Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya,Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa maanta qaabilay Wakiilka Gaarka ah ee Midowga Afrika u qaabilsan Soomaaliya, Ambassador Maxamed El-amine Souef oo ay ka wada hadleen arrimo la xiriira hawlgalka Midowga Afrika.

Kulanka ayaa diiradda lagu saaray xoojinta Iskaashi ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Midowga Afrika, iyo howlgalka cusub ee taageerridda iyo Xasillinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM) oo bedalaya ATMIS, iyada oo danjire Souef uu xusay in Midowga Afrika si buuxda uga taageerayo dowladda Soomaaliyeed ciribtirka kooxaha Khawaarijta ah.

Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, ayaa Midowga Afrika uga mahadceliyey taageerrada naf-hurnimada leh ee uu la garab joogo dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed, waxa uuna caddeeyey sida ay dowladda uga go’an tahay in dalka laga sifeeyo kooxaha Khawaarijta ah ee isku soo bahaystay in dalkeena ay nabadda u diidaan.

Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed,ayaa gacanta ku dhigeen Gaari laga soo buuxiyey walxaha qarxa oo la rabay in lagu dhibaateeyo shacabka Soomaaliyeed ee ku nool caasimadda Muqdisho.

Walxaha qarxa ayaa lagu soo farsameeyay sameecadaha cod baahiyaasha, waxaana ay dhagarqabayaashu ku talagaleen in ay farsameysan ugu gudbiyaan ciidamada si ay ugu sameeyaan weerar.

Si kastaba ha ahaatee, qorshahooda ayaa ku guuldareystay, maadaama ciidanka Boliiska ay si aad ah ugu diyaar garoobeen ka hortagga farsamooyinka cusub,oo ay Khawaariijtu adeegsanayaan. Ciidanka Boliiska qeybtooda Xirfadlayaasha ah, ayaa hadda ku guuleystay burburinta walxaha qarxa, taasoo ka hortagtay fal-dambiyeed weyn oo ka dhici lahaa caasimadda.

Ciidanka Boliiska, ayaa sheegeen in gaariga iyo walxaha qarxa ay gacanta ku hayaan, isla markaana ay sii wadi doonaan dadaalkooda si loo xaqiijiyo amniga iyo badbaadada shacabka Soomaaliyeed.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa maanta kusoo biiray madasha Shirweynaha 7-aad ee Garsoorka Dalka, oo ka furmay magaalada Muqdisho. Shirweynahan ayaa looga hadlay horumarka garsoorka, sida loo xoojin karo madaxbannaanida garsoorka, iyo dhibaatooyinka ay la kulmaan garsoorayaasha iyo hay’adaha garsoorka ee dalka.

Shirweynaha Garsoorka 7-aad, ayaa waxaa ka qeyb galaya, garsoorayaal, hay’adaha garsoorka, iyo Mas’uuliyiin sare oo ka kala socda dowladda iyo hay’adaha caalamiga ah. Ujeedada ugu weyn ee shirweynahan ayaa ah xoojinta garsoorka Soomaaliya, dhiirrigelinta isla xisaabtanka, iyo kordhinta kalsoonida shacabka ee nidaamka garsoorka.

Madaxweynaha ayaa ka hadlay kala duwanaanshaha iyo horumarka laga sameeyay garsoorka Soomaaliya,tan iyo markii uu xilka qabtay. Waxa uu soo hadal qaaday muhimadda ay leedahay in la xoojiyo madaxbannaanida garsoorka iyo in la taageero garsoorayaasha si ay ugu shaqeeyaan si cadaalad ah oo waafaqsan sharciga.

Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa sidoo kale dhiirrigeliyay in la sii xoojiyo taageerada iyo tababarka garsoorayaasha, isaga oo ka hadlay muhiimadda ay leedahay in garsoorka dalka uu noqdo mid madax-bannaan oo ka madax bannaan faragelinta siyaasadeed iyo cadaadis kasta.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale u mahadceliyay hay’adaha caalamiga ah ee taageerada siiya garsoorka Soomaaliya, isagoo sheegay in iskaashiga uu yahay mid muhiim ah si loo gaaro hormar waara oo dhinaca garsoorka ah. Sidoo kale, wuxuu ku booriyay garsoorayaasha inay ku dadaalaan sidii loo ilaalin lahaa cadaaladda iyo hufnaanta nidaamka garsoorka.

Madaxweynaha Switzerland Marwo Karin Keller-Sutter oo Warqadaha Aqoonsiga ka Guddoontay Safiirka Soomaaliya ee Switzerland, Qaramada Midoobay iyo Hay’adaha Caalamiga ah.

