Wadamada xulufada ka ah Gaashaan Buurta  Nato ayaa waxa ay jawaab ka bixiyeen go’aanka muranka dhaliyay ay dowladda Turkiga heshiiska kula saxiixatay dalka Ruushka, si ay isugu hubayso hannaanka difaaca gantaallada Ruushka ee S-400, taas oo Nato ay ku tilmaantay inuusan la jaanqaadi karin qalabkeeda.

Balse Ruushka ayaa sheegay in hannaanka S-400 uu gaari karo 400km wuxuuna isku mar soo ridi karaa 80 bartilmaameed.

Wadamada Ruusha iyo Turkiga ayaa galay heshiis ku saabsan in ay kala iibsadaan hubka gantaalada, waxaana uu Madaxweynaha Turkiga, Recep Tayyip Erdogan, uu sheegay in ay bixiyeen lacago hour dhac ah oo ku saabsan in ay hub kaga soo iibsadaan Moscow.

Lacagadah ku baxaya heshiiskani oo hub kala iibsiga ah ee u dhexeeya Ruushka iyo Turkiga ayaa gaaraysa ilaa 2.5 Billyen oo Dollar,balse waxaa arrintaasi durba saluug ka muujiyay Gaashaanbuurta Nato.

Waddanka Turkiga oo leh ciidammada labaad ee ugu ballaaran xulufada Nato, ayaa xiriir dhaw la sameystay Ruushka kaddib markii uu mugdi soo kala dhexgalay xiriirkii kala dhaxeeyay Mareykanka iyo Yurub.

Turkiga ayaa ka soo horjeeda taageerada Maraykanka ee jabhadda YPG ee Kurdiyiinta Suuriya wuxuuna xiriir dhow uu la leeyahay Wadanka Ruushka oo Mareykanku colaad dhanka siyaasadda iyo diblomaasiyadda ka dhexeyso.

Magaalada Kampala ee xarunta Dalka Yugandha ayaa waxaa ka soconaya shir ku saabsan Amaanka wadamada kuyaala Bariga Afrika oo Soomaaliya ay ku jirto,kaasi oo ay ka qeybgalayaan Madaxda arrimaha Ammniga ee Bariga Afrika .

Wadamada ka qeybgalaya shirkan oo gaaraya ilaa 14 wadan waxaa ku jira Soomaaliya oo kamid ah wadamada sida gaarka ah diiradda loogu saari doono shirkaasi gaar ahaan tayaynta Ciidamada Soomaaliya.

Ajandayaasha ugu badan ee shirkaasi horyaala ayaa ah amniga oo dhinacyo kaladuwan looga hadlayo sida iskaashiga sugidda amniga iyo ka hortagga khataraha ay bulshada kala kulmaan kooxaha Argagixisada ee Alshabaab.

Korneel Muuse C/qaadir  Xasan oo katirsan hogaanka xiriirka dibedda ee booliska dowladda Soomaaliya, kana mid ah saraakiisha ka qeyb galeysa shirkan ayaa sheegey in muhiimad gaar ah uu u leeyahay Soomaaliya.

“Shirkan waxaa ka qeybgalaya 14 dalka oo Bariga Afrika kuyaala,ka Soomaali ahaan, aad ayuu muhiimad uu inoogu leeyhaay waxaana loooga hadlaya arrimo ay kamid yihiin sidii loo tayeyn lahaa ciidamada Qaranka Soomaaliya, loona qalabayn lahaa si ay Ammaankooda u la wareegaan,waxaana geba gebada imaan doona Wasiirada amniga ama arrimaha gudaha ee wadamadan shirka ka qeybgalaya”, Ayuu yiri Korneel Muuse.

Wadamada Yugandha iyo Kenya oo shirkaasi ka qeybgalaya ayaa kamid ah wadamada ciidamada ka jooga Soomaaliya,kuwaasi oo Soomaaliya ka taageeraya dagaalka ka dhanka ah Shabaab.

Xigasho: BBC

Hadal jeedinta musharaxiinta Hirshabeelle ayaa maanta ka bilaabanaysa xarunta Baarlamaanka Hirshabeelle, iyadoo Musharixiinta ay mudanayaasha u jeedin doonaan qorsheyaasha u degsan.

