Dugsiga Hoose dhaxe iyo Sare ee 15-May oo ah Iskuul  taariikh weyn ku leh hormarinta tacliinta dalka iyo dadka Soomaaliyed, ayna ka aflaxeen arday aad u tira badan oo si lacag la’aan ah wax ugu bartay, kana mid ahaa xarumaha waxbarasho ee ay saameeyeen bur burkii dalka ayaa la qorsheynayaa in dib u dhis lagu sameeyo.

Maamulka Gobolka Banaadir ayaa dhawaan waxa uu balan qaaday  in Degmooyinka Gobolka Banaadir laga hirgelin doono xarumo waxbarasho oo lacag la’aan ah, si loola dagaallamo jahliga, isla markaana ay fursado waxbarsho u helaan muwaadiniinta Soomaaliyed ayaa maanta Gudoomiyaha Gobolka Benaadir ahna duqa Magaalada Muqdisho Mudane Taabit Cabdi Maxamed iyo qunsulka dowladda Masar u fadhiya Soomaaliya waxey xariga jareen dib u howlgelinta Dugsiga Hoose, dhaxe iyo Sare ee 15-May.

Guddoomiyaha Degmada Warta Nabada Seynab Maxamud Warsame sheegtay in iskuulkan uu ka midyahay iskuulaadka caanka ah, ayna ku dadaalayaan sidii markale dib loogu soo celin lahaa adeegyadii bulshada loogu sameyn jiray.

Guddoomiye ku-xigeenka arimaha bulshada Gobolka Benaadir Cabdulaahi Cilmi Xaaji (Ereg ) oo ka mid ahaa ardaydii ka aflaxday Dugsiga Hoose dhexe iyo Sare ee 15-May ayaa sheegay in iskuulkan uu yahay mid taarikhi ah, isla markaana uu ku faraxsanyahay howsha bilowga ah.

Qunsulka dowladda Masar u fadhiya Soomaliya Tamer Safwat Al-Mahdy  waxa uu sheegay in bisha Sepmter ee sanadkan 2017 dib loo howl gelin doono iskuulka 15-May.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Taabit Cabdi Maxamed ayaa tilmaamay in Dugsiga Hoose, dhexe iyo Sare ee 15-May uu yahay mid si lacag la’aan ah wax loogu baran doono, isla markaana Degma kaste xuruma wax barasho oo lacag la’aan ah laga hir gelin doono.

Dhan kale Maamulka Gobolka Benaadir ayaa kormeer ku tagay xaruntii hore ee Ubaxa ama dhirta Dowladda Hoose ee Degmada Warta Nabadda, iyagoo u kuur galayay sidii looga shaqeyn lahaa dib u soo nooleynta xaruntaasi si bulshada Soomaaliyed ay u helaan gooba ay ku dalxiis tegaan oo ay ugu nastaan.

Wadooyinka waa halbowlaha ay bulshadu u maraan adeegyada aasaasiga ah ee xagga nolosha iyo kuwo kale oo aan looga maarmin habsami u socodka howlaha dowladnimo oo waqti xaadirkaan u muuqdo kuwo ka soo kabanaya burburkii soo gaaray guud ahaan dalka.

Qaar kamid ah waddooyinka ayaa illaa hadda u xiran xaalado amni ,kuwaas oo lagu yareynayo qatarta falalka argagixiso ee ay ku kacaan kooxaha ka horjeeda dowladda Federaalka ee Soomaaliya

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir oo kaashanaaya Wasiirka Amniga ayaa dhowaan ku guuleystay in la furo wadada u dhaxeysa Guriga Shaqaalaha iyo isgoyska Kaasa Bobolaare oo kamid ah jidadka loo xiray sababo la xiriira xaalado  amni.

Mas’uuliyiintaasi ayaa xusay in tallaabadaasi la qaaday ay tahay sidii loo fududeyn lahaa isu socodka dadka iyo gaadiidka,isla markaana loo qaadi lahaa culeyska bulshada ka heysta  xiritaanka waddooyinka qaar.

Madaxda Gobalka Banaadir ee horseedka ka ah furitaanka wadadaasi waxa ay soo jeediyeen in dadweynuhu ay dowladda kala shaqeeyaan ilaalinta sharciyada wadooyinka iyo dhinaca amniga .

