Wasiirka Amniga gudaha xukuumadda federaalka Soomaaliya (XFS),mudane Xasan Xundubey Jimcaale oo ka qeyb galay munaasabadda 77 guuradii kasoo wareegtay aas aaska ciidanka boliiska Soomaaliyeed, ayaa sheegay in guulo taariikhi ah ay ka gaareen ilaalinta nabadgelyada ciidamada qalabka sida gaar ahaan kuwa boliiska.

Wasiirka ayaa saraakiisha u dalacday  darajooyinka sarsare ku ammaanay dadaalka ay muujiyeen iyo sidii loo sugay amniga garoonka Inj-Yariisow (Ex Koonis) oo marti geliyay ciyaarihii ugu xiisaha badnaa ee lagu qabto bariga Afrika.

Wasiirka Amniga gudaha oo ku dheeraaday ka hadalka muhiimada ay leedahay ilaalinta amniga shacabka ayaa xusay in ciidanku ay hureen waxa ugu qiimaha badan adduunka oo ah nafta isagoo tilmaamay iney yihiin geesiyaal aan la iloobeyn.

“Shaqo la qabto tan ugu karaama badan oo adduun iyo aakhiro ugu wanaagsan waa ummadaada amnigeeda in la sugo”ayuu yiri wasiirka Amniga.

Wasiirka Amniga gudaha mudane Xasan Xundubey ayaa boggaadiyay agoonta boliiska oo wacdaro ka dhigay munaasabadda isagoo sheegay inuu garab taaganyahay qorshayaal cusub oo lagu horumariyana uu la imaa doono.

“Waxaan ku faraxsanahay agoontu meeshi ugu horreysay oon booqdo iney tahay, ballan qaad baan ka galay inaan fuliyo Ayaan rabaa insha allah,waxaa kaloo qorshaha iigu jira inaan wax cusub ku kordhino ubaxyadaas soo koraya si dadki u dhintay dalkaan dadki ay ka tageen aysan u dayacmin” ayuu yiri Xundubey.

Wasiirka Amniga xukuumadda Soomaaliya mudane Xasan Xundubey Jimcaale ayaa sheegay in argagixisada Alshabaab aysan dooneyn wax horumar ah, isagoo tusaale u soo qaatay in qori lagu waardiyeynayo dhisida waddada isku xirta Muqdisho iyo Afgooye taas oo aan siyaasad ku lug laheyn, wuxuuna shacabka Soomaaliyeed ka codsaday in lala shaqeeyo ciidamada Qalabka sida si dalka looga sifeeyo argagixisada.

Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed ayaa waxaa la aas aasay sannadkii 1943-kii waana ciidanka ugu da’da weyn ciidamada qalabka sida.

Madaxtooyada Dowlad Goboleedka Puntland waxaa xalay lagu qabtay munaasadda xuska 8-da January oo ku beegan sanad guuradii labaad ee kasoo wareegatay markii la doortay Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka maamulka Puntland.

Madaxweynaha Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni iyo Madaxweyne Ku-xigeenka Dowlad goboleedka Puntland Mudane Axmed Cilmi Cismaan Karaash oo ay weheliyaaan Guddoonka Golaha Wakiilada ayaa munaasabadda kaga qeybgalay hoolka cusub ee xarunta Madaxtooyada ee Garoowe.

Munaasabadda waxaa sidoo kale ka qeybagalay Madaxweynaha Jubaland Axmed Maxamed Islaam, Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Xasan Shiikh Maxamuud, Ra’iisal Wasaarihii hore Xasan Cali Kheyre, Madaxweynihii hore ee Galmudug Cabdi Kariim Xuseen Guuleed, Madaxweynihii hore ee Koonfur Galbeed Shariif Xasan Shiikh Aadeen, Madaxweynihii hore ee Puntland Senator Cabdiraxmaan Faroole, Xildhibaano ka mid ah labada Aqal ee DFS, goleyaasha maamulka Puntland iyo marti sharaf kale.

Madaxweynaha dowlad goboleedka Puntland ayaa  hadaljeedintiisa taariikhiga aheyd ee xalay ku xusay, waxyaabaha laga qabtay dhinacyada Amniga, maaliyadda, arrimaha bulshada iyo kaabayaasha dhaqaalaha.

Madaxweynuhu wuxuu ku dhawaaqay in laga billaabo sanadka cusub Bisha koowaad ay dowladdu hirgelinayso mushaar kordhin ay u sameysay Shaqaalaha rayidka ah, taas oo aad loo bogaadiyey, Dowladda ayaa ugu kordhisay mushaharka Goleyaasha dowladda sida Wasiirada, Xildhibaanada iyo weliba Ciidamada.