Madaxweynaha Dalka Switzerland, Marwo Karin Keller-Sutter, ayaa warqadaha aqoonsiga ka guddoontay Safiirka Soomaaliya u fadhisa dalka Switzerland, Qaramadda Midoobay, iyo Hay’adaha Caalamiga ah ee fadhigoodu yahay magaalada Geneva, Danjire Khadra Axmed Ducaale.

Madaxweynaha Switzerland ayaa soo dhaweeyay Danjire Khadra, waxaana ay ka wada hadleen xoojinta xiriirka labada dal ee Switzerland iyo Soomaaliya, iyadoo diiradda la saarayo diplomaasiyadda, iskaashiga dhaqaalaha, iyo arrimaha amnigaee gobolka.Danjire Khadra ayaa sidoo kale ka warbixisay xaaladda Soomaaliya iyo horumarka socda ee dhinacyada siyaasadda, 6dimoqraadiyadda, iyo diplomaasiyadda.

Switzerland iyo Soomaaliya ayaa horey uga wada shaqeeyay arrimo badan oo ay ka mid yihiin caawinta bini’aadamnimada, horumarinta iyo xoojinta xiriirka caalamiga ah. Danjire Khadra ayaa sidoo kale tilmaamtay in xiriirka labada dal uu sii xoojin doono, gaar ahaan Iskaashiga Caalamiga ah, iyadoo labada dal ay ka wada shaqeyn doonaan sidii loo gaari lahaa horumar waara iyo xasillooni gobolka.

Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka Soomaaliyeed (SoDMA), ayaa gargaar raashin ah u qeybisay qoysas danyar ah oo ku sugan ceelka Daboole, duleedka degmada Guriceel ee gobolka Galgaduud, kuwaas oo uu saameeyay abaarta La Nina.

Qoysaskan ayaa ka kooban danyar agoonta iyo dad kale oo wajahaya dhibaatooyinka abaarta ee ka jirta dalka, gaar ahaan gobollada bartamaha iyo koonfurta Soomaaliya.

Gargaarka La Gaarsiiyay Qoysaska Qoysaskii gargaarkan la gaarsiiyay ayaa u mahadnaqay Hay’adda SoDMA, iyagoo sheegay in gargaarka raashinka ee loo keenay uu yimid xilli ay baahi ba’an u qabeen, islamarkaana ay daalaa-dhacayeen sidii ay u heli lahaayeen cunto iyo biyaha lagama maarmaanka u ah nolosha. Qaar ka mid ah qoysaskaas ayaa sheegay in abaarta La Nina ay si weyn u saameysay noloshooda, iyagoo ku tilmaamay gargaarka xilli muhiim ah oo ay aad ugu baahnaayeen.

Hay’adda SoDMA,ayaa maalmihii lasoo dhaafay howlo raashiin qaybin ah ka waday degaanno kala duwan oo ka tirsan gobollada dalka, iyadoo mudnaanta siinaysa goobaha ay ku dhufteen abaaraha iyo daadadka, sidoo kale degaannada laga xoreeyay khawaarijta.

Abaarta La Nina ee ka jirta dalka Soomaaliya ayaa noqotay mid saameyn weyn ku yeelatay nolosha dadka ee ku nool gobollada qaar, gaar ahaan degaannada ku teedsan bari iyo koonfurta Soomaaliya. Qoysas badan, ayaa ku waayay xoolo, beeraha ayaa ku gubtay, waxaana inta badan dadkaasi ay wajahayaan macluul iyo biyo la’aan.

Hay’adda SoDMA ayaa sidoo kale ka shaqeyneysa sidii loo xoojin lahaa gargaarka deg-degga ah, iyadoo qorsheynaysa in la kordhiyo gargaarka raashinka iyo biyaha ee loogu talagalay qoysaska ay abaartu saameysay. Waxaa sidoo kale la rajeynayaa in gargaarkaasi uu ka caawin doono dadka inay ka baxaan xaaladaha adag ee ay ku jiraan, iyo inay helaan fursado cusub oo ku aaddan badbaadinta noloshooda.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa sheegay in Haweenka Soomaaliyeed ay door muuqda ku leeyihiin Xukuumadda DanQaran, dhawaana ay heli ka heli doonaan xuquuqda ay ku leeyihiin Agaasimeyaasha Guud ee Wasaaradaha iyo hey’adaha kala duwan ee dowladda.

Mudane Xamsa, ayaa hoosta ka xarriiqay in uusan xil ka hayn doonin Xukuumadda DanQaran, masuul walba oo ku xadgudba xaquuqda dumarka Soomaaliyeed, isaga oo intaas ku daray in xukuumaddu ay ansixisay sharciyadii lagu ilaalinayey xuquuqda haweenka Soomaaliyeed.

