Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa khudbad ka jeediyey dood furan oo Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ay kaga arrinsanayeen tiknaloojiyadda casriga ah iyo saamaynta ay ku leedahay ammaanka caalamka.

Madaxweynaha ayaa sheegay in garaadka macmalka ah uu yahay xaqiiqo casri ah oo si degdeg ah u beddelaysa nolosha, dhaqaalaha iyo qaababka ammaanka caalamiga ah, isagoo tilmaamay in ay leedahay fursado waaweyn oo lagu xoojin karo nabadda iyo horumarka, balse sidoo kale ay wadato khataro culus.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa soo bandhigay muhiimadda dejinta shuruuc iyo siyaasado caalami ah oo lagu hago adeegyada garaadka macmalka ah ee AI, isagoo xusay in loo baahan yahay in la xaqiijiyo in si siman ay tiknaloojiyadda casriga ah u gaarto dalalka caalamka oo idil.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Dr. Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa kulan-doceed barbar socda Meertada 80-aad ee Golaha Guud ee Qaramada Midoobay la qaatay Dhaxal-sugaha dalka walaalaha ah ee Kuwait, Sheekh Sabaax Khaalid Al-Xamad Al-Sabaax.

Intii uu socday kulanka, waxaa si qoto dheer looga hadlay xoojinta iskaashiga labada dal iyo arrimaha guud ee gobolka ee ay dan-wadaagta ka yihiin Soomaaliya iyo Kuwait.

Waxaa maanta ka dhacay caasimadda Uganda ee Kampala shirka Guddiga Joogtada ah ee Soomaaliya iyo Uganda (JPC) kaasoo loogu diyaar-garoobayo Shirka-Madaxeedka labaad Soomaaliya – Uganda ee Maalgashiga iyo Ganacsiga, kaas oo dhici doona 7–8 Oktoobar 2025 Kampala. Shirkan ayaa loogu talagalay in lagu xoojiyo iskaashiga labada dal ee dhinacyada maalgashiga, ganacsiga iyo dalxiiska.

‎Intii lagu guda jiray soo bandhigista shirkan ayaa Prof. Sam Tulya-Muhika, oo ah Danjiraha Uganda ee Soomaaliya ayaa ku boorriyay shirkadaha ganacsiga ee gaarka loo leeyahayinay ee Uganda ka faa’iidaystaan fursadaha ganacsi iyo maalgashi ee Soomaaliya ka jira. Wuxuu xusay taariikhda dheer ee xiriirka labada dal oo soo bilaabatay 1920-meeyadii, isagoo carabka ku adkeeyay baahida loo qabo in la dhiirrigeliyo maalgashi isdhaafsi ah oo dheelitiran.

‎Dhankiisa, Lataliyaha koowaad ee Safaaradda Soomaaliya ee Uganda, Mudane Cabdilatiif Maxamuud Cali ayaa sheegay in shirka labaad ee JPC uu yahay tallaabo taariikhi ah oo muujinaysa xiriirka qotada dheer ee labada dal. Wuxuu caddeeyay in Uganda mar walba garab istaagto Soomaaliya, ayna shacabka Soomaaliyeed abaalkaas u haayaan.

‎Shirka-Madaxeedka labaad Soomaaliya – Uganda ee Maalgashiga iyo Ganacsiga ayaa lagu wadaa in lagu saxiixo heshiisyo cusub oo ku saabsan waxbarashada, shaqada iyo socdaalka, iyo sidoo kale amniga, caafimaadka iyo arrimaha qaxootiga.

Taliyaha Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed Sarreeye Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi ayaa caawa kulan la qaatay ehalada Aabihii ay maanta jirdilka u geysteen xubno ka tirsan ciidanka Amaanka.

Ehelada Aabaha dhibanaha ah ayaa Taliyaha uga mahadceliyey siduu uga jawaabay dhacdada jirdilka ah ee ehel ahaan ay la kulmeen, waxayna aqbaleen raaligelinta ay madaxda sare kala kulmeen , iyagoona sheegay inaysan raali ka aheen in dhibta soo gaartay la siyaasadeeyo.

