Wasiirka Caafimaadka iyo Daryeelka Bulshada ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Dr. Cali Xaaji Aadam, oo ka mid ah wafdiga Ra’iisul Wasaaraha ee ku sugan magaalada Belgrade, ayaa heshiis iskaashi caafimaad la saxiixday dhiggiisa dalka Serbia.

Heshiiskan ayaa lagu xoojinayaa xiriirka iyo iskaashiga dhinaca caafimaadka ee labada dal, wuxuuna Soomaaliya u horseedayaa fursado cusub oo lagu horumarinayo adeegyada caafimaadka iyo helitaanka daryeel tayo leh.

Heshiiska oo ka dhacay magaalada Belgrade, waxa uu muujinayaa dadaallada Dowladda Federaalka Soomaaliya ay ugu jirto ballaarinta iskaashiga caalamiga ah iyo kor u qaadista adeegyada caafimaadka dalka.

Intii lagu guda jiray munaasabadda saxiixa, Wasiirka Caafimaadka Soomaaliya ayaa la guddoonsiiyay hadiyad sharafeed, taasoo ka tarjumeysa xushmad, saaxiibtinimo iyo adkeynta wada shaqeynta labada dal.

Guddoomiyaha Maamulka Gobolka Banaadir, ahna Duqa Muqdisho, Dr. Xasan Maxamed Xuseen (Muungaab), ayaa maanta guddoomiyay shirka mas’uuliyiinta degmooyinka, kaas oo diiradda lagu saaray dardargelinta arrimaha amniga, bilicda iyo adeegyada bulshada ee caasimadda.

Guddoomiyeyaasha degmooyinka ayaa soo bandhigay warbixinno ku saabsan xaaladda guud ee degmooyinka ay maamulaan iyo sida ay shacabka ugu riyaaqsan yihiin adeegyada loo dhaweeyay.

Guddoomiyaha Maamulka Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Dr. Xasan Maxamed Xuseen Muungaab ayaa maamullada degmooyinka faray inay xoojiyaan iskaashiga iyo wadashaqeynta ay la leeyihiin hay’adaha amniga ee dowladda Federaalka Soomaaliya si loo xaqiijiyo bedqabka muwaadiniinta.

Dhinaca kale, Xoghayaha Guud ee Maamulka Gobolka Banaadir, Marwo Bilan Bile Maxamuud, oo Guddoomiyaha Gobolka Banaadir wakiil uga ah arrimaha Ololaha Nadaafadda ee ka socda caasimadda, ayaa sheegtay in horumar la taaban karo laga gaaray fulinta jadwalka Ololaha Nadaafadda, iyadoo la raacayo hagidda iyo amarrada Duqa Muqdisho.

Kulanka waxaa goob joog ka ahaa, Guddoomiye ku-xigeenka Amniga iyo Siyaasadda, Mudane Maxamed Axmed Diiriye (Yabooh), Guddoomiye ku-xigeenka Hawlaha Guud, Mudane Cabdimajiid Daahir Aadan, Xoghayaha Guud ee Maamulka Gobolka Banaadir, Marwo Bilan Bile Maxamuud iyo Agaasimeyaal ka tirsan Dowladda Hoose ee Xamar

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, mudane Xamza Cabdi Barre, ayaa u magacaabay Dr Axmed Ibraahim Nageeye, Xoghayaha Guud ee Guddiga Qaran ee Tacliinta sare ee Xukuumadda JFS.

Golaha Wasiirada ayaa horay u ansaxiyay xubnaha Guddiga Tacliinta Sare ee Qaranka, kuwaas oo ka koobnaa 15 xubnood.

Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta Sare ayaa si weyn u bogaadisay magacaabista guddiga iyo taabbagelintooda.

Ugu yaraan 1,000 qof ayaa ku dhintay buuraha fog ee Marra ee galbeedka Sudan, kadib markii maalmahaan ay ka da’ayeen roobab mahiigaan ah ,sida ay sheegeen kooxda mucaaradka hubaysan ee dalkaasi.

Aagga uu ka dhacay dhul go’a ayaa la sheegay in ay ku sugnaayeen dad badan oo ka soo jeeda gobolka Waqooyiga Darfur,kuwaas oo magangalyo u joogay gobolka Marra ee buuraleyda ah,kadib markii ay ka soo carareen dagaal dhexmaray ciidanka Suudaan iyo kuwa mucaaradka ah.

