Xafiiska Dhiirigelinta Maalgashiga [SOMINVEST] ee ka tirsan Wasaaradda Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha ayaa casho Sharaf u sameeyay maalgashatada shisheeye ee maalgashtay Soomaaliya iyada oo ujeedku yahay in sare loogu qaado xiriirka malagashatada iyo Dowladda Soomaaliya lana taageero imaanshaha maalgashi shisheeye ee Soomaaliya.

Cashada waxaa kasoo qeyb galay Danjire. Jamaal Maxamed Hassan, Wasiirka Wasaaradda Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha; Danjire. Mehmet Yilmaz, Safiirka Turkiga u fadhiya Soomaaliya; Cabdiraxmaan Maxamed, Guddoomiyaha Bangiga Dhexe ee Soomaaliya; Wakiillo ka kala socday guddi hoosaadyada Baarlamanka ee Maaliyadda & Qorsheynta; maalgashiga; xafiiska Madaxweynaha; Xafiiska Ra’isul Wasaaraha; Maalgashato Shisheeye; Golaha ganacsiga ee Turkiga iyo Soomaaliya iyo Rugta Ganacsiga iyo Warshadaha Soomaaliyeed.

Cashadan waxa ay qeyb ka tahay barnaamijka guud ee SOMINVEST ku taageereyso kuna fududeyneyso maalgashiga iyo maalgashatada shisheeye si sare loogu qaado qanacsanaanta maalgashatada loona kordhiyo maalgashiga shisheeye ee Soomaaliya.

SOMINVEST waxa ay u igmantahay dhiirigelinta, fududeynta iyo taageeridda maalgashiga shisheeye; sare u qaadista muuqaalka dalka iyo in ay u ololeyso kobcinta jawiga maalgashi ee dalka.

Dowlada Itoobiya ayaa qiratay in ciidankeeda rasaaseeyeen isla markaana ay xireen shaqaale QM ka tirsan gobolka Tigreey, ayagoo ku eedeeyay in ay galeen goobo aan loo ogolaanin amar la’aan.

Redwan Xuseen oo ah afhayeenka ciidanka howlgalka ka wada gobolka Tigreey ayaa sheegay in gobolka loo ogol yahay in ay galaan shaqaalaha gargaarka balse uu tilmaamay in shaqaale ka tirsan QM ay ka gudbeen labo bar kontorool ka dibna isku dayeen in ay dhaafaan mid sadexaad sidaasna lagu rasaaseeyay, isagoo intaas ku daray in shaqaalaha muddo kooban ka dib la sii daayay.

Dhinaca kale, afhayeenka Qaramada Midoobay, Stephane Dujarric ayaa sheegay in kolonyo QM leedahay oo ay la socdeen affar shaqaale ah kuwaas oo doonayay in ay qiimeeyaan xaaladda gobolka ay la kulmeen is hor istaag ciidanka ah, waxaa uu tilmaamay in kolonyada ay hor u dhac u aheyd gaadiidka gargaarka oo halkaas loogu talagalay.

Qaramada Midoobey iyo dowladda Ethiopia ayaa heshiis wada saxiixday arbacadii hore ee 29 bishii tagtay, is afgarad ku saabsan in shaqaalaha gargaarka loo ogolaado in ay ka howlgalaan gobolka Tigreey.

Heshiiska ayaa dhigayay in shaqaalaha gargaarka goobaha ay ka howlgali doonaan ciidanka ka war heyn doono hase yeeshee, wali la iskuma afgaran meelihii ay tagi lahaayeen shaqaaha gargaarka.

Wixii heshiiskaas ka dambeeyay, gaadiidka gargaarka sida ayaa ku sugan xuduuda gobolka halkaas oo 6 milyan oo ruux oo gobolka ku nool u baahan yihiin gargaar bani aadanimo, sida ay sheegtay QM.

