Xeer ilaaliyaha guud ee Qaranka mudane Sulaymaan Maxamed Maxamuud oo ku sugan dalka Turkiga ayaa kulan la yeeshay Xeer ilaaliyaha Guud ee Jamhuuriyadda Turkiga mudane Beker Sahin.

Kulankaas oo ay goob joog ka ahaayeen wasiirka cadaaladda dawladda FS mudane Cabdulqaadir Maxamed Nuur iyo Jaamac Cabdullaahi Caydiid ayaa looga wada hadlay sidii Turkiga iyo Soomaaliya isaga kaashan lahaayeen xoojinta hay’adaha garsoorka iyo ku dhaqanka sharciga.

Sidoo kale mas’uuliyiinta ayaa ka wada hadlay in hay’adaha cadaaladda Turkigu ay Soomaaliya ka taageeraan tababarada hawlwadeenada cadaaladda, sida xeer ilaaliyaasha iyo garsoorayaasha, taas oo Soomaaliya ku caawinaysa ku dhaqanka sharciga iyo helitaanka cadaalad wax ku ool ah.

“Turkigu waa wehel istiraatiiji ah oo saaxiib la ah dalkeena” ayuu yiri Xeer ilaaliyaha guud ee Qaranka mudane Sulaymaan Maxamed Maxamuud oo ka hadlayey kulanka uu la qaatay dhigiisa Turkiga.

Taliska Mareykanka ee Afrika oo kaashanayo dowladda federaalka ee Soomaaliya  ayaa qaaday duqeyn cirka ah oo lagu bartilmaameedsaday xarun ay leeyihiin al-Shabaab oo ku taal agagaarka degmada ee gobolka Jubbooyinka.

Qiimeyntii ugu horreysay ee laga soo saaro weerarkaan oo dhacay 24-ka bishaan ayaa lagu sheegay in waxyeello loo geystay dhowr maleeshiyo ah oo al-Shabaab ah, qalab ay wateen iyo xaruntii ay daganaayeen.

Taliska ayaa sidoo kale qiimeyn uu sameeyay ku sheegay in aysan jirin waxyeello soo gaartay dadka rayidka ah,waxayna intaa ku dareen in ay  socdaan dadaallo  lagu doonayo in lagu carqaladeeyo howlaha cadowga isla markaana cadaadis lagu saarayo shabakadda al-Shabaab.

Qoraal ka soo baxay Taliska Mareykanka ee Afrika  ayaa lagu xaqiijiyay la sii wadi doono  la shaqeeynta la-hawlgalayaasha caalamiga ah iyo kuwa Afrikaanka ah si loo hubiyo amniga muddada-dheer ee Soomaaliya ee ay ku shaqeynayaan Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Dowladaha Xubnaha ka ah.

Taliska Mareykanka ee Afrika wuxuu ballan-qaadayaa inuu la shaqeynayo waddamada Bariga Afrika si uu gacan uga geysto damaanaqadka  xasillooni siyaasadeed, mid dhaqaale, iyo mid bulsho oo   gobolka ah.

Shirka Golaha Wasiirrada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya oo uu guddoomiyay Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa looga hadlay qodobbo ay ka mid yihiin Amniga Doorashooyinka, Amniga Qaranka iyo  xuduudaha dalka, Kaalinta IGAD ee xal u helista khilaafka Soomaaliya iyo Kenya, halka lagu Dhageystay warbixinno la xiriira socdaalkii  Ra’iisul Wasaaraha ee Puntland iyo Galmudug.

Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska ee Xukuumadda Soomaaliya Mudane Cismaan Abuukar Dubbe ayaa Warbaahinta u sharxay qodobada ka soo baxay shirka Golaha Wasiirada.

Hay’adda  ACF oo kaashaneysa Wasaaradda Caafimaadka Soomaaliya ayaa dib u dhis iyo qalabeyn ku sameysay xaruntan oo ka mid noqoneysa qeybaha muhiimka ah ee Isbitaal Laasaleeti, taas oo markii hore  loogu talo galay in lagula tacaalo safmarka COVID 19,  iyadoo hadana ay u diyaarsantahay xaaladaha kale ee deg dega ah sida daryeelka hooyada iyo dhallaanka.

Mas’uuliyiinta Wasaaradda Caafimaadka, Guddoomiyaha degmadda Cabdicasiis, maamulka Isbitaalka iyo xubno ka socday Hay’adda ACF ayaa ka qeyb galay xaflad kooban oo xariga looga jarayey qeybtan cusub ee lagu soo kordhiyay Isbitaalka.

