Golaha Wasiirrada Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya oo yeeshay kulankoodii caadiga ahaa, ayaa meel-mariyey Qaraarka maareynta Isticmaalka khaldan ee baraha bulshada.

Shirka oo uu guddoominayey Ra’iisul Wasaare ku-Xigeenka labaad ee Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali (Dhaay), ayaa lagu ansixiyey heshiisyo ku saabsan amniga internerka iyo heshiis is-afgarad wada shaqayn oo u dhexeeya guddiyada warbaahinta ee hey’addaha isgarsiinta dowladaha Soomaaliya iyo Malaysia.

Kulanka Golaha ayaa sidoo kale lagu soo bandhigay warbixinno ku saabsan amniga iyo howlgalladii ugu dambeeyay ee ciidamada qalabka sida ay ka sameeyeen qeybo kamid ah gobollada dalka.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir, ayaa maanta aqalka dowladda hoose ee Xamar kulan kula qaatay madaxda hay’adda UNOPS, Hydra Nova, iyo madaxda xafiiska Bangiga Adduunka ee u qaabilsan Mashruuca Nagaad, kaas oo lagu horumarinayo kaabayaasha Muqdisho.

Kulankaas, hay’adda UNOPS, Hydra Nova, iyo Agaasimaha howlaha guud ayaa soo bandhigay warbixin dhameystiran oo ku saabsan sahminta iyo daraasadaha laga soo sameeyay sidii xal waara loogu heli lahaa biya-mareenada Muqdisho. Waxa kale oo la soo bandhigay qorsheyaasha dhameystirka naqshadda biya-mareennada (Masterplan for Trunk Drainages), oo lixdan cisho gudahooda lagu soo dhameystirayo, iyo qorshaha lagu dhisayo waddooyin cusub oo laami ah, heshiisyada dhismihiisana bartamaha bisha February la saxiixi doono.

Mudane Maxamed Axmed Amiir, Duqa Muqdisho, ayaa si xooggan ugu nuux-nuuxsaday muhiimada ay leedahay dar-dargelinta qorshaha lagu dhisayo biya-mareennada caasimadda, si xal waara looga helo dhibaatooyinka biyo-maalinta ee soo wajaha Muqdisho xilliga roobaadka. Waxa uu sidoo kale faray madaxda howlaha guud iyo hay’adaha ku lugta leh in si degdeg ah loo bilaabo dhisamaha biya-mareennada magaalada Muqdisho.

Duqa Muqdisho ayaa xusay in mashruucan uu muhiim u yahay sidii looga hortagi lahaa fatahaadaha biyaha ee caasimadda iyo sidii loo dhisi lahaa kaabayaasha lagama maarmaanka u ah horumarinta magaalada Muqdisho.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe), ayaa ka qeyb galay gogosha tacsida ee Allaha ha u naxriistee Ugaas Cabdi-Daahir Ugaas Nuur, oo ku geeriyooday magaalada Muqdisho.Guddoomiyaha ayaa dhamaan ehelka, qaraabada, iyo guud ahaan ummadda Soomaaliyeed uga tacsiyadeeyay geerida marxuumka.

Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe) ayaa si gaar ah uga tacsiyadeeyay geerida Ugaas Cabdi-Daahir Ugaas Nuur, oo ka mid ahaa hogaamiyeyaasha dhaqanka Soomaaliyeed ee muhiimka u ahaa nabadda iyo horumarka dalka. Guddoomiyaha Golaha Shacabka ayaa sheegay in geerida marxuumka ay tahay mid naxdin leh, isla markaana ay ummadda Soomaaliyeed ka maqantahay hoggaamiye dhaqameed mudan in la xuso, kaas oo ku suntanaa jacaylka dalkiisa iyo u-dadaalka dib-u-heshiisiinta iyo midnimada dadka Soomaaliyeed.

Guddoomiyaha ayaa sidoo kale saxiixay buugga tacsida ee Allaha ha u naxriistee Ugaas Cabdi-Daahir Ugaas Nuur, isagoo muujiyay tacsiyadiisa iyo salaamihiisa qoyska marxuumka iyo dhammaan bulshada Soomaaliyeed. Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe) ayaa sheegay in geeridiisa ay ka dhigan tahay lumin weyn oo ku timaaday dhaqanka iyo nabadda bulshada Soomaaliyeed.