Waa tallaabo wanaagsan mar haddii maamulka Gobolka Banaadir iyo Wasaaradda Amnigu ay xilligaan garteen  muhiimadda waddooyinka xiran ay u leeyihiin isu socodka dadweynaha iyo nuucyada Gaadiidka kala duwan ee ay ku safraan dowladda iyo Bulshada kale.

Illaa hadda waxaa lagu guuleystay in la furo wadada u dhaxeysa Guriga shaqaalaha iyo Kaasa bobolaare.waana tallaabo muhiim ah oo loo qaaday dhanka wanaagsan,iyadoo la ballan qaaday in kuwa dhimman si degdeg ah logu howlgalayo.

Wadooyinka  xiran, isla markaana u baahan in laga qaado dhagxanta waaweyn ee lagu dadbay waxaa kamid ah jidka u dhaxeeya Nambar Afar iyo Tarabuunka,kaas oo ah waddo halbowle ah oo loo maro xarumo caafimaad,Jaamacado iyo xaafado ku yaalla degmafa Hodan,

Wadada kale ee isku xirta Dekedda iyo Sayidka ayaa kamid ah jidadka xiran oo haddii lafuro fududeynaya isu socodka nucyada Gaadiidka,waxaana sidoo kale jira kuwo xiran oo ay ugu horeeyaan tan marta Baar Fiyaat iyo Beexaani ,Garoonka Diyaaradaha iyo tan kale ee hareer marta Bangigan iyo Degmada Shingaani

Waxaa dhibaato ah in waddooyinka Magaalada Muqdisho oo hagaajintoodu ku baxday lacago malaayiin ah oo doolar,kuwona ay haatan socoto dhismahoodu  ay jiraan dad waxmagarad ah oo qashinka faraha badan iyo biyaha wasaqda ah ee laga isticmaalo xaafadaha ku shuba jidadka.

Inkastoo ay bilow tahay howsha furitaanka jidadka, haddana waxaa jira kuwo shaqeeya oo ay ka muuqdaan qashin iyo biyo wasaq ah,sida tan u dhaxeysa Afisiyooni iyo Ceel gab,Waana  in la sameeyo wacyigelin joogto ah oo dadka loogu sheegayo ilaalinta waddooyinka.

Maamul wanaagsan ayaa xil iska saara sidii mudnaanta loo siin lahaa fayo qabka deegaaanka ,gaar ahaan furitaanka waddooyinka  Waxaana Maamulka Goblka Banaadir laga sugayaa in uu si degdeg ah u dhameystiro dib u furidda jidadka, iyadoo , howsha ugu weyn ay tahay xakameynta iyo qabashada kooxaha caadeystay burburinta jidadka laamiga ah.

Dantu waxa ay ku jirtaa guud ahaan in la furo jidadka u xiran Dowladda, hey’adaha iyo ganacsatada,lagana wada shaqeeyo soo celinta amniga ,sababtoo ah waddooyinkaasi inta badan waxa ay yihiin kuwo aan looga maarmin adeegyada lagu raadinayo nolosha dadka iyo isu socodka nuucyada gaadiidka.

Dadnimada  ayaa ku fareysa in loo howlgalo ilaalinta iyo dib u furista waddooyinka gala goobaha laga fuliyo adegyada bulshada sida suuqyada,xarumaha caafimaadka  iyo wixii kale oo la halmaala.

W/Qoray Shire Xasan Kulmiye

Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Galmudug Mudane Axmed Ducaale Geele Xaaf ayaa ka warbixiyey xaalada guud ee deegaanada Galmudug iyo Waxyaabaha u qabsamay Maamulkiisa.

Wafdigan oo uu hogaaminayo Wasiirka Wasaaradda Boostada, Isgaarsiinta iyo Tiknolojiyadda Mudane Eng. Cabdi Cashuur Xasan ayaa waxa soo dhoweeyey Wasiirka Wasaaradda Boostada iyo Isgaarsiinta dalka Jabuuti Mudane Cabdi Youssouf Sougueh, Madaxa Djibouti Telecom Mudane Maxamed Cosoble Buuxe iyo Safiirka Jabuuti u fadhiya dalka Soomaaliya Mudane Aadan Xasan Aadan.

