Wasiirka Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha ee Galmudug, Mudane Abdiwahaab Sheikh Abukar Nur, ayaa Xafiiska Xarunta Wasaaradda ku soo dhaweeyay Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka iyo Soohdimaha Qaranka oo uu hoggaaminayo Mudane Cabdullaahi Salaad Yarow, iyo xubno kale oo ay ka mid yihiin Avv.

Axmed Cabdiraxman Aaden, Sahro Diriye Muuse, iyo xubno ka tirsan labada gole ee Xukuumadda Galmudug. Waxaa sidoo kale guddiga la wehliyay qaar ka mid ah guddoomiyayaasha dhallinyarada ee Dhuusamareeb iyo shaqaalaha dowladda.

Soo dhoweynta kadib, wasiirka ayaa ka warbixiyay farxadiisa ku aaddan in guddiga uu soo gaaro Caasimadda Galmudug si ay u kormeeraan goobaha lagu qaban doono doorashada qof iyo codka ee dalka oo dhan. Wasiirka ayaa sheegay in Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha ay ka go’an tahay la shaqeynta guddiga iyo taabagalinta qabsoomidda doorashada, iyadoo xarunta Wasaaradda ay noqon doonto qeyb muhiim ah oo ka mid ah goobaha diiwaangelinta iyo codbixinta. Wasiirka ayaa sidoo kale xusay in Wasaaradda iyo dhallinyaradu ay kaalin weyn ka qaadan doonaan hirgelinta doorashada.

Kadib, Mudane Axmed Salaad Yabarow, madaxa guddiga ee qeybta Galmudug, ayaa ka mahadceliyay soo dhoweynta wasiirka, isagoo sheegay in guddiga ay ku faraxsanyihiin diyaaradda Wasaaradda iyo in ay wada shaqeyn dhow ku dhisi doonaan si loo hirgeliyo doorashada. Waxuu hoosta ka xariiqay in ahmiyadda ugu weyn ee guddiga ay siin doonaan wada-shaqeynta Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha, si loo xaqiijiyo in doorashadu dhacdo si xor iyo xalaal ah.

Kadib, Mudane Axmed Salaad Yabarow, madaxa guddiga ee qeybta Galmudug, ayaa ka mahadceliyay soo dhoweynta wasiirka, isagoo sheegay in guddiga ay ku faraxsanyihiin diyaaradda Wasaaradda iyo in ay wada shaqeyn dhow ku dhisi doonaan si loo hirgeliyo doorashada. Waxuu hoosta ka xariiqay in ahmiyadda ugu weyn ee guddiga ay siin doonaan wada-shaqeynta Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha, si loo xaqiijiyo in doorashadu dhacdo si xor iyo xalaal ah.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa ka qeyb-galay Shir madaxeedka 26-aad ee aan caadiga ahayn ee Madaxda Dalladda Bulshada Bariga Afrika (EAC), kaasi oo looga hadlay xiisadda dagaal ee kasoo cusboonaatay Bariga Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo (DRC).

Shirkan oo ay Madaxdu ku yeesheen habka fogaan aragga ah ayaa Madaxweynaha Jamhuuriyaddu, waxa uu la wadaagay hoggaamiyeyaasha kale ee Dalladda Bulshada Bariga Afrika, sida dowladda Soomaaliya ay uga walaacsan tahay xaaladda dalka Congo (DRC), isaga oo dhinacyada is haya ugu baaqay in ay si shuruud la’aan ah u joojiyaan colaadda sokeeye ayna dib ugu laabtaan miiska wada-hadalka.

Madaxweynaha ayaa dul istaagay waayo aragnimada Soomaaliya ee colaadaha sokeeye iyo cawaaqib xumada ka dhalata, waxa uuna usoo jeediyay dhinacyada dagaallamaya inay ilaaliyaan goobaha rayidka iyo xarumaha diblomaasiyadda, si waafaqsan xeerarka caalamiga ah iyo xaquuqda Aadanaha.