Kooxaha mucaaradka Sudan ayaa sheegtay in ay jiraan dad barakacayaal ah oo ka cararay masiibadaasi waxayna ka codsadeen Qaramada Midoobay iyo ururada samofalka in gurmad bini’aadanimo loo fidiyo dadka ay waxyeeladu ka soo gaartay masiibadaasi.

Shilkaan oo dhacay maainimadii Axadda ee la soo dhaafay ayaa keenay in Minni Minnawi oo ah Barasaabka Darfur uu dhul go’aasi ku tilmaamo musiibo bini’aadantinimo.

Dagaal sokeeye ee bishii April 2023-kii dhex maray ciidamada Sudan iyo jabhada RSF ayaa dalka galiyay macmuul ,waxaana dalkaasi isaga cararay hey’ado badan oo kuwa samofalka ah.

Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka (SoDMA), Mudane Maxamuud Macallin Cabdulle, ayaa kulan la qaatay Wakiilka Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Dowladda Norway u fadhiya Soomaaliya, Marwo Merete Dyrud.

Kulanka ayaa lagu gorfeeyay xoojinta iskaashiga iyo wada-shaqeynta labada dhinac, gaar ahaan arrimaha bini’aadantinimada iyo horumarinta bulshada Soomaaliyeed.

Marwo Merete Dyrud ayaa tilmaantay sida Dowladda Norway uga go’an tahay in ay sii garab istaagto dadaallada Soomaaliya ee la xiriira wax ka qabashada musiibooyinka iyo caqabadaha bani’aadantinimo, iyadoo ballanqaadday kordhinta taageerada gaar ahaan adeegyada gargaarka degdegga ah iyo horumarinta bulshada nugul.

Dhankiisa, Guddoomiyaha SoDMA ayaa uga mahadceliyey Dowladda Norway taageerada joogtada ah ee istaraatiijiga ah, isaga oo xusay in taageerada Norway ay door muhiim ah ka qaadato dhismaha awoodda dalka ee wax ka qabashada masiibooyinka iyo dib u soo kabashada bulshada.

Kulanka ayaa kusoo dhamaaday isfahan iyo ballanqaad lagu xoojinayo wada-shaqeynta, iyadoo labada dhinac ay muujiyeen sida ay uga go’an tahay in si dhow looga wada shaqeeyo horumarinta bulshada Soomaaliyeed iyo wax ka qabashada arrimaha bini’aadantinimo.

Danjiraha Jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya ee Masar ahna wakiilka joogtada ah ee Ururka Jaamacadda Carabta Danjire Cali Cabdi Awaare,oo maanta ka qayb galay kulanka meertada 164-aad ee Wakiillada joogtada ah ee Ururka Jaamacadda Carabta,ayaa kalmad ka jeediyay madasha.

Danjire Awaare ayaa uga mahadceliyey Ururka Jaamacadda Carabta iyo Wakiillada Joogtada ah,sida wanaagsan ee ay u taageereen Dalabka Soomaaliya ee ahaa in laga cafiyo deymihihii isgaaray muddo 38 Sano ah oo aanan la bixin dhaqaalaha sanadlaha ah ee xubinnimada,taasoo la go’aamiyay cafinta 75% deymahaasi.

Danjiraha ayaa tallaabadan ku tilmaamay guul taariikhi ah oo u soo hoyatay Dawladda Soomaaliya,isla markaana Safaaraddu ka miradhalisay dadaalkii ay u gashay arrintan iyadoo laga duulayo jihaynta Madaxda Qaranka Jamhuuriyadda Federaalka ee Soomaaliya.

Ugu yaraan 600 oo qof ayaa dhintay, 1,500 oo kalena way ku dhaawacmeen dhulgariir xoogan oo ku dhuftay bariga Dalka Afgaanistaan ​​oo ku dhow xadka Pakistan.

Dhulgariikaan oo dhacay habeenimadii xalay saqdii dhexe ayaa la sheegay in ay ku burbureen guryo ka samaysan dhoobo iyo alwaax oo ku yiillay Gobolka Kunaar iyo deegaanka Nangarhar .

Dhulgariirkaan oo cabbirkiisu ahaa 6 magnitude ayaa laga dareemay Pakistan oo deriska la ah Afganistan iyo Dalka Hindiya,waxaana weli socda dadaallo lagu bixinayo samotamixinta dadka oo ay ka qeybqaadanayaan diyaaradaha helikobtarka ah.