Agaasimaha isbitaalka Laasaleeti Faadumo Cabdi Macow iyo Guddoomiyaha degmadda Cabdicasiis Rowdo Cabdi Cali  ayaa Wasaaradda Caafimaadka uga mahadceliyay shaqada wanaagsan oo ay ka qabteen Isbitaalka Laasaleeti oo adeegyo kala duwan u qabta bulshada.

Agaasimaha barnaamijyada ee  hay’adda ACF Maxamed Xaaji Cabdi ayaa sheegay inay sii wadi doonaan garab istaaga bahda Caafimaadka.

Wasiirka Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka  Soomaaliya Dr Fowsiya Abiikar Nuur ayaa xustay  in  ay sii wadi doonaan qorshayaasha lagu horumarinayo Isbitaalka Laasaleeti iyo Isbitaalada kale ee danta guud oo ay ku xiranyihiin dadka danta yar.

Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Dhirta iyo Daaqa Xukumada Federaalka Soomaaliya ayaa  Muqdisho ku qabatay kulan looga doodayey ansixinta sharciyada Xanaanada Xoolaha.

Qodobada ku darista ama ka badalka u baahan si loo meelmariyi sharciyada Xanaanada Xoolaha oo ay soo diyaarisay Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Soomaaliya oo kaashaneysa Hay’adda midowga Afrika u qaabilsan Xoolaha  ayuu ku saabsanaa kulankan oo ay ka qeyb galayn masuuliyiinta Wasaaradda, xubno ka socday maamul goboleedyada iyo marti sharaf kale.

Agaasimaha guud ee  Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Soomaaliya Maxamed Cumar Nuur  ayaa  xusay In u jeedooyinka loo qabtay kulankan ay tahay sidii loo heli lahaa sharciyo wax ku ool ah oo ku saabsan Xanaanada Xoolaha.

Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Dhirta iyo Daaqa Soomaaliya Cabdirisaaq Daahir Maxamuud ayaa ka qeyb galayaasha ku dhiirigaliyay inay si cilmiyeysan uga doodaan sharcigan oo uu tilmaamay inuu muhiim u yahay dalka iyo dadka Soomaaliyeed.

Wasiirka Maaliyada Galmudug Farxaan Cali Maxamuud ayaa si rasmi ah u soo xiray kulan socday muddo labo cisho ah oo magaalada Dhuusamareeb ay kaga qayb-galeen in ka badan 25 Wasaaradood Iyo shan hay’addood oo ka mid ah kuwa dowlada loogana dooday miisaaniyad sanadeedka 2021 oo Galmudug dooneyso in la kordhiyo daqliga soo galaya qasnada dowlada.

Muddadii kulankani socday ayay Wasaaradda Maaliyadda Galmudug ku soo bandhigtay miisaaniyad sanadeedka 2021 oo Wasaarad walbaa ku biirisay talooyin la xiriira culeesyada heysta iyo qoondada celcelis ahaan loo qorsheeyay ee ku xusan  miisaaniyadda Sanadka cusub, sidoo kale Kulankan ayaa lagu siiyey ka qayb galayaasha tababar la xiriiray maamul wanaaga Maaliyadda oo koobayay dhamaan dhinacyada kala duwan ee Maaliyadda,Sidaa uu munaasabada xiritaanka ka sheegay Wasiirka Maaliyadda Galmudug.

Wasaaradda Maaliyadda Galmudug oo Kulankan soo Agaasintey ayaa ku howlan dardar galinta iyo sare u qaadida hannaanka Maaliyadda Galmudug iyadoo loo marayo hab ku dhisan isla xisaabtan koobaya howlaha socda, waxaana madashan laga shaaciyey in Mudadii koobneyd ee xukuumadani jirtay ay kordhay daqliga guddaha iyo deeqaha ka yimid wadamada caalamka.

Wasaaradda Howlaha Guud ee Koonfur galbeed ayaa magaalada Xuddur ku daah furtay kulan latashi Dadweyne oo ku aadan sharciga dhulka oo ay Wasaaraddu horey u soo diyaarisey oo golaha Wasiirada Koonfur Galbeed ansixiyeen, isla markaaana hadda horyaala Baarlamaanka Koonfur Galbeed ayaa maanta aragtidooda ku biiriyey golaha deegaanka Degmada Xuddur.