Kulankaan waxaa goobjoog ka ahaa Taliye ku xigeenka Ciidanka Booliska Sarreeye Guuto Cismaan Cabdullaahi , Taliyaha Booliska Gobolka Banaadir Macalin Mahdi iyo Xildhibaan Yaasiin Fareey.

Hay’adda Gargaarka iyo arrimaha bani’aadanimada ee King Salman, oo kaashaneysa hay’adda Maxaasin Foundation, ayaa maanta magaalada Muqdisho ka wada maalintii labaad qeybinta deeq Timir ah oo loogu talagalay qoysaska danyarta ah.

Maalinkii labaad ee qeybinta ayaa lagu qabtay degmada Wadajir, halkaas oo 7,000 oo qoys ay ka faa’iideysteen.

Goobta lagu qeybiyay gargarkan waxaa goobjoog ka ahaa madax sare oo ka kala socday hay’adaha King Salman iyo Maxaasin Foundation. Dadkii deeqda helay ayaa uga mahadceliyay hay’adaha taageerada joogtada ah ee ay u fidinayaan bulshada danyarta ah ee Soomaaliyeed.

Deeqdan Timirta ah ayaa qeyb ka ah mashruuc ballaaran oo lagu taageerayo qoysas badan oo Soomaaliyeed.

Wasiirka arrimaha dibadda iyo iskaashiga caalamiga ah mudane Cabdisalaan Cabdi Cali ayaa maanta oo Talaado ah kula kulmay magaalada New York dhiggiisa dalka Baxrayn mudane Dr. Abdullatif bin Rashid, xilli uu halkaasi ka soconayo fadhiga guud ee 80-aad ee Jimciyada Quruumaha ka dhexeysa.

Kulanka ayaa diiradda lagu saaray xiriirka labo geesoodka ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Baxrayn, iyo soo ban-bixinta siyaabaha lagu xoojin karo iskaashiga dhinacyo badan. Labada wasiir ayaa sidoo kale ka wada hadlay xaaladaha gobolka iyo kuwa caalamiga ee labada dhinac ay wada danaynayaan, iyaga oo adkeeyay muhiimadda ay leedahay dardargelinta isku-duwidda iyo wadatashiga si loo adkeeyo nabadda iyo xasiloonida gobolka.

Wasiir Cabdisalaan ayaa ugu hambalyeeyay Baxrayn xubinnimada loo doortay ee Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ee muddo xileedka 2026–2027, isaga oo tilmaamay qiimaha uu leeyahay kursigani si loo taageero nabadda iyo xasiloonida gobolka iyo tan caalamiga.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa kulan gaar ah kula yeeshay magaalada New York Madaxa Arrimaha Siyaasadda ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Maraykanka, Marwo Allison Hooker, La-Taliyaha Arrimaha Afrika ee Madaxweyne Donald Trump, Mudane Massad Boulos, iyo Ku-Xigeenka Kaaliyaha Arrimaha Afrika, Mudane Vincent Spera.

Labada dowladood ayaa ka wada hadlay xoojinta xiriirka u dhexeeya Soomaaliya iyo Maraykanka, joogteynta iskaashiga amni iyo la-dagaallanka argagixisada, iyagoo si gaar ah diiradda u saaray horumarinta nabadda iyo xasilloonida gobolka.

Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa hoosta ka xariiqay sida ay dowladda Soomaaliya uga go’an tahay adkeynta xiriirka istiraatiijiga ah ee labada dal, kaas oo muhiim u ah xasilloonida iyo horumarka guud ee gobolka Geeska Afrika.

Hay’adda Gargaarka iyo Arrimaha Bani’aadannimada ee King Salmaan ayaa maanta deeq gargaar ah oo timir ah u qeybisay qoysas danyar ah oo ku nool degmooyinka Dayniile iyo Garasbaaleey ee gobolka Banaadir. Deeqdan waxaa fulisay Hay’adda Maxaasin Foundation.

