Hantidhowraha guud ee JFS Abuukate Axmed Ciise Guutaale ayaa bogaadiyay kororka Miisaaniyadda Dowladda ee sanadkii lasoo dhaafay.

Waxa una xusay in labadii sano lasoo dhaafay uu xafiiska Hantidhowrka uu door firfircoon ka qaatay kororkaas muuqda islamarkaana ay jirtay isla xisaabtanka iyo dabagalka ay sal u ahaayeen in dakhliga dowladda soo gala si toos ah loogu xareeyo meelaha ku habboon,

Hantidhowraha guud ee JFS Abuukate Axmed Ciise Guutaale,oo ka hadlayay Munaasabadii daahfurka miisaaniyadda ee 2025 ayaa dhiirrageliyay tallaabooyinka cusub ee la qaadayo,isagoo sheegay in adeegyada lagu sameeyay fatashka ama dabagalka laga arki karo natiijada kasoo baxday dabagalkaas, kororka dakhliga iyo howshii ka socotay xafiisyadaas ama hay’adahaas.

“Dakhliga gudaha in uu isbaddelay ma ahayn wax iska dhacay ee waa wax ku yimid dedaal la sameeyay, sidii loo tallaabsaday 2024 ayaa la rabaa in 2025 loosoo kordhiyo”ayuu yiri Abuukaate Axmed Ciise Guutaale, Hantidhowraha guud JFS.

Saddex kamid ah maxaabiis Israa’iiliyiin ah ayaa laga sii daayay Gaza, iyadoo lagu wareejiyay ciidamada Israa’iill, taasi oo ah wajiga ugu horeeyay ee xabbad-joojin Ururka Xamaas iyo Israel ay dhawaan gaareen labada dhinac.

Maxaabiistan la siidaayay ayaa kala ah Romi Gonen, oo 24 jir ah, Emily Damari, oo 28 jir ah, iyo Doron Steinbrecher, oo 31 jir ah, kuwaas oo gacanta Xamaas galay 7-dii October 2023, kadib weerarkii loogu magacdaray Duufaanul Aqsaa ee ay kaa qaadeen Ururka Xamaas.

Muuqaallo ay baahisay Aljazeera ayaa laga arkayay muuqaalkii ugu horeeyay isdhaafsiga la heystayaasha labada dhinac, kuwaas oo isla xalay gaaray dhulka ay haystato Israel ee Falastiin, waxaana ka muuqatay wajiyadooda farxad muujineysa helidda xorriyadooda.

Dhanka kale Xukuumadda Israa’iil ayaa uun saacado kadib siideynta Xamaas, waxay iyana dhankooda ka siidaayeen maxaabiista Falastiiniyiinta ah, kuwaa oo gaaraya ilaa 90 qof oo muddo ku jiray jeelalka Israa’iil.

Xabbad-joojin ka dhaqan-gashay Gaza ayaa bilaabatay Axaddii ka dib markii labada dhinac ee kala ah Xamaas iyo Xukuumadda Israa’iil ansixiyeen heshiiska labada dhinac, waxaana heshiiska dhanka Israa’iil diiday 3 wasiir oo kali ah taas oo aan hor istaagi karin fulintiisa.

Is weydaarashada maxaabiista ayaa qeyb ka ah wajiga koowaad ee heshiiska xabbad-joojinta ee dhex maray Xamaas iyo Israa’iil , kaas oo ay dhex dhexaadiyeen Qatar, Masar iyo Mareykanka.

Wareegga labaad ee sii deynta maxaabiista ayaa lagu wadaa in uu dhaco Sabtida soo socoto, markaas oo la filayo in la sii daayo 33 ka mid ah la maxaabiista Israa’iil, , halka Israa’iil ’il ay xabsiyadeeda kasii deyn doonto ku dhawaad 2,000 oo Falastiiniyiin ah. Wajiga koowaad ee xabbad joojinta ayaana socon doono muddo 42 maalin ah.

-Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa kormeer shaqo ku tagay xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga XJFS. Madaxwaynaha ayaa kulammo miro-dhal ah la qaatay Taliyeyaasha Ciidamada Qalabka Sida iyo Nabad Sugidda si loo dardargeliyo howlgallada lagu ciribtirayo khawaarijta.

Madaxwaynaha Jamhuuriyadda ayaa sidoo kale ka dhageystay hoggaanka Ciidamada Qaranka warbixinno ku saabsan xaaladda guud ee amniga dalka, dagaalka lagula jiro argagixisada iyo sidii loo sii xoojin lahaa, isaga oo ku bogaadiyey daddaallada geesinnimada iyo nafhurinimada leh ee ay muujiyeen Ciidammada Xoogga Dalku.

