Isbitaalka Hadiya ee Degmada Caabudwaaq waxaa jiifa bukaano qaba xanuunka Shuban Biyoodka  Waxaa  inta badan dadkaan uu kusoo ritay xanuunka baadiyaha  xili ay joogeen deegaanada miyigi ah waxaana wehliya tiro dad ah oo yar oo xanuunku uu  ku helay gudaha Magaalada Caabudwaaq sida ay ii sheegeeen dhaqaatiirta daweynaysa bukaanadan oo aan kula kulmay Xili ay ku jireen daweeynta dadka xanuunsan.

Faarax Axmed Cabudllaahi waa Maamulaha Isbitaalka Hadiya waxaa uu sheegay in ku dhow 10 Qof u dhinteen Cudurka.

Shiikh Burhaan Cabdullaahi jaamac oo kamdi ah culumaa”udiinka Ahlusunna ee  Degmada Caabudwaaq ayaa dadka bukaanada ee jiifa isbitaalkan iyo gooba kale waxaa ay gaarsiiyeen deeq ka kooban raashin  oo ay soo dirtay Dawladda dhexe.

C/kariiin Axmed Bulxan

Warka la xiriira in hoos u dhac uu ku yimid Cudurka Malaariyada Sanadihii ugu danbeeyey ayaa waxa ay ku beegantahay  xili ay maanta tahay maalinta Malaariyada taas oo Wasaaradda Caafimaadka ee Xukuumadda  ay u  qabatay Munasanada la xirirta Maalintaas.

Dr Yaasin Nuur Axmed ayaa ka hadlay habka ka horgtaga  cudurka duumada iyo la dagaalka in uu bulshadda uu ku sii fido,qaasatan Magaalooyinka iyo dhulka Webiyadda.

Agaaasimaha guud ee Wasaaradda Caafimaadka Dr Cabdullaahi Xaashi Cabdullaahi ayaa ka hadlay dhibaatoyinka Cudurka Malaariyada, daka u nugul sababaha iyo  isbadelka cimilada .

Wasiir xigeenka Wasaarada Caafimaadka ee Soomaaliya Xuseen Cismaan Xuseen ayaa sheegay in Cudurkaa Maleeriyada iyo Cudurada kalaba looga gudbikaro iskaashi iyo  wacyigelinta Bulshada .

Maanta oo ay ku beegantahay maalinta Maleeriyada Adduunka ayaa laga xusay guud ahaan caalamka  in Cudurka heerka qaadista uu  marayo 20% halka dhimashada ay tahay 30%.

Wasiirka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Cayaaraha iyo Sidoo kale Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Dhallinyarada waxaa ay Maanta kulan la-qaateen Shaqaalaha kala duwan ee Wasaaradda Dhallinyaradda iyo Ciyaaraha.

Waxaa ay Shaqaalaha Wasaaradda iyo Sidoo kale Masuuliyiinta ka wada hadleen Arrimo ay ka mid yihiin Xoojinta Shaqada Wasaaradda iyo qaabka loo hagaajin karo wax yaabaha qaldan.

Wasiirka Wasaaradda Dhallinyaradda iyo Cayaaraha Marwo Khadiija Maxamed Diiriye ayaa waxaa ay sheegtay inay dib eegis ku sameyn doonaan waaxyaha kala duwan ee Wasaaaradda Dhallinyaradda iyo Cayaaraha.

“Waxaan sameyn doonaa dib u eegis dhanka Wasaaradda dhallinyaradda iyo Cayaaraha ah si-shaqada loo ogaado qaabka ay u socoto, taasna waxaan uga gol leenahay in aan helno maamul wanaagsan iyo shaqaale wanaaagsan waxaan markasta xil iska saari doonaa in aan helno shaqaalo dhankasta ka dhameystirin” ayay tiri Marwo Khadiija.

Sidoo kale Wasiirka Wasaaradda Dhallinyaradda ayaa sheegtay in dib loo howlgalin doono Kooxda Fanaaninta ee Danan kuwaas oo Wasaaradda ka tirsanaa si-ay uga qeyb qataan Wacyi galinta ay sameyneyso Wasaaradda.

Masuuliyiinta Wasaaradda Dhallinyaradda iyo Shaqaalaha Wasaaradda ayaa sidoo kale ka wahadlay qaabka loogu diyaar garoobayo Munaasabado kala duwan oo heer qaran ah oo ay kamid tahay Maalinta Dhalinyaradda Soomaaliyeed 15 May.