Ugu dambayn, Madaxda dalalka Dalladda Bulshada Bariga Afrika ee shirkan ka qayb galay ayaa isla qaatay in la qabto Shir degdeg ah oo ay madaxda EAC iyo Urur Goboleedka Horumarinta Koonfurta Afrika (SADC) ay kaga wada hadlayaan colaadda sokeeye ee Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo DRC.

Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Musiibooyinka, Mudane Maxamuud Macallin Cabdulle, oo safar shaqo ku jooga dalka Russia, ayaa kulan muhiim ah la qaatay Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Ilaalada Madaniga, Xaaladaha Deg-degga ah, iyo Arrimaha la Tacaalidda Musiibooyinka ee dowladda Russia, Md. Kurynin Roman Viktorovich.

Kulanka ayaa looga hadlay xaaladaha bani’aadannimo ee ka jira Soomaaliya iyo jawaabta deg-degga ah ee loo baahan yahay si loo yareeyo khataraha ka dhasha musiibooyinka. Waxaa sidoo kale la isla gartay in labada dhinac ay yeeshaan wadashaqayn dhow, si Hay’adda SoDMA looga caawiyo dhisidda kartida iyo aqoonta, iyadoo loo marayo tababarro iyo qalabeyn.

Wasiir Roman Viktorovich ayaa ballan-qaaday in dowladda Russia ay ka shaqeyn doonto in gargaar deg-deg ah loo soo diro Soomaaliya si loo xakameeyo saameynta abaaraha, waxaana Guddoomiyaha SoDMA uu ka mahad-celiyay taageerada muddada dheer ah iyo xiriirka diblomaasiyadeed ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Russia.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumada Federaalka Soomaaliya, Mudane Xildhibaan H.E. Yusuf Mohamed Adan, ayaa ka qeybgalay shirka suuqa shaqada ee caalamiga ah (Global Lobor Market Conference), kaasi oo ka dhacaya dalka Boqortooyada Sacuudiga. Shirkan ayaa looga hadlayaa laguna soo bandhigi doonaa xalal cusub oo lagu xalinaayo caqabadaha waaweyn ee ka jira suuqyada shaqada adduunka.

Shirkaan oo socon doono muddo labo maalmood ah waxaa goob joog ka ah 6,000 oo qof, kuwaasoo ka kala yimid in ka badan 100 dal oo ay ku jiraan wasiirro, siyaasiyiin, hoggaamiyeyaasha ururrada caalamiga ah, madaxda ganacsiga, aqoonyahannada, iyo wakiillada shaqada.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumaadda Federaalka Soomaaliya,ayaa kusoo bandhigey shirka heerka uu marayo suuqa shaqada ee Soomaaliya, isagoo iftiimiyey caqabadaha jira iyo tallaabooyinka loogu gudbi karo. Wasiirka ayaa sidoo kale la wadaagey madaxda shirka in dowladda Soomaaliya ay ka go’an tahay inay abuurto barnaamijyo shaqo abuur ah oo loogu talagalay dhallinyarada Soomaaliyeed, sidoo kalena lagu wacyigeliyo fursadaha ka jira suuqa shaqada, iyada oo la horumarinayo xirfadaha loogu baahida badan yahay suuqyada shaqada.

Ra’iisul Wasaare ku Xigeenka Labaad ee Xukuumadda Soomaaliya, Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali (Dhaay), ayaa sheegay in duullimaadyada casriga ah ee dalka ku xiraya dunida inteeda kale ay muhiimad weyn u leeyihiin isu socodka, horumarka dalka, iyo soo jiidashada maalgashiga caalamiga ah.

