Maareeyaha Guud ee Dekedda Muqdisho, Danjire Maxamed Cali Nuur (Ameriko), ayaa ka qayb galay Shirkii 2-aad ee Madasha Horumarinta Dekedaha Bariga Dhexe iyo Afrika, oo lagu qabtay magaalada Dubai.Shirkan waxaa isugu yimid madaxda dekedaha, maal-gashadayaal iyo khubaro caalami ah oo ku takhasusay arrimaha badda.

Maareeyaha Dekedda Muqdisho ayaa kulammo miro-dhal ah la yeeshay AD Ports Group, Tanger Med Engineering, iyo hay’ado kale oo goboleed. Waxaa lagu falanqeeyay dardargelinta mashruuca dekedda cusub ee Muqdisho, horumarinta gaadiidka xeebaha, iyo kobcinta maal-gashiga adeegyada logistics-ka.

Iskaashiyadan cusub ayaa muhiim u ah kor u qaadista ganacsiga iyo dhismaha dekedda Muqdisho oo noqonaysa xarun istaraatiiji ah. Waxaa sidoo kale lagu bogaadiyay kaalinta dekedda Muqdisho ee qiimeynta CPPI ee Bangiga Adduunka, taas oo muujisay horumarka ay dekeddu ku tallaabsatay.

Taliyaha Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed Sarreeye Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi iyo wafdi uu hoggaamanayo oo safar shaqo ugu baxay Dalka Ciraaq ayaa waxaa soo dhaweeyay Taliyaha Ciidanka Boliiska Federaalka Dalka Ciraaq Sarreeye Guud Sacad Khalaf badr, Safiirka Dalka Ciraaq u fadhiya Soomaaliya Ridwaan Xirsi Maxamed , Agaasimaha Waaxda Iskaashiga Caalamiga ee Wasaaradda Arrimaha Gudaha Ciraaq Sarreeye Gaas Calaa Caashuur Mataani iyo masuuliyiin kale .

Safarka Taliyaha ayaa salka ku haya casumaad rasmi ah oo uu ka helay dhiggiisa dalka Ciraaq, si kor loogu qaado xiriirka walaalnimo ee labada dal.

Madaxdan ayaa ka wada hadli doona sidii laysaga kaashan dhinacyada Amniga ,Tababarada Ciidamada, is-dhaafsiga Khibradaha iyo la dagaallanka Argagixisada.

Wasiirka Gaashaandhigga XFS, Mudane Axmed Macallin Fiqi, ayaa maanta furay tababar hal maalin ah oo loogu talagalay howlwadeenada waaxyaha warbaahinta ee hay’adaha Dowladda Federaalka, kaas oo diiradda lagu saarayo habraaca iyo isku-duwidda warbaahinta dowladda iyo xafiisyada xiriirka, xilliyada lagu jiro xasaradaha iyo xaaladaha deg-degga ah, si gaar ah falalka argagixisadu ku lug leeyihiin.

Aqoon-isweydaarsigan, oo ay soo qabanqaabisay Unugta Xiriirka Istaraatiijiga ah (SCEU) ee Madaxtooyada Qaranka waxaana bixinayay khubaro ka socda Dowladda Ingiriiska.

Wasiir Fiqi, ayaa sheegay in tababarkan uu qexyb ka yahay dadaallada lagu xoojinayo isku-duwidda farriimaha amniga iyo kuwa kale ee loo gudbinayo shacabka, isagoo xusay in dagaalka lagula jiro khawaarijta uu yahay mid milatari iyo mid warbaahineedba ah, loona baahan yahay in hay’adaha dowladda ay si wadajir ah u gudbiyaan farriima mideysan oo ka tarjumaya xaqiiqda.

Furitaanka tababarka waxaa sidoo kale goob joog ahaa La-taliyaha Amniga Qaranka, Danjire Aweys Xaaji Yuusuf, iyo Mr. Sam Thomas, Safiir Ku-xigeenka Dowladda Ingiriiska oo labaduba bogaadiyay horumarka ay dowladda Soomaaliya ka sameyneyso dhisidda awoodaha warbaahineed ee dowladnimada iyo xoojinta xiriirka istiraatiijiga ah ee labada dal.

Natiijada laga filayo Tababarkan ayaa ah inuu horseedu doono nidaam warbaahineed oo mideysan, hufan, isla markaana waafaqsan xeerarka amniga qaranka iyo xeerarka warbaahinta.

Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Saalax Axmed Jaamac, ayaa maanta magaalada Muqdisho ka furay Shirweynaha 2-aad ee U-adkeysiga Aafooyinka Soomaaliya, kaas oo socon doona muddo labo cisho ah.