W/Q  Wariye Ali Ahmed Sh

Qoysas abaarta ku xoola beelay ayaa la gaarsiiyay deeq uu ku taakuleyay Guddoomiye ku xigeenka Labaad ee Barlamaanka Soomaaliya Mahad Cabdalla Cawad

Deeqdaan oo uu soo dhiibay Guddoomiye ku xigeenka labaad ee golaha shacabka Dowladda Federaalka Soomaaliya Mudane Mahad Cabdalla Cawad ayaa waxa hay’adda maxaligaa ee Towfiiq Aid Foundition gaarsiisay ilaa iyo 450 qoys oo ka mida qoysaska abaaraha ku xoola beelay kuwaasi ku kala sugnaa deegaanka Towfiiq ee Gobalka Mudug iyo qoysas naftooda lasoo magan saday gudaha magaalada Gaalkacyo ee xarunta Gobalka Mudug.

Guddoomiyaha Guddiga Gurmadka Abaaraha ee deegaanka Towfiiq Maxamuud Yuusuf Xirsi Bur le’eg) ayaa Warbaahinta Qaranka uga warbixiyay tirada deeqda ay soo gaarsiiyeen Mas’uuliyiintii ka socatay hay’adda Towfiiq Aid Foundition isagoo uga mahad celiyay Guddoomiy ku xigeenka labaad ee golaha shacabka Federaalka Soomaaliya Mudane Mahad Cabdalla Cawad.

“Halkaan waxaan kula wareegnay raashin loogu tala galay 350 qoys oo qoyskiiba leeyahay haaf bariis ah, haaf sokor ah iyo caagad saliida waxaana uga mahad celinaynaa guddoomiye Cawad deeqdaan uu ku soo caawiyay dadka abaarta ku xoola beelay ee naftooda ula soo cararay deegaanka kaddib markii ay abaarta uga dhamaadeen xoolihii ay nolashooda ku tiirsaneyd” ayuu yiri Maxamuud Yuusuf.

Qaar ka mida dadkii deeqda la siiyay ayaa dhankooda ka mahad celiyay iyagoo ka dhawaajiyay ineey baahi weyn u qabeen, dhanka kalana ka dhawaajiyay in inta badan aysan soo gaarin gurmadyada lagu taakuleeynayo dadka ku xoola beelay abaaraha

Ugu Danbeyna Guddoomiyaha Deegaanka Towfiiq Maxamed Cabdiqaadir Axmed ayaa sheegay in maalinba maalinta ka danbeysa ay sii kordheyso tirada qoysaska abaaraha ku ceyrtoobay ee soo gaaraya deegaanka Towfiiq.

Abaaro iyo biyo la’aan baahsan oo isa sii taraya ayaa wali ka jira guud ahaan deegaanada Gobalka Mudug inkastoo haatan abaaraha xoogoodu ay yihiin kuwa laga dareemayo deegaanada Godad, Gacnefale, Ceel Bardaale, Balibusle, Jariiban iyo Towfiiq kuwaasi oo dhamaantood ka tirsan deegaanada dowlad Gobaleedka Soomaaliyeed ee Puntland.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Taabid Cabdi Max’ed ayaa Dhagax dhigay Dib u dayactirka dugsiga sare ee Max’uud Axmed Cali oo muddo 27 sano ah burbursanaa.

Guddoomiyaha gobolka oo ka hadlay munaasabadda dhagaxdhigga ayaa sheegay in maamulka cusub ee gobolka ay  muhiimad wayn siinayaan xoojinta iyo horumarinta adeegyada bulshada sida waxbarashada, Caafimaadka iyo Waddooyinka.

“Haddii aan nahay Maamuka gobolaka waxaa naga go’an in aan ballarino fursadda da’yarta Soomaaliyeed ay ku heli karaan waxbarashada aasaasiga ah, dugsigaanna wuxuu dowr wayn ka qaadan doonaa hirgalinta hadafkaasi”.

Dugsigan oo loogu magac daray halgamaa Max’uud Axmed Cali oo ka mid ahaa Raggii dhidibada u taagay hannaanka waxbarashada Casriga ee Soomaaliya waxuuna ka mid yahay dugsiydii sare ee gobolka Banaadir ee ku burburay dagaaladii sokeeye ee dalka ka dhacay, wuxuuna cabir ahaan ku fadhiyaa Masaafo aad u ballaaran.

