Muqdisho (SNTV) R/Wasaare Xasan Cali Khayre, ayaa maanta guddoomiyay shirkii todobaadlaha ahaa oo looga hadlo dar-dargelinta qorshaha barnaamijka deyn cafinta dalka.

Shirkan oo ka dhacay xafiiska wasaaradda maaliyadda oo ay ka qayb galeen Wasiiru-dowladaha wasaaradda maaliyada, Agaasimaha Guud, Guddoomiyaha Guddiga Maaliyadda Baarlamaanka, Xildhibaan Maxamuud Cabdullaahi Siraaji iyo Agaasimayaasha waaxyaha ay Wasaaradda maaliyadda ka kooban tahay.

R/Wasaare Kheyre ayaa ugu horeyn dhageystay xog ku wajahan heerarka kala duwan ee la soo maray, meesha hadda uu marayo qorsha cafinta deymaha.

Intii uu socday waxaa si qoto dheer loo falanqeeyay guulaha la gaaray, sida ugu habboon ee dowladda federaalku uga soo bixi karto shuruudaha ku xiran wareega 4-aad ee qorshaha deynta Cafinta (SPM4) iyo heshiiyada ay wada gaareen dowladda iyo hey’adaha lacagta adduunka iyo shuruucda lagama maarmaanka u ah deynta cafinta ee la doonayo in baarlamaanka Soomaaliya uu meel mariyo.

R/Wasaaraha ayaa faray wasaaradda maaliyadda, hey’adaha ku lug leh qorshaha deyn cafinta iyo guddigii loo xil saaray dhammeynta qorshaha dalka ee deyn cafinta in si wadajir ah ay uga shaqeeyaan buuxinta shuruudaha, si loogu guuleysto himilooyinka la higsanayo.

Dowladda Soomaaliya ayaa buuxisay dhammaan shurudihihii ku xirnaa SMP1, SM2 iyo SMP3, waxaana dhammaan hey’adaha maaliyadda dunida iyo wadamada deymaha ku leh Soomaaliya ay ammaaneen sida dowladda ay uga go’antahay ka mira dhalinta qorshaha deyn cafinta dalka oo soo gaaray heer aad u wanaagsan.

Muqdisho (SNTV) R/wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, mudane Xasan Cali Khayre ayaa booqasho ku tagay xerada Gen. Goordan, halkaasi oo uu uga qeyb galay af-meerka munaasabadda xeritaanka tababar ciidamo loogu talo galay la dagaalanka argagaxisada.

R/Wasaare Kheyre ayaa ujeediyay ciidamada tababarka loo soo xeray khudbad qiimo badan oo isagu jirtay dar-daaran, dhiirigelin iyo bogaadin kuwajahan horumarinta amniga iyo sida ay uga qayb qaataan xasiloonida iyo dardaar ah ugu tegay ciidamo tababar loogu soo xiray.

Mudane Xasan Cali Khayre ayaa ballanqaaday in xaquuqda ay ciidanku leeyihiin loo dhammeystirayo, isagoo uga mahad-celiyay naf-hurnimada ay uga qayb qaadanayaan badbaadinta nafta iyo maalka ummadda Soomaaliyeed, waxa uusheegay in ay si joogta ah u wadaan howlgal lagula dagaalamayo cadowga argagaxisada si loo xoreeyo deegaanno badan

Ciidanka oo loo soo gebegebeeyay tababar ayaa qayb ka noqonaya ciidamo horey u helay tababaro kana qeyb qaatay dib u xoreeynta deegaanno badan halkaasi oo noloshu dib loogu soo celiyay kadib markii laga xoreeyay maleeshiyada arxanka daran ee argagaxisada Al-Shabaab kuwaasi oo inta badan tacadiyo insaani ah u geysta shacabkeena Soomaaliyeed.

Ciidamadan ayaa waxa loo diyaariyay howl- gal ka dhan ah argagaxisada kaasi oo looga saarayo deegaannada ay ku dhibaateeyaan shacabka Soomaaliyeed.