Shirweynahan sanadkan waxa uu diiradda saaraya mowduuca: “Doorka Bulshada ee la Tacaalida Masiibooyinka iyo Isbeddelka Cimilada.” Waxaa si wadajir ah u martigelinaya Hay’adda Maareynta Masiibooyinka Qaranka (SoDMA) iyo Jaamacadda Muqdisho, iyadoo taageero laga helayo Hay’adda Plan International.

Shirka waxaa ka qeyb galaya wasiirro ka tirsan Dowladda Federaalka Soomaaliya, Guddoomiyaha SoDMA, hoggaanka Jaamacadda Muqdisho, iyo boqolaal marti sharaf ah oo ka kala yimid qeybaha kala duwan ee bulshada.

Wasiirka Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xildhibaan Maxamed Faarax Nuux, oo booqasho shaqo ku jooga Boqortooyada Sacuudi Carabiya, ayaa kulan miro-dhal ah kula yeeshay magaalada Riyaad Wasiirka Gaadiidka iyo Adeegga Saadka Guud ee Boqortooyada, Mudane Saleh bin Nasser Al-Jasser.

Kulanka ayaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga labada dal, gaar ahaan dhinacyada gaadiidka iyo duulista hawada. Labada wasiir ayaa si gaar ah uga wada hadlay furitaanka duulimaadyo toos ah oo joogto ah oo u kala goosha Soomaaliya iyo Sacuudi Carabiya.

Wasiir Maxamed Faarax Nuux ayaa sheegay in kulanka uu ahaa mid muhiim ah, islamarkaana lagu dhisayo xiriir wada-shaqeyn ah oo faa’iido u leh shacabka walaalaha ah ee labada dal.

Wasiirrada ayaa sidoo kale isla gartay in la dhiso guddi farsamo oo ka shaqeeya fulinta heshiisyada iyo qorshayaasha lagu xoojinayo iskaashiga duulista iyo gaadiidka.

Safarka wasiirka iyo wafdigiisa ayaa ah mid qeyb ka ah dadaallada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ay ku horumarinayso xiriirka ganacsi, isu socodka, iyo is-dhaafsiga adeegyada ee kala dhaxeeya dalalka gobolka.

Guddoomiye ku-xigeenka labaad ee Golaha Shacabka Soomaaliya, Mudane Cabdullaahi Cumar Abshirow, iyo wafdi ka kooban Xildhibaanno labada Aqal ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ayaa ka qaybgalaya Shirweynaha 151-aad ee Baarlamaanka Adduunka, kaas oo ka socda magaalada Geneva ee dalka Switzerland.

Guddoomiye Abshirow oo shirka ka jeediyay khudbad ayaa ka hadlay xaaladda guud ee dalka, gaar ahaan howlaha uu qabtay Baarlamaanka Soomaaliya, sida ansixinta sharciyada la xiriira arrimaha bulshada, bani’aadannimada, barakacayaasha iyo qaxootiga. Wuxuu xusay in Soomaaliya ay martigelisay qaxooti kasoo cararay colaadaha ka taagan dalal ay ka mid yihiin Yemen iyo Suuriya.

Sidoo kale, wafdiga Soomaaliyeed oo uu hoggaaminayo Guddoomiye Abshirow ayaa u codeeyay laba mooshin oo kala ah: Sharciga Dambiyada Abaabulan ee Isaga Gudba Qaramaha, iyo mooshin waddanka Madagascar uu keenay oo lagu taageerayo xal waara oo loo helo dhibaatooyinka ka jira halkaas.

Shirka oo ay barbar socdaan shirar doceedyo u gaar ah wufuudda, ayaa lagu wadaa in la soo gabagabeeyo maanta oo Arbaco ah. Inta uu shirku socdo, Guddoomiye Abshirow wuxuu kulamo gaar ah la qaadan doonaa madax ka socota dalalka kale iyo hay’ado caalami ah oo ku sugan xarunta Baarlamaanka Adduunka ee Geneva.

Ciidanka Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka (NISA) oo kaashanaya saaxiibbada caalamka ayaa xalay howlgal qorshaysan ka fuliyay deegaanka Kuukaayle oo hoostaga degmada Maxaas ee Gobolka Hiiraan.

Sida lagu sheegay War-saxaafadeed kasoo baxay NISA Howlgalka ayaa lagu beegsaday goobo ay gabbaad ka dhiganayeen malleeshiyaadka Khawaarijta, iyadoo lagu dilay toddobo dhagarqabe, waxaana lagu burburiyay gaadiid dagaal iyo teendhooyin ay cadowgu ku dhuumaaleysanayeen.

