Singapore:- Ciidamada Boliiska dalka Singapore ayaa xabsiga dhigay sadex haween oo lagu eedeeyay in ay taageero dhaqaale u fidin jireen kooxda Daacish.

Haweenkaan oo ka soo jeeda dalka Indonesiya, waxaa muddo u dhaxeysa 6 ilaa 13-sano ay ahaayeen  shaqaale ka xoogsada gudaha dalka Singapore.

Magacyadan saddexda eedeeysane ee haweenka ah ayaa lagu kala magacaabaa Anindia Afiyantari, oo 33-sano  jir ah, Retno Hernayani oo 36-sano jir ah  iyo Turmini oo 31-sano jir ah, waxayna sameysteen shabakad xiriirka qadka ah oo ay la wadaageen kooxda ISIL.

Dowladda ayaa sheegtay in saddexda haween ay sidoo kale ahaayeen kuwo gacansaar la leh shabakado shisheeye oo ka dambeeya argagixisada caalamka, waxaana warku intaa ku darayaa in xarigga haweenkaasi uu muujinayo sii socoshada fekirka khaldan ee kooxda ISIL.

Madaxweynaha JFS Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo ku sugan magaalada New York ee dalka Mareykanka ayaa la guddoonsiiyay Abaalmarinta Sanadlaha ah ee Hoggaaminta Suubban ee Concardia.

Madaxweyne Farmaajo ayaa waxaa abaalmarintan la qeybsaday Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Mudane Abiy Axmed iyo Madaxweynaha Eriteriya Mudane Isaias Afwerki kaalintii ay saddexda hoggaamiye ka qaateen nabadaynta iyo is dhexgalka dhaqaale ee Geeska Afrika.

Dhanka kle Madaxweynaha JFS Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa shir-doceedyo la yeeshay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Estonia Marwo Kersti Kaljulaid iyo Ra’iisul Wasaaraha Jamhuuriyadda Ireland Mudane Leo Varadkar iyaga oo ka wada hadlay yagleelidda iskaashi ku dhisan dan-wadaag iyo wax wadaqabsi.

Jamhuuriyadda Estonia waxay ku guuleysatay in ay sanadka cusub ku biirto xubnaha aan joogtada ahayn ee Golaha Ammaanka taasoo ay Soomaaliya uga baahantahay taageero diblomaasiyadeed iyo mid horumarineed, halka Jamhuuriyadda Ireland ay tahay xubin firfircoon oo ka tirsan Midowga Yurub oo si xoog leh uga qeyb qaata amniga iyo dib u dhiska Soomaaliya.

Madaxweynaha oo sidoo kale kulan la qaatay Madaxweynaha Bankiga Horumarinta Afrika Mudane Akinwumi Adesina ayaa la wadaagay dadaallada ay Soomaaliya ugu jirto barnaamijka dayn-cafinta iyo kaalinta uu Bankiga Horumarinta Afrika ka qaadan karo dhismaha kaabeyaasha dhaqaalaha ee Soomaaliya.

Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada XFS mudane Maxamed Cadullaahi Salaad(Oomaar) ayaa isbedel ku sameeyay qaar kamid ah agaasimeyaasha waaxyaha wasaaraddaasi

Qoraal ka soo baxay xafiiska wasiirka wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada ee XSF mudane Maxamed Cadullaahi Salaad(Oomaar) ayaa lagu shaaciyay isbedel lagu sameeyay qaar kamid ah agaasimeyaasha waaxaha ee wasaaraddaasi.

Halkan ka Akhriso:

Madaxweyne Farmaajo iyo wafdi uu hoggaaminayo oo ka qayb-gelaya fadhiga 74-aad ee Golaha Qaramada Midoobey

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa u amba-baxay dalka Marykanka, si uu uga qayb galo fadhiga 74-aad ee Golaha Guud ee Qaramada Midoobey.

Madaxweynaha ayaa khudbad ka jeedin doona madashaasi kulminaysa Hoggaamiyayaasha Caalamka, iyadoona fadhigaasi 74-aad ee Qaramada Midoobey lagu suntay “Dib-u- xoojinta dadaallada wada-jirka ah ee lagu dabar-goynayo saboolnimada, baahinta waxbrasho tayo leh iyo ka hortagga dhibaatooyinka isbeddellada cimillada.”