Xerada Gen. Gordan ee lagu tababay ciidamadaan ayaa waxaa horey uga qalin jebiyay dufcado badan oo maanta ka tirsan ciidanka xoogga dalka kuwaasi oo ka qayb qaatay howlgallo horey looga xoreeyay magaallooyin badan oo ay horey u joogi jirtay argagaxisada, balse kadib markii laga saaray argagaxisada ay deegaanadu maanta ku naaloonayaan is-dhexgal bulsho iyo dhaqan wanaagsan oo yimid kadib howlgalka ciidamada qaranka Soomaaliya oo kaashanaya wadashaqeeynta suuban ee bulshada si loo horumariyo xasiloonida iyo amniga guud ee deegaannadaasi.

Muqdisho (SNTV) Labada qof ay maxkamaddu ku xukuntay toogashada ayaa horay uga tirsanaa Kooxda Al Shabaab waxaana lagu eedeeyay in ay dilal iyo qaraxyo ka geysteen magaalada Muqdisho oo ay ku dhinteen dad badan oo Soomaaliyeed.

Heerarka kala duwan ee maxkamadaha Ciidanka Qalabka sida ayaa marsiihoreysay xukuno dil ah ugu ku ridday iyadoo aroornimadii Saakay lagu fuliyay toogashada oo ka dhacday Fagaaraha Cadaaladda ee Muqdisho ee Caasimadda Soomaaliya.

Maxkamadda Sare ee Ciidamada Qalabka Sida ayaa 20-kii bisha May ee sanadkan 2019-ka ku ridday Xukun qasaas ah labada eedeeysane oo ka tirsanaa maleeshiyada nabad diidka ee argagaxisada ee Alshabaab iyagoo horey racfaan uga qaatay xukunkii Maxkamadda darajada 1-aad ee Ciidamada Qalabka Sida kaasi oo kuwa jahnaa xukunka toogashada.

Canshuur Cismaan Abuukar Cumar (Asad) ina Faadumo Aadan Cismaan 23jir ah ku dhashay Sh/Dhexe iyo Max’ed Cali Boorow Aadan (C/xakiin) ina Xaawo Cawil Mursal 25 jir ah ku dhashay Gobolka Bay , kuwaasi oo xafiiska xeer-ilaalinta ciidamada qalabka sida uu ku soo eedeeyay Dembiyada kala ah: ka mid noqosho Urur hubeysan oo lid ku ah awoodaha Qaranka (Qaran dumis), Dil bareer ah iyo Xasuuq dad shacab ah, eedaysanayaasha waxaa lagu eedeeyay inay fulliyeen falalka soo socda:-

15/08/2017, waxay weerar ku qaadeen gaari ay saarnaayeen hal Qoys waxaana ku geeriyooday Marxuum Maxamed Xasan Cabdi Cawad .

27/09/2017 isgoyska Via Roma ee Degmada X/weyne, waxay mar kale ku weerareen gaari ay saarnaayeen 2-da Marxuum ee kala ah 1)Marxuumad Canab C/laahi Xaashi oo ahayd Xoghayihii Guud ee Ururka Haweenka Qaranka  2) Marxuum Axmed Jaamac Xirsi, weerarkaasi oo sababay geerida labada marxuum.

09/11/2018, waxay qayb ka ahaayeen weerarkii lagu qaaday Hotel Sahafi, weerarkaas oo ay ku geeriyoodeen 32 ruux.

Sidoo kale 22/12/2018 waxay ahaayeen abaabulayaashii labadii qarax ee ka dhacay Tiyaatarka Qaranka iyo Daljirka Dahsoon, oo ay ku geeriyoodeen 27ruux.

Markii ay taariikhdu ahayd 20/03/2019 waxay maxkamada ciidamada qalabka sida ku xukuntay dil toogasho ah.

Maanta oo ay taariikhdu tahay 05/08/2019 ayaa waxaa lagu fulliyay xukunkii dilka ahaa.

Ciidamada Booliiska magaalada Dayton ee gobolka Ohaio ayaa sheegay in tacshiirad ka dhacday halkaasi ay ku dhinteen sagaal ruux .

Dhimashada dadkaasi oo ka dhacday degmada Oregon ee magaaladaasi ayaa lagu waramay in sidoo kale uu dhintay qofkii ka dambeeyay falalkaasi dhimashada ah.

