Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa shaacisay in laga dhaafay cashuuraha iibka adeegyada caafimaadka ee laga bixiyo cusbitaalada iyo rugaha caafimaadka ee dalka. Go’aankan ayaa ka dambeeyay shirar kala duwan oo muddo socday oo ay yeesheen mas’uuliyiinta Wasaaradda Maaliyadda iyo ururada dhaqaatiirta iyo cusbitaalada dalka.

Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Cabdiqafaar Cilmi Xaange, oo sidoo kale ah ku-simaha Wasiirka Maaliyadda, ayaa faahfaahin ka bixiyay kulamadii ay la yeesheen dhaqaatiirta iyo ururada caafimaadka, isagoo tilmaamay in is-afgarad buuxa laga gaarey hannaanka cashuuraha iyo habraaca looga baahan yahay cusbitaalada.

Dhaqaatiirta iyo ururada caafimaadka ayaa xaqiijiyay wada-shaqeynta ay la leeyihiin Wasaaradda, iyagoo ku tilmaamay in tallaabadan ay muhiim u tahay horumarka iyo adeegga caafimaad ee bulshada Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa maanta tacsi tiiraanyo leh u diray qoyska, ehelka iyo dhammaan ummadda Soomaaliyeed, ka dib geerida Alle ha u naxariistee Ugaas Cabdi-Daahir Ugaas Nuur, oo ku geeriyooday magaalada Muqdisho.

Ra’iisul Wasaaraha oo ka hadlayay madasha tacsida, ayaa sheegay in Ugaas Cabdi-Daahir uu kaalin muhiim ah ka qaatay nabadda iyo dowlad-dhiska Soomaaliya, isagoo muujiyey jacaylkiisa iyo dadaalkiisa ku aaddan dib-u-dhiska dalka iyo dib-u-kabashada ummadda Soomaaliyeed.

“Ugaas Cabdi-Daahir wuxuu kamid ahaa tiirarka dhaqanka ee dhidibada u taagay dowlad-dhiska Soomaaliya. Wuxuu ahaa hogaamiye ka shaqeeyey sidii ummadda Soomaaliyeed mar kale u heli lahayd Qaran xooggan,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha, isagoo tacsi u diraya ehelka marxuumka.

Mudane Xamsa, ayaa sidoo kale Alle uga baryey inuu marxuumka ka waraabiyo naxariistiisa Janno, wuxuuna ka codsaday samir iyo iimaan oo uu siiyo qoyska iyo guud ahaan ummadda Soomaaliyeed.

Agaasimaha Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mustaf Sheekh Cali Dhuxuloow, ayaa kulan miro dhal ah la qaatay Wakiilka Hay’adda Socdaalka Adduunka (IOM) ee Soomaaliya, Mudane Manuel M. Pereira, iyo Ku-xigeenkiisa Ptestage Murima.

Kulankan ayaa diiradda lagu saaray xoojinta wada-shaqeynta labada hay’adood ee dhinacyada socdaalka, iyo sidii loo dardargelin lahaa barnaamijyada lagu horumarinayo kaabayaasha adeeg bixinta ee Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha, si bulshadda Soomaaliyeed uga faa’iideysato.

Agaasimaha Mustaf Sheekh Cali Dhuxuloow, ayaa Hay’adda IOM iyo hay’adaha bahwadaagta la ah ugu mahadceliyay taageerada joogtada ah ee ay siiyaan dowladda Soomaaliya, gaar ahaan dhinacyada horumarinta Hay’adda Socdaalka iyo kobcinta awoodda shaqaalaha.

Safiirka Soomaaliya ee Masar ahna wakiilka joogtada ah ee Ururka Jaamacadda Carabta, Danjire Cali Cabdi Awaare, ayaa booqasho rasmi ah ugu tagay dhiggiisa, Danjire Cabdicasiis Al-Madar, Safiirka Boqortooyada Sacuudi Caraabiya u fadhiya Jaamacadda Carabta.

Kulanka labada Danjire ayaa looga wada hadlay xiriirka labada dal iyo wada-shaqaynta carbeed, iyadoo la isla gartay in si dhow loo xoojiyo iskaashiga iyo wada-tashiga arrimaha carbeed iyo kuwa gobolka.

Danjire Awaare ayaa uga mahadceliyay Boqortooyada Sacuudi Caraabiya taageerada joogtada ah ee ay Soomaaliya siiso, gaar ahaan mashaariicda horumarineed iyo maalgashiga ka socda dalka.

Taliyaha Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed Sarreeye Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi ayaa Xafiiskiisa ku qaabbilay Faisal Shahkar oo ah Madaxa Boliiska Qaramada Midoobay iyo wafdi uu hoggaaminayo oo ka socday Xafiiska Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay.

Kulan gaar ah oo ay yeesheen Taliyaha iyo Mas’uuliyiintaasi ayaa looga hadlay sidii Boliiska Soomaaliyeed uga qeyb noqon la haayeen howlaha nabad ilaalinta Qaramada Midoobay, dib u dhiska awoodaha Boliiska heer Qaran iyo heer dowlad goboleed, xoojinta iskaashiga Boliiska iyo Qaramada Midoobay si kor loogu qaado la dagaalanka kooxaha Khawaariijta ciidamaduna ay u helaan qalabeyn iyo tababarro sare oo kor u qaadaya xirfaddooda.