Ra’iisul Wasaaraha, oo xusay kaalinta ay haweenku ku leeyihiin dowlad-dhiska iyo tayeynta hey’addaha Qaranka, ayaa ugu baaqay in ay u diyaar garoobaan doorashooyinka qof iyo codka ah ee dalka laga qabanayo, si ay u soo doortaan dumarkooda aqoonta leh ee wax u taraya dalka.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa yiri “Haweenku waa laf-dhabarta Qarankeennu ku tiirsanaa waqtiyo adag oo la soo maray, sidaas awgeed, waxaan doonaya in aan u mahadceliyo, kuna dhiirrigeliyo dedaalkooda naf-hurnimada ah iyo shaqada culus ee ay dalkooda u hayaan”.

Ra’iisul Wasaaraha, oo ku boggaadiyey haweenka Soomaaliyeed kaalintooda muhiimka ah ee ku aaddan dowlad-dhiska, ayaa ugu baaqay shirkadaha gaarka loo leeyahay in ay fursad siiyaan haweenka aqoonta leh, si kor loogu qaado shaqo abuurka iyo awoodsiinta dumar.

𝐖𝐚𝐬𝐢𝐢𝐫𝐤𝐚 𝐖𝐚𝐬𝐚𝐚𝐫𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐂𝐚𝐝𝐚𝐚𝐥𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐀𝐫𝐫𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 𝐃𝐚𝐬𝐭𝐮𝐮𝐫𝐤𝐚 XFS 𝐌𝐮𝐝𝐚𝐧𝐞 𝐗𝐚𝐬𝐚𝐧 𝐌𝐚𝐜𝐚𝐥𝐥𝐢𝐧 𝐌𝐚𝐱𝐚𝐦𝐮𝐮𝐝 𝐚𝐲𝐚𝐚 𝐦𝐚𝐚𝐧𝐭𝐚 𝐱𝐚𝐟𝐢𝐢𝐬𝐤𝐢𝐢𝐬𝐚 𝐤𝐮 𝐪𝐚𝐚b𝐛𝐢𝐥𝐚𝐲 𝐒𝐚𝐟𝐢𝐢𝐫𝐤𝐚 𝐝𝐚𝐥𝐤𝐚 𝐒𝐰𝐞𝐝𝐞𝐧 𝐮 𝐟𝐚𝐝𝐡𝐢𝐲𝐚 𝐒𝐨𝐨𝐦𝐚𝐚𝐥𝐢𝐲𝐚, 𝐌𝐮𝐝𝐚𝐧𝐞 𝐉𝐨𝐚𝐜𝐡𝐢𝐦 𝐖𝐚𝐞𝐫𝐧.

Kulankan ayaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga labada Dowladood, gaar ahaan dhinacyada cadaaladda iyo dowlad wanaagga.

Wasiirka ayaa warbixin ka siiyay Safiirka halka uu marayo hanaanka dib-u-eegista iyo dhammeystirka dastuurka kaas oo qorshuhu yahay in la dhameystiro sanadkan 2025.

Safiirka ayaa ballan qaaday xoojinta taageerada hannaanka dowlad dhiska Soomaaliya asaga oo bogaadiyay shaqada baaxadda leh ee Wasaaradda ka qabatay horumarinta nidaamka cadaaladda iyo arrimaha ku xeeran dhameystirka dastuurka.

Wasiir Xasan Macallin ayaa uga mahadceliyay dowladda Sweden sida ay u garab taagan tahay dowlad-dhiska Soomaaliya, isagoo sheegay in ay dowladda federaalka ka go’an tahay in ay sii waddo wada-shaqeynta caalamiga ah si loo dhiso sharciyad iyo dowladnimo waarta.

Wasiirka Arrimaha Dibedda iyo Iskaashiga Caalamiga ah, Amb. Axmed Macallin Fiqi, oo booqasho rasmi ah ku jooga dalka Masar, ayaa magaalada Qaahira kulan kula yeeshay jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalkaasi.

Wasiirka ayaa jaaliyadda siiyay warbixin faahfaahsan oo ku saabsan horumarka dalka iyo xaaladda uu marayo xiriirka wanaagsan ee labada dal ee Soomaaliya iyo Masar.

Jaaliyadda oo ka kooban ardayda wax ka barata jaamacadaha dalka Masar iyo ganacsatada halkaas ku dhaqan ayaa Wasiirka la wadaagay xaaladahooda iyo caqabadaha ay la kulmaan, iyaga oo soo jeediyey talooyin iyo cabashooyin si loo horumariyo taageerada loo fidiyo.

