Tababbarkaan oo ay soo qaban-qaabisay Waaxda Warbaahinta iyo Xiriirka Dadweynaha ee Wasaaradda Qurbajoogta iyo Dhiirrigelinta Maalgashiga Dowlad Goboleedka Galmudug ee Soomaaliya, iyada oo ay soo isku soo daba riday Shabakadda Horumarinta Haweenka Warbaahinta ee Galmudug (Galwomen).

Aqoon kororsigaan waxaa qaar kamid ah haweenka Warbaahinta ka howlgala lagu barayay hannaanka loo adeegsado Warbaahinta casriga ah iyo Kordhinta xirfaddooda ku aaddan adeegsiga baraha bulshada iyo mareegaha kale ee internet-ka.

Agaasimaha Waaxda Warbaahinta iyo Xiriirka Dadweynaha ee Wasaaradda Qurbajoogta iyo Dhiirrigelinta Maalgashiga Dowlad Goboleedka Galmudug ee Soomaaliya Mudane Yaxye Xaaji Colaad oo tababbarka furay ayaa waxaa uu ka qayb-galayaasha la wadaagay talooyin muhiim ah oo ka qayb-qaadanaya fududaynta howlahooda Warbaahinta.

Agaasimaha ayaa sidoo kale waxaa uu qeyb ka ahaa bixinta tababbarka asiga oo u sheegay dhallinyarada inay sifiican uga faa’iidstaan,Internet ay heestaa.Dhallinyarada fursadda u helay ka faa’iidaysiga aqoon-kororsigan ayaa dhankooda ka mahad-celiyay waxa ayna sheegeen inay wax badan ka faa’iideen uuna ahaa tababbarkii ugu horreeyay nuuciisa ee loo qabto.

Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Galmudug Mudane Axmed Cabdi Kaariye Qoor-Qoor iyo wafdi uu hogaaminayo ayaa caawa soo gaaray magaalada Muqdisho si uu uga qeyb galo shirka wadatashiga Qaran ee doorashooyinka.

Wafdiga Madaxweynaha Galmudug waxaa garoonka diyaaraha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho ku soo dhaweeyay mas’uuliyiin ka tirsan Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, xubno ka tirsan labada aqal ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya, xubno ka tirsan Maamulka Gobolka Banaadir iyo mas’uuliyiin kale.

Madaxweynaha Galmudug ayaa Muqdishu soo gaaray kadib casuumaad kaga timid Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ee shirka Golaha Wadatashiga Qaran oo lagu wado inuu barri si rasmi ah uga furmo magaalada Muqdisho.

Ururka Hay’daha Hantidhawrrada Guud ee Afrika ee marka magacooda la soo gaabiyo loo yaqaan (AFROSAI-E) ayaa maanta Guddoomiyaha Golaha Maamulka ee saddexda sano ee socota (2022-2024) u doortay Hantidhawraha Guud ee Qaranka Mudane Maxamed Maxamuud Cali.

Sidoo kale waxaa Guddoomiye ku-xigeen loo doortay Hantidhawraha Guud ee Kenya Marwo Nancy Ganthungu.

Dhammaan hawlwadeennada Xafiiska Hantidhawrka Guud ee Qaranku waxa ay Hantidhawraha Guud ugu hambalyeynayaan xilka loo igmaday.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Mudane Maxamed Xuseen Rooble ayaa shaaca ka qaaday in Xukuumadda ay u diyaar garowday qabsoomidda shirka Golaha Wadatashiga Qaran ee dhameystirka arrimaha doorashooyinka.

Ra’iisul Wasaare Rooble oo rajo wanaagsan ka muujiyay shirka, ayaa hoosta ka xariiqay inay ka go’antahay fududeynta waxkasta oo horseedi kara in uu shirka guuleysto.

“Waxaan rajeynayaa in Shirka Golaha Wadatashiga Qaran guul noogu soo dhammaado si dalkeennu doorasho u aado”.ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Rooble.

“Siyaasiyiinta iyo shacabka Soomaaliyeed waxaan uga mahadcelinayaa taageeradooda dadaallada aan wadno, waxaan ka codsanayaa garab istaag. Waxaan Eebbe ka baryayaa in uu noo fududeeyo.” Ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha Dalka.

Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan dhanka miina baarista UNMAS ayaa gaadiid iyo agab kale oo ciidan ku wareejisay Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya Jeneraal Odowaa Yuusuf Raage.

Taliye Odowaa Yuusuf Raage ayaa ka mahadceliyay gaadiidka iyo agabka kale ee lagu wareejiyay Taliska ciidanka xoogga dalka, waxaan uu intaa ku daray in taliska iyo hay’adaha Qaramada Midoobay ay kala dhexeyso wada shaqeyn dhow.

Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Hirshabeelle Mudane Cali Guudlaawe Xuseen ayaa maanta kormeer u kuur galid ah ku tegay tuulada Moyko oo dhowaan fatahaad uu ka sameeyay wabiga Shabeelle.

Kormeerka Madaxweynaha Hirshabeelle waxaa ku wehlinayay Wasiirka Beeraha iyo Waraabka Maamulka Gobolka Shabeellaha Dhexe iyo Kan Degmada Jowhar, iyadoo Dadaal dheer oo ay bixisay Dowlad Goboleedka Hirshabeelle lagu guuleystay in la xiro buqda Tuulada Moyko oo uu ka fatahay Wabiga Shabeelle.

Wasaaradda Haweenka iyo Horumarinta Xuquuqul Aadanaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa maanta maamulka xarunta carruurta agoonta ee Dr Kadare ku wareejiyay qalab la isaga difaaco cudur COVID-19 oo ay ka mid yihiin Waji xirka (Face Mask) iyo dareeriyaasha jeermis dilaha ah (hand sanitizers).

Mas’uuliyiin ka tirsan Wasaaradda Haweenka oo ay ka mid tahay, Agaasimaha Waaxda xiriirka iyo abaabulka Nadiifa Cabdi Diirshe, ayaa qalabka ku wareejisay maamulka xarunta agoonta Dr Kadare.

Shalay ayaa sidan oo kale Agaasimaha guud ee Wasaaradda Haweenka mudane Isaaq Xaashi Jimcaale, waxaa qalabka lagaga hor tago cudurka COVID-19 ku wareejiyay maamulka Dugsiga hoose dhexe iyo sare ee Maxamuud Mire ee degmada Waaberi.

Munaasabaddan oo ay soo qaban qaabisay Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya, laguna soo gunaanadayay tartan cilmiyeedka bisha Ramadan ee Warbaahinta Qaranka ayaa waxaa ka qeyb galay ku-simaha Wasiirka ahna Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Warfaafinta, Agaasimaha guud ee Wasaaradda,  Agaasime Waaxeedyada Wasaaradda Warfaafinta,  Guddoomiyaha Bankiga IBS, Wakiilada Tartameyaasha kaalimaha hore ka galay tartanka, kuwaasi oo kala ah Kismaayo oo sanadkan ku guuleysatay, Yaaqshiid oo kaalinta labaad gashay iyo Warta Nabadda oo sanadkan kaalinta saddexaad gashay iyo marti sharaf kale.

Agaasimaha Telefishinka Qaranka Mudane Sharma’arke Maxamed Warsame oo ugu horeyn ka hadlay madasha ayaa sheegay inay tahay markii ugu horeysay oo waqti hore la bixiyo abaalmarinada sanadkan, waxaana uu intaa ku daray in ujeedka tartanka uu ahaa sidii aqoon loo kala faa’iideysan lahaa, ayna tahay wax lagu farxo in bulsho badan ay kala socdeen baraha bulshada ee Warbaahinta Qaranka.

Guddoomiyaha degmada Kismaayo Ibraahim Timajilic oo qadka telefoonka kaga qeyb galay xafladda ayaa ugu horeyn hambalyo iyo bogaadin u jeediyay dhamaan tartamayaasha ka qeyb galay tartanka, waxaana uu xusay inay tahay wax lagu farxo in aqoon lagu tartamo, Kismaayana ay kaalinta koowaad gasho.

Guddoomiye ku-xigeenka Amniga ee degmada Yaaqshiid Mudane Cabdifataax Axmed Cali ayaa sheegay inay ku faraxsanyihiin kaalinta ay galeen, waxaana uu Hambalyo u diray guuleystayaasha degmada Kismaayo, ayna diyaar u yiihiin inay ka qeybgalaan sanadka soo socda.

Guddoomiyaha tartan Cilmiyeedka bisha Ramadaan ee Warbaahinta Qaranka mudane Yaxye Cali Faarax ayaa sheegay in IBS banki ay taabagelisay tartanka, isla markaana ay guuleystaha koowaad ay qaadan doonaan 2,000$ halka kaalinta labaad ay galeen 1,000$ waxaana kaalinta 3aad la siinayaa 500$, waxaana uu tartameyaasha u rajeeyey in sanadkan kiisa kale ay ku gaaraan Nabad iyo Baraare.

Qaar ka mid ah wakiilada guuleystayaasha degmooyinka Kismaayo, Yaaqshiid iyo Warta Nabadda oo madasha ka hadlay ayaa sheegay inay aad ugu faraxsanyihiin ka qeybgalka tartanka, ayna u mahadcelinayaan intii soo qaban qaabisay, lana horumariyo su’aalaha oo xoogga la saaro dhanka taariikhda dalka.