Wasiirka Wasaaradda Boostada Isgaarsiinta iyo Tiknolojiyadda ayaa waxa uu sheegay in ay la soo qaadi doonaan dhigoodda dalka Jabuuti arrimaha la xiriira horumarinta Iskaashiga dhinaca Isgaarsiinta iyo boostada

“Waxa aan u soconaa howlo ay ka mid tahay dhaqan gelinta heshiiska Boostada Jabuuti iyo Soomaaliya oo aan hore u saxiixanay kaas oo ku saabsanaa in Boostada Jabuuti ay noqoto xiriirka Boostada Soomaaliya ee dibedda(Gateway ) iyo arrimo kale oo xiriira horumarinta xiriirka labadda dal ee dhinaca Iskaashiga horumarinta Isgaarsiinta” ayuu yiri Wasiirka Boostada, Isgaarsiinta iyo Tiknolojiyadda  Somaaliya Mudane Eng. Cabdi Cashur Xasan.

Wasiirka Arrimaha Dastuurka ee Xukuumaadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdiraxmaan Xoosh Jibriil ayaa xafiiskiisa maanta ku qaabilay Danjiradda Midowga Yurub (EU) u fadhisa Soomaaliya Veronique Lorenzo iyo masuuliyiin kale oo ka socotay Xafiiska EU ee Soomaaliya, Wasiirka waxaa kulanka ku wehliyay Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Mudane Maxamed Abuukar Zubeyr.

Intii uu kulanka socday ayey laba dhinac isla soo qaadeen arrimo ay kamid ahaayeen Geedi-socodka dib-u-eegista Dastuurka iyo wada shaqaynta labada dhinac.

Wasiir Cabdi Xoosh ayaa safiiradda iyo masuuliyiintii kale ee la socotay uga mahadceliyay booqashada ay ku yimaadeen Wasaaradda, isaga oo uga warbixiyay hawlaha ay Wasaaradda qabatay.

“Aad ayaan ugu faraxasanahay inaan maanta idinku soo dhaweyno xarunta Wasaaradda oo ah mid qiima wayn ugu fadhisa dalka Soomaaliya, waxa aan halkan ka abaabulnay hawlo baaxad leh oo aan mudooyinkii dambe qabanay haba ugu horeeyaan kulamada wadatashiga ee aan la yeelanay qaybaha kala duwan ee bulshada oo wadada u furaya Geedi-Socod dib u-eegis Dastuur oo ka qaybgalkiisu loo dhanyahay ” ayuu yiri AVV Cabdiraxmaan Xoosh Jibriil.

Dhinaca kale, Safiiradda ayaa ugu hambalyeysay Wasaaradda shaqada ay wado, islamarkaan waxa ay u ballanqaaday wadashaqayn joogta.

Ugu dambayn, kulankan oo ahaa mid daba socday kulan bishii hore Wasiirka iyo Safiirada ay yeesheen ayaa waxa uu ku soo dhamaaday guul.

—–DHAMAAD—–

Munaasabad lagu soo dhaweynayay wefdi uu hogaaminayo guddoomiyaha Golaha Shacabka Jamhuuriyadda Soomaaliya Mudane Max’ed Sheekh Cusmaan Jawaari ayaa lagu qabtay magaalada Capetown ee dalka C/Africa

Waxaa ka qeybgalay Danjiraha Soomaaliya ee Koonfur Africa Jamaal Barrow, Qunsulka Guud Maxamed Cali Mire jaaliyadda Soomaaliyeed ee kunool halkaasi iyo mas’uuliyiin kale.

Dadkii ka qeybgalay munaasabadaasi ayaa warbixino siiyay wefdiga guddoomiyaha Golaha Shacabka, taasi oo ku aadan xaaladda dhabta ah oo ay ku sugan yihiin, iyagoo dhanka kale madaxda weydiinayay sua’alo ku aadan waxyaabaha u qabsoomay dowladda Soomaaliya.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka Max’ed Sheekh Cusmaan “Jawaari” ayaa uga mahadceliyay Jaaliyadda Soomaliyeed ee Koonfur Africa sida ay u soo dhaweeyeen, isagoo ku booriyay in ay muujiyaan degnaansho.