Ugu danbeyn Madaxweynaha ayaa shahaado sharaf guddoonsiiyey qaar ka mid ah  Wasaaradaha iyo Hay’adaha kala duwan ee Puntland oo lagu abaalmariyey howlkarnimadooda.

Shirkada Twitter ayaa si rasmi ah u xirtay bartii uu ku lahaa madaxweynaha  Mareykanka ee xafiiska baneynaya Donald Trump

Shirkadu waxay sheegtay in uu Trump ku xadgudbay sharciyada iyo nidaamka badqabka ee u yaala Twitter.

Barta Donald Trump ayaa waxaa ku xirnaa 88.7 malyuun oo qof .

Arintan ayaa ka dhigan Trump aanu isticmaali doonin Twitter oo uu aad u jeclaa kuna qori jiray wararka uu rabo in ay saaxafada qaadato

Ciidanka xoogga JFS oo kaashanaya taliska Mareykanka ee Africa (Africom)

ayaa duqeyn ay ka fuliyeen deegaan Saaxa-weyne ku dilay horjooge sare oo Argagixisada Al-shabaab ka tirsan iyo tiro maleyshiyaad ah.

War qoraal ah oo ka soo baxay dowladda Soomaaliya ayaa lagu xaqiijiyay duqeynta lagu beegsaday maleeshiyaadka Alshabaab.

Dowlada Senegal ayaa sheegtay in dalkeeda uu ka dilaacay feyrus ah dureyaga shibiraha oo halis badan

Feyraskan oo lagu magacaabo Avian Influenza ayaa laaya shimbiraha oo digaaga ay ka mid yihiin sida ay sheegtay heyada caafimaadka xayawaanka ee OIE .

Gobalka Thies oo dhanka bari ka xiga magaalada caasumada Dakar ayaa cudurka laga helay.

Saraakiisha caafimaadka Senegal waxay sheegeen in uu cudurka dilay ku dhawaad 60,000 oo digaag

Waaxda caafimaadka UK ayaa maanta oo jimco ah ansixisay talaalka cudurka karoona ee loo yaqaan Moderna

Talaalkan oo ah kii sadaxaad oo UK ogolaato ayaa waxaa lagu farsameeyay dalka Mareykanka waxaana la sheegay in 94% uu yahay mid wax tar leh .

UK waxay iminka dalbatay qiyaasta 17 malyuun oo daawadan ah.

UK ayaa horay u dhaqan galisay talaalka Pfizer, BioNTech ee lagu sameeyay dalka Jarmalka iyo midka AstraZeneca ee lagu farsameeyay jaamacada Oxford ee UK

Qoysaskaan oo xiligaan xaalad adag oo dhinaca nolashaa ay Heysato ayaa saaka waxaa qaar ka mida dadka deegaanku ay Bilaabeen in ay gurmadyo usameeyaan inkastoo gurmadyada ay Gaarsiiyeen aysan aheyn mid ku filan

Gudoomiye ku xigeenka dagmada galkacyo injineer Maxamed Cabdi Cilmi oo isaga iyo Gudoomiyaha Gobalka Mudug Cabdiraxmaan Cali Diiriye Isxal ay booqdeen goob ay ku Sugnaayeen oo ku taal xaafada horumar ee Magaalada Galkacyo Ayaa ugu horeyn uga warbxiyay warbaahinta Qaranka gurmad Yada loo fidiyay saaka iyo xaaladood nolaleed isagoona xusay in Ay heysato xaalad adag oo dhinaca nolashaa loona baahan yahay In loo gurmado walaalaha kusoo barakacay galkacyo

Gudoomiyaha Gobalka Mudug Cabdiraxmaan Cali Diiriye Isxal Ayaa Isna Dhankiisa Xusay In Laga Wada Qeyb Qaato U Gurmashada Qoysaska Ay Saameeynta Ku Yeelatay Nolashooda Xaalufinta Ayaxa

Qaarka Mida Xubnaha Qoysaska Soo Gaaray Magaalada Galkacyo Ayaa Iyaguna Ka Mahad Celiyay Gurmada Loo Sameeyay Iyo Booqashada Masuuliyinnta Gobalka Iyo Dagmada

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo ka qeyb galay Munaasabadda Xiritaanka Tartanka Kubadda Cagta ee Dowlad Goboleedyada iyo Gobolka Banaadir ayaa sheegay in tartankan uu kor u qaaday is-dhexgalka, walalnimada iyo midnimada dhallinyarada Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa xusay ahmiyadda ciyaaruhu ay u leeyihiin nabadda, xasilloonidda iyo horumarka dalkeenna, waxa uuna tilmaamay sida ay muhiimka ugu yihiin la dagaallanka xagjirnimada iyo maandooriyaha, joojinta Tahriibka iyo qabyaaladda.