Mudane Cabdisalaan ayaa ka qeybgalay daah-furka xarun cusub oo ay shirkadda duullimaadyada ee Qatar Airways ka hirgelisay Muqdisho, isaga oo sheegay in shirkadda Qatar Airways ay dadaal weyn ugu jirto sidii ay Soomaaliya ugu furi lahayd xarumo caalami ah, taasoo fursad u ah shacabka Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaare ku Xigeenka ayaa sidoo kale xusay in xiriirka iskaashi ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Qatar uu suurta-galiyey mashaariic badan oo kaabayaasha dhaqaalaha ah, sida dhismaha waddooyinka isku xira gobollada dalka, xarumo caafimaad, iyo maalgashiyo kala duwan, iyada oo duullimaadyada casriga ahi qayb weyn ka qaadanayaan isku xirka Soomaaliya iyo adduunka.

Mudane Cabdisalaan ayaa ugu dambeyntii bogaadiyey taageerada Qatar ee Soomaaliya, isaga oo ku tilmaamay inay tahay mid muhiim u ah horumarinta dalka iyo dhaqaalaha shacabka Soomaaliyeed.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Macallin Fiqi Axmed, oo ay wehliyaan Safiirka Safaaradda Soomaaliya ee Tanzania, Danjire Ilyaas Cali Xasan, iyo ku xigeenka Agaasimaha Guud ee Madaxtooyada (Villa Somalia), Md. Maxamed Amiin Sheekh Cusmaan, ayaa booqday dhismaha Safaaradda Soomaaliya ee Dar-es-Salaam, halkaas oo dayactir xooggan uu ka socdo.

Danjire Ilyaas, oo ah hormuudka dayactirka safaaradda, ayaa Wasiir Fiqi iyo wafdigiisa warbixin dhammaystiran ka siiyey baaxadda dayactirka iyo isbeddelada cusub ee la sameynayo, kuwaas oo ka dhigaya safaaradda meel ku habboon adeegyada ay bixiso. Wasiir Fiqi ayaa muujiyey bogaadintiisa ku aaddan dadaalka geesinimada leh ee uu Safiirka hormuudka ka yahay, isagoo ku tilmaamay arrintan tallaabo muhiim ah oo kor u qaadi doonta muuqaalka iyo maqaamka safaaradda, taasoo sii adkayn doonta xiriirka labada dal ee Soomaaliya iyo Tanzania.

Wasiir Fiqi wuxuu sidoo kale ugu baaqay ganacsatada Soomaaliyeed iyo jaaliyadda ku dhaqan Tanzania in ay ka qayb qaataan dhismaha safaaradda, taas oo ah goob loogu adeegayo muwaadiniinta Soomaaliyeed, loona xoojinayo xiriirka labada dal.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Ahmed Moallim Fiqi, ayaa maanta magaalada Daarusalaam ee dalka Tanzania kula saxiixday seddex heshiis Wasiirka Warfaafinta, Hiddaha, Dhaqanka iyo Cayaaraha ee dalka Tanzania, Hon. Prof. Palamagamba John Aidan Mwaluko, iyo Wasiirka Arrimaha Gudaha dalkaasi, Hon. Innocent Lugha Bashungwa.

Heshiisyada saxiixa lagu duugay ayaa kala ahaa iskaashiga bedqabka iyo nabad-gelyada, is-dhaafsiga maxaabiista xukuman iyo Is-afgarad ku saabsan iskaashiga dhinaca horumarinta afafka Sawaaxiliga iyo dhaqanka.

Munaasabadani ayaa waxaa goobjoog ka ahaa Wasiirka Biyaha iyo Tamarta, Xildhibaan Cabdullaahi Bidhaan, Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya u fadhiya dalka Tanzania, Danjire Ilyaas Cali Xasan iyo Agaasime ku xigeenka madaxtooyada (Villa Somalia), Mudane Maxamed Amiin Cismaan.

Heshiisyadani ayaa xoojinaya xiriirka laba geesoodka ee labada dal u dhexeeya, gaar ahaan isdhaafsiga maxaabiista ayadoo muwaadiniin Soomaaliyeed ay ku jiraan xabsiyada dalka Tanzania, kuwaasoo ay Dowladda Federaalka Soomaaliya qorshaynayso in ay la soo wareegto, dibna dalka hooyo ugu soo celiso.