Sidoo kale, ku dhowaad 96,000 oo qaxooti Eritriyaan ah oo ku jira affar kaam oo ku yaala gobolka Tigreey ayaa kamid ah dadka dhibaateysan.

Shaqaalaha Qaramad Midoobay ayaa lagu rasaaseeyay kaamka Shimelba oo ay ku jiraan qaxootiga Eritrea.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho mudane Cumar Maxamuud Maxamed (Cumar Filish) ayaa ka qeyb galay Barnaamijka kulanka wadatashiga iyo is dhex-galka Bulshada oo lagu qabtay Degmada Shibis ee Gobolka Banaadir.

Kulanka wadatashiga iyo is dhex-galka bulshada waxaa guddoomiyaha ku wehlinayay guddoomiye ku xigeenka arrimaha bulshada iyo wacyigelinta gobolka Banaadir,xildhibaanno ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya,Ururka Haweenka Gobolka iyo qaar kamid ah Guddoomiyeyaasha Gobolka.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho ayaa Odayaasha iyo Bulshada qeybaheeda kala duwan ka dhageystay Su’aalo ay weydiiyeen iyo talooyin  ku aaddanaa horumarinta Gobolka Banaadir.

Guddoomiyaha Degmada Shibis Cali Maxamed Cabdulle oo ka hadlay kulanka ayaa Guddoomiyaha Gobolka Banaadir wuxuu ka dalbaday in wax laga qabto baahiyaha ay soo bandhigeen Bulshada Degmada Shibis.

Guddoomiye ku xigeenka Arrimaha Bulshada iyo wacyigelinta Gobolka Banaadir Basmo Caamir Axmed Jakeetti ayaa sheegtay in Waxbarashada wax badan ay ka beddeleen haddana ay xooji doonaan dadaalkooda ku aaddan goobaha loogu adeego Bulshada oo MCH-yadu ay kamid-ka yihiin.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadi ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Cumar Maxamuud Maxamed oo ka jawaabayay su’aalihii ay waydiiyeen bulshada Shibis oo ay ka mid ahaayeen tayeynta waxbarashada iyo caafimaadka ayaa sheegay in ay rajeynayaan in la waayo mustaqbalka qof ku nool caasimadda oo aan wax qorin waxna akhrin.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo Madaxtooyada Qaranka ku qaabilay Wasiirka Arrimaha Afrika ee Xukuumadda Ingiriiska Mudane James Duddridge ayaa la wadaagay qorsheyaasha hirgalay ee shacabka iyo Dowladda Soomaaliyeed ay ka xaqiijiyeen dib u dhiska Ciidamada, la dagaallanka argagixisada iyo musuq-maasuqa, horumarinta dhaqaalaha iyo dadaallada dib u heshiisiinta.

Wasiiru Dowlaha Arrimaha Dibadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Balal Maxamed Cismaan oo kulanka ka qeyb galay ayaa ka warbixiyey wadahadallada miro-dhalka ah ee dhexmaray labada dhinac, iyadoo la isla qaatay adkeynta iskaashiga dhinacyada amniga, dimuquraadiyadda iyo dhaqaalaha.

“Soomaaliya waxaa ka go’an horumarinta siyaasaddeeda arrimaha dibadda ee ku dhisan iskaashiga. Labada dowladood waxa ay isla qaateen dardar gelinta dagaalka ka dhanka ah argagixisada, adkeynta dimuquraadiyadda, xoojinta xiriirka soo jireenka ah ee Soomaaliya iyo UK, kor u qaadidda taageerada dowladda Ingiriiska iyo maalgashiga.”

Dhankiisa, Wasiirka Arrimaha Afrika ee Xukuumadda Ingiriiska Mudane James Duddridge ayaa dowladda ku bogaadiyey guulaha ay ku tallaabsatay ee hannaanka dib u habeynta Ciidamada, Kobcinta Dhaqaalaha iyo qorshaha hirgelinta doorashada.