Madaxweynaha jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya mudane Maxamed C/laahi Maxamed Farmaajo ayaa maanta gelinkii dambe ku qaabiley xafiiskiisa ehelada Allah u naxariistee Tahliil Jimcaale Hubane oo shalay magaalada Muqdisho ugu geeriyooday shir gaari kaas oo ka dhacay afaafka hore ee madaxtooyada.

Mudane Maxamed C/laahi Farmaajo, Madaxweynaha dalka ayaa tacsi u direy ehelada Tahliil, isagoona ilaahay ugu bariyay in uu janadiisa ka waraabiyo.

Kulanka ayaa sidoo kale, waxaa goob joog ka ahaa wasiirka warfaafinta iyo Hanuuninta dadweynaha, agaasimaha ku meel gaarka ah ee wasaaaradda iyo agaasimaha telefishinka qaranka.

Ehelada Allah u naxariistee Tahliil Jimcaale Hubane ayaa madaxweynaha jamuuriyadda federaalka Soomaaliya ugu mahadceliyay sida uu u qaabiley ulana qeybsaday tacsida.

Wasiirka warfaafinta xukuumadda Soomaaliya mudane C/raxmaan Cumar Cismaan (Eng. Yariisow) oo kulanka kadib la hadlay warbaahinta qaranka ayaa ka tacsiyeeyay geerida ku timid Allah u naxariistee Tahliil Jimcaale Hubane oo ka tirsanaa shaqaalaha wasaaradda warfaafinta.

Abaarta ku dhufatay Soomaaliya ayaa saameyn ku yeelatay xoola dhaqatada iyo Beeraleyda, taasi oo sababtay dhimashada xoolaha iyo in ay hoos u dhaco wax soosaarka Baaraleyda.

Ka sakow, saameynta, ay abaartu ku yeelatay Dadka iyo duunyada haddana waxaa ka dhashay cuduro ay ka mid yihiin jadeecadda iyo shubanka oo ay u dhinteen dad badan kuwa kalane ay hadda la jiifaan Xarumaha Caafimaadka oo ay ka mid yihiin kuwa magaalada Muqdisho.

Dad badan oo abaarta uga soo barakacay deegaanadooda ayaa soo gaaray magaalada muqdisho,  kuwaasi oo ay ka muuqato daruuf dhinaca nolosha ah oo ay ka mid tahay tan caafimaad darrada.

Qaar ka  mid ah caruurta Dadka kusoo barakacay magaalada Muqdisho ayaa la dhigay Isbitaalada magaalada Muqdisho oo uu ka mid yahay Isbitaalka Banaadir oo si lacag la’aan ah ugu adeega bulshada Soomaaliyeed, hase ahaatee Isbitaalka kuma filna in uu wada daboolo baahida Caafimaad Caruurtaasi.

In ka badan 60 Caruur oo ay soo riteen cudurada Shubanka iyo Jadeecadda ayaa la dhigay Isbitaalka Banaadir, kuwaasi oo ay ka muuqato xaalad nafaqo daro oo aad u baahsan, islamarkaana qatar ugu jiraan in ay u dhintaan cuduradaasi.

intii ku sugnaa Isbitaalka waxaa geeriyooday mid ka mid ah caruurta uu soo ritay shubanka, iyada oo  maamulka cubitaalka uu sheegay in uu ka walaacsan yahay in dadkaan ay u dhintaan daryeel la,aan haddii aan lagu gacan siin in loo helo adeeg caafimaad oo dhamaystiran.

Madaxa Caafimaadka Cusbitaalka Banaadir Dr Luul Maxamed Maxamuud  ayaa sheegtay  in daawo la,aan tii ugu darnayd ay ka jirto  cusbitaalka banaadir iyadoo baaq u dirtay Madaxda wasaaradda caafimaadka oo ay ka codsatay in caruurta uu hayo Jadeecada loo keeno Tallaaka ka hortagga Cudurkaas si nolosha uabadkaan oo bad-baadiyo.

Wasiirka arimaha dibadda ee xukuumadda Soomaaliya mudane Yuusuf Garaad Cumar ayaa maanta Xarunta Wasaaradda Arrimaha Dibadda midba mar shir ugula yeeshay Danjiraha Talyaaniga u fadhiya Soomaaliya, Carlo Campanile iyo Danjiraha Imaaraadka Carabta u fadhiya Muqdisho, Mohammed Ahmed Othman Al Hammadi.