Ra’iisul Wasaare Ku Xigeenka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Saalax Axmed Jaamac, ayaa maanta daah-furay Qorshaha Istaraatiijiyadda Wasaaradda Amniga ee shanta sano ee soo socota ee ku aaddan amniga iyo xasilloonida dalka.

Qorshahan muhiimka ah oo u taagan in la xoojiyo awoodda hey’addaha amniga, si loo xaqiijiyo nabadda loona abuuro jawi xasilloon ayaa u oggolaanaya shacabka Soomaaliyeed inay si nabad ah ugu noolaadaan, ugana qeyb-qaataan horumarka dalka.

Ra’iisul Wasaare Ku Xigeenka ayaa sidoo kale ku booriyey Wasaaradda amniga iyo hey’addaha kale ee ku shaqada leh inay si wadajir ah uga shaqeeyaan hirgelinta qorshahan, isaga oo carrabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay iskaashiga ay dowladda Federaalku la leedahay maamul-goboleedyada, hey’addaha caalamiga ah, iyo bulshada rayidka ah si loo xaqiijiyo guusha qorshahan.

Guddoomiye Kuxigeenka Amniga iyo Siyaasadda Gobolka Banaadir Mudane Maxamed Axmed Diiriye (Yabooh) ayaa dhagaxdhigay dhismaha Waddooyin interlock oo laga hirgelinaayo Waaxda Tima-cadde ee Degmada Wadajir.

Guddoomiye Yabooh ayaa boogaadiyay qorshaha isku tashiga oo ay Maamulka iyo bulshada degmada wadajir ku dhisanayaan Kaabayaasha waddooyinka xaafadaha, si bulshada ay ugu fududaato isku socodka, isla markaana sare loogu qaado bilicda degmada.

Munaasabadda dhagax-dhiga waxaa goobjoog ka ahaa guddoomiyaha degmada Cabdiraxmaan Maxamed Cali, Agaasimeyaal, odayaal dhaqan iyo qeybaha kala gedisan ee bulshada.

Xubno ka socda Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha( GMDQS) ayaa kormeer shaqo ku tagay maamulka gobolka Banaadir.

Xubnaha ayaa la kulmay maamulka gobolka waxayna ka wada hadleen dardar galinta u diyaar garawga doorashooyinka dawladaha hoose.

Guddiga ayaa maalmaha soo aaddan kormeer ku tagi doona goobaha loo asteeyey diiwaangelinta codbixiyaha ee gobolka Banaadir.

Guddiga ayaa u mahad celiyay madaxda iyo qaybaha kala duwan ee bulshada gobolka Banaadir sida ay uga go’an tahay in ay ugu istaagaan ka qaybgalka ololaha doorashada iyo la shaqaynta guddiga.

Wafdi ballaaran oo ka socda guddiga madaxa-bannaan ee doorashooyinka Qaranka iyo soohdimaha ayaa safar shaqo oo kormeer ah ku jooga dowlad goboleedyada dalka.

Guddiga ayaa la kulmaya madaxda, siyaasiyiinta, hoggaanka dhaqanka, culimada iyo dhamaan qaybaha kala duwan ee bulshada rayidka ah.

Kulamada guddiga ayaa looga tashanaayaa sidii loogu diyaar garoobi lahaa hirgelinta doorashooyinka dowladaha hoose, wuxuuna guddigu kormeeri doonaa goobaha doorashada (Seejooyinka).

Wakiillada madaxda ka ah xafiisyada guddiga ee dowlad goboleedyada ayaa sidoo kale qayb ah safarka, kuwaas oo si hagar la’aan ah ula shaqeeyay xubnaha guddiga.

Kormeerkan ayaa qaadan doona muddo 5 cisho ah, iyada oo la filayo in qorsho midaysan laga yeesho sidii loogu dhaqaaqi lahaa hirgelinta doorashooyinka dawladaha hoose.

Waxaa joogto noqon doona safarrada shaqo ee guddiga, iyagoo tegi doona dowlad goboleedyada dhiman si loo dhamaystiro seejooyinka, amniga iyo howlaha doorashooyinka.

Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa dedaal ballaaran ugu jirta sidii ay dalka ugu hirgelin lahayd doorasho qof iyo cod ah.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa soo gaaray magaalada Daarusalaam ee dalka Tanzania, si uu uga qayb galo Shirweynaha Tamarta Afrika ee “Mission 300”, oo maanta furmay.

Shirkan oo sanadkan ku saleysan Dardargelinta Helitaanka Tamarta la jaanqaadi karta Horumarka Waara ayaa waxaa isugu imaanaya madaxda sare ee dalalka Afrika, hay’adaha caalamiga ah ee horumarinta, shirkadaha gaarka loo leeyahay iyo khubarada ku xeel dheer arrimaha tamarta.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa madasha ku soo bandhigi doona aragtida iyo qorsheyaasha dowladda Soomaaliya ay ka leedahay horumarinta tamarta, iyada oo la xoojinayo iskaashiga heer gobol iyo heer caalami.

Inta uu shirku socdo, Madaxweynaha waxa uu kulan-doceedyo la yeelan doonaa madaxda iyo daneeyeyaasha ka qaybgalaya, isaga oo muujinaya sida Soomaaliya ay uga go’an tahay ka faa’iidaysiga fursadaha iskaashiga ee dhinaca tamarta si kor loogu qaado horumarka waara ee dalka.