Xubnaha golaha Deegaanka oo goob jooga u ahaa kulanka wadatashiga u dhaxeeyey iyaga iyo wafdi ka socday Wasaaradda Howlaha guud iyo Guddiga howlaha guud ee Baarlamaanka Koonfur Galbeed ayaa kulanka ku tilmaamay in isbedel iyo nidaam u horseedi doono  in laga gudbo isqab qabsi dhuleed oo haatan deegaanka ka jira.

Agaasimaha Wasaaradda Howlaha Guud Yuusuf Wadani oo kulanka ka hadlay ayaa sheegey in sharciyga aan weli la anxsixinin maamulka iyo dadweynaha fikirkooda loobaahan yahay.

Wafdiga ka socda Wasaaradda howlaha guud iyo Baarlamaanka Dowlada Koonfur Galbeed  ayaa maalmaha soo socda waxay lakulmi doonaan bulshada qeebaheeda kala duwan.

Boqol dhallinyaro Soomaaliyeed oo ku xanibnaa dalka Libiya ayaa lagu guuleystay in dalkooda Hooyo dib loogu soo celiyay, waxaana howshan is ka kaashaday dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan dhanka Socdaalka ee marka  magaceeda la soo gaabiyo loo yaqaan IOM.

Muwaadintiintan dalka dib loogu soo celiyay oo tiradoodu ahayd 100, qof ayaa 60 ka mid ah waxaa la geeyay magaalada Hargeysa, halka inta kale ay ka soo degeen magaalada Muqdisho.

Dhallinyarada oo dalka Libya tahriib ku tagay, ayaa waddankaasi dhibaato badan kala kulmay, qaarkood illaa 2-3 sano waxay gacanta ugu jireen kooxaha dadka ka ganacsada ee Magafe loo yaqaan.

Soo celinta dhallinyarada waxaa si wada jir ah iskaga kaashaday Ergeyga gaarka ee Xafiiska Ra’isul Wasaarada, Wasaaradda arrimaha dibadda iyo Safaaradda Soomaaliya ee Libiya.

Danjire. Maryan Yaasiin Ergeyga gaarka ee Xakuumadda u qaabilsan xaquuqda Tahriibayaasha ayaa sheegtay inay qorsheynayaan sidii inta hartay ay dib u heli lahaayeen xoriyaddooda, ayna ka shaqeynayaan xillli kasta sidii loo ilaalin lahaa xaquuqda muwaadiniinta Soomaaliyeed meelkasta oo ay dunida ka joogaan.

Danjire Maryan ayaa xustay shaqada hufan oo ah qanbeen mudane Sadaam Garaad oo Xafiiskeeda ka mid ah iyo sii hayaha Safaaradda Soomaaliya ee Tripoli Mudane Ibraahim Axmed Nuur oo si wanaagsan shaqada u wado maalin walba.

Mas’uuliyiin iyo Xildhibaanno ka tirsan dowladda ayaa soo dhaweeyay dhallinyaradaan dalka dib loogu soo celiyay.

Wajiga seddaxaad ee dhameestirka waddada xiriirisa magaalooyinka Gaalkacyo iyo Hobyo ayaa waxaa lagu bilaabay si isku tashi ah, waxaana lagu guuleestay 160KM  oo u dhaxeysa magaalooyinka Hobyo iyo Ceel Guula, kaasi oo lagu dhisay mashruuc.

Wajiga seddaxaad ee dhismaha waddadaan la qorsheynayo in lagu dhiso 105 km, oo u dhaxeeysa magaalooyinka Ceel Guula iyo Gaalkacyo sida uu sheegay Dr Cumar Salaad Cilmi oo ka mid ah madaxda guddiga waddada dhismaha ee (GOB)

Dhismaha waddadan ayaa waxaa gacan balaaran ka geystay Haweenka Soomaaliyeed markii la bilaabay ilaa iyo hadda, waxayna wax lagu farxo ku tlmaameen mira dhalka isku tashiga, iyagoo dhanka kalana codsaday in loo istaago sidii looga qeyb qaadan lahaa dhameystiraka inta yar ee dhiman dhismaha waddadaan.

Guddoomiye ku xigeenka gudiga GOB Axmed Urur ayaa sheegay in xiligii guusha ay dhowdahay, loona baahanyahay inaan laga caajisin ka qeyb qaadashada dhameystirka wajiga sedaxaad ee dhismaha waddadaan.