Danjirayaasha ayuu wasiirka kala hadlay xiriirka soo jireenka ah ee Soomaaliya ay la leedahay Talyaaniga tan gobonimadii iyo Imaaraadka Carabta tan iyo xilligii Shiikh Zayed.

Labadan Danjire iyo Danjiraha Jarmalka u qaabbilsan Soomaaliya Jutta Frasch ayuu sidoo kale kala qeybgalay kulan uu Ra’iisal Wasaaraha uu  Madaxtooyada kula yeeshay, hase ahaatee markii dambana uu wasiirka ay wada qadeeyeen ayay kaga wada hadleen  qodobbo dhowr ah oo waxtar u leh xiriirka ay Soomaaliya la leedahay Talyaaniga, Imaaraadka Carabta iyo Jarmalka.

Wasiirka arimaha dibadda qoraal uu soo dhigay Blogiisa ku sheegay “Qodobbada aan Saddexda Danjire kala hadlay waxaa ka mid ah isbeddelka siyaasadeed ee dalka ka dhacay, soo dhoweynta shacabka iyo saameeynta uu isbeddelkaasi ku yeelan karo dalka haddii uu taageero la taaban karo ka helo dalalka aan saaxiibka nahay”.

“Waxaan xusay in Dowladda cusub ay ka go’an tahay in ay la dagaasho  musuqmaasuqa, taas oo faa’iidooyikeeda kale ka sokow, aan rajeyneyno in ay dhiirri geliso in dalalka aan saaxiibka nahay sida Jarmalka, Talyaaniga iyo Xubnaha Midowga Yurub iyo Imaaraadka Carabtu ay sii kordhiyaan taageerada iyo iskaashiga ay la leeyihiin Soomaaliya”.

Wasiirka ayaa xusay  maaddaama ay dhallinyaradu tahay tirada ugu badan ee bulshadeenna ay lagama maarmaan tahay shaqo abuur ka sokow in aan damacsan nahay in aan kor u qaadno tirada fursadaha deeqaha waxbarasho ee ay u tartami karaan.

Danjiryaashu si guud ayay u soo dhoweeyeen codsigaas.  Su’aalo soo baxay ka dibna, waxaan xusay in ay Dowladdu ay ku shaqeyneyso in ardayda la siinayo deeqaha Waxbarasho ay ahaan doonaan kuwa ugu wanaagsan xagga natiijada imtixaanaadka.

Mudane Yuusuf Garaad Cumar wasiirka arimaha dibadda Soomaaliya ayaa sidoo kale waxyaabaha uu kala hadlay daniriyaasha uu la kulmay maanta Tababbarka Howlwadeennada Wasaaradda  iyo Macaahiddoodu Diblomaasiyaddu ay tababbarro u fidiyaan shaqaalaha Wasaaradda.

“Qodob kale oo Danjirayaasha aan la socodsiiyay ayaaa ahaa in aan xoojineyno Waaxda Habmaamuuska Qaranka ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda si ay Danjirayaasha Ajnebiga ah iyo wufuudda ugu fududeyso xiriirkooda laamaha Dowladda iyo dalka oo dhan”. ayuu mar kale xusey wasiirku.

Wasiirka ayaa sidoo kale, sheegay in Wasaaradda Arrimaha Dibaddu, iyada oo la kaashaneysa Wasaaradda Warfaafinta iyo laamaha kale ee Dowladda ay ballanqaadeyso in Dadweynaha Soomaaliyeed loo sheego Dowlad kasta oo taageero waxtar leh u fidisa ummadda Soomaaliyeed iyo Dowladdeeda.

Kulammada ka dhacay Xarunta Wasaaradda Arrimaha Dibadda waxaa goobjoog ka ahaa Wasiiru Dowlaha iyo Wasiir ku Xigeenka Arrimaha Dibadda, Agaasimaha Guud ee Habmaamuuska iyo Agaasimayaasha Yurub iyo Dalalka Carabta.

Danjire Campanile waxaan uga mahadcelin iskaashiga ay Dowladda Talyaanigu la leedahay Soomaaliya.  Waxaan ka wadahadalnay deeqaha Talyaanigu bixiyo ee soo mara Qarammada Midoobay iyo doorka ay Dowladda Soomaaliya ku lahaan karto hagiddooda iyo qiimeyntooda.