Shilkaan oo ka dhacay meel dibadda ka ah Baar ayaa la xaqiijiyay in ay jiraan tiro dhaawacyo ah oo loola cararay cisbitaalada,sida laga soo xigtay warbaahinta Mareykanka.

Shilkaan ayaa imaanaya wax yar ka dib kolkii magaalada Texas,gaar ahaan deegaanka El basso ay ka dhaceen toogasho sababtay dhimashada 20-qof iyo dhaawacyo ka badan 26

Guddoomiyihii Gobolka Banaadir ahaana Duqii Muqdisho eng. Cabdiraxmaan Cumar Cismaan Yariisow ma ahayn shaqsi ku cusub saaxadda siyaasadda Soomaaliya, wuxuuna la soo shaqeeyay dhowr xukuumadood oo kala danbeeyay oo soo maray dalka, isagoo soo qabtay xilal wasiirnimo, sidoo kale marxuumku wuxuu muddo dheer ka soo shaqaynayay arimaha bulshada, wuxuuna ku lahaa dhaqdhaqaaqyadaasi kaalin firfircoon oo hoggaamineed oo dalka gudihiisa iyo dibaddiisa.

Allaha u naxariistee eng. Yariisoow wuxuu soo noqday wasiirka Warfaafinta iyo waiirka wasaaradda Lacagta, Afhayeenka Madaxtooyada, La taliye Madaxwayne, isagoo sidoo kale muddo toban sano ah ka soo shaqeeyay dowladda hoose  magaalada London ee dalka Ingiriiska.

Dhanka kale marka dib loo raaco Khibradda shaqo uu lahaa Marxuum eng. Yariisoow waxaa kuu soo baxaya in uu ahaa qof aad ugu habboon xilka loo igmaday ee ahaa guddoomiyaha gobolka Banaadir iyo duqa Caasimadda dalka ee Muqdisho, dhanka kale wuxuu aqoon badan u lahaa dhanka maamulka iyo maaraynta iyo kulliyaddii Injineeriyada ee Jaamacadda Umadda Soomaaliya.

Marxuum eng.Yariisoow wuxuu ahaa  siyaasi Qunyar socod ah oo jeclaa in arin walba lagu dhameeyo is qancin, mana ahayn shaqsi khilaaf abuura, waan sababta aan is leeyahay in loogu xulay hoggaaminta Caasimadda dalka , marka laga soo tago aqoontiisii iyo xirfadihii ballaarnaa oo uu lahaa.

Dhinaca shaqsiyadda Marxuumka waxaa dadka aqoonta durugsan u leh ku tilmaameen inuu ahaa qof saxiibo badan lahaa,taasi oo uu ku kasbaday shaqsiyaddiisa qof ahaaneed oo ku dhisnayd Mutawaadacnimo ama islawayni la’aan,ixtiraam, daacadnimo, xanaf la’aan, degenaan, iyo aragti dheeri

Soomaalidu waxay tiraahdaa nin rooni maraago, 24kii bishii Luulyo ayuu mudane yariisoow ku dhawaacmacmay qarax ay argagixisadu ka danbeeyeen oo ka dhacay xarunta gobolka Banaadir, maalintii xigtay ee 25ka Luulyo ayaa loo qaaday dalka Qadar, balse 1dii bishan Ogost ayuu marxuumku ku geeriyooday magaalada Dooxa.

Madaxda Qaranka oo uu ugu horeeyo madaxwaynaha J.F.S.  md. Max’ed C/llaahi Farmaajo,guddoomiyayaasha labada aqal ee Baarlamaanka Federaalka, Ra’iisalwasaaraha X.F.S. Md. Xasan Cali Khayre ayaa dhamaantood tacsi u diray dhammaan umadda Soomaaliyeed ,gaar ahaan shacbiga ku nool gobolka Banaadir , Qoyskii, eheladii, Xaaskii iyo caruurtii uu ka geeriyooday guddoomiyahii gobolka Banaadir  Marxuum C/rraxmaan Cumar Cismaan Yariisoow.

