Wakiilada Beesha caalamka ayaa kulan khadka Internet-ka ah la yeeshay Madaxweynaha Hirshabeelle Mudane Cali Guudlaawe Xuseen,iyagoo kala hadlay xaaladaha siyaasadeed ee Soomaaliya.

Madaxweyne Guudlaawe iyo Wakiilada Beesha caalamka ayaa ka wada hadlay muhiimaddu ay leedahay in xal laga gaaro khilaafka Doorashada si loo qabto doorasho loo wada dhan yahay.

Dowladda Federaalka oo kaashaneysa saaxiibadeeda beesha caalamka ayaa dadaal ugu jirta sidii dalka loogu diyaarin lahaa jawi doorasho oo xasilloon.

Madaxweyne Farmaajo ayaa horay u sheegay in Dolwadda Federaalka ay ka go’an tahay qabashada doorasho hufan oo ku salaysan habraacyadii lagu heshiiyay.

Gudoomiyaha Dagmada Xamar Weyne Cabduqaadir Maxamed Cabdiqaadir ayaa ka warbixiyay heerka uu maraayo dhismaha laamiga isku xera Shabeele ilaa isbitaalka Martiini oo uu horay u dhagax dhigay Gudoomiyaha Gobolka banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Md. Cumar Maxamuud Maxamed (Cumar Filish)

“waxaan u mahad celinayaa duqa Magalaada Muqdisho Md. Cumar Maxamuud Maxamed (Cumar Filish) oo naga aqbalay codsigii ahaa in naloo dhiso wadooyinka Burbursan ee ku yaala dagmada Xamar Weyne” ayuu yiri gudoomiyaha Dagmada Xamar Weyne

Waxa uu intaa ku daray Gudoomiye Cabdiqaadir “waa laamigii labaad ee naloo hirgeliyo tan iyo intii uu xilka haayay gudoomiye Cumar Filish”

Ugu dambeyn Gudoomiyaha Dagmada Xamar Weyne Cabduqaadir Maxamed Cabduqaadir ayaa shacabka Soomaaliyeed ka codsaday in ay dulqaataan inta ay shaqada Socoto “wadada ka bilaabata Shabeele ee tagtay Isbitaal Martiini ayaa ah mid gabagabo ah.

“Waxaan shacabka Soomaaliyeed ee isticmaala Wadadaasi iyo gaadiidka ka codsaneynaa in  ay muujiyaan dulqaad inta ay shaqada ka dhamaaneeso” ayuu yiri Guddoomiye Cabduqaadir.

Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhiga Soomaaliya Abuukaate Xasan Xuseen Xaaji ayaa sheegay in Dowladda Federaalka Soomaaliya diyaar u tahay dhismaha ciidan Qaran oo lagu kalsoon yahay iyo maalgelintooda.

Wasiirka wuxuu sheegay in Dowladda ay ka qeyb qaadaneyso tayeynta, daryeelka iyo wax kasta oo ay u baahan yihiin ciidanka Qaranka.

“ Dowladda Soomaaliyeed waxay diyaar u tahay in ay dhisto ciidan qaran oo lagu kalsoonyahay, dhaqaalaha ugu badan ee Dowladda waxaa lagu bixiyaa ciidanka,” ayuu yiri Wasiirka Gaashaandhiga Soomaaliya.

Sidoo kale, Wasiir Xasan Xuseen Xaaji oo sii hadlayay ayaa yiri” Ummad waxay qiimo ku leedahay ciidankeeda oo waajib ka saaran yahay Difaaca Xudduudooda, Baddooda iyo cirka,”.

Dowladda Soomaaliya ayaa dadaal xooggan ku bixineysa in la dhiso ciidamo qaran oo howlaha sugidda amniga kaalin weyn ka qaata.

Ciidamada xoogga dalka ee hadda dhisan waxay qeyb weyn ka qaateen dagaalka ka dhanka ah maleeshiyada Al-Shabaab oo deegaano badan oo dalka ah laga xoreeyay.

Wasiirka Wasaaradda Qorshaynta, Maal-gashiga iyo Horumarinta dhaqaalaha XfS oo u wehliyo Wasiirka Cadaaladda ayaa xarunta  Wasaaradda kulan kula yeeshay Madaxda sare ee Hay’adda horumarinta Mashaariicda Turkiga ( TIKA-Soomaaliya) iyo Madax kale oo Turki ah.