Intaas kaddib, Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Xuseen Rooble ayaa kulan soo dhaweyn ah ugu sameeyey Xafiiskiisa wafdiga Ingiriiska, waxa uuna dul istaagay dadaallada Xukuumadda ee hirgelinta doorashada si ay waqtigeeda ugu qabsoomto, iyadoo la raacayo heshiiskii siyaasadeed ee ay gaareen Madaxda dowladda Federaalka iyo dowlad Goboleedyada.

Kulankan waxaa kala qeyb galay Madaxweynaha, Wasiiru Dowlaha Madaxtooyada Mudane Xasan Macallin Khaliif iyo Wasiiru Dowlaha Arrimaha Dibadda Xukumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Balal Maxamed Cismaan, halka dhanka Ingiriiska uu ka qeyb galay Danjiraha Dowladda dalkaas ee Somaaliya Mudane Ben Fender Obe.

Madaxwaynaha Puntland Dr Siciid Cabdulaahi Deni aya kula hadlay guriga gobalka, waxgaradka qaybihiisa ,ganacsato ,madaxda shirkasaha isgaarsiinta iyo guddiyada ganacsatada yar ee suuqlayda ah kuwaasi oo maalmihi ugu danbeeyay muujiyay cabasho la xiriirta qaadashada shilin soomaaliga iyo sare u kac baahsan oo ku yimid qiimaha lacageed ee lagu kala badasho lacagaha qalaad.

Madaxwayne Deni oo la hadlayay bulshadaani kala duwan ayaa ku dheeraaday ka hadlida sababta keentay sare ukaca shilin soomaaliga iyo sicir bararka wada jira eeda ugu wayn ee arintaasina dusha u saaray ganacsatada waawayn ee wax soo dajiya ama dhoofiya oo uu sheegay inay yihiin kaliya faa’iido doon aan marnaba eegayn danta bulshada iyo danyarta midna.

Madaxwaynaha puntland ayaa qeexay sababta ay dowladdu u joojisay lacagtii Shilin Soomaaliga ahayd ee ay ku qaadi jirtay canshuurta dekada boosaaso kuna tilmaamay inay tallabadaasi u qaadeen si loo yareeyo sicir bararka suuqyada puntlandna ay noqdaan kuwa isu dheeli tiran.

Madaxweyne Deni ayaa gabagabadii fariin adag u diray ganacsatada puntland gaar ahaan kuwa boosaaso sidoo kalana dowladaha hoose ee puntland ku amray inay tallaabo adag ka qaadaan cidii ka hor timaada amarada maamulka ee lagu xakamaynayo sicir bararka iyo qaadashada shilin soomaaliga.

Arrintan ayaa ku soo aadaysa iyadoo inta badan deegaanada puntland ay ka jirto jaha wareer baahsan oo uu abuuray diidmada ganacsatada ee shilin soomaaliga iyo sarifka oo tagay halkii ugu saraysay gudaha puntland.

Duqa dagmada Galkacyo ee Galmudug Cabdiraxmaan Sheekh Xasan Jimcaale, ayaa maanta kulan looga hadlayay xoojinta wada shaqeynta la yeeshay guddoomiyaasha xaafadaha magaalada.

Duqa dagmada galkacyo ayaa kulanka ka hor kormeer qiimeyn ah ku sameeyay baahiyada adeegyada bulshada ee ka jira xaafadaasi iyo jidadka xiran oo uu maamulku qorsheynayo in dib loo furo isagoo sidoo kalana kormeeray howlaha shaqo ee ka socanaya xarumaha caafimaad ee loogu adeego bulshada xaafadahaas.

Bulshada xaafada Howlwadaag oo qeyb ka ahaa kulanka maanta ayaa ka warbixiyay adeegyada xaafada, iyagoona sheegay in ay ku faraxsan yihiin kormeerka iyo kulanka maanta ay la qaateen duqa dagmada galkacyo iyo xubnihiisa golaha deegaanka qaarkood.