Heshiis xabbad-joojin ah oo ay ku heshiiyeen Israa’iil iyo Xamaas ayaa dhaqan galay kaddib markii uu kuy yimid dib u dhac ​​saddex saacadood ah oo ay sababeen waxa lagu sheegay arrimo farsamo.

Israa’iil ayaa xaqiijisay in ay heshay magacyada saddexda maxbuus ee la sii dayn doono maalinta ugu horreysa ee dhaqangelinta heshiiska.

Heshiisku waxa uu dhigayaa in dagaalka la joojiyo iyo in la sii daayo saddex maxaabiis oo Israel ah iyo illaa 95 maxaabiis falastiiniyiin ah maalinta ugu horreysay heshiiska.

Dhaqangalka heshiiska ayaa yimid xilli Xamas ay fuliyeen dalab ka yinid Natanyahu oo la xiriiray in la soo bandhigo liiska magacyada ee maxaabiista la sii deynayo.

Inkasta oo uu dhaqangalay heshiiska xabbad-joojinta haddana saacadihii hore ee maanta ciidamada Israel ayaa weeraray Gaza,iyagoo halkaasi ku dilay 19 Falastiiniyiin ah.

Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Hirshabeelle Mudane Cali Cabdullaahi Xuseen (Cali Guudlaawe) ayaa maanta u soo xiray tababar muddo dheer u socday dufcadii 2-aad ee Daraawiishta Hirshabeelle kuwaas oo qeyb ka noqonaya Booliiska Hirshabeelle.

Munaasabadda tababarka lagusoo gabogabeynayey waxaa goobjoog ahaa Wasiirka Wasaaradda Amniga Guddaha iyo Taliyaha Ciidanka Booliska Hirshabeelle.

Madaxweyne Cali Guudlaawe ayaa kula dardaarmay ku dhawaad 300 oo askari ee maanta tababarka loosoo afmeeray in ay dhowraan sharafka iyo karaamada shacabka Hirshabeelle.

-Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Soomaaliya Amb Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi ayaa kulan wadatashi ah la qaatay qeybaha kala duwan ee ururrada Bulshada Rayidka Soomaaliya.

Kulankan oo isugu jiray isbarasho iyo Wadatashi waxaa Wasiirka ku wehliyey Wasiiru dowlaha Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka XFS Mudane Maxamed Cismaan Naastaro iyo Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Maxamed Bashiir Cumar iyo xubno kale oo Wasaaradda ka tirsan.

Xubnaha u hadlay ururrada Bulshada Rayidka ah ee kulanka ka hadlay ayaa ugu horeyn ka mahad celiyey marti qaadka loo fidiyey iyo in lala tashanayo waxaana ay soo dhaweeyeen magacaabista Wasiirka cusub ee Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Soomaaliya ayaga oo ballan qaaday iney Wasaaradda si hagar la’aan ah ula shaqeyn doonaan.

Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Soomaaliya Amb Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi oo kulanka khudbad ka jeedisay ayaa xubnaha ka socday Ururrada Bulshada Rayidka ah uga mahad celisay soo dhaweyntooda iyo tallooyinkooda waxaana ay warbixin ka siisay howlaha horyaala Wasaaradda oo ay ugu horeeyaan xoojinta dhowrista Xuquuqul Insaanka Soomaaliya iyo in Haweenka lagu dhiiri geliyo islamarkaana lagu gacan siiyo shaqooyinka muhiimka ah ee Dalka oo ay ugu horeeyaan xilalka iyo doorashooyinka qof iyo cod ee la filayo iney dalka ka dhacaan.

Kulankan ayaa qeyb ka ah kulammo wadatashi ah oo Wasiirka Wasaaradda Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Soomaaliya Amb Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi la yeelaneyso qeybaha kala duwan ee bulshada ayadoo kulankii kan ka horeeyey la qaadatay Haweenka Soomaaliyeed.

Munaasabad lagu taagerayo doorashooyin qof iyo cod ah oo uu soo qaban qaabiyay wasiirka wasaaradda gaashaandhigga XFS mudane, Cabdulqaadir Maxamed Nuur ayaa lagu qabtay magaalada Muqdhigo.

Munaasabaddan ayaa waxaa ka qayb galay mas’uuliyiin ka mid ah labada gole ee dowladda, maamulka gobolka Banaadir , ururrada bulshada iyo boqolaal shacab ah oo taageersan in ay dalka ka dhacdo doorasho qof iyo cod ah.

Wasiirka gaashaandhigga XFS Cabdulqaadir Maxamed Nuur ayaa sheegay in ay dadka Soomaaliyeed diyaar u yihiin in ay codkooda ku doortaan cidda hoggaamin doonto mustaqbalka dhaw.

Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Warfaafinta, dhaqanka iyo dalxiiska XFS , mudan Cabdiraxmaan Yuusuf Sheekh (Al-caddaala) ayaa sheegay muhiimadda ay dalka u leedahay dhallinyarada Soomaaliyeed codkooda in ay ku ciil baxaan.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa dhagax-dhigay dhismaha cusub ee garsoorka dalka oo loo dhisayo qaab casri ah, kaas oo la jaan-qaadaya hannaanka lagu casriyeynayo garsoorka dalka.

Ra’iisul wasaaraha, ayaa sheegay in hirgelinta dhismahan uu wax weyn ka tari doono horumarinta adeegga ay shacabka Soomaaliyeed u hayaan hey’addaha garsoorka dalka, taas oo ah tallaabo weyn oo loo qaadday wax ka qabashada baahiyaha ay qabaan hey’addaha caddaaladda dalka.

“Hirgelinta dhismahani waa tallaabo wanaagsan oo loo qaadday baahi-tirka hannaanka caddaaladda dalka oo ay haysteen dhibaatooyinka ay ka mid tahay xafiis la’aan, tan oo ka dhigan tallaabo bilow u ah hannaanka casriyeynta caddaaladda dalka, iyo fududeynta adeegga ay u hayaan shacabka Soomaaliyeed”. Ayuu yiri ra’iisul wasaaraha.

Munaasabadda dhax-dhigga dhismaha garsoorka dalka, waxaa goobjoog ka ahaa, guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee dalka, wasiirka Caddaaladda iyo Dastuurka, Xeer Ilaaliyaha Qaranka iyo masuuliyiin kala duwan oo ka tirsan hey’addaha caddaaladda dalka.

-Guddoomiyaha hay’adda Maaraynta Musiibooyinka Qaranka, mudane, Maxamuud Macallin Cabdulle ayaa xarunta dhexe ee hay’adda SoDMA ku soo dhaweeyay madaxa hay’adda Cunnada Adduunka (WFP) ee Bariga Afrika mudane, Laurent Bukera.

Kulanka labada masuul ayaa si dhaw loogu falanqeeyay xaaladda bani’aadannimo ee dalka, sidii ay wada-shaqeyn dhow u yeelan lahaayeen hay’adaha ka shaqeeya arrimaha gargaarka iyo abuuridda jawi u fududeenaya bahwadaagta howlaha gargaarka in ay waajibaadkooda si fudud u gutaan.

Guddoomiye Maxamuud Macallin ayaa ka codsaday Laurent Bukera oo booqashadiisu ku soo aaday xilli laga cabsi qabo natiijo taban oo ka dhalata abaarta in hay’adda WFP si dhaw ula shaqayso SoDMA iyo wasaaradaha Gargaarka iyo Maaraynta Musiibooyinka ee dowlad gobolleedyada.

Guddoomiyaha oo bogaadiyay xariirka shaqo ee ka dhaxeeya SoDMA iyo WFP, ayaa guud ahaan hay’adaha gargaarka iyo deeq-bixiyayaasha ugu baaqay in indhaha lagu hayo xaaladda abaareed ee dalka ka taagan

Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Ganacsiga iyo Warshadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Cismaan Daallo, ayaa ka qeybgalay Barnaamijka Todobaadka Warbaahinta Qaranka, isagoo ka hadlay qorsheyaasha iyo barnaamijyada maalgashiga ee socda. Wasiirku wuxuu sheegay in dowladda ay si xooggan u dhiirrigelisay maalgashiga gudaha iyo dibadda, isla markaana ay u abuurtay fursado ganacsi oo muhiim ah oo ay ganacsatada Soomaaliyeed, kuwa gudaha iyo dibadda ka yimaada, ka faa’iideystaan.

Mudane Cismaan Daallo ayaa tilmaamay in ay socdaan qorshayaal maalgashi oo ballaaran oo lagu xoojinayo dhaqaalaha dalka, waxaana dowladda ay ku howlan tahay inay dhisaan kaabayaasha dhaqaalaha iyo warshadaha, si loo abuuro jawi wanaagsan oo lagu dhiirrigelinayo maalgashiga. Wasiirku wuxuu sidoo kale sheegay in la siinayo fursado cusub ganacsatada si ay uga qayb qaataan horumarinta iyo kobcinta dhaqaalaha dalka.

Wasiir Cismaan Daallo ayaa muujiyay in maalgashiga uu kaalin muhiim ah ka qaadanayo abuurista shaqooyin cusub, kobcinta dhaqaalaha dalka iyo kordhinta xiriirka ganacsi ee Soomaaliya la leedahay dalalka kale. Wuxuuna sidoo kale xusay in dowladda ay ku dadaalayso sidii loo xaqiijin lahaa nabadgelyo, kaabayaasha dhaqaalaha iyo taageerooyin loogu talagalay ganacsatada.