Guddoomiyaha ayaa ugu dambeyntii ducada u diray marxuumka, isaga oo Ilaah uga baryay in uu naxariistiisa Janno ka waraabiyo, ehelka iyo guud ahaan ummadda Soomaaliyeed-na samir iyo iimaan ka siiyo.

Wasiirka Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha ee Galmudug, Mudane Abdiwahaab Sheikh Abukar Nur, ayaa Xafiiska Xarunta Wasaaradda ku soo dhaweeyay Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka iyo Soohdimaha Qaranka oo uu hoggaaminayo Mudane Cabdullaahi Salaad Yarow, iyo xubno kale oo ay ka mid yihiin Avv.

Axmed Cabdiraxman Aaden, Sahro Diriye Muuse, iyo xubno ka tirsan labada gole ee Xukuumadda Galmudug. Waxaa sidoo kale guddiga la wehliyay qaar ka mid ah guddoomiyayaasha dhallinyarada ee Dhuusamareeb iyo shaqaalaha dowladda.

Soo dhoweynta kadib, wasiirka ayaa ka warbixiyay farxadiisa ku aaddan in guddiga uu soo gaaro Caasimadda Galmudug si ay u kormeeraan goobaha lagu qaban doono doorashada qof iyo codka ee dalka oo dhan. Wasiirka ayaa sheegay in Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha ay ka go’an tahay la shaqeynta guddiga iyo taabagalinta qabsoomidda doorashada, iyadoo xarunta Wasaaradda ay noqon doonto qeyb muhiim ah oo ka mid ah goobaha diiwaangelinta iyo codbixinta. Wasiirka ayaa sidoo kale xusay in Wasaaradda iyo dhallinyaradu ay kaalin weyn ka qaadan doonaan hirgelinta doorashada.

Kadib, Mudane Axmed Salaad Yabarow, madaxa guddiga ee qeybta Galmudug, ayaa ka mahadceliyay soo dhoweynta wasiirka, isagoo sheegay in guddiga ay ku faraxsanyihiin diyaaradda Wasaaradda iyo in ay wada shaqeyn dhow ku dhisi doonaan si loo hirgeliyo doorashada. Waxuu hoosta ka xariiqay in ahmiyadda ugu weyn ee guddiga ay siin doonaan wada-shaqeynta Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha, si loo xaqiijiyo in doorashadu dhacdo si xor iyo xalaal ah.

Kadib, Mudane Axmed Salaad Yabarow, madaxa guddiga ee qeybta Galmudug, ayaa ka mahadceliyay soo dhoweynta wasiirka, isagoo sheegay in guddiga ay ku faraxsanyihiin diyaaradda Wasaaradda iyo in ay wada shaqeyn dhow ku dhisi doonaan si loo hirgeliyo doorashada. Waxuu hoosta ka xariiqay in ahmiyadda ugu weyn ee guddiga ay siin doonaan wada-shaqeynta Wasaaradda Dhalinyarada iyo Ciyaaraha, si loo xaqiijiyo in doorashadu dhacdo si xor iyo xalaal ah.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa ka qeyb-galay Shir madaxeedka 26-aad ee aan caadiga ahayn ee Madaxda Dalladda Bulshada Bariga Afrika (EAC), kaasi oo looga hadlay xiisadda dagaal ee kasoo cusboonaatay Bariga Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo (DRC).

Shirkan oo ay Madaxdu ku yeesheen habka fogaan aragga ah ayaa Madaxweynaha Jamhuuriyaddu, waxa uu la wadaagay hoggaamiyeyaasha kale ee Dalladda Bulshada Bariga Afrika, sida dowladda Soomaaliya ay uga walaacsan tahay xaaladda dalka Congo (DRC), isaga oo dhinacyada is haya ugu baaqay in ay si shuruud la’aan ah u joojiyaan colaadda sokeeye ayna dib ugu laabtaan miiska wada-hadalka.

Madaxweynaha ayaa dul istaagay waayo aragnimada Soomaaliya ee colaadaha sokeeye iyo cawaaqib xumada ka dhalata, waxa uuna usoo jeediyay dhinacyada dagaallamaya inay ilaaliyaan goobaha rayidka iyo xarumaha diblomaasiyadda, si waafaqsan xeerarka caalamiga ah iyo xaquuqda Aadanaha.