Geerida Marxuumka ka dib waxaa madaxwayne Farmaajo ku dhawaaqay in dalka uu galayo seddex maalmood oo loo baroordiiq ah isla markaana waxaa hoos loo dhigay calanka J.F.S iyo Calanka Gobolka Banaadir, dhinaca kale waxaa la magacaabay guddi qabanqaabo aas qaran.

Waxaa manta oo taariikhdu tahay 4-8-2019ka garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho soo caga dhigatay diyaarad khaas ah oo waday maydka Allaha u naxariistee Gudoomiyihii gobolka Banaadir ahaana duqii magaalada Muqdisho  eng. Cabdiraxmaan Cumar Cismaan Yariisow.

Waxaa kale diyaaradda marxuumka waday la socday masuuliyiin katirsan dowlada federaalka Soomaaliya oo ka soo raacay dalka Qadar,qaar kamid ah ehelada ,xaaska iyo caruurtiisa.

masuuliyiin katirsan dowlada federaalka Soomaaliya iyo siyaasiyiin kala duwan ayaa maydka ku sugayay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde,

Allaha u naxariistee waxaa goor dhow Salaada Janaasada lagula dukaday Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cabdulle Maydka duqii magaalada Muqdisho  Marxuum Eng Cabdirixmaan Cumar Cismaan Yariisow,madaxda Qaranka oo uu ugu horeeyo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdulaahi Farmaajo ayaa ka qayb galay salaadda Janaasada.

Waxaa goor dhow lagu aasay Marxuumka Qabuuraha ku yaala  Dugsiga Sare Booliiska ee General Kaahiye ee magaalada Muqdidho.

Allaha u naxariistee Marxuum Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan eng.Yariisoow waxa uu ku dhashay degmadda Hodan ee gobolka Banaadir 16 kii August 1965kii.Waxbarashadiisa dugsiga sare waxa uu ka baxay Banaadir Secondary School, isagoo sidoo kalena  ka qalinjebiyey jaamacadda Umadda  Soomaaliyeed(J.U.S), gaar ahaan kuliyadda Civil Engineer sanadkii 1986kii.

Wuxuu ka soo Shaqeeyay Dawladda Hoose ee London intii u dhaxeysay sanadihii 2000  ilaa 2003.

Waxa uu noqday shir guddoonka kooxdii Somali Concern Group intii u dhaxeysay May 2004  ilaa October 2008

Wuxuu noqday Madaxa Xafiiska Xafiiska Ra’isulwasaaraha Dowladdii KMG ka aheyd intii u dhaxeysay October 2008   ilaa February 2009.

Waxa uu noqday Agaasimihii Hab Maamuuska Xafiiska Madaxweynaha intii u dhaxeysay February 2009  ilaa   August 2009.

August 2009 waxaa loo magacaabay Wasiirka Lacagta Dowladdii KMGka aheyd isaga oo xilkiisana hayey ilaa July 2010.

July 2010 waxaa loo magacaabay Wasiirka Warfaafinta iyo Hanuuninta Dadweynaha Dowladdii KMGka aheyd isagoo xilkaasina hayey ilaa December 2010

3 December 2010 Waxaa loo magacaabay La taliye sare oo Ra’isulwasaaraha Soomaaliya iyo afhayeenkii Dowladdii KMGka aheyd isaga oo xilkaasina hayey ilaa 19kii June 2012
20kii June 2012 Waxa uu noqday Agaasimihii Radio Barkulan isaga oo xilkaasina hayey ilaa 25kii April 2013

26kii April 2013 waxaa loo magacaabay la taliye sare iyo Afhayeenka Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya isaga oo shaqadaasina hayey ilaa 23kii April 2014

Intii u dhaxeysay 24kii April 2014  ilaa   21kii March 2017 waxa uu ahaa la taliye sare oo dowladda Soomaaliye kala taliya Warfaafinta iyo Isgaarsiinta

21kii March 2017 waxaa loo magacaabay Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta , Dhaqanka iyo Dalxiiska Soomaaliya

21kii January 2018 waxaa loo magacaabay Guddoomiyaha gobolka Benaadir ahna Duqa magaalada Muqdisho

Waxa uu ifka uga tagay 7 carruur ah (2 wiil iyo 5 gabdhood, maanta oo ay taariikhdu tahay 01 August 2019 ayuuna ku geeriyooday magaalada Doha ee Dalka Qatar.