Guddiga Doorashada Madaxweynaha dowlad Goboledka Hirshabelle ayaa shegay in  maalintada sabtida ah ay dhici doonto doorashada Madaxweynaha Hirshabelle, taa oo ay u tar tamayaan musahraxiin dhowr ah.

Afhayeenka  guddiga doorashada Madaxweynaha Hirshabelle  Cabdiwlei Sheekh Cali ayaa tilmaamay in ay xilkaasi u tartamayaan ilaa iyo sideed musharax, kuwaasi oo ay guddoonsiiyeen shahaadooyinka muujinaya inay u taaganyihiin xilka Madaxweynaha Hirshabeelle:-

Musharixiinta ayaa kal ah

• Cabdi Faarax Sharaawe Laqanyo.
• Cabdikariin Cali Nuur.
• Daahir Cabdulle
• Maxamed Cabdi Waare.
• Yuusuf Maxamuud Hagar (Dabdageed).
• Cabdinaasir Shirwac Maxamed.
• Maxamed Caruush Diirow iyo
• Cabdiraxmaan Xuseen Caddow.

 Afhayeenka ayaa xusay in musharixiinta ay maanta oo Arbaco ah hortegi doonaan Baarlamaanka Hirshabeelle si ay ugu sharxaan waxyaabaha u degsan inay qabtaan marka ay ku guuleystaan xilka Madaxtinimo ee dowlad Goboleedka Hirshabeelle.

Agaasimaha Hey’adda Socdalka iyo Jinsiyadda ee dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegy in ay dib u eegis ay ku sameynayaan sharciga socdaaalka Soomaaliya  si uu ula jaanqaado wadamada Caalamka.

Sidoo kale Hey’adda ayaa ku guuleysatay in ay furto xuduudaha Soomaaliya soo gelista xagga sharciga, iyagoo sido kale rajeynaya in ay furaan meela kale oo xuduudaha dalka ku yaalo xarumahooda si loo hubiyo xagga gelista iyo ka bixista dalka sharciyada socdaalka Soomaaliya si ay kaga qeyb noqdan amniga dalka.

Gaashanle sare Maxamed Aadan Jimcaale Koofi oo u waramay Radio Muqdisho ayaa sheegay inay latashiyo la sameynayaan hay’adaha ay quseyso ee dowlada Federaalka iyo kuwa maamul Goboleedyada dalka, si dib u eegis loogu sameeyo sharcigan.

“Shirka maanta waxa uu ahaa wadatashi ku saabsan dib u eegis lagu sameynayo sharciga Socdaalka Soomaaliya, waxaana la sameeyay 1966 oo lagu soo saaray xeer, waxbadan ayaa ka dambeeyay oo isbadalo ka dhacay dalka iyo caalamka, waxaa is badalay Dastuurkii dalka, waxaa kaloo is badalay qaab dhismeedki dowladnimo ee xilligaasi la heystay, waxaa la qaatay Nidaamka Federaalka, waxaa addduunka ku soo kordhay xaalado amni iyo waxyaabo badan oo u baahan xakameyn, waxaana batay socdaalo Soomaaliya soo galaya iyo kuwa ka baxaya” ayuu yiri Agaasimaha Hay’adda Socdaalka

Agaasimaha ayaa sheegay in ay qorsheynayaan sidii xarumo ay uga furan lahaayeen qaar ka mid ah magaalooyinka ku yaala xaduudda, isagoo xusay inay wadaha la galeen maamulada halkaasi ka dhisan, si ay gacan uga siiyaan saraakiisha socdaalka Soomaaliya gudashada howlaha loo idmaday.

Gaashanle sare Maxamed Aadan Jimcaale Koofi ayaa intaa ku daray “Ceer barde, Feer Feer iyo Goldogob ayaa inoo qorsheysan inaan xafiisyo ka hirgelino, inta badan qalabkii lagu shaqeyn lahaa waan dhignay, waana diyaar howlwadeenadii shaqada qaban lahayd, waxaan kaloo la hadalnay maamulada halkaasi ka arrimiya si ay gacan uga siiyaan saraakiisha inay gutaan howlaha loo xilsaaray”.