Ugu dambayn, Madaxda dalalka Dalladda Bulshada Bariga Afrika ee shirkan ka qayb galay ayaa isla qaatay in la qabto Shir degdeg ah oo ay madaxda EAC iyo Urur Goboleedka Horumarinta Koonfurta Afrika (SADC) ay kaga wada hadlayaan colaadda sokeeye ee Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo DRC.

Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Musiibooyinka, Mudane Maxamuud Macallin Cabdulle, oo safar shaqo ku jooga dalka Russia, ayaa kulan muhiim ah la qaatay Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Ilaalada Madaniga, Xaaladaha Deg-degga ah, iyo Arrimaha la Tacaalidda Musiibooyinka ee dowladda Russia, Md. Kurynin Roman Viktorovich.

Kulanka ayaa looga hadlay xaaladaha bani’aadannimo ee ka jira Soomaaliya iyo jawaabta deg-degga ah ee loo baahan yahay si loo yareeyo khataraha ka dhasha musiibooyinka. Waxaa sidoo kale la isla gartay in labada dhinac ay yeeshaan wadashaqayn dhow, si Hay’adda SoDMA looga caawiyo dhisidda kartida iyo aqoonta, iyadoo loo marayo tababarro iyo qalabeyn.

Wasiir Roman Viktorovich ayaa ballan-qaaday in dowladda Russia ay ka shaqeyn doonto in gargaar deg-deg ah loo soo diro Soomaaliya si loo xakameeyo saameynta abaaraha, waxaana Guddoomiyaha SoDMA uu ka mahad-celiyay taageerada muddada dheer ah iyo xiriirka diblomaasiyadeed ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Russia.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumada Federaalka Soomaaliya, Mudane Xildhibaan H.E. Yusuf Mohamed Adan, ayaa ka qeybgalay shirka suuqa shaqada ee caalamiga ah (Global Lobor Market Conference), kaasi oo ka dhacaya dalka Boqortooyada Sacuudiga. Shirkan ayaa looga hadlayaa laguna soo bandhigi doonaa xalal cusub oo lagu xalinaayo caqabadaha waaweyn ee ka jira suuqyada shaqada adduunka.

Shirkaan oo socon doono muddo labo maalmood ah waxaa goob joog ka ah 6,000 oo qof, kuwaasoo ka kala yimid in ka badan 100 dal oo ay ku jiraan wasiirro, siyaasiyiin, hoggaamiyeyaasha ururrada caalamiga ah, madaxda ganacsiga, aqoonyahannada, iyo wakiillada shaqada.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumaadda Federaalka Soomaaliya,ayaa kusoo bandhigey shirka heerka uu marayo suuqa shaqada ee Soomaaliya, isagoo iftiimiyey caqabadaha jira iyo tallaabooyinka loogu gudbi karo. Wasiirka ayaa sidoo kale la wadaagey madaxda shirka in dowladda Soomaaliya ay ka go’an tahay inay abuurto barnaamijyo shaqo abuur ah oo loogu talagalay dhallinyarada Soomaaliyeed, sidoo kalena lagu wacyigeliyo fursadaha ka jira suuqa shaqada, iyada oo la horumarinayo xirfadaha loogu baahida badan yahay suuqyada shaqada.

Ra’iisul Wasaare ku Xigeenka Labaad ee Xukuumadda Soomaaliya, Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali (Dhaay), ayaa sheegay in duullimaadyada casriga ah ee dalka ku xiraya dunida inteeda kale ay muhiimad weyn u leeyihiin isu socodka, horumarka dalka, iyo soo jiidashada maalgashiga caalamiga ah.

Mudane Cabdisalaan ayaa ka qeybgalay daah-furka xarun cusub oo ay shirkadda duullimaadyada ee Qatar Airways ka hirgelisay Muqdisho, isaga oo sheegay in shirkadda Qatar Airways ay dadaal weyn ugu jirto sidii ay Soomaaliya ugu furi lahayd xarumo caalami ah, taasoo fursad u ah shacabka Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaare ku Xigeenka ayaa sidoo kale xusay in xiriirka iskaashi ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Qatar uu suurta-galiyey mashaariic badan oo kaabayaasha dhaqaalaha ah, sida dhismaha waddooyinka isku xira gobollada dalka, xarumo caafimaad, iyo maalgashiyo kala duwan, iyada oo duullimaadyada casriga ahi qayb weyn ka qaadanayaan isku xirka Soomaaliya iyo adduunka.