SNTV:- Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cabdulle kaga qayb galay salaaddii janaasada, Alle ha u naxariistee, Guddoomiyihii Gobolka Banaadir iyo Duqii Muqdisho Marxuum Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yariisow).

Diyaaraddii sidday marxuumkan shahiiday isagoo ka shaqeynaya horumarinta iyo dib u dhiska dalkiisa ayaa markii ay soo caga dhigatay garoonka waxaa naxashka halyeeygan oo la huwiyey Calanka Jamhuuriyadda ka soo dejiyey Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo qaadayey Saan-murugeysan.

Madaxweynaha ayaa markii ay soo idlaatay salaadda janaasadu waxa uu si gaar ah ugu tacsiyeeyay qoyska marxuumka oo qaar ka mid ah ay ku kulmeen janaasada, isoogana Alle uga baryey samir iyo iimaan, marxuumkana Jannatul Firdows.

Intaas kaddib, Cutubyo ka tirsan Ciidamada Qalabka Sida ayaa marxuumka aas-qaran ugu sameeyey Dugsiga Tababarka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ee magaalada Muqdisho, iyadoona ay goob joog ka ahaayeen Guddoonka Labada Aqal ee Baarlamaanka, Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Khayre, Ra’iisul Wasaare Kuxigeenka Xukuumadda Mudane Mahadi Maxamed Guuleed iyo Mudaneyaal ka tirsan Baarlamaanka, Xubno ka mid ah Golaha Wasiirrada, Taliyeyaasha Ciidamada Qalabka Sida, Duubabka Dhaqanka, Ehelada Marxuumka iyo qaybaha kala duwan ee bulshada.

Shacabka Soomaaliyeed waxa ay xusuusnaan doonaan dadaalkii, dowlad jacaylkii iyo doorkii muuqday ee Eng. Cabdirixmaan Yariisow uu ka soo qaatay samata-bixinta, nabadeynta iyo dib u dhiska dalka, waxa uuna marxuumku tusaale u ahaa malaayiinta Soomaaliyeed ee u taagan adkeynta midnimada, xaqiijinta caddaaladda iyo dib u soo noolaynta maqaamkii aynu ku lahayn dalalka Caalamka.

Howlgalkaan oo ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya iyo kuwa maamulka Koonfur Galbeed ay ka sameeyeen deegaanno hoostaga magaalada Baydhabo ee xarunta KMG koonfur galbeed ayaa lagu dilay Horjoogeyaal ka tirsan argagaxisada Alshabaab.

Saraakiisha hoggaaminaysay howlgalka oo la hadlay Radio Muqdisho ayaa sheegay in ay la wareegeen tuulooyin ay ka mid tahay Buulo Jebi oo maleeshiyada Alshabaab ay dadka Shacabka ay lacago iyo xoolo baad ah uga qaadan jireen.

Howlgalka ayaa lagu dilay Horjoogayaal ay ka mid yihiin Madaxii amniyaadka iyo Madaxii Sakawaadka oo ahaa kuwa Shacabka dhibaato ku hayay oo ka qaadi jiray baad iskugu jirto Lacago iyo Xoolo

Saraakiisha Ciidamada Xoogga dalka ayaa ugu baaqay dadka shacabka ee ku nool deegaanadii argagaxisada laga saaray inay Ciidamada la shaqeeyaan, si looga hortago dhibaatooyinka ay ku hayaan dadka rayidka ah.

Allaha u naxariistee waxaa goor dhow Salaada Janaasada lagula dukaday Garoonka Diyaaradaha ee magaalada Muqdisho Maydka Marxuum Eng Cabdirixmaan Cumar Cismaan Yariisow oo ahaa duqii magaalada Muqdisho.

Madaxda Qaranka oo uu ugu horeeyo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdulaahi Farmaajo ayaa ka qayb galay salaadda Janaasada.

Waxaa goor dhow lagu wadaa in lagu aaso Marxuumka Khabuuraha ku yaala xerada General Kaahiye ee magaalada Muqdidho.