Wafdiga Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee ka qayb-gelaya madasha caalamiga ah ee loo dhanyahay ayaa kulamo doceedyo lagu xoojinayo xiriirka iyo iskaashiga la qaadan doona dhiggooda dalalka Caalamka ee ka soo qayb-gelaya shirweynaha Golaha Guud ee Qaramada Midoobey.

Ajandeyaasha ugu waaweyn ee Hoggaamiyayaasha Caalamku ay kaga arrinsan doonaan kulankaasi 74-aad ee Golaha Qaramada Midoobey ayaa waxaa ugu muhiimsan xoojinta fursadaha shaqo iyo siyaasadeed ee dhallinyarada, xal u helista colaadaha iyo khilaafaadka caalamiga ah, kobcinta dhaqaalaha, ilaalinta xuquuqda aadanaha iyo mideynta dadaallada lagu wajahyo.

Ciidamada xoogga dalka ayaa iska caabiyay weerar dhuumasho ah oo ay kusoo qaadeen kooxda argagaxisada ah ee Al shabaab deegaanka Ceel-saliini duuleedka degmada Awdheegle ee gobolka shabeellada hoose.

Malleeshiyada Al shabaab ayaa halkaasi kala kulmay halaag khasaaro dhimasho iyo dhaawacyo ah gaarsiiyay, saraakiisha ciidamada xoogga ee ku sugneyd saldhigaasi  ayaa warbaahinta qaranka u xaqiijiyay in ciidamada xoogga dalka gaarsiiyeen khasaaro baaxad leh malleeshiyada argagaxisada ee Al shabaab.

Ciidamada xoogga dalka ayaa xogta weerarkaasi hayay isla markaana u diyaarsanaa isku dayga argagaxisada in ay ka hortaggaan ayaa dharbaaxo millatari ku ciqaabay argagaxisada.

Ciidamada xoogga dalka ayaa howlgallo lagu baacsanaayo aragagaxisada Al shabaab ka wada gobollada Shabeellada hoose, Shabeellada dhexe, Hiiraan iyo jubbooyinka.

Qaar ka mid ah saaxiibada Soomaaliya ee beesha caalamka ayaa soo dhoweyay wada-hadalada guusha kusoo idlaaday ee ku saabsanaa deyn cafinta iyo maamulka Maaliyadda ee dhexmaray Dowladda Federaalka Soomaaliya, Dowlad Goboleedyada iyo Maamulka Gobolka Banaadir, wadahadalladaas oo ka dhacay magaalada Addis Ababa 14-kii Sebtember.

Wadamada iyo ururada soo dhoweeyay arrintan ayaa waxaa ka mid ah
Hawlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM), Belgium, Denmark, Masar, Itoobiya, Midowga Yurub (EU), Jarmalka, Urur-Goboleedka IGAD (IGAD), Talyaaniga, Norway, Sweden, Turkiga, Boqortooyada Midowday ee Ingiriiska, Hawlgalka Kaalmaynta Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOM) iyo Dowladda Mareykanka.

Saaxiibada caalamka ayaa intaas sii raaciyay: “Waxaan soo dhoweyneynaa iskaashiga dib usoo cusboonaaday ee deyn cafinta/khafiifinta iyo sidoo kale in la horumariyo dib-u-habaynta maamulka maaliyadda dowladda ee dalka oo dhan.

Waxaan bogaadineynaa siyaasadaha isdaba joogga ah ee socda iyo dadaallada dib u habeynta ee Soomaaliya oo dhan looga hirgelinayo hab maaliyadeed dhaxal-ga ah, taas oo gogol xaar u noqonaysa kobac iyo horumar loo wada dhanyahay, albaabadana u fureysa ilo dhaqaale oo wax looga qabto sababaha keena saboolnimada iyo u nuglaanta.