Mudane Cabdisalaan ayaa ugu dambeyntii bogaadiyey taageerada Qatar ee Soomaaliya, isaga oo ku tilmaamay inay tahay mid muhiim u ah horumarinta dalka iyo dhaqaalaha shacabka Soomaaliyeed.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Macallin Fiqi Axmed, oo ay wehliyaan Safiirka Safaaradda Soomaaliya ee Tanzania, Danjire Ilyaas Cali Xasan, iyo ku xigeenka Agaasimaha Guud ee Madaxtooyada (Villa Somalia), Md. Maxamed Amiin Sheekh Cusmaan, ayaa booqday dhismaha Safaaradda Soomaaliya ee Dar-es-Salaam, halkaas oo dayactir xooggan uu ka socdo.

Danjire Ilyaas, oo ah hormuudka dayactirka safaaradda, ayaa Wasiir Fiqi iyo wafdigiisa warbixin dhammaystiran ka siiyey baaxadda dayactirka iyo isbeddelada cusub ee la sameynayo, kuwaas oo ka dhigaya safaaradda meel ku habboon adeegyada ay bixiso. Wasiir Fiqi ayaa muujiyey bogaadintiisa ku aaddan dadaalka geesinimada leh ee uu Safiirka hormuudka ka yahay, isagoo ku tilmaamay arrintan tallaabo muhiim ah oo kor u qaadi doonta muuqaalka iyo maqaamka safaaradda, taasoo sii adkayn doonta xiriirka labada dal ee Soomaaliya iyo Tanzania.

Wasiir Fiqi wuxuu sidoo kale ugu baaqay ganacsatada Soomaaliyeed iyo jaaliyadda ku dhaqan Tanzania in ay ka qayb qaataan dhismaha safaaradda, taas oo ah goob loogu adeegayo muwaadiniinta Soomaaliyeed, loona xoojinayo xiriirka labada dal.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Ahmed Moallim Fiqi, ayaa maanta magaalada Daarusalaam ee dalka Tanzania kula saxiixday seddex heshiis Wasiirka Warfaafinta, Hiddaha, Dhaqanka iyo Cayaaraha ee dalka Tanzania, Hon. Prof. Palamagamba John Aidan Mwaluko, iyo Wasiirka Arrimaha Gudaha dalkaasi, Hon. Innocent Lugha Bashungwa.

Heshiisyada saxiixa lagu duugay ayaa kala ahaa iskaashiga bedqabka iyo nabad-gelyada, is-dhaafsiga maxaabiista xukuman iyo Is-afgarad ku saabsan iskaashiga dhinaca horumarinta afafka Sawaaxiliga iyo dhaqanka.

Munaasabadani ayaa waxaa goobjoog ka ahaa Wasiirka Biyaha iyo Tamarta, Xildhibaan Cabdullaahi Bidhaan, Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya u fadhiya dalka Tanzania, Danjire Ilyaas Cali Xasan iyo Agaasime ku xigeenka madaxtooyada (Villa Somalia), Mudane Maxamed Amiin Cismaan.

Heshiisyadani ayaa xoojinaya xiriirka laba geesoodka ee labada dal u dhexeeya, gaar ahaan isdhaafsiga maxaabiista ayadoo muwaadiniin Soomaaliyeed ay ku jiraan xabsiyada dalka Tanzania, kuwaasoo ay Dowladda Federaalka Soomaaliya qorshaynayso in ay la soo wareegto, dibna dalka hooyo ugu soo celiso.

Waxaa xusid mudan in Af Sawaaxiliga oo ka mid ah afafka rasmiga ah ee Urur goboleedka dhaqaalaha Bulshada Bariga Afrika (EAC) oo Soomaaliya ay xubin ka tahay, kuna hadlaan inta badan dowladaha ku habaysan ururkaasi ayaa la isla gartay horumarinteeda.

Waxay ahayd 19 December, 2024 markii Caasimadda Muqdisho labada dal wasiirro kala matalayey ay kala saxiixdeen afar heshiis oo muhiim ah oo isugu jirey; iskaashiga siyaasadeed ee labada dal, Gaashaandhigga, Caafimaadka iyo Dalxiiska.