Munaasabadda ayaa waxaa goob joog ka ahaa Danjiraha Soomaaliya ee dalka Masar, Amb. Cali Cabdi Awaare, Danjiraha Jabuuti ee dalka Masar, Amb. Axmed Cali Barre, Lataliyaha Madaxweynaha Soomaaliya, Md. Daahir Maxamuud Geelle iyo diblomaasiyiin ka kala socotay Safaaradaha Soomaaliya iyo Jabuuti.

Wasiirka Amniga Gudaha Soomaaliya Mudane Cabdullaahi Sheekh Ismaaciil (Fartaag) oo ku sugan dalka Ciraaq ayaa booqday xarunta taliska ciidanka xudduudaha ee dowladda Ciraaq, isagoo ay weheliyaan Taliye ku xigeenka labaad ee Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Jeneraal Cabdalla Cabdalla, Agaasimaha guud ee Wasaradda Amniga Yuusuf Cali iyo Safiirka Soomaaliya ee dalka Ciraaq Danjire Ridwaan Xirsi Maxamed.

Wafdiga Wasiirka ayaa si diirran loogu soo dhaweeyay xarunta, waxaana qaabbilay Taliyaha Ciidanka Xudduudaha, Sarreeyo Guuto Maxamed Cabdil Wahab Sukkar iyo saraakiil sare oo ka tirsan taliska.

Intii ay booqashada ku guda jireen wafdiga ayaa dhageystay warbixin kooban oo ku saabsan waajibaadka muhiimka ah ee talisku fuliyo, gaar ahaan howlaha lagu xaqiijinayo nabadgelyada xudduudaha dalalka deriska ah, iyadoo la adeegsanayo nidaamyada casriga ah iyo farsamooyinka tiknoolojiyadda horumarsan.

Sidoo kale, Wasiirka iyo wafdigiisu waxay indha-indheeyeen xarunta la socodka iyo xakamaynta dalka Ciraaq, halkaas oo sawirrada iyo muuqaalada laga soo duubay xuduudaha dalalka deriska ah looga soo gudbiyo xarunta dhexe ee Baqdaad, si loo fududeeyo kormeerka iyo ilaalinta xudduudaha.

Wasiirka Fartaag ayaa ammaanay shaqada xirfadeed ee ay qabtaan taliska ciidanka xuduudaha Ciraaq, gaar ahaan dedaallada ku aaddan ka hortagga soo galootiga sharci-darrada ah iyo hawlaha ka dhanka ah tahriibka, isagoo ku tilmaamay dedaalladaas kuwo mudan in laga tusaale qaato.

Booqashadan ayaa qeyb ka ah xoojinta iskaashiga dhinacyada amniga la-dagaallanka argagixisada ee Soomaaliya iyo Ciraaq, isdhaafsiga waaya aragnimada iyo farsamooyinka la xiriira ilaalinta xuduudaha.

-Dekadda Magaalada Muqdisho waxaa shalay si toos ah ugu soo xirtay markab u rarnaa ganacsato Soomaali ah oo kasoo shiraacday xeebaha dalka Shiinaha.

Maraakiibta ku soo xirata Dakadda Muqdisho ayaa soo mari jirtay dakadaha dalalka mandiqadda ka hor inta aysan imaan xeebaha Soomaaliya.

Wasiir ku xigeenka Wasaaradda ganacsiga iyo Warshadaha XFS mudane, Cusmaan Maxamed Cabdi (Daalo) ayaa sheegay in khadka tooska ah ee ay haatan ka dib Maraakiibta ganacsi ku imanayaan dekedda Muqdisho ay tahay guul weyn oo la gaaray.

Wasiir Cusmaan Daalo oo ka hadlayay munaasabad lagu daah-furayay howlaha khadka tooska ah oo ay hormuud u tahay shirkadda Lamu Shipping Limited ayaa sheegay in ay tahay tallaabadani mid ku dayasho mudan, wuxuna xusay in looga baaqsanayo dhibaatadii ay ku qabi jireen ganacsatada Soomaaliyeed oo badeecaddooda sugi jiray muddo dheer.

Fowsi Nuur Axmed oo ka tirsan mas’uuliyiinta shirkadda Lamu Shipping Limited ayaa sheegay in qiimeyn ay ku sameeyeen kadib dekedahii ay kusoo hakin jireen ganacsiyadooda ay kaga wanaagsan tahay tan Muqdisho, wuxuuna ballan qaaday in shirkadaha kale ee caalamkana ay ku soo xiri doonaan dekedda Muqdisho.

Waa markii ugu horreysay burburkii ka dib Markab ganacsi oo ka soo shiraacda xeebaha dalka Shiinaha uu toos ugu soo xirto marsada Xamar, isagoo markii hore soo mari jiray dekedo ku yaalla bariga Afrika iyo dalalka Carbeed.