Waxaan ka wadahadalnay qabaqanqaabada Booqasho uu Madaxweynaha Soomaaliya uu ku tegi doono dalka Talyaaniga mustaqbalka dhow.

Waxaan xusuusiyay Danjiraha Talyaaniga sida ay Soomaaliya uga faa’iideysatay mshaariicda uu Talyaanigu ka fuliyay Soomaaliya oo ay ka mid tahay waddada isku xirta Boosaaso iyo Garoowe. Waxaanna Danjiraha u sheegay in maaddaama ay Soomaaliya ka soo kabaneyso colaad ay hadda baahi weyn u qabto mashaariic horumarineed.

Danjire Mohammed Ahmed Othman Al Hammadi waxaan uga mahadceliyay sidii wacnayd ee Madaxweynaha Soomaaliya iyo wafdigiisa oo aan ka mid ahaa loogu soo dhoweeyay Abu Dhabi, fadhiyadii aan la yeelannay Madaxda dalka iyo ballanqaadkii waxqabad ee ay sameeyeen.

Waxaan si gaar ah uga mahadceliyay Barnaamijka deeq ururinta ee Jimcihii ka dhacay Imaaraadka Carabta ee dalka oo dhan looga ururiyay deeq samafal ah oo loogu tala galay dadka Soomaaliyeed ee ay abaartu asiibtay.

Danjiraha waxaan isla qirnay in ay Dowladda Soomaaliya tahay Dowladda Sharciga ah ee dalka oo dhan matasha isla markaasna ay iyadu tahay iridda sharciga ah ee laga soo galo dalka.  Waxaan intaa u raaciyay in Dowladdu ay soo dhoweyneyso horumarinta gobol kasta oo dalka ka mid ah, welibana ay u fududeyneyso Dowladdii dalka ka fulineysa mashruuc horumarineed, iyada oo la dhowrayo Madaxbannaanida iyo wadajirka dhuleed ee Soomaaliya isla markaasna laga fogaanayo fal kasta oo taas wax u dhimi kara.

Madaxweynaha dowlad goboleedka Jubbaland ee Soomaaliya Mudane Axmed Maxamed Islaam ayaa maanta  tababar u soo xiray dufcadii sadexaad ee ciidamada booliska Jubbaland kuwaas oo mudo sadex bilood ah uu tababar uga socday Akadeemiyada tababarka Ciidanka Booliska Jubbaland ee Kismaayo.

Ciidankan oo la baray dhamaan casharada layliga Askari iyo dhamaan waxyabaha uu u bahan yahay askariga booliska ah ayaa waxaa ay tiradoodu gaaraysa 201 Askari oo isugu jira wiilal iyo Gabdho si wanaagsan loo carbiyay.

Dabagalka, kahor taga dambiyada, barista, ka hortaga rabshadaha, iyo habab kala duwan oo is difaacista shakhsiga ay kamid tahay ayay Askartu goobta kusoo bandhigeen.

Taliyaha ciidanka booliiska Soomaaliyeed Janaraal C/xakiim Daahir Saciid Saacad oo ka qeybgalay munaasabada tababarka loogu soo xirey askartan ka tirsan booliiska ayaa sheegay in ay xooga saari doonaan sidii loo heli lahaa booliis dalka oo dhan ka howlgala isla markaana leh tayadii looga baahnaa.

Madaxweynaha Dowlada Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam ayaa munaasabada ka sheegay in Jubbaland ay dadaal dheer galisay dhismaha Ciidamo Boolis ah oo tayo leh sidii lagu heli lahaa maadama baahida ugu weyn ee Soomaaliya ay tahay Boolis si wanaagsan u shaqeeya maadama falalka ammaanka lidka ku ah ay yihiin kuwo u baahan khibrad iyo xeel dheeri wax ku ool ah.

Madaxweynahu wuxuu ka codsaday dowlada Federaalka ah in ay si siman u qaybiso waxyabaha lagu helo magaca Soomaaliyeed isla markana dhismaha ciidamada booliska la gaarsiiyo dalka oo dhan la iskana kaashado sidii boolisku uu u noqon lahaa sidii lagu yaqiinay bari samaadka.

Isagoo ka hadlayay Xoraynta deeganada maqan ayuu hoosta ka xariiqay Madaxweynahu in Booliska maanta tababarka dhamaystay ay yihiin kuwii xasilin lahaa magaalooyinka gacanta dowlada ka maqan marka la xoreeyo.