“Dowladdu si ay u hirgeliso Qorsheyaasha Qaran ee horumarinta ciyaaraha waa in qeybaha kala duwan ee bulshada ay doorkooda ka qaataan. Xukuumadda waxaan ku adkeynayaa in ay xoojiso isdhexgalka bulshada, taas oo ay ugu horreeyaan ciyaaraha Kubadda Cagta”.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa ku bogaadiyey Wasaaradaha Ciyaaraha Heer Federaal iyo Heer Dowlad Goboleed, Xiriirka Soomaaliyeed ee Kubadda Cagta, Ciidamada Qaranka iyo Maamulka Gobolka Banaadir, dadaalkii ay ku bixiyeen qabsoomidda Tartankan ka turjumaya hor u socodka dalkeenna.

“Waxaa muuqata rajo ku aaddan in aan dib u soo ceshan karno maqaamkii iyo heerkii aan ka joognay ciyaaraha heer Gobol iyo her qaaradeedba, taasna waxaa caddeyn inoo ku filan ciyaartooyda dhallinyarda ah ee inta Koobku uu socday soo bandhigay farsamada, dabeecad wanaagga iyo xirfadda sare”.

Madaxweyne Farmaajo ayaa u hambalyeeyay dhammaan Kooxihii ka soo qeyb galay tartanka, iyada oo billado la guddoonsiiyey Xulka Kubadda Cagta Gobolka Banaadir oo qaaday Koobka iyo Xulka Galmudug oo xaqiijiyey kaalinta labaad.

Munaasabadda Xiritaanka Tartanka Dowlad Goboleedyada Dalka iyo Gobolka Banaadir waxa ka soo qeyb-galay Guddoomiyaha Golaha Shacabka JFS Mudane Maxamed Mursal Sheekh, Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Mudane Maxamed Xuseen Rooble, Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cumar Maxamuud Maxamed iyo masuuliyiin ka socday Goleyaasha Dowladda.

Taageero yaasha Donald Trump ayaa qabsaday oo galay dhismaha Capitol ee magaalada Washington halkaas oo uu ka socday kulan labada aqal ee baarlamaanka Mareykanka ku ansixinayeen madaxweynaha la doortay ee Joe Biden .

Xildhibaanada ayaa laga saaray dhismaha kadib markii hoolka ay ku shirayeen ay galeen taageerayaasha Trump oo careysan islamarkaana qeylinaya

Ilhan Omar oo ka tirsan baarlamaanka Mareykanka ayaa sheegtay in ay badqabto balse ay ka qalbi jabsantahay kana xun tahay waxa ka dhacay Capitol .

Madaxweyne ku xigeenka Mareykanka Mike Pence oo goobta joogay ayaa waxaa la cararay ciidanka gaarka ah sida saxaafada mareykanku ay sheegeyso.

Nancy Pelosi oo hogaamisa Congresska Mareykanka ayaa ka dalbatay Donald Trump in uu taageerayaashiisa u sheego in ay ka baxaan xarunta Capitol

Madaxweynaha la doortay ee Mareykanka Joe Biden ayaa sheegay in weerar lagu soo qaaday dimuqraadiyada Mareykanka

Sadax qof  oo shacab ah oo mid ka mid ah dumar tahay ayaa duleedka tuulada Gaabaneey oo hoos tagta degmada Xudur  ku geeriyoodey ka dib markii ay la kacday walxa qarxa oo meel duur ah ay ka soo qaadeen sida ay  xaqiijiyeen ehelada  dadka geeriyooday oo meesha ka dhawaa

Lama oga nooca walxaha qarxey mana aheyn wax iyaga loo dhigey, haseyeshee dadka tuulada waxay  sheegeen in gumac rasaas ay umaleeyeen hoobiye aan qarxin goobta qaraxa ka dhacay uu ooli jiray

Allaah unaxariistee Cumar Maxamed Cali iyo Maxamuud Abdi Maxamed oo ku geeriyooday goobta walxaha qarxa kula kaceen waxay ifka uga tageen shan iyo toban caruur ah iyo sadax  xaas, halka gabadha oo 17 jir aheyd dhaawac halis ah ka soo gaarey qaraxa ka dibna isbitaalka xuddur ugu geeriyootay.

Walxo qarxa oo bulshada aan aqoon ulaheyn ayaa inta badan lagu arkayaa tuulooyinka iyo deegaanada kale maadaama dagaalo ka socdaan cid dadka ka wacyigelisana aysan jirin.