Duqa dagmada Galkacyo Cabdiraxmaan sheelh xasan jimcaale  ayaa sheegay culeys kasta oo jira looga bixi karo  isku tashi bulshada iyo maamulka ah.

Duqa dagmada Galkacyo iyo xubnihiisa golaha deegaanka ayaa lagu wadaa in maalmaha soo socda ay kulama gaar gaar ah la qaadan doonaan bulshada iyo maamulka xaafadaha; Garsoor, Wadajir iyo Horumar ee Galkacyo.

Margaret Keenan oo isbuucan noqoneysa 91 jir, ayaa noqotay qofkii ugu horeeyay guud ahaan dalka UK ee la siiyo talaalka Covid-19.

UK waxaa saakay si rasmi ah uga bilowday talaalka Covid-19 waana dalkii ugu horeeyay ee ansixiya.

Waxaa talaalka qeybtiisa koowaad ahmiyad gaar ah la siin doonaa dadka 80 sano ka weyn iyo shaqaalaha caafimaadka.

Ilaa 50 goob oo caafimaad ayaa la geeyay talaalka.

Waaxda caafimaadka ayaa u yeeri doonta qofka la talaalayo.

Waxaa qorshuhu yahay in la talaalo ilaa 40 malyuun oo qof

Iyadoo cudurka safmareen ka ah ee Covid-19 uu saameen weyn ku yeeshay aduunka oo dhan ayaa  UK waxay noqotay dalkii ugu horeeyay aduunka ee meel mariya daawada cusub, ee talaalka karoona.

Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda ayaa go’aan ka soo saartay Muwaadiniinta Kenya ee soo galaya dalka Soomaaliya.

Halkan Hoose ka Akhriso.

Wasiirka Wasaaradda Hawlaha guud, dib u dhiska iyo guriyeyta XFS Mudane Xil. Maxamed Aadan Macalim (Somali) ayaa maanta kulan isbarasho iyo is xog-waraysi ah xafiiskiisa waxaa uu kula yeeshay madaxa guud ee Shirka dhismaha Turkiga ah ee ANEZ Company oo ah Shirkadda dhisaysa Waddada Muqdisho iyo Afgooye.

Wasiir Maxamed Soomaali ayaa waxaa uu ka waraystay halka uu marayo dhismaha waddada isku xirta Muqdisho iyo Afgooye, waxa uga harsan iyo Caqabadaha ay lakulmeen intii uu socday dhismaha Waddadan iyo sidii loo bilaabi lahaa dhismaha Waddada Muqdisho iyo Jowhar.

Wasiirka Wasaaradda Hawlaha Guud Maxamed Aadan Macalim ayaa ugu dambayntii waxaa uu bogaadiyey shaqada culus ee ay hayso shirkadda ANEZ, waxana uu uga tacsiyeeyay dhamman shaqaalihii ku dhintay intii ay socotay shaqada dhismaha Waddada gaar ahaan Injineeradii Turkida ahaa, Inta ku dhaawacantayna waxaa uu u rajeeyey in allaah caafimaad deg deg siiyo.

Hal qof ayaa u dhintay 300 oo kale isbitaal ayaa loo seexiyay xanuun cusub oo aan wali la garan kaas oo lagu arkay dalka Hindiya.

Gobolka of Andhra Pradesh ee koonfuurta Hindiya ayaa dhaqaatiirtu sheegeen in xanuunka uu ka jiro.

Sida ay sheegtay wakaalada wararka Hindiya nin 45 jir ah ayaa xanuunka u dhintay kadib markii isbitaalka la keenay isaga oo loo hayay sida calaamadaha xanuunka qalalka oo kale .

Xanuunka ayaa la sheegay in uu marka hore qofka dareemayo matag marka xigtana uu miir daboolmayo istaagana  ka dhacayo.

Waaxda caafimaadka ee gobalka of Andhra Pradesh ayaa baartay biyaha deegaanka laga cabo balse waa laga waayay wax sun ah.