Guddoomiyaha Bankiga IBS Cabdiraaq Cali Warsame ayaa sheegay inay ku faraxsanyihiin taabagelinta sanadkan ee tartanka, waxaana uu intaa ku daray inay adeegyo casri ah ay bjxiyaan oo qeyb weyn ka qaadaneysa kobcinta dhaqaalaha dalka.

“IBS waxa uu maalgeliyaa dhismaha dalka, dhiiragelinta ganacsatada yar yar, inaan tartankan maalgelino waxa ay qeyb ka tahay adeegyada aan qabano, runtii waxaa aad ii farxad geliyay sida dhallinyarada ay kala faa’iideysteen aqoon iyo isbarasho, waxaana u mahadcelinayaa macalimiinta tartanka ka qeyb galay”ayuu yiri Cabdiraaq.

Agaasimaha Radio Muqdisho Mudane Cabdicasiis Maxamuud Guuleed Afrika oo isna goobta ka hadlay ayaa sheegay in tartanka uu soo maray marxalado kala duwan, uuna soo socday  11 sano, ayna qorsheynayaan in la balaariyo tartanka si loo helo degmooyin horleh oo ku soo baxa is reeb reeb.

Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Warfaafinta Mudane Cabdinaasir Xuseen Xasan ayaa sheegay in ujeedka tartanka uu yahay kobcinta aqoonta ayna tahay qorshe la doonayo in bulshada laga dhiso dhanka aqoonta.

“Hambalyo ayaa u dirayaa tartamayaasha Kismaayo, Yaaqshiid iyo Warta Nabadda, waxaan kaloo u mahadcelinayaa Bankiga IBS oo sanadkan gacan nagu siiyay qabsoomidda tartanka”. Ayuu yiri Agaasimaha guud ee Wasaaradda

Ku-simaha Wasiirka Warfaafinta ahna Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Warfaafinta Mudane Cabdiraxmaan Yuusuf Sheekh Al-Cadaala ayaa Hambalyo u diray dhamaan ka qeyb galayaasha tartanka, gaar ahaan degmooyinka kaalimaha hore galay.

“Waxaan Hambalyo u jeedinayaa Bankiga IBS oo la’aantiis aan tartanka qabsoomi lahayn, faa’iidada weyn ay tahay maalgelin ay ku sameeyeen bulshadooda oo aqoon ku tartameysay, taasi oo dhiiri gelin u ah dhallinyarada tartanka ka qeyb gashay”. Ayuu yiri Wasiir Cadaala.

“Waxaan kaloo u mahadcelinayaa howlwadeennada Warbaahinta Qaranka oo 30-kii cisho u taagnaa qabsoomidda tartanka, barnaamijkaan waa barnaamij macno badan ku fadhiyo, waxaan filayaa in tartanka la balaariyo oo Ramadaanka ka hor la qabto, waxaan ka raali gelineynaa cidkasta oo cabasho qabta, waxaan rajeynayaa in sanadkan kiisa kale ku gaarno horumar iyo Nabad”ayuu hadalkiisa ku soo gabo gabeeyay Wasiir Cadaala.

Xafladda ayaa ugu dambeyn abaalmarino iyo shahaado Sharaf la guddoonsiiyay guuleystayaasha sanadkan, waxaana kaalinta koowaad gashay tartamayaasha Kismaayo, Yaaqshiid oo kaalitna labaad gashay iyo Warta Nabadda oo kaalinta saddexaad sanadkan gashay.

Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa joojisay gabi ahaan ba heshiisyadii ay kula jirtay shirkaddaha gaarka loo leeyahay ee ku shaqada leh in shaqaale Soomaaliyeed shaqo siin dibedda ugu diraan.

Wareegto uu soo saaray Wasiiru dowlaha Wasaradda shaqada iyo Arrimaha Bulshada ayaa waxa lagu baabi’iyey dhammaan heshiisyadii ay Wasaaraddu horay u la gashay shirkadaha gaarka loo leeyahay in ay Shaqaale Soomaaliyeed shaqo siin dibedda ugu dhoofin karaan.

Wasiir Dowlaha Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Soomaaliya, Mudane Cabdi Axmed Qaasim ayaa gaarsiiyay hay’addaha ay quseyso wareegtadani, isagoo dhinaca kale ka codsaday Heya’adda Socdaalka iyo jinsiyaddaha in aanay u ogolaan safar dhoof cid kasta oo ay uga shakiyaan in shaqo siin dibadeed darteed loo dhoofinayo.