Guddoomiye Jawaari ayaa sheeegy in dalka Soomaaliya uu ka jiro horumar ballaaran loona baahanyahay Soomaalida kunool dalkaasi iyo kuwa kaleba in ay ka qeyb qaataan horumarkaasi.

Wefdiga guddoomiyaha Golaha Shacabka ayaa magaalada Johannesburg ee dalkaasi Koonfur Africa uga qeybgalay shirka guddoonada baarlamanada Qaaradda Africa.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya Mudane Mahdi Maxamed Guuleed (Khadar) ayaa maanta ka qayb galay kalan lagu soo bandhigayay Xog laga soo aruuriyay ka qayb galayaashii shirkii Dib-u-heshiisiinta Soomaaliya kaa soo ka dhacay caasimadda Muqdisho, si loola wadaago dawladda iyo dhamaan qaybaha kala duwan ee bulshadda, waxaana soo qaban qaabiyay madaxda Wasaaradda Arrimaha Gudaha,Federaalka iyo Dib-u-heshiisiinta Soomaaliya.

Waxaa xafladda ka soo qayb galay Wasiiradda Wasaaradaha,Arrimaha Gudaha, Arrimaha Dibadda, Warfaafinta, Wasiir ku xigeenka Amniga, Xil-dhibaano, gudoomiyaha gobolka Benaadir, Ururadda Bulshadda iyo Khuburo ka socday Wasaaradda Arrimaha Gudaha.

Wasiirka Wasaaradda Arimaha Gudaha,Fedaraalka iyo Dib-u-heshiisiinta Soomaaliya Abdi Faarax Siciid (Juxa) ayaa ku qeexay ahmiyadda shirkan in uu yahay habkii dawladda iyo shacabla loogu soo bandhigi lahaa xog-aruurin iyo cilmi baaris ku salaysan nidaamka dib-u-heshiisiinta dalka, waxuuna sheegay in mar kale shir lagu qaban doono magaaladda Muqdisho,si loola wadaago bulshadda natiijadda ka soo baxday shirkii dib-u-heshiisiineed ee dhawaan la qabtay, waxuuna hadalkiisa raaciyay in dhamaan Maamul Goboleedyadda lala wadaagi doono xog-aruurintan la sameeyay.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya ayaa cilmi-baarista iyo xog-aruurinta la sameeyay uga mahed celiyay madaxda Wsaaraddda Arrimaha Gudaha, iyo khubaraddii ka soo shaqeysay maadaama ay ku qotonta xaaladdaha ka jira dalka, kuwaa soo loo baahan yahay in hadda wax laga qabto,si shacabku ay u dareemaan dawladnimadii ay ku haminayeen loona hirgaliyo qorshaha madaxdwaynaha Soomaaliya iyo xukuumadda ee u adeegidda Dalka,Dadka iyo Diinta.

“Intii ay socdeen dhibaatooyinkii ka jiray dalka waxaan ka baranay casharo nagu filan,kuwaa soo Indhaha noo furay,marka waa in aan danteena garanaa oo aan ka shaqeynaa midnimadda ummaddeena” ayuu yiri R/W ku xigeenka Soomaaliya.

Ra’iisul Wasaare Khadar ayaa xaqiijiyay in bulshadda Soomaaliyeed ay diyaar u yihiin horumar iyo wada shaqeyn, waxuuna madaxda dawladda iyo shacabka Soomaaliyeed u soo jeediyay in ay gacan siiyaan barnaamijka Dib-u-heshiisiinta dalka oo muhiimad wayn leh.

Madaxdii ka soo qayb gashay shirka ayaa si wada jira ah usoo dhaweeyay xog-aruurinta la sameeyay taasoo ku salaysan sidii xal loogu heli lahaa khilaafka dadka Soomaaliyeed,waxayna u mahed celiyeen shaqalaha iyo maamulka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, maadaama muhiimad wayn siiyeen xalinta khilaafka dalkeena.

Agaasimaha Wakaaladda Wararka Soomaaliyeed ee SONNA, Cabdulaahi Sheekh Cabdiraxman Heybe ayaa la kulmay Safiirka dowlada Shiinaha u fadhiya Soomaaliya Qin Jian.