Howlgalka oo dhacay seddax mar oo kala duwan ayaa kan koowaad lagu beegsaday teendho ay malleeshiyaad ku jireen, taas oo sababtay dhimashada seddax xubnood oo Khawaarij ah, kan labaad oo daqiiqado ka dambeeyay ayaa lagu dilay afar dhagarqabe , halka beegsiga seddaxaad lagu gubay gaadiid dagaal oo ay Khawaarijtu halkaas ku diyaariyeen si ay ugu qaadaan Malleeshiyaadka ay abaabulayeen.

Ciidanka NISA ayaa qaaday hawlgalkan kadib markii la sugay xog sirdoon oo muujinaysa dhaqdhaqaaqyo ay Khawaarijtu ka sameynayeen deegaanka Kuukaayle oo hoostaga degmada Maxaas, xogta oo loo beddelay howlgal ayaa suurtagalisay in halkaas lagu soo afjaro Khawaarijtii abaabulka wadday.

Howlgalkan ayaa kusoo dhammaaday guul, waxaana Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka NISA ka go’an in meel kasta lagu beegsado cadowga Khawaarijta ah ee ku howlan dhagarta iyo dhibaateynta Shacabka Soomaaliyeed.

Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee Tanzania iyo EAC Mudane Ilyas Cali Xasan, ayaa waxaa waraaqaha aqoonsiga danjirnimo ee dalka DRC Congo ka guddoomey Wasiirka Arrimaha dibadda dalkaas, Marwo Thérése Kayikwamba Wagner.

Danjire Ilyas iyo Wasiiradda ayaa kawada hadlay xoojinta xiriirka walaaltinimo iyo iskaashi ee ka dhaxeeya labada dal, gaar ahaan dhinacyada mabadda gobolka, fursadaha ganacsiga, fududeynta socdaalka iyo in xabsiyada dalkaas laga sii daayo muwaaddiniinta Soomaaliyeed ee ku xiran.

Ugu danbeyn, waxaa kulanka labada dhinac lagu dhiirrageliyay kor u qaadidda maalgashatada, dhinacyada kala duwan ee ganacsiga iyo sidii looga wada shaqeyn lahaa howlaha fududeynta dal ku galka iyo sharciyada deganaanshaha ee muwaaddiniinta Soomaaliyeed.

Ku-simaha Wasiirka ahna Wasiir Ku-xigeenka Wasaaradda Ganacsiga iyo Warshadaha XFS, Mudane Maxamuud Cabdullahi Axmed (Abukaate), ayaa bogaadiyay tallaabada uu Golaha Shacabka ku ansixiyay heshiiska Aagga Ganacsiga Xorta ah ee Qaaradda Afrika (AfCFTA).

Wasiirka oo ka hadlayay kulankii ay Golaha Shacabku ku ansixiyeen heshiiska Aagga Ganacsiga Xorta ah ee Qaaradda Afrika ayaa tallaabadan ku tilmaamay mid taariikhi ah oo muujinaysa sida ay Soomaaliya uga go’an tahay in ay door muuqda ka qaadato iskaashiga dhaqaale ee waddamada Afrika.

Wasiir Maxamuud Abukaate ayaa sheegay in heshiiskan uu si weyn uga faa’iideyn doono ganacsatada Soomaaliyeed, korna u qaadi doono fursadaha shaqo, maalgashi iyo kobaca waxsoosaarka gudaha.

Wuxuu sidoo kale tilmaamay in ay tahay fursad ay Soomaaliya ku xoojin karto xiriirka ay la leedahay suuqyada Afrika, taas oo muhiim u ah horumarinta dhaqaalaha dalka.

Ugu dambayn, Wasiir Abukaate wuxuu uga mahadceliyey dhammaan hay’adaha dowladda, gaar ahaan Golaha Shacabka sida ay uga go’an tahay hirgelinta siyaasadaha kor u qaadaya dhaqaalaha dalka iyo midnimada Qaaradda Afrika.

Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha XFS Mudane, Maxamed Shire ayaa la kulmay Wakiilka FAO ee Soomaaliya, Mudane Etienne Peterschmitt.

Kulanka ayaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga labada dhinac iyo sidii barnaamijyadda iyo mashaariicda mustaqbalka ee FAO loo waafajin lahaa Qorshaha Isbedelka Qaranka.

Sidoo kale, labada dhinac waxay si gaar ah uga wada hadleen Barnaamijka Adkaysiga Wadajirka (Joint Resilience Programme – JRP) iyo Qorshaha Soomaaliya ee u-Diyaargarowga Sugnaanta Cuntada (Somali Food Security Preparedness Plan – SFSPP), kuwaas oo xoogga saaraya adkaysiga bulshooyinka, amniga iyo sugnaanta cuntada.

Ugu dambayn, waxaa lagu heshiiyay in la sameeyo dib-u-eegis istiraatiijiyadeed oo joogto ah oo lagula soconayo horumarka.