Madaxweynaha JFS mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa dhawaan daah-furay ‘Hindisaha Muqdishada cusub’, kaasi oo isugu jira dhismaha Garoon diyaaradeed casri ah, Dekad caalami ah iyo Aagga dhaqaalaha Muqdisho, marka haddii aan wax yar ku faahfaahiyo mashruuca Muqdishada cusub iyo waxa laga filaayo.
Muqdishadaan cusub waa deegaanka Garoonka iyo Dekadda ugu weyn dalka oo isu jiri doona masaafo 7km ah, islamarkaana ay si toos ah ugu tiirsanaan doonaan qaar ka mid ah Wadamada ku dhow Soomaaliya. Mashruucan oo garoonkiisa laga hirgelinayo Waqooyiga Muqdisho gaar ahaan deegaanka Haawaay ayaa ku kacaya in ku dhow $600 milyan iyo dheeraad waxaana maalgelinaya shirkado isugu jira Ganacsatada Soomaaliyeed iyo kuwo Ajaanib ah.
Labada magaalo ee Muqdishada hadda iyo tan cusub waxaa isku xiri doona waddo laami ah oo hadda ka sii gudbeysa degmada Kaaraan sida la xaqiijiyay mashruucaan waxaa ku lamaanan Waddooyin laamiyo ah kuwii ugu dheeraa ee burburkii kadib, kuwaasi oo Badeecadaha loo marsiin doona Gobollada Dalka, iyadoo Mashruucan, oo qiimihiisu gaarayo $100 milyan, ayaa loo bandhigi doonaa maalgashadayaasha caalamka iyo kuwa gudaha.
Haddaba Madaxweynaha JFS mudane Dr. Xasan Sheekh Maxamuud ayaa daah-furay Hindisaha Muqdishada cusub, kaasi oo isugu jira dhismaha Garoon diyaaradeed casri ah, Dekad caalami ah iyo Aagga dhaqaalaha Muqdisho ama “Muqdishada Cusub,” kuwaasi oo muhiim u ah horumarinta caasimadda, wuxuuna bogaadiyay Ganacsatada Soomaaliyeed iyo kuwa ajaanibta ah ee door muhiim ah ka qaatay mashruucan, kaasi oo qorshihiisu socday tan iyo shan sano ka hor.
“Ganacsatada Soomaaliyeed waxay door weyn ka ciyaareen dib u dhiska dalka, xilli aysan jirin dowlad xooggan, iyagoo keenay adeegyo muhiim ah oo aan ka jirin meelo badan oo caalamka ah,” ayuu yiri Madaxweynaha. wuxuuna sheegay in mashruuca Muqdishada Cusub uu ka koobnaan doono garoon diyaaradeed iyo dekad casri ah, kuwaasi oo qeyb ka noqon doona Aag dhaqaale oo la filayo inuu saameyn weyn ku yeesho horumarinta dhaqaalaha dalka.
“Waxaan rabnaa in mashruucan uu noqdo mid ay dadka Soomaaliyeed si wadajir ah uga faa’iideystaan,” ayuu raaciyay Madaxweynaha, wuxuuna sidoo kale tilmaamay in mashruuca Muqdishada Cusub uu horseedi doono shaqo-abuur ballaaran oo loo sameeyo dhalinyarada Soomaaliyeed, isaga oo xusay in mashaariicdan horumarineed la gaarsiin doono gobollada kale ee dalka si loo ballaariyo saameynta togan ee ay ku yeelan karaan bulshooyinka.
“Hindisaha Muqdishada Cusub wuxuu fure u yahay Horumarka Dalka”, sidaasi waxaa yiri:-Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir oo madasha ka hadlayay ayaa sheegay in Hindisaha lagu horumarinaayo Muqdishada cusub, isla markaana lagu dhisaayo Garoonka cusub ee Diyaaradaha iyo Aaga dhaqaalaha dalka uu muhiimad weyn u leeyahay dalka oo idil.
Mudane Amiir ayaa xusay in Hindisahaan uu yahay Rajada iyo Hiigsiga Ummada Soomaaliyeed, taasi oo abuureysa Maalgeshi Caalami ah, Xiriir ay Soomaaliya la yeelato caalamka iyo kor u qaadida dhaqaalaha dalka, wuxuuna adkeeyay aragtidiisa fog ee uu ka leeyahay Gobolka Banaadir iyo Caasimada Muqdisho ee ah meel Nabdoon, Nadiif ah iyo in dhalinyaradeedu ay helaan fursado shaqo, taasi oo bilow u noqoneysa Hidisahaan lagu horumarinaayo Caasimada.
“Anaga oo ka tirsan Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada, maanta waxa ay noo tahay maalin taariikhi ah. Riyo aan muddo dheer ku riyoonaynay ayaa maanta dhab u noqotay,” ayay tiri Wasiir Fowsiyo,waxayna sidoo kale ka warbixisay horumarka uu sanadihii u dambeeyay sameeyay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde, kaasi oo haatan u adeegaya 60% duulimaadyada dalka, waxayna sheegtay in kor u kaca adeegyada garoonka uu caddayn u yahay baahida sii kordheysa ee adeegyada duulimaadka.
Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Marwo Fardowsa Cusmaan Cigaal, ayaa ka hadashay fursadaha ka dhalan doona mashruuca cusub ee “Muqdishada Cusub,” kaasi oo lagu daah-furay munaasabad weyn oo ka dhacday caasimadda, waxayna intaasi ku dartay in dhismaha garoonka cusub ee diyaaradaha uu xal u noqon doono duruufaha duulimaadka ee dalka ka jira, iyada oo tilmaantay muhiimadda uu mashruucani u leeyahay horumarinta isku socodka gudaha iyo kan caalamiga ahba.
“Sanadihii la soo dhaafay, waxaan aragnay tirada duulimaadyada oo si aad ah u sii kordheysa, waxaana rajeyneynaa in tiradaasi ay sii laba-laaban doonto marka la howlgeliyo garoonka cusub ee diyaaradaha Muqdisho,” ayay raacisay Wasiirka, waxayna ku adkeysatay in dadaallada Wasaaradda ay diiradda saarayaan sidii loo horumarin lahaa kaabayaasha dhaqaalaha ee muhiimka u ah horumarka dalka.
Mashruucan cusub ayaa la filayaa in uu kor u qaado isku xirnaanta Soomaaliya iyo caalamka, isaga oo abuuri doona fursado shaqo, xoojin doona ganacsiga, isla markaana sare u qaadi doona dhaqaalaha guud ee dalka.
“Dadbaa waxa dhaqan ka jecel
Wixii dhumay oo tegee
Dhismaha korayiyo rajada
Miyaan dhaayahoodu qaban?”, Abwaan Osmaan Guure ayaa Tixdaan ku muujiyay aragtida uu ka qabo mashruucaan.