Ujeedada kulanka waxaa looga gol lahaa, si loo xoojiyo iskaashiga  dhinacyada horumarinta labada Dowladood.

Ganacstada ka socotay Turkiga ayaa daneeyay in ay Maal gashadaan dalkeenna oo ay u arkeen Dal ku Habboon Maal-gashiga.

Wasiir Jamaal ayaa tilmaamo ka bixiyay Waddankeena meelaha ugu habboon in maal-gashiga lagu sameeyo, oo ahmiyad wayna u leh Maal Gashiga shisheeye  kuwaa oo kala ah Beeraha,Tamarta, Xoolaha, iyo

Kaluumeysiga.

Madaxda ka socotay hay’adda Turkiga (TIKA-Soomaaliya) iyo xubnaha kale ayaa soo dhaweeyay dadaalada ka socda Soomaaliya isla markaana sheegay in ay ka go’an tahay sidii ay u Maalgashan lahaayeen dhinacyada muhiimka ah ee Wasiirku xusay taa oo dhankooda ay mudnaan wayn u leedahay.

Sidoo kale waxaa  hoosta laga xariiqay dar-dargalinta Shuruucada muhiimka u ah Maal-gashiga shisheeye tasoo fursad wayn u abuurayso Waddanka oo intooda badan heer gaba-gabo ah maraayo.

Ugu damabayntii Wasiirka Wasaaradda Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarimta Dhaqaalaha XFS, Mudane Jamaal Maxamed Xasan ayaa sheegay in ka Dowlad ahaan ay diyaar u yihiin dhiirogelinta, fududaynta, taageeridda, Maalgalinta shisheeye, sare u qaadidda Muuqaalka Dalka iyo in aynu sii hagaajino jawiga Maalgashiga oo Dalku billow Wanaagsan u ah.

Dalka Holand waxaa maalintii afraad galay isku soo baxyo rabshada wata oo ka dhacaaya qaar ka mid ah magaalooyinka dalkaas

Mudaaharadyaasha ayaa ka cabanaaya xirnaanshada guud ee lagu soo rogay dalka kadib markii cudurka Karoona ku faafay dalka.

Madaaharadyaasha iyo ciidmada ka hor taga rabshadaha ayaa dhowr magaalo isku dhacay, inskata oo ciidamadu xakameeyen markii danbe.

Dadka bannaan baxyada sameeynaayay ayaa dhagxaan ku tuuray booliska, waxaana la xiray dhowr qof sida laga soo xigtay warbaahinta dalkaas.

Mas’uul u hadlay booliska ayaa sheegay inay denbi tahay in la sameeyo banaan baxyo wata rabshado.

Sagaal boqol oo qoys oo isugu jira dadka baahiyaha gaarka ah qaba, danyarta iyo barakacayaasha oo laga sooxuley xaafadaha magaalada xuddur ayaa ka faa’ideystay deeqdaan oo ka kooban bur, bariis, Sonkor iyo saliid oo ay ku deeqeen ganacsato soomaaliyeed oo ka soo jeeda koonfur galbeed, waana deeqdii ugu horeysay oo lagaarsiiyo dadka danyarta ah oo noloshoda saameysay sicir bararka iyo raashiin la’aanta sababay go’doominta wadooyinka soogala magaalada.

Qaar ka mid ah danyarta ka faa’ideysatay deeqda ayaa sheegey in xilli ay ubaahan yihiin lagaarsiiyey.

Maamulka oo ku howlanaa xaqiijinta in deeqda gaarto dadka ku haboon oo nolashooda liidatay ayaa ka mahadceliyey.

Xuddur waxa ku nool kumadanaan kun oo isigu jira barakacayaal in dadka degan magaalada oo go’doonsan taasoo sababtay dhaq dhaqaaq la’aanta ganacsiga iyo in nolosha adkaato.

Ciidamada Xoogga Dalka oo kaashanaya kuwa Koonfur Galbeed ayaa weerar ku qaaday deegaanka Seydheelow oo ka tirsan gobolka Bay,halkaasi oo ay maleeshiyada Al-         Shabaab ay ku dhibaataynayeen shacabka.

