Maxkamadda ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya ayaa maanta dil toogasho ah ku xukuntay Ex-dable xoogga Cabdulqaadir Xaaji Yuusuf, markii uu horay u dilay marxuum Ex dable xoogga Ismaaciil Xasan Ibrahim Macawiisleey.

Eedeysane Cabdiqaadir Xaaji Yuusuf iyo marxuum Ismaaciil Xasan ayaa ka wada tirsanaa ururka 222 aad, guutada 22-aad ee Boliis milataara.

Dilkaan, ayaa ka dhashay muran ka billowday xabad sigaar ah, waxaana uu ka dhacay xerada dhista ee degmadda Deyniile, 17-kii Feebaraayo ee Sanadkan.

Garsoorka maxkamadda Ciidamada oo waqti ku filan siiyay dhinacyadda dacwadda ayaa ugu dambeyn maanta ku xukuntay dable Xoogga Cabdulqaadir Xaaji Yuusuf dil toogasho, ahna qisaasta marxuum Ex dable xoogga Ismaaciil Xasan Ibrahim Macawiisleey, sida uu warbaahinta u sheegay G/dhexe Xasan Cali Nuur Shuute, guddoomiyaha maxkamadda darajada koowaad ee ciidamada qalabka sida.

Guddoomiyaha gobolka Banaadir ahna duqa magaalada muqdisho Mudane 𝐌𝐚𝐱𝐚𝐦𝐞𝐝 𝐀𝐱𝐦𝐞𝐝 𝐀𝐦𝐢𝐢𝐫 ayaa dhagax-dhiggay dhismaha waddada Laamiga ee degmada Kaxda.

Dhismaha waddadan ayaa qeyb ka ah qorshaha horumarinta caasimadda ee lagu dhisaayo kaabayaasha dhaqaalaha oo ay u horreeyaan waddooyinka.

Munaasabadda dhagax-dhigga dhismaha waddada degmada Kaxda waxaa goobjoog ka ahaa agaasimaha guud ee madaxtooyada Qaranka mudane Cabdixakiim Maxamed Yuusuf, guddoomiyaha degmada Kaxda, agaasimeyaal, culuma’udiin, odayaasha dhaqanka iyo qeybaha kala gedisan ee bulshada.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali, ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabbilay Safiirka dowladda Shiinaha u fadhiya Soomaaliya, mudane Wang Yu.

Kulankan ayaa diiradda lagu saaray xoojinta xiriirka laba geesoodka ah ee u dhexeeya labada dal, dardar-gelinta iskaashiga dhinacyada kala duwan iyo kor-u-qaadidda waxyaabaha mudnaanta wadaagga ah leh.

Sidoo kale, waxaa la isla fallanqeeyay ka qeybgalka Soomaaliya ee Kulanka heer wasiir ee madasha iskaashiga Shiinaha iyo Afrika (FOCAC) oo lagu qaban doono 10-12 June magaalada Changsha gobolka Hunan ee dalka Shiinaha iyo Bandhigga afaraad ee dhaqaalaha iyo ganacsiga Shiinaha iyo Afrika oo ku qabsoomi doona isla magaaladaasi.

Wasiirka Wasaaradda Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha ee Dowladda Federaalka Soomaaliya, Mudane Maxamuud Cabdullaahi Sheekh Faarax (Beene-Beene), ayaa maanta si rasmi ah u furay kulanka daabacaadda labaad ee warbixinta odoroska dhaqaalaha Soomaaliya.

Wasiirka ayaa sheegay in ujeeddada warbixintani tahay in la helo hal xog oo dhab ka tarjumeysa xaaladda dhaqaale ee dalka, taas oo si wadajir ah ay uga shaqeeyeen dhammaan hay’adaha dowladda. Waxa uu xusay in warbixintu ay tahay mid lagu heshiin karo, isla markaana si hufan u metesha Soomaaliya.

Sidoo kale, Wasiir Beene-Beene ayaa tilmaamay in warbixintan aysan ku jirin buunbuunin, iyadoo si cad u muujinaysa meelaha uu dalku ku liito iyo meelaha uu ku wanaagsan yahayba, si loo qaato go’aamo sax ah oo ku saleysan xog sugan.