Shacab South Africaan ah oo careysan ayaa habeenkii xalay ahaa boobay goobo ganacsi oo ay lahaayeen muwaadiniin Soomaali ah oo ku yaalay xaafadda lagu magacaabo Paarl oo qiyaastii 40 km u jirta magaalada Cape Town.

Shacabka deegaankaasi ayaa waxaa la sheegay in ay ka caroodeen gacan ka hadal dhax maray mid ka mid ah dadka deegaanka iyo ruux Soomaali ah oo ka shaqeynayay midka mid ah dukaamada la boobay.

Dukaamada la boobay oo ah saddex ayaa waxaa la sheegay in uu ku jiray dukaan lagu iibinayay alaabaha jumlada ah ee lagu iibiyo dukaamada yaryar ee Soomaalida ku leeyihiin tuulooyinka hoos yimaada xaafadda Paarl.

Ciidamada boolis ka ayaa gaaray goobta uu falka ka dhacay waxaana u suuragashay in ay xakameeyeen rabashadaha ka dhashay arrintaasi wallow aan la ogeyn ilaa iminka cid loo soo qabtay falkaasi.

Muqdisho (SONNA):- Safiirka Dowladda Ingiriiska u fadhiya Soomaaliya David Concar, iyo Wafdi uu Hoggaaminayo ayaa Maanta gaaray magaalada Baydhabo ee Xarunta gobolka Baay, halkaas oo ay kusoo dhoweeyeen Wasiiro ka tirsan Koofur galbeed, Xildhibaano iyo xubno kale, kadibna waxaa loo galbiyay Madaxtooyada maamulka K/Galbeed, iyagoo kula kulmay Madaxweynaha Maamulkaasi Shariif Xasan.

Kulanka ay wada yeesheen Madaxweynaha Maamulka Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan iyo Danjire David Concar, ayaa waxaa looga hadlay arrimaha Amniga, Abaaraha, dib u dejinta Barakacayaasha iyo dib u habeyn lagu sameeyo Wabiga

Afhayeenka Madaxtooyada maamulka Koonfur Galbeed Nuurdiin Yuusuf, ayaa Wariyeyaasha sharraxaad ka siiyey markii uu idlaaday Kulanka  dhex maray Madaxweynaha Koofur galbeed iyo wafdigii la socday Safiirka Boqotooyadda Britain ee Soomaaliya, isagoo sheegay in Dowladda Ingiriiska ay balan qaaday Mashaariic ay ka mid yihiin in ay dayactirto Wabiga Shabeelle, si uu u keydiyo biyaha.

Muqdisho (SONNA):- Madaxweyne ku xiggeenka Dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee  Puntland Mudane Cabdi Xakiin Xaaji Cumar Cameey oo Wariyeyaasha lahadlay  ayaa sheegay in uu  dhaamaday dagaalkii iyo falalkii amnidaro ee kol hore ka dhacay qeybo ka mid ah Magaalada Gaalkacyo ee Gobolka Mudug,  kaas oo u dhaxeeyay maleeshiyaad kala taabacsan Dowlad goboleedyada  Puntland iyo Galmudug.

Mudane Cabdi Xakiin Xaaji Cumar Cameey, Madaxweyne ku xiggeenka Puntland ayaa Waxa uu sheegay in Shacabka labada Maamul iyo madaxdooda ay diyaar u yihiin in xasiloonida la ilaaliyo, islamarkaana Madaxda labada Maamul ay deegaanada Miyiga ah ay ka wadaan wacyagelin ku aadan sidii nabada loo ilaalin lahaa.

“Haddii dhalinyaradda, haweenka iyo Waxgaradka  ay doorkooda qaataan, waxaan hubaa in dadkaan uu hishiinayo, marka waxaan leeyahay Shacabka meel kasta oo ay joogaan waa in ay u diyaar garoobaan nabadda sidii looga mira-dhalin lahaa colaadana looga looga hortagi lahaa” ayuu yiri Mudane C/xakiin Cameey

Deegaano ka tirsan Gobolka Mudug ayaa shalay waxaa kala booqday Madaxweyne ku xiggeenada Maamulada Puntland iyo Galmudug, iyagoo dadka Xoolo dhaqatada ah gaarsiinayay in la dhaqangeliyo heshiiskii lagu gaaray Magaalada Gaalkacyo.

