee ka aloosan qaybo badan oo ka tirsan mandiqadda.

Madaxwaynuhu Jamhuuriyaddu ayaa shirka ku soo bandhigi doono halganka ka dhanka ah Khawaarijta Alshabaab iyo ISIS, kuwaas oo dowladda dagaal kula jirto si shacabka Soomaaliyeed looga dulqaado dhibaatooyinka waaweyn ee khawaarijta.

Sidoo kale Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa inta uu joogo magaalada Baqdaad kulan duceedyo la qaadan doona madaxda ka soo qeyb-gelaysa meertada 34aad ee Shirka Jaamacadda Carabta.