Hay’adda Maareynta Masiibooyinka Qaranka Soomaaliyeed (SoDMA) ayaa magaalada Muqdisho kusoo gabagabeysay shir wada-tashi ah oo socday laba maalmood. Kulankan ayaa waxaa ka qeybgalay wasaaradaha u qaabilsan gargaarka iyo maareynta masiibooyinka ee maamul-goboleedyada dalka iyo maamulka gobolka Banaadir.

Shirka ayaa diiradda lagu saaray horumarinta iskaashiga hay’adaha mas’uulka ka ah arrimaha bini’aadantinimo iyo maaraynta masiibooyinka, iyadoo la falanqeeyay qorsheyaasha istiraatiijiga ah ee shanta sano ee soo socota. Qorshayaashan ayaa lagu hagayaa dadaallada ka hortagga iyo wax ka qabashada masiibooyinka dalka.

Lataliyaha Sare ee SoDMA, Maxamed Mukhtaar, ayaa soo jeediyay warbixin qoto dheer oo ku saabsan hannaanka qorsheynta iyo horumarinta wada-shaqeynta hay’adaha heer federaal iyo heer maamul-goboleed. Waxa uu sidoo kale iftiimiyay mudnaanta la siinayo diyaarinta qorshayaal wax-ku-ool ah oo lagu xoojinayo adkeysiga bulshada Soomaaliyeed ee ay saameeyaan masiibooyinka dabiiciga ah iyo kuwa bini’aadam sameega ah.

Mas’uuliyiinta ka kala socday maamul-goboleedyada iyo gobolka Banaadir ayaa soo bandhigay warbixinno la xiriira xaaladda bini’aadantinimo ee gobolladooda, iyaga oo si furan uga hadlay caqabadaha haysta adeegyada gurmadka degdegga ah, isgaarsiinta iyo isku-duwidda howlaha la xiriira maaraynta masiibooyinka.

Shirka ayaa si rasmi ah waxaa u soo xiray madaxa horumarinta mashaariicda ee SoDMA, Dr. Ismaaciil Jimcaale, isagoo uga mahadceliyay dhammaan ka qaybgalayaasha sida hagar la’aanta ah ee ay uga qeyb qaateen kulankan muhiimka ah. Dr. Jimcaale ayaa xusay muhiimadda ay leedahay wada-shaqeyn dhab ah oo u dhexeysa dhammaan hay’adaha heer federaal iyo heer maamul-goboleed si loo xaqiijiyo badbaado iyo horumar waara.

Wasiirka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Sportiga XFS Md. Maxamed Cabdulqaadir Cali oo uu wehliyo Guddoomiyaha Xiriirka Soomaaliyeed ee Kubadda Cagta ayaa waxa ay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ku soo dhaweeyeen ciyaartooyda kala ah Samuel Eto’o, Emmanuel Adebayor iyo Jay Jay Okacha oo dalka soo gaaray.

Ciyaartoyda waxaa booqashadooda ku wehliya mas’uuliyiin sarsare oo ka socota xiriirka Kubadda Cagta ee CAF.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir ayaa Aqalka Dowladda Hoose ee Xamar ku qaabilay Madaxa Xafiiska Hey’adda ICRC ee Soomaaliya Mudane Antoine Grand.

Duqa Muqdisho iyo Madaxa Hey’adda ICRC ayaa ka wada hadlay dar-dargelinta shaqooyinka iyo mashaariicyada horumarineed oo ay ICRC ka fuliso Magaalada Muqdisho iyo sidii la isaga kaashan lahaa wax ka qabashada xaaladaha deg-degga ee ka dhaca Gobolka Banaadir, iyadoona la isla qaatay xoojinta xiriirka iyo wada-shaqeynta labada dhinac.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir ayaa kaga mahadceliyay Hey’adda ICRC iyo Bisha Cas doorka ay ka qaataan howlaha bini’aadannimada, taageerida dhinacyada Caafimaadka iyo fulinta mashaariicyada horumarineed.

Agaasimaha Hey’adda NISA Cabdullaahi Maxamed Cali (Sanbaloolshe) iyo Taliyaha Ciidanka Dhulka XDS, Sareeye Guuto Sahal Cabdullaahi Cumar (Generaal Khaalid), oo kulan gaar ah la qaatay Odayaasha Dhaqanka ee deegaanka Tardo ee gobolka Hiiraan.

