Mudaaharaadyo waaweyn oo lagaga soo horjeedo dawladda Itoobiya, ayaa weli ka socda gobolka Axmaarada ee dalka Itoobiya, taas oo ay ka dhalatay tallaabo ay dawladda federaalku ku doonaysay in ay ku kala dirto ciidamada gaarka ah ee Amxaarada ee (ASF).
Cutubkan ayaa ka tirsanaa ciidamada gaarka ah oo si firfircoon uga qayb qaatay dagaalkii sokeeye ee labadii sano ee u dambeeyay ka socday dalka Itoobiya. waqooyiga dalka.
Waxaa jiray mudaaharaadyo ka dhacay ugu yaraan toban magaalo oo gobolka ah dhamaadkii isbuucii hore, kuwaasoo dibad baxayaashu ay ku qaylinayeen qaylo-dhaan ay ku cambaaraynayaan maamulka.
Wadooyinka dhowr meelood, ayaa lagu xiray dhagxaan iyo taayaro gubanaya, oo loo maleynayo inay ka hortagayaan in ciidamo ka tirsan dowladda federaalka inay u safraan gobolka iyo dibaddiisaba.
Iska horimaad u dhexeeya ciidamada iyo ASF, ayaa lagu soo waramayaa in uu ka dhacay meel u dhow magaalada Kobo, oo ku dhow xuduudka Tigrayga.
Sida laga soo xigtay ururka Amxaarada ee Ururka Amxaarada (AAA), ayaa waxaa jira khasaare dhimasho iyo dhaawac leh oo ka dhashay iska hor imaadka, balse ma aysan soo bandhigin tirokoob, BBC-da si madax banaan uma xaqiijin karto sheegashada. Helitaanka internetka, ayaa la xaddiday gobolka, tan iyo markii ay mudaaharaadyadu billowdeen.
Dhowrkii maalmood ee la soo dhaafay, ayaa waxaa jiray hadallo dhowr ah oo mudaaharaadyada sii kiciyey, oo uu ka mid ahaa ra’iisul wasaare Abiy Axmed, oo Axaddii wacad ku maray inuu sii wadi doono fulinta qorshaha “xitaa haddii ay ugu kacayaan wax weyn”.
Wuxuu ka digay in dowladda ay billaabi karto “howlgal sharci-fulin ah” oo ka dhanka ah kuwa caqabadda ku ah qorshaha cusub.
Maamulka ayaa ku doodaya in xubnaha ASF lagu biirin doono ciidamada federaalka ama kuwa booliiska, si loo abuuro ciidan amni oo midaysan, balse dadka kasoo horjeeda gobolka, ayaa sheegaya in talaabadani ay gobolka ka dhigi doonto mid u nugul weeraro kaga yimaada maamulada dariska ah ee Tigray iyo Oromia.
Waxaa jira walaac laga qabo in tani ay horseeddo rabshado cusub, ka dib lix bilood oo ay nabad ahayd waqooyiga Itoobiya – taasoo ka dhalatay heshiis nabadeed oo taariikhi ah oo la saxiixay sannadkii hore.
Iyadoo ciidamada ASF ay ka barbar dagaalameen ciidamada federaalka intii uu socday dagaalka, ayaa bilihii lasoo dhaafay waxaa isa soo tarayay khilaafyo u dhaxeeya Amxaarada iyo maamulada federaalka.
Maalinta Isniinta ayaa la filayaa in shaqo joojin ay bilaabato, iyadoo qaar badan oo kamid ah ay xireen goobahooda ganacsi.
Magaalada Addis Ababa ee xarunta dalka Itoobiya, ayaa waxaa maalmihii la soo dhaafay sii xoogeystay xariga loo geysanayo dadka ka faallooda arrimaha Amxaarada iyo saxafiyiinta, iyo sidoo kale abaabulayaasha bulshada.
Maalintii Axadda wariye ka hawl gala warbaahinta Meskerem Abera, ayaa waxaa xiray ciidamada ammaanku – isagoo ahaa hawl-wadeenkii afraad ee warbaahineed ee la xiro wax kayar toddobaad.