Safiirka Dowladda Ingiriiska u fadhiya Soomaaliya David Concar, iyo Wafdi uu Hoggaaminayo ayaa Maanta gaaray magaalada Baydhabo ee Xarunta gobolka Baay, halkaas oo ay kusoo dhoweeyeen Wasiiro ka tirsan Koofur galbeed, Xildhibaano iyo xubno kale, kadibna waxaa loo galbiyay Madaxtooyada maamulka K/Galbeed, iyagoo kula kulmay Madaxweynaha Maamulkaasi Shariif Xasan.

Kulanka ay wada yeesheen Madaxweynaha Maamulka Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan iyo Danjire David Concar, ayaa waxaa looga hadlay arrimaha Amniga, Abaaraha, dib u dejinta Barakacayaasha iyo dib u habeyn lagu sameeyo Wabiga

Afhayeenka Madaxtooyada maamulka Koonfur Galbeed Nuurdiin Yuusuf, ayaa Wariyeyaasha sharraxaad ka siiyey markii uu idlaaday Kulanka  dhex maray Madaxweynaha Koofur galbeed iyo wafdigii la socday Safiirka Boqotooyadda Britain ee Soomaaliya, isagoo sheegay in Dowladda Ingiriiska ay balan qaaday Mashaariic ay ka mid yihiin in ay dayactirto Wabiga Shabeelle, si uu u keydiyo biyaha.

Kulankaan oo ahaa kii  12-aad ee Guddiga joogtada ah ee Golaha Shacabka Federaalka ah ee Soomaaliya  ay yeeshaan, ayaa waxaa looga hadlay Guntanka Kullamada guud ee Golaha Shacabka , Xildhibaanada ka qeyb gala Shirarka iyo Siminaarada aan Gudoonka la socon iyagana aan warbixin laga helin iyo sidoo kale safarada Xildhibinaada raaca wafuuda ee aan guddoonka la socon.

kulanka oo uu sidoo kale ku sugnaa Gudoomiye ku xiggeenka koowaad ee Golaha Shacabka Mudane C/wali Sheekh Ibraahim Muudey ayaa  markii uu soo gaba gaboobay ka dib la hadlay Warbaahinta Qaranka Xildhibaan Sharma’arke Garaad Saleemaan Buraale oo ah Habdhowraha golaha Shacabka Soomaaliyeed, isagoo sharaxaad ka bixiyey Qodobadii kasoo baxay kulankaasi.

Muqdisho (SONNA) Ra’iisul Wasaare ku Xigeenka Soomaaliya Mudane Mahdi Maxamed Guuleed (Khadar) ayaa kulan la qaatay danjiraha dawladda Denmark u fadhiya Soomaaliya Mss Mette Knudsen, kulankani ayaa labada dhinac waxa ay kaga wada hadleen sidii loo xoojin lahaa xiriirka labada dal iyo in Dawladda Denmark ay Soomaaliya ka caawiso dhinacyada dhaqaalaha iyo adeegyo horumarineed.

“Waxaan isla soo qaadnay xoojinta iskaashiga ka dhexeeya labada dawladooda sidii loo horumarin lahaa, si gaar ah waxaan iskula soo qaadnay mashaariic wax tar u leh dalka in laga fuliyo”ayuu yiri Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Mahdi Maxamed Guuleed.

Mudane Mahdi Maxamed Guuleed ayaa xusay in Soomaaliya ay xaaladdeeda soo hagaageyso, isla markaana ay diyaar u tahay in waddankeeda la maalgashado, iyadoo sharciyadii maalgashiga iyo hannaanka maaliyadda ee dalka ay haatan si wanaagsan u shaqeynayaan.

Danjiraha Dawladda Denmark u fadhiya Soomaaliya Mette Knudsen ayaa sheegtay soo kabashada Soomaaliya ee dhinacyada Amniga iyo horumarka socda inuu indhaha caalamka ku soo jeediyey. Isla markaan ay Denmark diyaar u tahay xaqiijinta iskaashiga labada dawladood iyo in maalgashi ay ku sameeyaan Soomaaliya.