Taliyaha qeybta Booliska Gobolka Bay ee Dowlad goboleedka Koonfur Galbeed Gaashaanle Sare Amiin Maxamed Daruur oo la hadlay Wakaaladda (SONNA) ayaa sheegay in khasaare dhimasho iyo dhaawac ay halkaasi ugu geysteen koxda Al-Shabaab,ayna deegaanka iminka ay gacanta ku hayaan.

“Howlgalkan waxaa qaaday ciidankeena,waxaana uu ka dhacay deeganaak Seydheelow,waxaa halkaasi lagu dilay 7-ka tirsan argagixisada Al-Shabaab,deegaankana hadda waxaa gacanta ku haya ciidanka dowladda,shacabkuna waa laga dulqaaday dhibtooda”. Ayuu yiri taliye Amiin.

Deegaanka uu dagaalka ka dhacay oo qayaas ahaantii 35 KM dhanka Waqooyi kaga began magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Baay ayaa waxaa horey ugu sugnaa maleeshiyada Alshabaab.

Taliyaha qeybta ayaa xusay in weerarka ay ku qaadeen deegaanka Seydheelow ay ka dambeysay kadib markii shacabka deegaanka uu codsi kaga yimid si looga dulqaado dhibaatada ay kala kulmayeen argagixisada.

Maleeshiyada Alshabaab ayaa dhibaato ku haaya shacabka,iyagoo badeecada gaadiidka saaran ay kagubaan si ay nolosha ugu ciriiriyaan dadaka,balse ciidanka xoogga dalka ayaa wada howlgalo ka dhan ah alshabaab meelaha ay kaga sugan yihiin gobolada dalka.

Maamulka gobolka Hiiraan aya soo dhaweeyay dadalada xildhibanada 2-aad ee Dowlad Goboleedka Hirshabele ay wadan oo ku saabsan xalinta tabashada bulshada Beledweyne ay kaqaban dorashadi dhawaan kadhacday casimada dowlad goboledka Hirshabele ee Jowhar.

Afhayeenka maamulka gobolka Hiiraan Cabdi Muumin oo ka qeyb galay layay soo dhaweynta xildhibano soo gaaray Magaalada Beledweyn ayaa sheegay in ka maamul ahan ay soo dhaweynayaan dadaalada socda.

Xildhibaanada soo gaaray Magaalada  beledweyne ayaa sheegay in ay ka qeyb qadanayaan dadaalada xalradinta ah , waxaana ay xuseen in ay kulamo la qaadan doonaan qeybaha kala duwan ee bulshada ku dhaqan Gobolka Hiiraan.

Wasaaradda Arrimaha Gudaha Dowlad Goboleedka Galmudug ayaa Guddi ku meel gaar ah oo maamula u magacawday degmada Wasil gobolka Mudug.

Wareegto ka soo baxday Xafiiska wasiirka Arrimaha Gudaha Galmudug  ayaa lagu magacaabay Guddigan oo ka kooban 13-xubnood oo ka mid ah bulshada degmadaasi.

Waxayna Guddigan ka shaqeyn doonaan baahiyaha Bulshada degmada.

Kulanka guddiga amniga gobalka Mudug ee Puntland oo uu shir gudoominayay wasiir ku xigeenka amniga  Dowlad Goboleedka Puntalnd Cabdullaahi Cabdisalaan ayaa lagu soo bandhigay walxaha qarxa kuwaa oo lagu soo qabatay sida ay sheegeen howlgalo ciidamada amniga Puntaland ay ka sameeyeen magaalada Gaalkacyo iyadoo dhanka kalana kulanka laga soo saaray amaro qeyb ka ah xoojinta amniga iyo dar dar galinta  la dagaalanka argagixisada

Taliyaha qeybta booliiska gobalka Mudug ee puntaland g/sare Muumin Cabdi Shire iyo gudoomiyaha gobalka Mudug ee Puntland Cabdiladiif Muuse Nuur ayaa uga horeyn kulanka ka hadlay waxaana ay ka warbixiyeen amniga gobalka iyo waxyaabihii u qabsoomay todabaadkaan.

Wasiir ku xigeenka wasaarada amniga Dowlad Goboleedka Puntland Cabdulaahi Cabdisalaan ayaa isna bogaadiyey sida wanaagsan oo ay ciidanka amniga dadaal badan ugu bixiyeen sidii loo sugi lahaa guud ahaan amniga iyo la shaqeynta maamulka ee ciidamada amniga.