4,000 oo qoys ayaa deeqda ka helay degmada Dayniile, halka 4,000 oo kale ay ka faa’iideysteen degmada Garasbaaleey, taasoo wadarta guud ka dhigeysa 8,000 oo qoys.

Munaasabadda qeybinta waxaa goobjoog ka ahaa mas’uuliyiin sare oo ka socday hay’adaha King Salmaan iyo Maxaasin Foundation.

Deeqdan ayaa shalay laga daahfuray magaalada Muqdisho, iyadoo maanta si rasmi ah wajigii koowaad uga bilowday labadaas degmo.

Qaar kamid ah qoysaskii ka faa’iideystay deeqda ayaa u mahadceliyay hay’adaha King Salmaan iyo Maxaasin Foundation, iyagoo sheegay in gargaarkani uu yimid xilli ay baahi weyn qabeen.

Naibiib, oo kamid ah mas’uuliyiinta Hay’adda Maxaasin, ayaa warbaahinta la wadaagay faahfaahin ku saabsan tirada qoysaska ka faa’iideystay mashruucan.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuurriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa cabdi Barre, ayaa xafiiskiisa ku qaabilay Agaasimaha Bariga iyo Bartamaha Afrika ee hey’adda Care International, Mr Apollo Gabzira.

Labada dhinac ayaa waxay ka wada hadleen dardargelinta mashaariicda ay dalka ka fuliso hay’adda iyo sidii ay u waafajin lahaayeen Qorshaha Isbeddelka Qaran (NTP) oo qeexaya barnaamijyada mudnaanta u leh dowladda.

Ra’iisul Wasaaraha, ayaa uga mahadceliyey Hey’adda Care International taageeradooda ku aaddan dhinacyada caafimaadka, waxbarashada, dib-u-dhiska, xasillinta iyo bani’aadannimo iyo wada shaqaynta joogtada ah.

Dhinaca kale, Apollo Gabzira, ayaa sheegay in ay sii xoojin doonaan mashaariicda ay Hey’adda Care International ka waddo Soomaaliya ee ku aaddan taageerada shacabka Soomaaliyeed, iyada oo lagu salaynayo mudnaanta bulshada iyo qorshaha Xukuumadda.

Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa maanta dalka ku soo celisay 173 muwaadiniin ah, kuwaas oo laga soo daayay xabsiyada dalka Libya.

Diyaaradda sidday muwaadiniinta la soo celiyay ayaa Muqdisho keentay 151 qof oo dhallinyaro u badan, waxaana si weyn garoonka Aadan Cadde ugu soo dhoweeyay mas’uuliyiin ay ka mid yihiin, Ra’iisul Wasaare ku xigeenka labaad ee XFS, Wasiir Ku Xigeenka Wasaaradda Arrimaha Dibedda XFS, mas’uuliyiin ka socota Xafiiska Ergeyga Gaarka ah Madaxweynaha JFS ugu qaabbilsan soo celinta Muhaajiriinta iyo Xuquuqda Caruurta, Hay’adda Qaxootiga iyo Baracayaasha Qaranka Soomaaliyeed, Ergayga Gaarka ah Midowga Yurub iyo Hay’adda IOM oo dowladda ka gacan siisay soo celinta muwaadiniintaan.

22 ka mid ah dadka maanta lagu soo celiyey dalka ayaa laga dejiyey magaalada Hargeysa, iyadoo 151 kalena laga soo dejiyey Muqdisho.

Dhallinyaradaan oo warbaahinta la hadashay ayaa muujisay, sida ay ugu faraxsan yihiin in ay dalkooda Hooyo dib ugu soo laabtaan, iyagoo dowladda uga mahadceliyey in ay ka soo saartay xabsiyadii Libya ee dhibaatooyinka nololeed ay ku heysteen.