Waxaa xusid mudan in Af Sawaaxiliga oo ka mid ah afafka rasmiga ah ee Urur goboleedka dhaqaalaha Bulshada Bariga Afrika (EAC) oo Soomaaliya ay xubin ka tahay, kuna hadlaan inta badan dowladaha ku habaysan ururkaasi ayaa la isla gartay horumarinteeda.

Waxay ahayd 19 December, 2024 markii Caasimadda Muqdisho labada dal wasiirro kala matalayey ay kala saxiixdeen afar heshiis oo muhiim ah oo isugu jirey; iskaashiga siyaasadeed ee labada dal, Gaashaandhigga, Caafimaadka iyo Dalxiiska.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa Kulan-doceedyo miro-dhal ah la yeeshay madax kala duwan oo ka qeybgalay Shirweynaha Tamarta Afrika ee ka socda Daaru-Salaam ee dalka Tanzania.

Madaxweynaha ayaa la kulmay Madaxweynaha Tanzania Marwo Samia Suluhu Hassan oo ay ka wada hadleen xoojinta xiriirka labada dal iyo iskaashiga istiraatiijiga ee arrimaha Bulshada Bariga Afrika.

Labada dowladood ayaa kala saxiixday heshiisyo muhiim ah oo lagu xoojinayo wada shaqeynta dhinacyo badan, taasoo muujineysa rabitaanka labada dal ee kobcinta xasilloonida iyo horumarka gobolka.

Sidoo kale, Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa kulan la qaatay Madaxweynaha Ghana Mudane John Dramani Mahama, waxayna ka wada hadleen sidii kor loogu qaadi lahaa xiriirka Soomaaliya iyo Ghana, maalgashiga iyo isku xirka ganacsatada labada dal.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa la kulmay Madaxa Bangiga Horumarinta Afrika (AfDB) Mudane Akinwumi Adesina oo ay dul istaageen wadashaqeynta Soomaaliya iyo Bangiga, kobcinta fursadaha maalgashi ee Soomaaliya, gaar ahaan xoolaha, dhaqaalaha badda, tamarta iyo horumarinta kaabeyaasha dhaqaalaha.

Madaxweynaha Xasan Sheekh ayaa casuumaad rasmi ah u fidiyay Dr. Adesina si uu u booqdo Soomaaliya taas oo uu aqbalay.

Taliyaha Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed, Sarreeye Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi, ayaa maanta qaabbilay wafdi sare oo ka socda Ciidanka Carabinieri ee dowladda Talyaaniga, oo uu hoggaaminayo Colonel Fabio Coppolino.

Kulanka ay yeesheen labada dhinac ayaa diiradda lagu saaray xiriirka qotoda dheer ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Talyaaniga, iyadoo sidoo kale looga hadlay taageerada Talyaaniga ee tababarrada, farsamada, iyo agabka ciidanka boliiska Soomaaliyeed. Taliyaha Boliiska Soomaaliyeed ayaa soo dhaweeyay booqashada wafdigan, isagoo xusay muhiimadda ay leedahay iskaashiga caalamiga ah ee ka dhexeeya labada dal, gaar ahaan dhinacyada amniga.

Colonel Fabio Coppolino, hoggaamiyaha wafdiga ka socda Talyaaniga, ayaa ballanqaaday in ay sii wadi doonaan taageerada Talyaaniga ee Soomaaliya, iyagoo diiradda saaraya tababarka iyo qalabaynta ciidanka boliiska, si loo xoojiyo amniga gudaha ee dalka.

Labada dhinac ayaa sidoo kale ka wada hadlay sidii loo dardar gelin lahaa qorshayaasha iskaashiga ee mustaqbalka, si loo hagaajiyo tayada adeegyada amniga ee dalka.