Kulankan oo si gaar ah loo agaasimay ayaa diiradda lagu saaray dardargelinta dagaalka lagula jiro Khawaarijta, iyadoo la doonayo in la xoojiyo iskaashiga ka dhexeeya dowladda iyo bulshada deegaanka.

Agaasimaha NISA iyo Taliyaha Ciidanka Dhulka ayaa ku bogaadiyay odayaasha dhaqanka doorka muhiimka ah ee ay ku leeyihiin taageeridda ciidamada qalabka sida, gaar ahaan kuwa ku sugan furimaha dagaalka.

Waxaa sidoo kale lagu dhiirrigeliyay in shacabka la baraarujiyo, lana xoojiyo wada-shaqeynta si looga hortagayo khatarta Khawaarijta.

Maanta oo taariikhdu tahay 27 May Garoonka kubadda cagta ee Muqdisho waxa uu martigelin doonaa ciyaar aad u xiiso badan oo u dhaxeysa labo koox oo kala meteli doona ciyaartoyda dalka iyo ciyaartoyda ajaanibta ah.

Kooxda ku ciyaari doonta fanaanadda ciyaartoyda dalka waxaa ka soo muuqan doona qaar ka mid ah ciyaartoyda dalka iyo halyeeyada isboortiga dalka, halka kooxda ku ciyaari doonta fanaanadda ciyaartoyda ajnabiha ah ay ka soo muuqan doonaan ciyaartoyda ajnabiga ah ee ka ciyaara dalka iyo ciyaartoyda martida ah kuwaas oo kala ah; Jay Jay Okacha, Samuel Eto’o iyo Emmanuel Adebayor iyo marti sharaf kale oo uu hoggaaminaayo Wasiirka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Isboortiga XFS Md. Maxamed Cabdulqaadir Cali maadama sida hab-maamuuska uu qabo kooxda martida ah uu hoggaamiyo masuulka martiqaaday.

Wasaaradda Ciyaaraha Xukuumadda Soomaaliya ayaaa taageerayaasha daneenaya daawashada ciyaartaas xiisaha lagu ku wargelisay inay garoonka soo xaadiraan xili hore si ay kaga gudbaan habraacyada amniga.

Waxaa sidoo kale taageerayaasha lagu wargelinayay in ay muujiyaan daganaan iyo ilbaxnimo maadaama beri ay magaalada Muqdisho diri doonto farriin caalami ah oo ku aaddan isboortiga iyo amniga dalka.

Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Caafimaadka iyo Daryeelka Bulshada,Dr. Guled Abdijalil Ali, ayaa ka qayb galay kulan doceed gaar ah oo ay isugu yimaadeen deeq bixiyayaal, hey’addo UN-ka iyo kuwa Caalami ah kaas oo lagaga hadalayay yareynta dhimashada Hooyada iyo Dhalaanka iyo sidii looga heli lahaa Maalgalin Caafimaad oo ku filan.

Agaasimaha Guud oo madasha ka hadlay ayaa si gaar ah uga warbixiyay dadaaladi ugu danbeeyay ee Wasaaraddu hirgalisay oo ay kamid tahay soo kordhinta talaalada PCV iyo Rotavirus iyo qorahayaasha Wasaaradda Caafimaadka ee ku aaddan yareynta dhimashada Hooyadda iyo Dhalaanka isago xusuusiyay bahwadaagta iyo deeq bixiyaasha shirka timid baahida loo qabo in laga dhabeeyo balan qaadyadi ku xusnaa qaraarka ay Soomaaliya horgeeysay Golaha Guud ee Caafimaadka Aduunka sanadkii tagay ee ku baaqayay in loo helo maalgalin ku filan Caafimaadka Hooyada iyo Dhalaanka si loo yareeyo dhimashadooda loona gaaro yoolka caafimaadka loo dhan yahay UHC 20230.

Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulsha Xukuumadaa Federaalka Soomaaliya ayaa dadaal ugu jirto sidii loo hormarin lahaa Caafimaadka Hooyada iyo Dhalaanka loona gaarsiin lahaa dhamaan dalka oo dhan.