Wasaaradda arrimaha gudaha ee Taliban ayaa sheegtay in tirade dhimashada ay haatan gareyso 622,waxaana jira koror sii baahaya oo ku saabsan khasaaraha dhulgariirka marka la eego fogaanta goobaha ay saameeyeen masiibadaasi iyo dhibka hay’adaha gargaarka caalamiga ah ay ku qabaan gaaritaanka halkaasi.

Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Masiibooyinka Qaranka (SoDMA), Mudane Maxamuud Macalin Cabdulle, ayaa kulan muhiim ah la qaatay Madaxa Hay’adda Bisha Cas ee Qatar Xafiiskeeda Soomaaliya, Mudane Ahmed Aadan Xamiid.

Kulanka ayaa diiradda lagu saaray xoojinta wada-shaqeynta labada hay’adood, gaar ahaan ka hortagga iyo wax ka qabashada masiibooyinka dabiiciga ah, horumarinta howlaha gargaarka bani’aadantinimo, iyo taageerada dhanka tababarka iyo xirfadaha shaqaalaha SoDMA si ay uga jawaabaan xaaladaha degdegga ah.

Madaxa Bisha Cas ee Soomaaliya ayaa ku ammaanay SoDMA dadaalka joogtada ah ee ay ku bixiso wax ka qabashada xaaladaha bani’aadantinimo, isagoo caddeeyey in Bisha Cas ay sii wadi doonto taageerada iyo garab istaagga dhinacyada horumarinta iyo adeegyada degdegga ah ee loo baahan yahay si loo caawiyo dadka nugul.

Dhankiisa, Guddoomiyaha SoDMA ayaa ku dheeraaday muhiimadda wada-shaqeynta joogtada ah, isagoo xusay in iskaashiga labada hay’adood uu horseedi doono xal waara oo wax ku ool ah oo lagu yareynayo nuglaanta bulshada Soomaaliyeed.

Hay’adda SoDMA waxaa ka go’an inay sii waddo dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga hay’adaha caalamiga ah iyo kuwa maxalliga ah si loo xaqiijiyo badbaadada iyo horumarka bulshada Soomaaliyeed.

Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida ayaa saaka dil toogasho ah ku fulisay Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi “Maaxi Yoonis” iyo Ibraahim Aadan Maadeey, oo ka tirsanaa Khawaarijta, islamarkaana horey loogu xukumay dil.

Raggan ayaa ka tirsanaa qeybta Jabhadaha iyo dilalka gaadmada ah ee Khawaarijta, waxaana lagu helay dambiyo ay ku galeen magaalada Muqdisho, halkaas oo ay ku fuliyeen dilal qorsheysan oo lagu bartilmaameedsaday dad bulshada dhexdeeda qiimo ku laha

Taliyaha qeybta 1-aad Kumaandooska Gorgor Gaashaanle Dhexe Saahid Jaamac Faarax ( Jareere) oo uu weheliyo Dhanme Abshir Guutaale oo ka mid ah saraakiisba Ciidamada Xoogaa Dalka ayaa gaaray furimaha hore ee dagaalka Gobolka Shabeellaha Dhexe, iyaga oo kormeer iyo Dhiiragelin ugu tegay Ciidamada ku sugan gobolkaas.

Taliyaha Guutada 19-aad ee Kumaandooska Gor Gor Gaashaanle Dhexe Cosoble Cali Niur ayaa ku soo dhoweeyay taliyaha iyo xubnaha kale ee saraakiisha fadhiga ciidanka, wuxuuna warbixin kooban ka siiyay howlgalka lagu ciribtirayo kooxda Khawaarijta Al-Shabaab.

Gaashaanle Dhexe Saahid Jareere, ayaa ciidamada uu u tegay kula dardaarmay in ay sii xoojiyaan baacsiga Khawaarijta si amni iyo xasillooni u helaan shacabka Soomaaliyeed ee dhibanaha u ah argagixisada.

Ciidamada Xoogaa Dalka, gaar ahaan Guutada 19-aad ee Kumaandooska Gor Gor ayaa howlgalo lagu jabiyay Khawaarijta ka sameeyay deegaanno iyo degmooyin Gobolka Shabeellaha Dhexe ka tirsan,halkaas oo kal hore laga bilaabay howlgalka loogu magac-daray “ Duufaanta Aamusan”.