Labada mas’uul ayaa ka wada hadlay sidii loo dardar gelin lahaa Xiriirkii wanaagsanaa iyo wada shaqeyntii ka dhaxeysay Wakaalada Wararka Soomaaliyeed ee SONNA iyo wakaalada Dowlada Shiinaha ee Xinhua .

Safiirka Dowlada Shiinaha ee Soomaaliya Qin Jian  ayaa balanqaaday inuu ka shaqeyn doono sidii wada shaqeyn dhow ay u yeelan lahaayeen Labada wakaaladood isla markaana ay u dhex mari laheyd wax is dhaafsi, maadaama uu sheegay in Wakaalada SONNA ay tahay Hey’ad muhiim ah oo dowli ah.

Sidoo kale Safiirka wuxuu sheegay inay ka shaqeyn doonaan Hormarinta Wakaalada sida in Qalabyo kala duwan ay ku taageeraan, Tababaro la siiyo shaqaalaha iyo heshiis hore u dhex maray SONNA iyo Xinhua in la dhaqan geliyo.

Agaasimaha SONNA, Cabdulaahi Sheekh Cabdiraxman Heybe ayaa kaga mahad celiyay Safiirka Shiinaha kulanka uu la qaatay iyo sida uu u soo dhaweeyay, wuxuuna guul ku tilmaamay Balanqaadyada uu u sameeyay Safiirka, isagoo dhankiisa balanqaaday inay wada shaqeyn dhow la yeelan doona Wakaalada Dowlada Shiinaha ee Xinhua.

Ka dib markii maanta xafiiskiis uu ku qaabiley wasiirka Warfaafinta iyo Hanuuninta dadweynaha ee xukuumadda Soomaaliya danjiraha Jaamacadda Carabta ee Soomaaliya ayay kaga wada hadleen sidii Jaamacadda Carabta gacan ugu geysan laheyd dib u dhiska hey’adda dowliga ah.

Safiirka Jaamacadda Carabta ee Soomaaliya, Xamuud Alxuweydi ayaa u sheegay wasiirka in jaamacadda carabta ay qorsheysay in sanadkaan ay qabato shir weyne looga hadlayo dib u dhiska Soomaaliya, sidaas awgeedna uu doonayo in wasaaradaha dowladda uu dhageysto baahiyaha ka jira si uu ugu gudbiyo xoghayaha guud ee Jaamacadda Carabta .

C/raxmaan Cumar Cismaan (Eng.Yiriisow) wasiirka Warfaafinta ayaa u mahadceliyay danjiraha, isagoona sheegay in ay ka wada hadleen xoojinta xiriirka Jaamacadda Carabta iyo Soomaaliya.

Wasiirka warfaafinta Soomaaliya ayaa sidoo kale xusay in arimaha isla soo qaadeen ay kamid aheyd xoojinta wacyelinta dadka Soomaaliyeed iyo doorka Jaamacadda Carabta arintaas ka geysan karto.

“Waxaa ka wada hadlaynay sidii loo xoojin lahaa xiriirka Soomaaliya iyo Jaamacadda Carabta gaar ahaan horumarinta warbaahinta Soomaaliya iyo isku xirka warbaahinta dalalka Jaamacadda Carabta,” ayuu yiri wasiirka.

“Waxaan ugu mahadcelinayaa safiirka iyo xoghayaha guud ee Jaamacadda Carabta uu aad ugu adkeeyay in dib-u-dhiska Soomaaliya laga qeyb qaato, dhowaana shir caalamiga ah oo Jaamacadda Carabta u sameynayso dib-u-dhiska Soomaaliya oo safiirkana laga codsaday in ka wasaarad ahaan arimaha nooga aadan aan ka qaadano waxaana u sheegnay arimaha aan danaynayno,” ayuu hadalkiisa ku daray.

Danjiraha Jaamacadda Carabta, Xamuud Alxuweydi  ayaa uga mahad celiyay wasiirka kulanka uu la qaatay, waxaana uu xusay in fariinta dowladda Soomaaliya uu u gudbi doono xoghayaha guud ee Carabta.

Kulanka ka dib wefdiga danjiraha ayaa lagu soo wareejiyay studiyeyaasha Telefishanka, Radio Muqdisho iyo keydka hadalka ee faca weyn ee wasaaradda warfaafinta.