In geedi-socodka deyn cafinta uu kusoo idlaado guul ayaa waxaa ka faa’iideysan doona dadka Soomaaliyeed meel kasta oo ay uga suganyihiin dalka, iyagoo fursado u helaya ka faa’iideysiga ilo dhaqaale oo ballaaran oo laga helayo Hay’adaha Maaliyadeed ee Caalamiga ah (IFIS) waxayna culayska ka qaadaysaa maaliyadaha/ganacsiyada gaarka loo leeyahay. Si howshaas looga mira dhaliyo, waxaa muhiim ah in la helo wadashaqayn joogto ah iyo iskaashi dhab ah oo u dhexeeya Dowladda Federaalka ah iyo Dowlad Goboleedyada, wadashaqayntaas oo ku saabsan arrimaha maaliyadda iyo maamulka dowladnimo.

Waxaan soo dhoweynaynaa in saaxiibada caalamku ay dadaalllo dheeri ah ku bixiyaan sidii loo qaadi lahaa tallaabooyinka loo baahanyahay si loo gaaro deyn cafin, marka Soomaaliya ay soo gaarto Marxaladda Go’aan-gaarista [ee lagu caawinayo], oo ay ku jirto diyaarinta sidii loosoo fasixi lahaa dhaqaalaha Hay’adaha Maaliyadeed ee Caalamiga ah loona asteyn lahaa deeq maaliyadeed oo waafi ah.

Waxaan ku dhiiri-galinaynaa Dowlada Federaalka ah iyo Dowlad Goboleedyada, Maamulka Gobolka Banaadir, laamaha fulinta iyo Sharci-dejinta inay joogteeyaan dadaalkan dib-u-habaynta ah ee wanaagsan ayna sii wadaan wadahadalka wax-ku-oolka ah ee wax lagu dhisayo si loo xaqiijiyo in horumar waqtiyaysan laga gaaro arrimaha mudnaanta sare u leh qaranka.

Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa soo dhaweysay tallaabada iska caabinta ka dhanka ah argagaxisada Al shabaab, kadib markii gobollo Koonfurta iyo bartamaha dalka ka mid ah ay ka billaabatay kacdoon shacbi ah kuwaas oo dagaallo ugu hortagay argagaxisada.

Kacdoonkan shacbi oo ka dhanka ah Al shabaab ayaa ka curtay deegaannada Koonfur-Galbeed Hirshabeelle, iyo qeybo ka mid ah Mudug, kuwaas oo lagu wiiqay aragagaxisada, kacdoonka halgamayaasha Macaawisleey ayaa ka jawaabaya cadaadiska aragagaxisada ay ku hayaan shacbiga Soomaaliyeed.

War qoraal ah oo kasoo baxay Wasaaradda warfaafinta dhaqanka iyo dalxiiska XFS ayaa soo dhaweynaya kacdoonka shacbi ee ka dhanka ah argagaxisada ah.

“Dowladda Federaalka waxaa ay soo dhaweynaysaa kacdoonnada lagu wiiqay awoodda kooxda argagaxisada ah ee Al shabaab, oo shacabku kaga horyimaadeen gobollada Shabeellada dhexe, Mudug iyo Hiiraan.

Kooxda Al shabaab waxaa ay caadeysatay daadinta dhiigga bulshada Soomaaliyeed isla markaana waxaa ay boob iyo hanjabaad joogta ah ku cadaadiyaan shacbiga Soomaaliyeed.

Guddoomiyaha maxkamadda sare ee dalka mudane Baashe Yuusuf Axmed ayaa maanta magaalada Baydhabo ka furay shirweynaha qaran ee xeer-ilaaliyaasha dowlad goboleedyada, iyadoo uu ka qayb galayo shirkaasi xeer ilaaliyaha guud ee Qaranka Dr Axmed Cali Daahir.

Shirkan oo ah kii labaad ee xeer ilaaliyaashu yeeshaan ayaa diiradda lagu saari doonaa dhowr qodob oo ay ka mid yihiin wada shaqeynta xeer ilaalinta heer Qaran iyo dowlad-goboleed, dhowrista madax banaannida xeer ilaalinta iyo in la dhiso ururka xeer ilaaliyayaasha.

Guddoomiyaha maxkamadda sare ee dalka mudane Baashe Yuusuf Axmed oo furay shirka ayaa si qota dheer uga hadlay muhiimadda xeer ilaalinta u leedahay sharciyada dalka, waxaana uu bogaadiyay shirkan maanta furmay iyo muhiimadda uu leeyahay isagoo kula dardaarmay dhinacyada inay si wanaagsan uga doodaan.